STOF
HAPPEN
.wie niet positief is moet
maar uit mijn buurt blijven...
PZC/ sportkrant
37
hoop
veel stof
norm
stofnestjes
boete
0 peter de jonge
handicap
dick van den polder
RDAG4 JUNI 1988
rten is gezond, zegt de slogan. Dus
an huisvrouwen 's ochtends voor de
of's avonds na de afwas
istieken, zet de creatieve sportleider
aal een circuit uit dat van alle
n arbeid vraagt en besluit de net
omeerde jeugdoefenmeester zijn
ren zitvoetbal te laten spelen omdat
et woekeren met de ruimte,
de bezigheden, maar al te vaak in
inder plezierige omgeving. Dat is
is de opvatting van Roel
ibergen, jeugdarts van de Districts
dheidsdienst Zeeland en lid van de
•se Sportraad.
dagelijks bestuur van de Sportraad
hij voor een onderzoek in te stellen
e kwaliteit van de
ccommodaties binnen de
ciegrenzen en hij vroeg daarbij met
och ook vooral te letten op de
ie, met name in kleine sportzalen en
istieklokalen van scholen. Een
:oek waarvan eind dit jaar naar
rhting de resultaten bekend zullen
n en waarschijnlijk flink wat stof zal
pwaaien.
:ine (veelal gemeentelijke)
modaties zouden een smet zijn op
derlandse imago van properheid. De
imaak-controleur, die achteloos de
ïger over de bovenste deel van de
ist laat glijden zal er regelmatig een
laagje stof constateren en
eden vaststellen dat het er
thalve kraakhelder is. De vlokken
warrelen er soms hoog op en als de
aande zon door een bovenlichtje
innenschij nt blij kt de lucht mistig
stofdeeltjes te zijn, die in de
ij pj es van de naar adem snakkende
eoefenaars verdwijnen. Een
lijke vervuiling, die vooral cara-
ten in toenemende mate parten lijkt
en. Bovendien zijn de gebruikers
ate nonchalant en worden vloeren
ledkamers al te gemakkelijk als
prullenbak gebruikt.
bergen heeft er nu schoon genoeg
ij is er niet op uit om een of meer
aokken op te sporen, maar wel om
onderzoeksresultaten in de hand
'aar aan te tonen dat de kwaliteit
accommodaties achteruit hobbelt.
uit Kapelle wil absoluut geen
zaaien en kiest de lichtste
iten in zijn betoog als de gevaren
volksgezondheid in relatie met de
:hte staat van onderhoud van de
ikaliteiten worden gezocht. Hij ziet
een taak van de Sportraad om alle
kenen eens met de neus op de feiten
:ken. Of het nu gaat om het
ken van lesmateriaal, een lege
idtrommel, een kapot raam of
asten op de vloer. „Door mijn beroep
ik veel ouders van kinderen, die aan
oen. Die spreken mij dan aan over
atie in zwembaden of gymlokalen en
or je vaak dat het een enorme
lop is", zegt Bloembergen,
t onderzoek dat de Zeeuwse
aad in voorbereiding heeft wil hij
jk alleen maar een inventarisatie
Conclusies trekken is veel
ker. Zeker als het om het
ezondheidsaspect gaat. Een
hoorde klacht is dat met name cara-
en kinderen, die problemen met de
egen hebben) de laatste jaren extra
ondervonden van de toenemende
Roel Bloembergen
foto lex de meester
vervuiling van sportzalen. Bloembergen:
„Er is de laatste jaren een toename van het
aantal cara-klachten, maar misschien
komt dat wel omdat die door ouders
duidelijker worden herkend. Het feit dat er
meer klachten zijn wil niet zeggen dat
ruimten waarin ze zich bevinden, zoals
schoollokalen en gymzalen dus vuiler zijn.
Het is moeilijk te bewijzen datje in een
vuile sportzaal meer last hebt dan in een
schone zaal."
Lang voordat de Zeeuwse Sportraad op
zo'n idee kwam, onderzocht de
Middelburgse Turn Vereniging MTV '69 de
zalen, die men in gebruik heeft. Dat
gebeurde een jaar geleden. „Ik geloof',
zegt Wim de Meurichyvoorzitter van de
technische commissie van MTVin
eerste instantie „dat het toen wel
meeviel", 's Avonds, wanneer hij de
papieren er nog eens bij heeft genomen,
moet hij die mening herzien. Van de negen
zalen (ook de accommodatie die de
christelijke gymnastiek club Veldo
gebruikt werden in het onderzoek
meegenomen) blijken er maar een paar
een krap voldoendetje voor orde en
netheid te scoren. Stinkende, smerige
toiletten, lekkende daken en daardoor
natte vloeren en vooral stof, veel stof.
Het is geen toeval dat juist een
turnvereniging zich zo druk maakt over de
hygiëne in sportzalen. De Meurichy: „Een
voetballer die in de zaal een schop tegen
een bal geeft, zal het een zorg zijn dat er
een beetje stof ligt. In ieder geval minder
dan iemand die in haar witte pakje een
grondoefening moet doen." Het
voortdurende geweeklaag van de turners
en turnsters leidde er toe dat het
onderhoud van de sportzalen in
Middelburg beter ter hand werd genomen,
aldus De Meurichy. Inmiddels echter
verwatert dat volgens leden van de club
weer en is de tijd rijp om opnieuw de
vinger op de vieze plekken te leggen.
In de buurgemeente Vlissingen zegt Wim
Bos, ex-doelman van de plaatselijke
voetbalclub en nu als ambtenaar openbare
werken verantwoordelij k voor het
onderhoud van scholen en gymlokalen, uit
sportkringen nooit zulke klachten te
krijgen. Hij is dan ook niet bevreesd voor
het onderzoek van de Sportraad.
„Wantoestanden zullen ze bij ons niet
aantreffen", klinkt het zelfverzekerd,
„maar dat wil niet zeggen dat er geen
enkele opmerking gemaakt zal worden.
Ieder mens heeft z'n eigen norm over
schoon. Wat ik schoon vind, vindt een
ander misschien niet schoon."
Deskundigen zeggen wel te weten hoe die
„vervuiling" van de sportzalen tot stand
komt. Een overheidscommissie, de
commissie Londo, heeft een norm
opgesteld voor het schoonmaken van
schoolgebouwen. Aan de hand daarvan is
de (rijks)vergoeding voor het
schoonmaakonderhoud vastgesteld. Mien
Dobbelsteen mag niet langer zelf
uitmaken wat vies is. Dat heeft de
commissie al gedaan. Hoe en hoe lang er
moet wordt geschrobd en geboend is
allemaal beschreven in een lijvig rapport,
dat de werkzaamheden tot de kleinste
stofnestjes regelt.
Voor een gymlokaal van 90 vierkante
meter, dat vijf dagen per week tussen de 22
en 26 klokuren gebruikt wordt de uren, die
worden verhuurd aan clubs zijn niet
meegerekend), staat een aantal van 152
schoonmaakuren per jaar, nog geen zestig
minuten per dag. In die tijd moet de
werkster van meneer Londo onder meer
vochtig wissen „Het verwij deren van
losliggend stof en vuil van egale gesloten
vloeren met behulp van een
vochtwisapparaat, voorzien van een brede
katoenen mop eventueel met losse
vochtige doek. Neutraal reinigingsmiddel,
eventueel in combinatie met
desinfectans."), schrobben (zes keer per
jaar), vingertasten en vlekken verwijderen
van deuren „meestal om de kruk, inclusief
de kruk zelf', dagelijks), deuren nat
reinigen (vier keer per jaar), horizontale
delen, zoals radiatoren en vensterbanken,
stofvrij maken (wekelijks) en
wandcontactdozen, schakelaars, randen,
richels en lijsten (negen keer per jaar)
onder handen nemen. Of een werkster dat
binnen die tijd kan? Wim Bos: „Het hangt
af van de persoon. Sommigen vinden het
een erezaak dat hün school kraakhelder is
en als ze het binnen de gestelde tijd niet
voor elkaar krijgen, blijven ze gewoon
langer. Een ander stopt als de tijd om is."
Er wordt tegenwoordig aanzienlijk minder
geld uitgegeven voor het schoonmaken
van scholen en sportzalen dan vroeger het
geval was. Het scheelt zo'n dertig procent.
Bos: „Maar dat wil niet zeggen dat het
daardoor ook dertig procent vuiler is. Wij
hebben het uitbesteed aan een
schoonmaakbedrijf dat zeer efficiënt werkt
Er wordt minstens zo goed schoongemaakt
als vroeger." Bloembergen trekt die
woorden in twijfel, zonder gemeenten of
schoonmaakbedrijven de Zwarte Piet te
willen toespelen. Want al zijn er twijfels
over het onderhoud, minstens zo bezorgd is
hij over de wijze waarop de gebruikers met
de accommodaties omspringen.
„De mentaliteit moet veranderen.
Sportverenigingen moeten ook de hand in
eigen boezem steken. Als er iets stuk is in
een zaal of het is een puinhoop, is er nooit
iemand verantwoordelijk. Dat is een
algemene tendens in de maatschappij.
Wanneer iemand in de tram in Den Haag
iets zit te vernielen, zegt niemand daar
iets van. Zeeland heeft relatief kleine
gemeenten, daar moet toch een sociale
controle kunnen zijn. Als een club, die
voor jou gebruik heeft gemaakt van de
zaal een enorme troep heeft achtergelaten,
moet je dat melden. Je kunt niet
verwachten dat er zes keer per dag
schoongemaakt wordt. Misschien moet er
een boetesysteem komen voor sportclubs.
Dan worden ze al gauw actiever". In ieder
geval moet de ergernis weggenomen
worden en om die reden is Bloembergen
zijn actie gestart. De Sportraad-nieuwe-
stijl toonde zich ingenomen met het idee
van het jonge lid. Want nieuwe bezems
vegen schoon.
ang haar was de mode. De voet
ballers droegen het tot op hun
ouders. De dollar was 2,65 gul-
i waard, het Engelse pond 6,40,
Franse franc 55 cent, de Spaanse
eta 4,6 cent. Een liter benzine
itte 98 cent. De rente schommel-
rond de tien percent. De Kilima
waiians vierden hun veertigja-
bestaan.
t dagblad De Tijd werd opgehe-
Het bestuur van de sectie Be-
sld Voetbal van de KNVB onder
irzitterschap van mr. Jacques
gewoning, dreigde met aftreden,
de clubs op invoering van shir-
clame bleven hameren. Feye-
ard werd onder leiding van Wiel
erver kampioen van Nederland
veroverde tevens de UEFA Cup.
issale vechtpartijen bij de 'thuis-
ale' tegen Tottenham Hotspur,
nald Spelbos speelde nog voor
ortclub Amersfoort. Hans Kraay
is manager van Ajax. Jan Bos-
mp verhuisde van Feyenoord
ar RWDM. Sparta contracteerde
Deen Arne Skipper. Oranje komt
zijn laatste oefeninterland te-
i Roemenië niet verder dan 0-0.
ns Hamstra was hoofd van de pr-
leling van de KNVB. Gerrit
3kx, in die tijd lid van Gedepu-
rde Staten en het bondsbestuur,
Maarten van Wamelen, de echt-
aoot van Karin Kraaykamp, ma-
a deel uit van de WK-équipe. De
lestijnen dreigen met aanslagen
de Israëlische ambassade in
nn en de stadions, waarin de
^-wedstrijden worden gehouden,
aus Michels, door Barcelona aan
KNVB uitgeleend, waarschuwt
Nederlandse pers: „Wie niet posi-
f is, Kan beter uit m'n buurt blij-
3." Een verhaal in het Duitse bou-
'ardblad Bild onder de kop
"uijff, champagne, naakte meisjes
een koel bad,' veroorzaakt grote
schudding. Rinus Michels wei-
ft op de persconferenties na de
dstrijden Duits te spreken. Cor
n der Hart, een van de assistenten
n Michels, wordt naar huis ge-
iurd omdat hij in de kelderbar
n het Waldhotel in Hiltrup met
ampagne heeft gesmeten.
Zo was het in 1974 voor en tijdens
het wereldkampioenschap voetbal.
Het toernooi in West-Duitsland,
waarop Oranje met zijn totaal
voetbal wel de wereld, maar niet de
wereldtitel veroverde. Rinus Mi
chels bezat een elftal, waarvan hij
nu zegt dat het ideaal in elkaar stak
en geen enkele zwakke plek telde.
Ook niet in het hart van de verdedi
ging, waarin hij op het laatste mo
ment twee spelers van wereldklas
se, Barry Hulshoff en Rinus Israel,
had moeten vervangen. Beiden suk
kelden met hun knie en bovendien
werd Israel kort voor het toernooi
getroffen door de dood van zijn va
der. Hij moest het trainingskamp
van Oranje een paar dagen verlaten
en zich na zijn terugkeer tevreden
stellen met de rol van wisselspeler.
Tegen Bulgarije (4-1) mocht hij in
de tweede helft invallen voor Van
Hanegem en tegen Argentinië (4-0)
en Brazilië (2-0) was hij ook een
paar minuten van de partij.
Het uit nood geboren centrumkop
pel Haan-Rijsbergen deed het bo-
1974: De coryfeeën van het Nederlands elftal worden gehuldigd.
foto anp
was en zo juist met Barcelona de
Spaanse titel had veroverd.
Vergelijkingen gaan dikwijls
mank, maar met een beetje goede
wil zijn er toch wel een paar over
eenkomsten tussen het Oranje van
1974 en het Oranje van nu te vinden.
De opvattingen van Michels zijn in
grote lijnen dezelfde gebleven, het
klein houden van het speelveld en
het langdurig rondspelen van de
bal tot er een opening gevonden is,
zijn typische kenmerken van het
Nederlands elftal en net als in 1974
(Cruijff) beschikt Nederland over
een aanvoerder en een speler van
wereldklasse (Ruud Gullit), die
voor de noodzakelijke versnellin
gen en verrassende wendingen kan
zorgen.
Het Oranje-team van 1974 had het
voordeel dat er weinig of niets van
werd verwacht. Ajax had dan wel
drie keer achter elkaar de Europa-
Cup gewonnen en Feyenoord stond
met een Europa-Cup en een UEFA-
beker ook in hoog aanzien, maar de
nationale ploeg had nog nooit aan
een eindronde van een EK of een
I
ven verwachting goed. De blonde
Feyenoorder ontpopte zich als een
consequente en meedogenloze man
dekker en Arie Haan gaf nieuwe in
houd en vorm aan de rol van libero.
Een opbouwend en offensief karak
ter, dat ook nu nog kenmerkend is
voor het Nederlandse topvoetbal.
Nergens krijgt de vrije man zoveel
speelruimte als in het Nederlandse
voetbal. Ronald Koeman geniet zo
wel bij PSV als Oranje zoveel vrij
heid van handelen, dat men hem
eerder tot de middenlinie dan tot de
verdediging moet rekenen.
Merkwaardig genoeg heeft Rinus
Michels zich ook ditmaal weer vlak
voor de Grote Strijd twee verdedi
gers zien ontvallen: Ronald Spelbos
en Sonny Silooy. Het is te hopen dat
de bondscoach bij het oplossen van
de problemen net zo'n goede hand
zal hebben als in 1974, toen hij 46
WK deelgenomen. „Bovendien," zo
herinnert Rinus Israel zich, „liep het
in de oefenwedstrijden allerminst
gesmeerd en was er veel gekrakeel
geweest over de premies."
Tijdens het toernooi echter groeide
Nederland naar een uitgebalan
ceerd geheel. Oranje controleerde
de wedstrijden en daardoor bleven
de onvolkomenheden in de defensie
verborgen. Israel: „Als je de tegen
stander bijna de gehele wedstrijd
onder druk weet te houden komen
de zwakke plekken in je eigen ploeg
niet aan het licht. Die kwamen pas
tevoorschijn in het begin van de hal
ve finale tegen Brazilië en in de fina
le tegen Westduitsland. Toen bleek
dat onze verdedigers de één-tegen-
één situaties niet altijd aankonden.
Voor dit probleem kan het huidige
team straks ook komen te staan. Als
de pressie verslapt, de afstand tus
sen de linies groter wordt en de te
genstander zich gemakkelijk voet
ballend aan de druk weet te ontwor
stelen kom je zelf in moeilijkheden."
Er zijn overeenkomsten maar ook
grote verschilpunten met 1974. Om
een term van Johan Cruijff te ge
bruiken: de veldbezetting is anders.
Oranje speelde toen 4-3-3. Omdat
het toen over echte vleugelspelers
(Rep en Rensenbrink) beschikte,
kon het een optimaal gebruik ma
ken van de breedte van het veld. Nu
houdt de speelwijze van het Oranje
het midden tussen 3-4-3 (als stan
daardformatie), 4-4-2 (bij balverlies)
en 3-3-4 (bij balbezit).
Een handicap voor het huidige team
is dat het geen specifieke vleugel
spelers bezit, die een tegenstander
kunnen uitspelen en de achterlijn
kunnen bereiken zoals Keizer, Mou-
lijn en Rensenbrink in hun grote da
gen.
Rinus Israel: „Alleen aan de zijkan
ten ligt tegenwoordig nog ruimte.
Daar kom je nog in één-tegen-één si
tuaties. In het centrum zit alles pot
dicht. Gelukkig beschikt Neder
land in Gullit over een man die een
wedstrijd open kan trekken en in
het zestienmetergebied wat kan
forceren. Het is jammer dat Van
Basten zoveel tegenslag heeft ge
had en waarschijnlijk niet honderd
percent is, want die heeft ook de ga
ve om in grote wedstrijden nadruk
kelijk aanwezig te zijn."
