Mitterrand nu grote verliezer
Vee- en wethouder
Israël raakt mini-paradijs
Taba aan Egypte kwijt
IGGI tevreden over perspectief
voor de Indonesische economie
PZC/°Pinie en achtergrond
terzake
Klaar voor 1992
Milieubeleid.
Afbrokkeling
er recht op dat je tijd beschikbaar
krijgt voor een heleboel al dan niet po
litieke functies. Meestal nog met be
houd volledige (of bijna volledige)
doorbetaling van je functie. Dan wordt
het vervullen van een lidmaatschap
van de gemeenteraad of van het water
schap een aardige bijverdienste. Zou
je daarom de laatste tijd zoveel ambte
naren en leraren zien in allerlei func
ties?
Bij een boer(in) ligt dat heel anders.
Als je ten nutte van de maatschappij
er iets bij wilt doen, moet je vervan-
ging hebben op je bedrijf. Behalve
dan natuurlijk de 'vergaderboeren',
die het doen omdat ze geen bedrijf
meer hebben, of te weinig emplooi.
Het is natuurlijk de vraag of de land
bouw als geheel daar erg goed mee is.
Maar al te vaak staan ze te ver van de
dagelijkse harde praktijk af en hebben
ze de opportunistische neiging de huik
naar de overheersende windrichting te
hangen. Dat is in alle opzichten veili
ger - voor henzelf dan. Maar de echte
boer die dagelijks hard vecht om zijn
bedrijf overeind te houden - en dat is
per jaar moeilijker in de meeste secto
ren - kan zich alleen permitteren iets
anders erbij te doen als dat èn bedrijfs-
technisch verantwoord is, èn finan
cieel. Aan beide voorwaarden voldoen
wordtperjaar moeilij ker, moet ik con
stateren in alle nuchterheid.
Daarbij dien je te bedenken dat door
het simpele feit van de leeftijdsop
bouw van de ondernemers 30% zal
verdwijnen de komende 10 jaar. De op
stelling van de huidige nationale rege
ring en de EG-cie. zal, vooral in de ak
kerbouwsector, een x-aantal boeren
en hun bedrijven de kop kosten. Hoe
kunnen landbouworganisaties in de
naaste toekomst, waarin zo hard voor
het pure ledenbelang gevochten zal
moeten worden, nog tijd (en geld en
mankracht) overhouden voor kader
vorming - het uitgangspunt van het
breed uitgewaaierde groene front. Er
functioneren 23 gewestelijke of provin
ciale landbouworganisaties in Neder
land en drie landelijke overkoepelin
gen. Er is bovendien het Landbouw
schap dat landelijk een zeer grote be
manning heeft en in iedere provincie
een vestiging. Bij elkaar zijn er dus
meer dan 35 punten in Nederland van
waaruit beleid en belangenbeharti
ging wordt geregeld.
Met alle begrip voor de veelsoortig
heid van de Nederlandse landbouw en
de vele gezindtes van die boeren en
tuinders, is dat met het oog op de toe
komst niet wat er veel en erg duur?
Als de slinkende agrarische sector
enigszins zijn invloed wil blijven be
houden, zal er mijn inziens veel meer
samenwerking en bundeling moeten
komen.
Mr. Gerard W. Smallegange
(Van onze correspondent
Rudolph Bakker in Parijs)
De grote verliezer van de parle
mentsverkiezingen is president
Mitterrand, die ze vervroegd had
uitgeschreven. De definitieve uit
slag geeft de socialisten weliswaar
een winst van 61 zetels en een totale
score van 276 zetels, maar dat zijn er
dertien te weinig voor de absolute
meerderheid. Kansen op een duide
lijk bewind bleven uit omdat ook de
rechtse partijen met 18 zetels
onder de absolute meerderheid ble
ven. De URC krijgt 271 afgevaardig
den, dat zijn er 25 minder dan bij de
verkiezingen van '86. Het Nationaal
Front zakt terug van 31 zetels tot 1
en de communisten van 35 naar naar
27. Hoewel de socialisten met de
communisten boven de absolute
meerderheid van 289 zetels uitstij
gen, was nu juist een dergelijke coa
litie van president Mitterrand de
bedoeling niet.
Frangois Mitterrand was op 8 mei
met 54% van de uitgebrachte stem
men herkozen om zijn belofte dat de
oude partij grenzen zouden worden
doorbroken en er een regering zou
komen op het politieke middenveld.
De sociaal-democraat Rocard werd
als premier aangewezen, maar om
nog steeds onbegrijpelijke redenen
door de president omringd met het
voltallige bestuur van de socialisti
sche partij. Was dit om tegenstand
uit eigen kamp te smoren? In ieder
geval groeide de teleurstelling onder
de kiezers over deze manoeuvre en
had het negatieve consequenties
voor de algemeen geachte Rocard in
zijn pogingen tot een opening naar
het middenveld.
Het besluit het parlement te ontbin
den met de bedoeling een socialisti
sche meerderheid te forceren was
Mitterrands eigen en eenzame be
sluit. Twee dagen voor de laatste
ronde riep hij de kiezers op hem de
meerderheid te verschaffen waar
mee hij zijn plannen ten uitvoer kon
brengen. De president blijkt daar
mee de aanhang die hem in zijn ambt
had hersteld verkeerd te hebben in
geschat. De kiezers volgden de op
roep van de president allerminst.
Evenzeer echter als het schouwspel
van de socialisten opnieuw aan de
macht hen tegen de borst stuitte,
voelden ze weinig voor een terugkeer
van conservatieve combinaties zoals
in de recente dagen van premier Chi
rac. Vanuit dit nu uitgesproken alge
mene onbehagen dient de zo glorie
rijk herkozen Mitterrand zijn nieuwe
ambtstermijn in te gaan.
Twee opvattingen over de mogelijk-
DINSDAG 14 JUNI 1988
heden die de president nu heeft teke
nen zich af. De ene luidt dat Mitter
rand geen kant meer op kan en zal
moeten voortmodderen in de stijl
van de Vierde Republiek, een stijl
overigens waarmee Mitterrand is op
gegroeid en die hij als geen ander be
heerst. De tweede opvatting is gun
stiger voor de president en gaat er
van uit dat juist vanuit deze politie
ke chaos hij in staat zal zijn precies te
doen wat hij van plan was, namelijk
over te gaan tot de vorming van een
weliswaar breekbare regering op het
middenveld.
Bovenaan de lijst van prioriteiten
van de president staan het gereed
maken van Frankrijk voor de nieu
we EEG-structuren die in 1992 van
kracht zouden moeten worden, en
op binnenlands terrein een voortge
zette politiek van zuinigheid en het
heffen van de oude socialistische ex-
tra-belasting op de hoogste inko
mens. Voor zijn Europese politiek
vindt Mitterrand echter geen enkele
steun bij de communisten, die vin
den dat '1992' een verraad betekent
aan de belangen van de Franse ar
beidersklasse. De communisten
voelen ook niets voor voortgezette
bezuinigingen. De bij Mitterrand
hoog op de verlanglijst staande ex
tra-belasting op hoge inkomens
stuit, zoals ze er nu uitziet, op het
felle verzet van de conservatieve
partijen.
Nadat het door Mitterrand bij de
parlementsverkiezingen van '86 in
gevoerde proportionele kiesstelsel
het Nationaal Front 31 zetels ople
verde. is het Front nu door de weder
invoering van het districtenstelsel
door de regering-Chirac terugge
bracht tot die enkele belachelijke ze
tel, die alleen maar de gramschap
van de aanhangers van Jean-Marie
le Pen zal oproepen. In hoeverre de
president het hoofd zal dienen te bie
den aan buiten-parlementaire acties
van Le Pen valt af te wachten.
Achteraf bekeken bleek het besluit
van Mitterrand, het zittende parle
ment driejaar voor de afloop van zijn
ambtsperiode naar huis te sturen,
uit te zijn gelopen op knoeiwerk. Pre
mier Rocard zal naar alle waar
schijnlijkheid opnieuw aan het
hoofd van de komende regering wor
den aangewezen om de brokken te
lijmen die de president heeft ge
maakt. De zogenaamde 'opening
naar het midden' die de president
voorstaat zou zich in ministerszetels
pas volgend jaar manifesteren, of
wellicht in het geheel niet op dit ni
veau. De president kan het parle
ment pas weer ontbinden een jaar
nadat hij dat al een keer had gedaan.
Hoe langer de nu ingetreden toe
stand voorduurt, hoe verder de on
vrede met name ten aanzien van de
socialisten onder de kiezers zal toe
nemen. De kans is dan ook groot dat
de positie van president Mitterrand
er in de toekomst alleen maar zwak
ker op wordt.
President Mitterrand rechtsen eerste minister Rocard
(Van onze corespondent
Ad Bloemendaal
in TelAviv)
Wie tien meter de Rode Zee in
zwemt kan, omkijkend, het he
le gebied overzien. Een luxe hotel,
een toeristenstrand met restaurant
en wat palmbomen. Taba, twintig
minuten rijden van Eilat, is nog geen
vierkante kilometer groot, maar wel
het onderwerp van een felle twist
tussen Egypte en Israël. Nog wap
pert de vlag met de blauwe Davids
ster voor het Avia-Sonesta Hotel,
maar het ziet er naar uit dat daar
binnenkort de Egyptische driekleur
zal hangen.
Het afgelopen weekeinde meldde de
Israëlische radio dat de uitspraak
van de internationale arbitragecom
missie die over Taba's toekomst
moet beslissen, al vast staat. Drie we
ken geleden was het uit vijf juristen
bestaande gezelschap informeel bij
een in Genève. Bij die gelegenheid
zou zijn gebleken dat de meerderheid
meent dat Egypte terecht aanspraak
maakt op het gebied. De enige dissi
dente was volgens de radio de Israëli
sche afgevaardigde, professor Ruth
Lapidot. De drie neutrale leden zou
den zich hebben aangesloten bij het
oordeel van de Egyptenaar.
Een functionaris van het bureau van
premier Jitschak Shamir noemde het
bericht "onverantwoordelijk"
en "politiek gemotiveerd". De
Likoed vermoedt dat het verhaal is
ontsnapt uit de mond van iemand in
het ministerie van buitenlandse za
ken, beheerd door de socialist Shi
mon Peres. Inderdaad kostte het een
radio-verslaggever maar een klein
beetje volhouden om "iemand op
BZ die nauw is betrokken bij de
zaak-Taba en zich in het verleden wel
eens optimistisch heeft getoond over
Israels kansen" te laten zeggen
dat het geen zin heeft het bericht ver
der te ontkennen. Met andere woor
den: Israël raakt Taba kwijt.
Hoe klein het ook is, de politieke
waarde van het mini-paradijs aan de
Rode Zee mag niet worden onder
schat. Het strikt gevolg geven aan de
uitspraak van de arbitragecommis
sie kan nieuw vertrouwen scheppen
tussen Israël en Egypte. Het niet of
maar gedeeltelijk uitvoeren van de
beslissing zou de relatie tussen de
beide landen zwaar op de proef stel
len.
Om dat laatste te voorkomen heeft
(Van onze correspondent
Bob Mantiri
in het Verre Oosten)
De IGGI, de Intergoevernemen-
tele groep voor hulp aan Indo
nesië, komt vandaag (dinsdag) en
woensdag in Den Haag bijeen om
over hoogte van de ontwikkelings
hulp aan Indonesië te praten. Het is
de 31ste bijeenkomst, sinds de eer
ste ontmoeting in februari 1967 in
Parijs. Nederland treedt zoals ge
woonlijk als voorzitter op van deze
club van donoren, bestaande uit
o.m de VS, Japan, Westduitsland,
België, Frankrijk, Engeland, Italië,
Australië, Nieuw Zeeland en Zwit
serland.
Op tafel ligt de aanbeveling van de
Wereldbank om voor dit jaar 3,8 mil
jard Amerikaanse dollar aan schen
kingen en ongebonden „cash" lenin
gen aan Indonesië toe te wijzen. Di
plomaten en bankiers menen dat de
donorlanden zich niet zonder meer
bij de aanbeveling van de bank zul
len neerleggen, maar pas na keihar
de onderhandelingen akkoord zul
len gaan met het voorgestelde be
drag, dat 13 procent (3,19 miljard
dollar) meer is dan dat in 1987 aan
Indonesië is toegewezen.
In het rapport van de Wereldbank
(aan de hand waarvan de dertien
landen en vier internationale bank
instellingen de hoogte van hun hulp
zullen bepalen) wordt gewezen op de
tegenslagen die de Indonesische
economie heeft moeten incasseren
als gevolg van de ingestorte olieprij
zen en de val van de dollar. Eind vo
rig jaar was de buitenlandse schuld
van Indonesië 47,3 miljard dollar,
maar volgens de Wereldbank zal de
ze schuld eind dit jaar zijn gestegen
tot 50 miljard Amerikaanse dollar.
Dat betekent dat veertig procent
van inkomsten uit export opzij moet
worden gelegd om deze schuld te
kunnen aflossen. Er blijft weinig
over om uit eigen zak de ontwikke
lingsprojecten te financieren.
In haar rapport prijst de Wereld
bank de voorzichtige economische
koers van de regering en de drasti
sche hervormingen in handel en in
dustrie, waar het aan te danken is
dat Indonesië de crisis van de afge
lopen drie jaar heeft overleefd en in
staat is om haar buitenlandse
schuld verplichtingen na te komen.
De bank wijst er in haar rapport ook
op, dat Indonesië, overeenkomstig
de eis van de IGGI voor grotere eco
nomische liberalisatie, bezig is om
onder meer de import protectionis
tische reglementen op te heffen en
zijn economie open te gooien voor
buitenlandse investeerders.
Ook het IMF is optimistisch over de
economische vooruitzichten van In
donesië. In zijn verslag dat de donor
landen ook raadplegen bij het het
bepalen van de hoogte van ontwik
kelingshulp aan Jakarta, meldt het
IMF voor het afgelopen een beschei
den economische groei en voorspelt
een verder herstel. De groei is vol
doende om de groeiende arbeids
markt te absorberen. Het IMF-rap-
port zegt verder dat Indonesië zijn
tekort op de lopende betalingsba
lans heeft gehalveerd, de inflatie on
der controle heeft gehouden en zo
wel buitenlandse investeringen als
non-olie exportinkomsten heeft ver
sterkt.
Een van de onderwerpen die op de
IGGI-bijeenkomst zal worden be
sproken is het milieubeleid van In
donesië. Minister Bukman heeft tij
dens zijn recente bezoek aan Indo
nesië gezegd, dat de donorlanden de
hoogte van de ontwikkelingshulp
wil koppelen aan de mate waarop
Jakarta de milieuproblematiek
aanpakt.
Een internationale milieuorganisa
tie, waarin onder meer Nederland
alsook Indonesische groepen zitten,
heeft gewezen op de verslechteren
de milieusituatie in Indonesië als
gevolg van de ongebreideldee hout
kap, agressieve landbouwproduktie
en de ongecoördineerde transmigra
tie van Javanen naar andere delen
van Indonesië. De verhuizing van de
miljoenen mensen naar dunbevolk
te gebieden heeft het leefmilieu aan
getast en het bestaan van de lokale
bevolking bedreigd.
Als de donorlanden het milieupro
bleem inderdaad op de officiële ver
gadering aan de orde stellen, is dit
volgens Indonesische functionaris
sen voor het eerst dat zoiets gebeurt.
In het verleden hebben mensen
rechtenorganisatie geprobeerd om
hun zaak bij de voorzitter van de IG
GI te bepleiten. Maar zowel Pronk,
De Koning als Schoo hebben altijd
geweigerd om de kwestie officieel in
de vergadering te brengen. Er is wel
in de persoonlijke gesprekken in de
wandelgangen over gesproken met
de Indonesische ministers, maar tot
een echte discussie binnen de IGGI
is het nooit gekomen.
Niettemin hebben deze informele
gesprekken in 1979 en de jaren
daarna toch geleid tot de vrijlating
van de gevangenen op het eiland
Boeroe en een verbetering van hun
positie. Na de mislukte communis
tische staatsgreep van 1965 werden
meer dan 50.000 Indonesiërs zonder
vorm van proces op het eiland Boe
roe gevangen gezet.
Egypte, in de verwachting dat J
gelijk zal krijgen, Israël een compl
mis aangeboden. Israëlische burg]
zouden vrij toegang krijgen totf
ba, in ruil voor een erkenning vaak
Egyptische souvereiniteit. Het vol
stel kwam tot stand door de goj
diensten van Abraham Sofaf
rechtskundig adviseur van heU
rikaanse ministerie van buitenlui
se zaken. Deze reisde er mee naar|
raël, maar kreeg daar vorige mai
een koele ontvangst van premier|
schak Shamir.
De Arbeiderspartij van Shimon 1
res heeft weliswaar liever het halt)
van het compromis dan de I
van het arbitragebesluit, maar J
geestdrift ondervond Sofaer toch J
niet van die kant. Peres wil niets?
de verkiezingen in als de man diel
ba heeft opgegeven. En dus kreegl
faer te horen dat hij gerust verf
mocht gaan met zijn bemiddelirl
poging, maar zonder enige toef
ging van Israëlische kant. Met anl
re woorden: Israël nam de grote f
en wachtte liever op het besluit f
de arbitragecommissie.
Het geschil over Taba begon vlakl
de ondertekening van het vredesl
drag tussen Egypte en Israël, toen|
twee landen hun gezamenlijke g
gingen markeren. Beide partijenp|
beerden aan de hand van histori
kaarten en andere documenten!
aanspraken op Taba aannemelijk
maken. Maar op de dag, in lfl
waarop Israël de Sinai-woestijnof
droeg aan Egypte, was het conf
nog niet opgelost. Het vredesverd
bepaalde dat naar een regeling i
moeten worden gezocht door beul
deling of door arbitrage. Israël kt
voor de eerste methode, Egypte
de voorkeur aan de laatste.
De invasie in Libanon schoof een
slissing op de lange baan. Eg:
stelde een regeling van Taba als vol
waarde voor de terugkeer vanj
naar Cairo geroepen ambassadel
Israël wilde eerst terug naar norm|
diplomatieke betrekkingen en
praten over Taba.
In 1986 viel uiteindelijk het besi|
dat Egypte weer met een ambas
deur vertegenwoordigd zou zijrj
Tel Aviv, terwijl Israël instemde f
arbitrage, zij het na een poging
bemiddeling.
Het was van het begin af duidej
dat binnen een dergelijke formule!
middeling geen kans maakte. Zei
niet omdat Egypte ook volgens vl
Israëlische deskundigen de bestef
pieren heeft. Na acht maanden isl
nu ook de internationale commisl
aan het werk gezet. De uitspraak
dat gezelschap is bindend.
De Israëlische politieke partijenij
ken zich al op voor het gekrakeel!
straks onvermijdelijk op de officii
uitspraak zal volgen. Links isberf
het gebied aan Egypte over te i
gen. Niet alleen omdat dit de af|
sproken procedure is, maar ookini
hoop op betere relaties met CairoJ
Rechts daarentegen huldigt de f
vatting: Taba verloren, rampsP1
geboren. Geef de Arabieren een ui
kante kilometer en voor je het «I
halen ze de Westelijke Jordaanoel
onder je neus weg. Het valt te 'I
wachten dat de Likoed er alles f
zal doen om zo veel mogelijk Isral
sche aanwezigheid en invloed in T
ba te behouden. Met andere wol
den: een nieuw Taba-conflict isin|
maak, ditmaal binnen Israël.
.-Aluldellaiulse
Door Israel bezet
Een goede week geleden kreeg
Teun Tolman, de bekende Euro
parlementariër voor landbouwzaken,
een erg hoge onderscheiding (com
mandeur Oranje-Nassau) uitgereikt
door premier Lubbers. Dit als dank
voor de vele bewezen diensten gedu
rende een zeer lange periode - 25 jaar
achtereen, eerst als lid van de 2e Ka
mer, daarna als lid van het Europees
Parlement. Bij de speech tijdens de
uitreiking herinnerde Lubbers aan
het eerste politieke optreden van
Teun Tolman en wel in gemeentelijk
verband. Toen hij als wethouder was
benoemd van het piepkleine plaatsje
Oldeholtpade (Zuidoost-Friesland)
liet hij een visitekaartje drukken met
de tekst: Teun Tolman, vee- en wet
houder.
De landbouw wordt vaak geroemd als
een sector die veel aan lobbyen doet;
zijn vertegenwoordigers kom je in al
lerlei politieke organen tegen, van laag
tot hoog. Teun Tolman is een gaaf
voorbeeld van zo'n boer met politieke
bijbaantjes. Nu ja, bijbaantjes: zo be
gon het. Veel meer dan een dag per
week had je destijds niet nodig voor
het bestuur van een kleine platte
landsgemeente. Maar Teun was niet
alleen een veehouder die van zijn die
ren hield, hij was en is zelf een politiek
dier. Gaandeweg gingen de politieke
ambities en bezigheden het winnen
van zijn bedrijf. Tot het moment kwam
dat zijn veehouderijbedrijf een interes
sante bezigheid voor de weekends
werd. Hij is natuurlijk een uitzonde
ring. Dankzij zijn kwaliteiten, zijn
vasthoudendheid, zijn gave om inge
wikkelde zaken eenvoudig uit te leg
gen en te analyseren (deden dat maar
meer mensen in landbouwland, som
mige bestuurders weten zelfs de meest
simpele zaken door hun woordkeus en
nevelige omschrijvingen nog hopeloos
moeilijk te maken). De meeste boeren,
tuinders of hun vrouwen die in de poli
tiek gaan, of bezig zijn in maatschap
pelijke of (semi-)publieke organen,
houden zich daar ook bij, zonder ie
dere keer exelsior te gaan. Dat is maar
goed ook want het is van veel belang,
dat alle niveaus hun eigen landbouw-
vertegenwoordigers hebben en hou
den.
Wat dat laatste betreft ben ik niet zo
gerust op de toekomst. Het groene
front is helemaal niet zo sterk en hecht
als sommige buitenstaanders wel ver
onderstellen. Dat front brokkelt af. Of
nog nauwkeuriger uitgedrukt: dat
komt langzaam maar zeker in de knel
door nijpender bedrijfsomstandighe
den, minder beschikbare tijd en door
organisaties die de boot dreigen te
missen. Wat het eerste betreft - het je
beschikbaar stellen voor een functie
naast je bedrijf - zulks veronderstelt
dat er tijd beschikbaar is/wordt ge
maakt op je bedrijf. Dat moet dan kun
nen, zowel bedrijfstechnisch als finan
cieel. Als je een overheidsfunctie hebt,
is dat uitstekend geregeld. Dan heb je Teun Tolman
