Energiewereld gelooft niet in alternatieven Ik wil nooit meer kaffermeid worden genoemd PZC/ °P'n'e en achtergrond 4, PERESTROJKA IN HET DAGELIJKS LEVEN V Plannen Coöperaties Vermoeiheid Partijcongres M liie Tsjernobyl Alternatieven Wettelijk levensbeschouwing Demonstratie ZATERDAG 4 JUNI 1988 Michail Gorbatsjov gooide een geweldige steen op de stagnatie (Door onze correspondent in Moskou Alexander Münninghoff) „Geachte kameraad secretaris-gene raal! De dankbare bewoners van de stad waar u onlangs op werkbezoek was schrijven u. Weliswaar had u maar drie dagen van tevoren aan onze plaatselijke autoriteiten laten weten, dat u eraan kwam. Maar zelfs in die dagen hebben ze meer voor mekaar gekregen voor onze stad dan in alle ja ren van Sovjet-macht". Zo begint de Sovjet-satiricus Mi chail Zadornov zijn verzonnen brief aan Gorbatsjov waar het Sov jet-publiek zich kennelijk zo kostelijk mee heeft geamuseerd, dat het maandblad 'Teatr' onlangs tot inte grale herplaatsing besloot. Het ver haal komt neer op een eigentijdse va riant op de befaamde Potjomkin-dor- pen, waarmee Katharina de Grote twee eeuwen geleden op een inspec tiereis een rad voor ogen werd ge toverd. De huizen werden geschilderd, de stra ten werden schoongemaakt en van as falt voorzien, in de winkels kwamen produkten waarvan de mensen dach ten dat ze niet meer bestonden. Er kwam een brug over de rivier, een vliegveld en telefoonverbinding met andere steden. Het standbeeld van Mendelejev werd zodanig schoonge maakt, dat men ontdekte dat het een standbeeld van Lomonosov was. De autoriteiten vergaderden drie da gen om voor elk van hen een „persoon lijke mening" samen te stellen van Gorbatsjov is het immers bekend dat hij op zijn rondreizen graag zulke per soonlijke meningen wil horen, maar deze werden wel eerst even ter goed keuring aan de plaatselijke partijbon zen voorgelegd. Enz. Aan het slot laat Zadornov de bewo ners over hun leiders aan Gorbatsjov zeggen: „U hebt gezegd, dat ze zich moeten hervormen, maar u hebt daar bij geen termijn aangegeven. En dus weten ze niet, wanneer ze aan u kun nen melden dat ze zich eerder dan was opgedragen hebben hervormd. Boven dien zegt u steeds, dat we vooruit moe ten, maar u vertelt niet welke richting dat is. Onze leiders weten dat zelf niet. U moet dat begrijpen"Over die auto riteiten zegt Zadornov dan nog, dat het talentloze luiwammessen zijn, die de creatieve bewoners van de stad zo danig verstikken, dat ook zij naar ver loop van tijd niets meer tot stand bren gen. En, o ja: na het vertrek van Gor batsjov werden de winkels natuurlijk weer leeggehaald en de verf op de hui zen is alweer aan het afbladderen. Dus, beste kameraad Gorbatsjov, komt u over driejaar weer terug alsu- blieft, of vertelt u onze leiders in elk ge val dat u terugkomt. Nogmaals, het betreft hier een satire. Maar zoals bekend is de bedoeling van dat genre om de werkelijkheid extra scherp te portretteren. En he laas moet worden gezegd, dat de werkelijkheid in Perestrojka-land nogal nauw bij het bovengeschetste beeld aansluit. Op papier is het duidelijk hoe de her vormingsplannen van Gorbatsjov ge realiseerd moeten worden. De Com munistische Partij is in de loop der ja ren van een gestaalde elite verworden tot een vergaarbak van incompetente baantjesjagers die menig bedrijf met hun autoritaire optreden slechts scha de berokkenen. Het plan is, dat de Par tij haar totale machtspositie opgeeft ten behoeve van het volk, dat dan weer zelf de baas over de produktiemidde- len zou moeten worden. De Partij zou zich moeten beperken tot het bewaken van de ideologie. De tweede grote taak van Gorbatsjov is het opruimen van de overheidsbu- reaucratie. De papierwinkel is een ei gen leven gaan leiden in dit land, maakt de bevolking ongelukkig en doodt elk initiatief. Tenslotte het belangrijkste: de econo mie moet gerationaliseerd worden. Recente top en perestrojka lijken nauwelijks van invloed op het leven in de Sovjetunie. Deze oude vrouw in de straten van Jaroslawl ging deze week rustig door met haar dagelijks werk: straatvegen. houten huisjes op de markten van Moskou te verkrijgen. De stad stroom de vol met op vitamenen beluste bewo ners uit de verre omstreken, waar al sinds jaar en dag niets van groente meer te krijgen is. Nu zijn die houten huisjes leeg en is het weer slecht ge steld met de groente in Moskou. Men zegt dat Jeltsyn, de inmiddels in onge nade gevallen hardloper van het Pere strojka-team, de voorziening vorig jaar had doorgedrukt. Maar nu is hij afgezet als partijbaas van Moskou en dus zijn de groenten ook verdwenen. Een ander voorbeeld: suiker is nog maar met moeite te krijgen in Moskou. En in andere steden is dit basispro- dukt zelfs al op de bon. Niemand weet er het fijne van. Is er geen suiker meer? Of heeft het tekort een kunstmatig ka rakter, omdat suiker immers de grond stof vormt voor de illegale zelfgestook- te wodka, die door de tekorten in de winkels nu weer zeer populair is? Er gaan ook geruchten dat hier de sabo teurs van de Perestrojka de schuldi gen zijn, die Gorbatsjov onderuit wil len halen. Opmerkelijke parallel: vlak voor de val van Chroesjtsjov in 1964 was er ook bijna niets te krijgen, ter wijl de eerste tijd onder opvolger Brezjnev een plotselinge toevoer te zien gaf. De gewone man hoort die theorieën gelaten aan. Uiteindelijk is het waar om van de tekorten hem geheel worst (ook al een schaars produkt). Hem in teresseert vooral de vraag: betekent die Perestrojka nu wel of niet een beter leven? Het antwoord is vooralsnog: nee. Want ook het particulier initiatief, zich uitend in coöperaties die, werkend op winstbasis, levensmidde len en gebruiksgoederen en diensten aan de bevolking leveren, helpen hem niet veel verder. Die coöperaties zijn namelijk schreeuwend duur. De Sovjet-publicist Sjmeljov zei on langs, dat de bevolking nog anderhalf, misschien twee jaar deze discrepantie tussen Perestrojka-theorie en Sovjet werkelijkheid kan verdragen. Daarna is volgens hem het krediet van Gor batsjov bij de mensen uitgeput. En dan zou de reactie dus kunnen toe slaan, volgens sommigen zelfs in de vorm van een militaire putsch. Een inktzwart scenario, waar noch de Sovjetunie, noch de rest van de wereld mee gebaat zou zijn. Maar hoe slaagt Gorbatsjov erin om de chaos, de ach terdocht, de onbeschaamde machts wellust en de apathie die zich in tien tallen jaren wanbeheer hebben opge zameld en waarmee generaties zijn grootgebracht, om te vormen tot een positieve kracht? Dat betekent, naast vervanging van dictatoriale partijbazen in de fabriek- leiding door eigentijdse managers en het afschaffen van de bureaucratie ten behoeve van korte bevelslij nen en computers ook het motiveren van de arbeidersmassa, die in 70 jaar Sovjet macht cynisch en apathisch is gewor den. Het toestaan van particulier onderne mersschap is een van de belangrijkste middelen om de bevolking te stimule ren. Andere middelen die Gorbatsjov gebruikt zijn de veelgeroemde Glas nost in de pers en de media (zich vooral uitend in een steeds radicalere veroor deling van alles wat met Stalin te ma ken heeft), een herziening van het juri dische stelsel, aandacht voor de ver stikkende milieuproblemen, een tole rante houding ten aanzien van de kerk en een liberaal cultuurbeleid dat zelfs onproletarische verschijnselen als heavy metal toestaat. De uitkomst van deze omvangrijke cocktail moet een Sovjet-staat worden met een gezonde economie die zijn vlij tige onderdanen beloond met een keur aan kwaliteitsprodukten waar men, dankzij de tijdige terugkeer tot de Le ninistische principes, niet voor in de rij hoeft te staan. Dat is de blauwdruk. Drie jaar gele den, toen het voor het eerst duidelijk werd welke kant Gorbatsjov uitwilde, wreef de intelligentsija van de Sovjetu nie zich de ogen uit. In het eerste Pere strojka-jaar keek men elkaar veelbete kenend aan als er weer een gewaagd stuk in de krant of een rockgroep op het podium was verschenen en zei dan: „Laten we nu heel goed opletten, want straks is het voorbij. Maar dan kunnen we in elk geval later mooie herinnerin gen aan die Perestrojka ophalen". Er zijn nog twee jaren vol hervor mingsfanfares gevolgd. Tegen veler verwachting in zit Gorbatsjov nog steeds in het zadel. Hoe vast moet blij ken op de partij conferentie die eind deze maand in Moskou begint, maar hij heeft het roer voorlopig in handen. Zijn tegenstanders in de Partij en de bureaucratie (en niet te vergeten de veiligheidsdienst en de militia) zinnen wellicht op tegenmaatregelen, maar tot een echte confrontatie is het nog niet gekomen. Toch zijn er steeds meer tekenen dat het volk aan Perestrojka-moeheid be gint te lijden. Men praat en praat er over, maar in de praktijk komt er maar weinig tot stand. Wezenlijke veranderingen, in de zin van hervor mingsprocessen die gestaag doorgaan zonder dat Gorbatsjov en de zijne er met hun neus bovenop hoeven te zit ten, zijn er nauwelijks. Gorbatsjov beseft dat zelf maar al te goed. De toon van zijn toespraken wordt steeds dringender en overal waar hij komt knikt men ja en amen. Maar hij kan niet overal tegelijk zijn. Vooral in de provincie, en dat is eigenlijk het hele land minus Moskou, staat de Pere strojka nog op een laag pitje. Maar ook in Moskou komt er, de enor me verbale inspanningen van het Kremlin in aanmerking genomen, maar weinig van de grond. Men moet harder werken zonder dat men meer verdient, het nationale tijdverdrijf met de wodkafles is praktisch onmogelijk gemaakt door een algemeen als verne derend ervaren drooglegging en de le vensmiddelentoevoer is niet verbe terd, integendeel. Een grapje dat dezer dagen circuleert maakt de situatie duidelijk. Twee honden komen elkaar tegen. „Waar ga je heen?", vraagt de ene. „Naar Perestrojka-land", zegt de ander. „O", zegt de eerste, „daar kom ik net vandaan. Daar maken ze je hon- deriem wat korter en ze zetten j e etens bak wat verder weg. Maar je mag blaf fen zo hard en zoveel als je wilt". De falende levensmiddelentoevoer is het pijnlijkst voor de bevolking en on dergraaft het vertrouwen in de Pere strojka. Vorige zomer was erop eens een overvloed aan groente in de kleine Laatst stond ik in de lift met de werk ster van ons flatgebouw, een oude half blinde Tataarse vrouw waarmee ik een goede verstandhouding heb opge bouwd. Zij torste steunend een zak met iets dat kennelijk zeer zwaar was Het bleek een forse kei te zijn. „Wat ga je daarmee doen, grootmoedertje?", vroeg ik. „Ach zoontje", zei ze met een glimlach, „daarmee ga ik naar de zes tiende verdieping. Je zult wel gemerkt hebben, dat onze vuilstortkoker weer verstopt is. Nou, die steen laat ik van boven naar beneden vallen. Soms helpt het, soms niet". Later, toen ik alweer achter mijn wes terse computer zat, trof haar midde leeuwse aanpak mij als symbolisch voor wat er in dit land momenteel ge beurt. Gorbatsjov heeft van bovenaf een geweldige kei op de „Zastoj", de stagnatie die in het land heeft postge vat, laten vallen. Die kei is nu op weg naar beneden. Straks, eind juni op de partijconferentie, zal blijken of de rom mel er mee zal worden opgeruimd of dat de kei ergens halverwege blijft ste ken. Soms helpt het, soms niet. Helaas moet worden geconstateerd, dat in de afgelopen zeventig jaar Sovjet-macht er op deze wijze nog geen successen zijn geboekt. De kernenergiecentrale van Three Mile Island. Door een ongeluk in een vnm de reactoren van deze centrale raakte destijds de discussie over een veilig energievoorziening in een stroomversnelling. UT 301 iet Als ziet mai Ser Blij (Van onze verslaggever Eric Klaverstijn) Kolenvergassing? Met opgetrok ken wenkbrauwen, als had ie mand gevraagd naar de economi sche haalbaarheid van het vervoer van aardgas per trekschuit, werden vragen over dat onderwerp van een van de Nederlandse vertegenwoor digers van stroomproducenten en distributiebedrijven deze week op het congres van Unipède in Sorren to aangehoord. Want het is een illusie te geloven dat de rol van kernenergie als brandstof voor de produktie van elektricititeit kan worden teruggedrongen. Inte gendeel. Om te kunnen rekenen op een betrouwbare, goedkope en mi lieuvriendelijke stroomaanvoer zal het aandeel van kernenergie bij de elektriciteitsproduktie de komende decennia moeten worden uitgebreid. Alternatieve energiebronnen als wind- en waterkracht of kolenver gassing zijn misschien wel aardig en het onderzoek naar de ontwikkeling ervan best nuttig, maar we moeten er toch niet te veel van verwachten. Die boodschap werd deze week in al le toonaarden verkondigd in Sorren to, waar de Unipède - de Internatio nale Unie van stroomproducenten en distributiebedrijven - haar drie jaarlijks congres hield. De Unipède verenigt de electriciteitsindustrie uit 35 landen, waarvan 24 Europese, die samen goed zijn voor bijna veer tig procent van de internationale elektriciteitsvoorziening. Meer dan 1100 vertegenwoordigers van bij elkaar driehonderd elektrici- teisbedrijven bogen zich over the ma's als 'Elektricteit: sleutel tot de kwaliteit van het leven'. Maar alle bevlogen thema's ten spijt drukte de discussie over, of liever gezegd de on misbaarheid van kernenergie een zwaar stempel op het congres. Dat uitgerekend in gastland Italië de po litieke discussie daarover zeer actu eel is, zal daar zeker niet vreemd aan zijn geweest. Daar werd het kern energie-programma namelijk recen telijk vooralsnog volledig stopgezet. Het kan dan ook nauwelijks toeval zijn dat uitgerekend de 83-jarige kernenergie-geleerde en nobelprijs- winnaar Emilio Segre door gastheer ENEL, de Italiaanse Elektriciteits- raad, was uitgenodigd de eerste con gresdag te openen met een krachtig pleidooi voor kernenergie. 'ora 2.5C lië onmogelijk is om zo'n belangrij ke energiebron op te geven. Natuur lijk kijken we ook naar alternatie ven, maar we zullen ons vooral con centreren op de verbetering van di veiligheid van kerncentrales". Zijn Franse collega Jean Bergoug noux stelde met de Spaanse elektri citeitsbaas Torre vast dat in tegen stelling tot het ongeluk in de Ameri kaanse kerncentrale bij Three Mi Island, Tjernobyl ons niets heeft ge leerd: „Ontwerp van de centrale ei de wijze van opereren waren zo ver schillend. Het heeft dan ook geen en er kele invloed op onze programma gehad. Kernenergie blijft de beste de meest effectieve, veiligste en mi lieuvriendelijkste energiebron". De gemiddelde houding van het pu büek tegenover kernenergie was zes maanden na Tjernobyl al weer op hel niveau van voor de ramp, betoogd! sir Philip Jones van de Britse Elek- triciteitsraad. De Britse elektrici teitsproducenten hebben inmiddeli de toestemming voor de bouw var; nog eens drie tot vier kerncentrales voor 2000 op zak. Enigszins meewarig werd Nils Holm de vice-president van de Zweeds staatsraad voor energie aangehoori Tjernobyl had net als in landen Frankrijk, West-Duitsland, Spanfj" en Groot-Brittannië in zijn land geesgi invloed gehad, maar wel om een hee^j andere reden. De kernenergie-dissn( cussie was daar al voor Tjernobyl irai het voordeel van de tegenstander^ beslecht en tussen 1995 en 2020 woi' 1 den successievelijk alle twaalf keni] centrales in Zweden gesloten. "ijk ;oe ine oei eed ten iet ruil JS- acf la( vel rail un rel( ie oe iut >m iaa roli '00 er iet tne P an )in ar a in nei sta tre 'Tjernobyl' heeft weliswaar de pu blieke opinie geschokt, maar in de meeste Europese landen 'gelukkig' uiteindelijk weinig of geen invloed gehad op de kernenergieprogram ma's, was de - opgeluchte - conclusie van een panel bestaande uit zes top mensen van de elektriciteitsindus trie uit de grote Europese landen. Tjernobyl was in Italië dan welis waar van grote invloed geweest, zo betoogde de directeur-generaal Al berto Negroni van de ENEL, „maar we zijn ervan overtuigd dat het in een geïndustrialiseerd land als Ita- Zoals gezegcf, alternatieven vooijjg kernenergie als kolenvergassin^jj werden in Sorrento nauwelijks aliU.( een serieus onderwerp van discusfgj sie beschouwd. „Het lijkt wel leuk maar het gaat niet zo snel als dt mensen denken en politici hopei Bovendien wordt de discussie ovei kernenergie heus wel minder, zeker als we goede, veilige centrales bou wen en met wat meer openheid hel publiek tegemoet treden", stelde d( Westduitse elektriciteitsbaas Heim Lichtenberg vast. „Technisch, maai zeker economisch niet haalbaar o grote schaal en op korte termijn' aldus zijn Britse collega Philip Jo nes, die het zou verbazen als er vooi de eeuwwisseling meer dan wal kleinschalige experimenten zullen zijn voltooid. De Nederlandse elektriciteitsbazei zijn ervan overtuigd, dat zij sir Jonei voor 2000 nog wel van zijn stoel kun nen laten vallen, zo viel in Sorrenti te beluisteren. Zij verwachten begin jaren negentig het eerste monstratie-project een feit zal zijn „En vóór 2000 nemen we de eerst! kolenvergassingseenheid van megawatt in gebruik. Het is jammei dat Nederland zo langzamerhand in Europa wat dat betreft een geïsoleer de positie inneemt. Het is hier nor eens goed duidelijk geworden het zoeken naar alternatieven voor kernenergie elders niet echt leeft" MM lil WC Me nei vol J9f Ev Be ter str vie act nis Dl Fr vo sie Ar uil sir bo De Cc va Tc tij De mi lai De zwarte Zuidafrikaanse vrouw tegenover me aan de tafel praat maar door. Het is of we elkaar al ja ren kennen. Ineens word ik me be wust dat ik het niet kan begrijpen. Dat het onmogelijk is hier in Neder land te begrijpen dat we nooit zo, op dezelfde wijze, bij haar thuis in Zuidafrika zouden kunnen praten. Zo vrij en ongedwongen. Als ik haar dat voorleg zegt ze dat zij dat zeil ook moeilijk vindt. In Zuidafrika had ze het nooit voor mogelijk ge houden ooit echt een vertrouwelijke vriendschap met een witte vrouw te kunnen sluiten. Het zou onmogelijk zijn haar Nederlandse vriendin bij haar thuis te laten logeren. Het sys teem van apartheid maakt menselij ke verhoudingen door en door ziek. Het is een systeem waarbij de macht van een minderheid gehandhaafd wordt door discriminatie en onder drukking van de meerderheid. Toch is apartheid minder ver weg dan we denken. Hier aan tafel in ons gesprek lijkt het verschil tussen zwarte en witte mensen even weg te vallen. Maar ook hier in Nederland ervaart ze de vooroordelen tegenover zwarte mensen. Achterdocht, gebrek aan vertrouwen in haar kennis en kunde, het steeds weer eerst gezien worden als zwarte vrouw en dan pas als persoon. „Discriminatie in Zuid afrika gebeurt openlijk, maar de slui pende manier waarop hier vooroor delen op me afkomen is vaak bijna nog kwetsender". Zuidafrika is het enige land ter we reld waar racisme is vastgelegd in de grondwet. Het regime heeft in de loop van de jaren wetten en praktij ken ontwikkeld om zwarte vrouwen en mannen systematisch te discrimi neren en te onderdrukken. Hoe don kerder de huidskleur, des te minder rechten. Afrikaanse vrouwen staan helemaal op de onderste tree van de apartheidsladder. In Zuidafrika wonen ongeveer 31,5 miljoen mensen onder wie bijna 27 miljoen zwarten (Afrikanen, kleurlin gen en mensen uit Azië). De overheid heeft vastgelegd waar mensen mo gen leven, wonen en werken. 13,7 pro cent van het land is als 'thuislanden' toegewezen aan de zwarte bevolking. Buiten de thuislanden zijn speciale werkvergunningen voor zwarten no dig. Apartheid treft zwarte vrouwen het meest. Hoewel zwarte vrouwen vaak de eni ge kostwinner zijn binnen hun gezin zijn hun lonen gemiddeld procent van wat witte vrouwen en 50 procent van wat zwarte mannen verdienen. Vrouwen op het platteland of werk zaam als dienstbode in de steden zijn er het slechtst aan toe. Voor hen be staan er nauwelijks sociale voorzie ningen, de werktijden zijn lang en de arbeidsomstandigheden vaak ondra gelijk. Als dienstbodes verzorgen ze veelal het huishouden en de kinderen van een blanke familie, terwijl ze geschei den moeten leven van hun eigen kin deren, die in een thuisland (bij oma of tante) of in een van de townships (voorsteden) moesten achterblijven. Vrouwen spelen al jaren lang een be langrijke rol in het verzet tegen toch al zo beperkte vrijheid van vrou wen steeds meer aan banden legde. Hoewel hun organisaties steeds op nieuw verboden werden, richtten de vrouwen steeds weer nieuwe organi saties op. Er bestaan naast vak- bondsgroepen en kerkelijke groepen tal van zelfhulpgroepen die de moge lijkheid aan vrouwen bieden om een inkomen te verwerven door middel van naaien, weven en dergelijke. Daarnaast zijn alfabetisatie en on derwijs belangrijke aandachtspunte n/om de kracht van vrouwen te ver groten. Vanuit de zelfhulpgroepen is door vertegenwoordigers van zo'n 50.000 vrouwen een zwarte consumenten bond opgericht. Door middel van consumentenboycotacties wordt ge- apartheid. Zo trokken bijvoorbeeld op 9 augustus 1956 20.000 Afrikaanse vrouwen in Pretoria de straat op als protest tegen de pasjeswet, die de tracht het systeem van apartheid aan te pakken. Ook huurboycotac- ties worden grotendeels door vrou wen gedragen. Als onderdeel van een grotere cam pagne tegen apartheid in Nederland wordt dit voorjaar een steuncam- pagne gehouden voor Zuidafrikaan se vrouwenorganisaties. Eén van de organisaties waarvoor aandacht wordt gevraagd is SADWU, de Zuid afrikaanse Dienstbodenbond (South African Domestic Workers Union). De SADWU is in 1986 opgericht door een aantal dienstbodenorganisaties en is op haar beurt aangesloten bij een overkoepelende federatie. De dienstbodenbond maakt zich sterk voor een minimumloon van 150,- tot 200,- per maand, vergoe ding van reiskosten, een 6-daagse werkweek en 8-urige werkdag, geen ontslag bij ziekte en zwangerschap, geen kinderarbeid, vaste regels voor vrije dagen en vakantie en een opzeg termijn van een maand. De presidente van de SADWU, Violet Mothlasedi en penningmeester Mirt- Ie Witbooi brachten onlangs een be zoek aan Nederland en enkele andere Europese landen, mn de hoop hier steun te vinden voor hun strijd. Hoe wel hun verslagen schokkend zijn stralen ze een bemoedigende kracht uit. Schrijnende verhalen van dienst bodes die niets hebben, die zomaar ontslagen kunnen worden of die mis bruikt worden. Een vrouw die een feestmaaltijd voor mevrouw moet be reiden en daarvoor de begrafenis van haar echtgenoot moet verzetten. Een dienstbode die de bond vraagt om zich in te zetten voor dekens of voor een tafel om een bord op te kunnen zetten als ze eet. De regering heeft kortgeleden maatregelen genomen om SADWU tot zwijgen te brengen maar „beperkingen en banning-or- ders zullen onze kracht alleen maar doen toenemen", zegt Violet Mothla sedi. Het Komitee Zuidelijk Afrika, in sa menwerking met de Anti-Apart heidsbeweging Nederland, heeft dit voorjaar een campagne georgani seerd ter ondersteuning van organi satie van Zuidafrikaanse vrouwen, jongeren, vakbonden en verzetsme- dia. Het Handvest voor de Vrijheid, waarin grondslagen voor een toe komstig vrij, democratisch, niet-ra- cistisch Zuidafrika zijn neergelegd verbindt de organisaties. Naast gel dinzamelingsacties vormt een de monstratie op 11 juni a.s. in Amster dam het hoogtepunt van deze cam pagne tegen de apartheid. Vakbon den, kerken en een aantal politieke partijen hebben hun steun aan de landelijke manifestatie toegezegd. Het gaat om steun aan de strijd van mensen die apartheid dagelijks on dervinden in een systeem dat hen permanent een menswaardig be staan onthoudt. Als we hier in Nederland zeggen dat het misschien wel mee zal vallen, dat die zwarte bevolking misschien niet anders gewend is of als we zeggen dat het hun probleem is en niet het onze, dan nemen we de ervaring en de ver halen ook van zwarte mensen in Ne- lerland niet serieus. Dan blijven we de ander voor kaffer uitmaken. Violet Mothlasedi: „Ik wil in ieder ge val nooit meer kaffermeid worden ge noemd. Dat haat ik".

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1988 | | pagina 4