Snuffelt U ook al
(tussen de Kleintjes?
Reagan blijft hameren
op de mensenrechten
BOSPEEN
EN KIPKLUIFJES
1.99
de PZC
vandaag
PLAN-OORT GEDEKT
Constantijn
naar Leiden
Verruiming winkelopenstelling
haalt het niet in de kamer
Kerncentrales
rond Hamburg
niet veilig
Ruding fluit
Smit-Kroes
terug over
bijdrage WOV
Wisselvallig
231e jaargang no. 126
Dinsdag 31 mei 1988
Auto's
Waterschappen
Kamperen
Tennis
DEN HAAG (GPD) Het kabinet houdt dit jaar 790 tot 1200
miljoen gulden meer over dan tot nu toe werd gedacht. Oor
zaak vormt een lager financieringstekort voor de overheid. De
financiële meevaller wil het kabinet gebruiken voor een ver
dere lastenverlichting.
Tweede voordeel
VOORUITGANG ONTWAPENINGSGESPREK
Deetman en de
studie-financiering
Snel inspelen
Waterrecreatie
Elke dinsdag en woensdag
hebben we groente en vlees
in de aanbieding
Bospeen,
per bos
^Kipkluifjes,
kilo ®<m® &rëO
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
Wisselend bewolkt en enkele buien,
mogelijk met onweer. Middagtempe-
ratuur 16 graden. Een vrij krachtige
tot krachtige wind uit west tot zuid
west.
PROVING!
Minister Ruding
GOES CDA-minister Ruding
van financiën heeft zijn VVD-
collega Smit-Kroes van verkeer
en waterstaat 'teruggefloten'
over haar toezegging dat de pro
vincie Zeeland voor de financie
ring van een Westerschelde-oe-
ververbinding kan rekenen op
een jaarlijkse, geïndexeerde
rijksbijdrage van 30 miljoen
gulden. Minister Smit-Kroes
liet dat gisteravond blijken na
afloop van een spreekbeurt voor
de WD-afdeling Zeeland in
Goes.
Tijdens haar spreekbeurt liet mi
nister Smit-Kroes haar gehoor
onomwonden weten dat bij haar
zelf wel degelijk de wil aanwezig
is om de WOV - 'tegen een aan
trekkelijk financieel plaatje' - te
realiseren, en sprak ze als haar
persoonlijke overtuiging uit dat
de oeververbinding er ook komt,
zonder uitspraken te doen over
prijs, voorwaarden en tracé. Ze
onthulde daarbij dat ze nog 'een
robbertje te vechten heeft' met
Ruding over zowel de hoogte van
de rijksbijdrage als de gevraagde
jaarlijkse aanpassing daarvan
aan de prijsniveau's (indexe
ring). Vanochtend zal minister
Smit-Kroes de kwestie opnieuw
met gedeputeerde drs R.C.E.
Barbé besrpeken.
Zie ook pagina 9
te
In Nederland zullen in het jaar
2000 ongeveer zes miljoen per
sonenauto's rondrijden.
PAGINA 7
De waterschappen kampen
met hogere lasten, daardoor
gaat de heffing voor de gemid
delde belastingbetaler met en
kele dubbeltjes omhoog.
PAGINA 11
Minister Braks voelt er niets
voor een noodwetje uit te vaar
digen waarmee het kamperen
bij de boer tot tien eenheden
per camping wordt opge
schroefd.
PAGINA 13
Onderbrekingen wegens de re
gen inbegrepen moest Leconte
bijna zeven uur hard werken
om ten koste van Becker op Ro
land Garros de kwartfinale te
bereiken.
PAGINA 17
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financieel en economie: 7
Provincie: 9,11,13,14 en 15
Sport: 16 en 17
Lasten lager
dank zij
meevaller
Volgens op Financiën gemaakte bere
keningen komt het financieringste
kort dit jaar uit op 6,7 tot 6,8 procent
van het nationaal inkomen (het be
drag dat wij allemaal samen verdie
nen). Dat is 0,2 tot 0,3 procent minder
dan de zeven procent waarmee tot nu
toe werd gerekend.
Oorzaak van het lagere tekort is de be
tere gang van zaken in de economie.
De economische groei is hoger dan een
procent, het cijfer waarmee tot nu toe
werd gerekend. Bovendien blijkt de
overheid zelf de uitgaven beter in de
hand te hebben.
De lastenverlichting moet tot stand
komen via een vergaande hervorming
van belastingen en premies (de opera-
tie-Oort). De hervorming zou voor de
lagere inkomensgroepen gefinancierd
moeten worden uit besparingen bij de
overheid. De hogere inkomensgroepen
zouden de operatie zelf moeten beta
len. Dat is mogelijk wanneer talrijke
aftrekposten voor de belastingen ver
vallen.
Tijdens het Paasdebat gaf het kabinet
toe er niet zeker van te zijn of de her
vorming van belastingen en premies
zonder koopkrachtverlies voor de la
gere inkomensgroepen zou kunnen.
Om dat te voorkomen trok het kabinet
op papier een bedrag van 1250 miljoen
gulden uit. Dat was echter niet finan
cieel „gedekt".
Een ander probleem vormde de belofte
dat hogere inkomensgroepen de her
vorming zelf betalen middels de af
trekposten. Het is onzeker of de toe
zegging kan worden nagekomen zon
der dat andere inkomensgroepen er
onevenredig zwaar op achteruit gaan.
Ook hiervoor kan de nu ontstane mee
valler uitkomst bieden.
De cijfermatige invulling van de voor-
stellen-Oort is nog altijd niet rond. Al
leen de structuur van de plannen staat
vast. Het kabinet streeft er naar de
wetsvoorstellen met de cijfertjes eind
juni af te ronden en aan de Raad van
State voor te leggen. Op zijn vroegst
komen zij dan dit najaar in de Kamer.
Het plan- Oort zou in 1990 in werking
moeten treden.
Behalve de nu ontstane meevaller is
er nog een tweede financieel voor
deel. Deze treedt op door de besluiten
inzake de studiefinanciering. Zoals
bekend wil het kabinet dat studenten
al het geld dat zij boven een basis
beurs nodig hebben, gaan lenen bij de
bank. Dit levert de overheid een be
sparing op van 700 tot 800 miljoen gul
den. Een deel van dit geld (420 miljoen
gulden) wordt uitgegeven om de fi
nanciële gaten op de Onderwijsbegro
ting in 1989 te dekken. Het restant ter
waarde van 280 tot 380 miljoen gulden
wil het kabinet gebruiken voor ver
der lastenverlichting.
UTRECHT (ANP) - Douwe Egberts verhoogt woensdag
de prijzen van al haar koffiesoorten. Voor de consu
ment zal de verhoging negen tot tien cent per pak van
250 gram bedragen. Oploskoffie wordt acht tot tien
cent per pot van 50 gram duurder, aldus Douwe Eg
berts. De verhogingen zijn het gevolg van de prijsont
wikkeling op de wereldmarkt.
Sinds 3 april 1987 is de prijs van koffie voor de consu
ment niet meer veranderd. Op genoemde datum zijn de
koffieprijzen, vanaf de prijs van juni 1986 voor de zeven
de achtereenvolgende maal verlaagd. In de periode juni
1986-april 1987 werd koffie ongeveer een rijksdaalder
goedkoper.
Ook bij een andere grote brander, Ahold (onder meer
Albert Heijn), wordt de koffie ongeveer een dubbeltje
duurder. Dé ingangsdatum is echter maandag, als een
reclame-actie van het concern is afgelopen.
MOSKOU (RTR/DPA/AFP/UPI) - Pre
sident Reagan heeft maandag op de
tweede dag van zijn topontmoeting
met Sovjetleider Michail Gorbatsjov
in Moskou opnieuw het gevoelige on
derwerp van de mensenrechten in de
Sovjetunie krachtig onder de aan
dacht gebracht tot ergernis van zijn
Sovjetrussische gastheren. Tijdens
een ontmoeting in de Amerikaanse
ambassade met Sovjetdissidenten
riep Reagan het Kremlin op meer te
doen voor de vrijheid en rechten van
de Sovjetbevolking. Kort hiervoor
had hij bij een bezoek aan een kloos
ter bij Moskou in krachtige bewoor
dingen aangedrongen op vrijheid van
godsdienst en het heropenen van
„duizenden kerken" in de Sovjetunie.
Kort voor het begin van zijn tweede
bijeenkomst met de Amerikaanse pre
sident eerder die dag had Gorbatsjov
laten blijken niet ingenomen te zijn
met de lijst over schendingen van de
mensenrechten, die Reagan zondag
had overhandigd. „Er zijn al te veel lij-
DEN HAAG - Politiemannen uit Deventer demonstreer
den maandag tijdens de vergadering van de vaste ka
mercommissie voor politiezaken tegen de naar hun me
ning veel te krappe bezetting van het korps in de koek-
stad.
De verantwoordelijke ministers (Van Dijk van binnen
landse zaken en Korthals Altes van justitie) kregen tij
dens de commissievergadering zware kritiek te verwer
ken. De korting op de sterkte van de gemeentelijke poli
tiekorpsen met gemiddeld 2,1 procent dit jaar is slecht
gevallen bij de Tweede Kamer, zo bleek. Vooral het feit
dat minister Van Dijk van binnenlandse zaken de circu
laire over de sterktekorting al naar de korpsen heeft
gezonden voordat de Kamer was geraadpleegd, heeft
kwaad bloed gezet. Of de korting ook door een Kamer
meerderheid wordt verworpen, valt echter nog te be
zien.
sten", zo reageerde de Sovjetleider op
een vraag van een verslaggever of hij
actie zou ondernemen naar aanleiding
van het door Reagan gepresenteerde
document. Daarin wordt volgens des
kundigen vooral aangedrongen op ver
betering van de situatie van Sovjetjo
den aan wie een uitreisvisum wordt ge
weigerd.
Het belangrijkste onderwerp van ge
sprek tussen Reagan en Gorbatsjov
was overigens de wapenbeheersing, al
dus de Amerikaanse en Sovjetrussi
sche woordvoerders. Woordvoerder
Marlin Fitzwater van het Witte Huis
en zijn Sovjetrussische collega Genna
di Gerasimov spraken maandag van
„vooruitgang" in de besprekingen.
Een akkoord over de gezamenlijke ver
ificatie van ondergrondse kernproe
ven zal hoogstwaarschijnlijk op deze
top ondertekend worden, aldus Fit
zwater. Ook de ondertekening van een
overeenkomst over het van tevoren
aanmelden van proeven met ballisti
sche raketten staat te gebeuren, aldus
Amerikaanse functionarissen.
DEN HAAG (ANP) - Prins Con
stantijn (18), de jongste zoon van
koningin Beatrix en prins Claus,
gaat in het najaar van dit jaar
rechten studeren in Leiden. Dit
heeft de Rijksvoorlichtings
dienst maandag bekendge
maakt.
DEN HAAG (GPD) Winkeliers mo
gen niet zelf bepalen of zij tot zeven
uur 's avonds willen open blijven. Een
kamermeerderheid bestaande uit
CDA en WD is deze mening toege
daan. Daarmee maakt een wetsvoor
stel van het D66-kamerlid Groenman
geen kans.
Groenman wil winkeliers de kans ge
ven om langer open te blijven. Zo moe
ten alleenstaanden en tweeverdieners
meer kans krijgen hun dagelijkse
boodschappen na het werk te doen.
Tegelijkertijd wil zij de maximale ope
ningstijden per week (52 uur) handha
ven.
Het CDA voelt helemaal niets voor een
wijziging van de winkelsluiting. Bij de
WD wil men wachten op een wets
voorstel van WD-staatssecretaris
Evenhuis (economische zaken). Deze
wil naast winkels die de normale ope
ningstijden hanteren, zogenaamde
middag-avondwinkels mogelijk ma
ken. Deze zaken zouden pas om twaalf
uur 's middags open mogen gaan maar
dan ook niet voor negen uur 's avonds
hoeven te sluiten.
Bij de PvdA bestaat wel sympathie
voor het plan-Groenman. De sociaal
democraten willen echter pas een af
weging maken als ook de plannen van
Evenhuis in een wetsvoorstel op tafel1
liggen.
Bij het ontbreken van een kamermeer
derheid voor haar voorstel wil Groen
man haar plan met het wetsvoorstel
van Evenhuis bundelen. Daartoe zou
een stemming over haar ideeën in de
Kamer tot nader order uitgesteld moe
ten worden. Formeel wil de Democrate
dit pas volgende week aankondigen.
Dan zou de afhandeling van haar voor
stel in de Kamer plaats moeten vin
den.
Studeren heet een voor
recht te zijn. Om dertig,
veertig jaar geleden naar de
universiteit te gaan, had je
naast een redelijk verstand
een vader nodig, die over het nodige
geld beschikte. Studeren immers was
iets voor mensen, die het zich finan
cieel konden veroorloven. De maat
schappij-vernieuwing in de jaren zes
tig bracht daarin verandering. Geld
werd minder belangrijk. Het accent
kwam te liggen op individuele ont
plooiing van de mens; studeren was
niet langer een voorrecht voor de beter
gesitueerden, maar een verworven
heid voor iedereen. Met andere woor
den: de universiteiten openden hun
poorten voor studenten uit alle lagen
van de bevolking.
Anno 1988 dreigt de situatie zich
jpnieuw grondig te wijzigen. Als
het aan het kabinet-Lubbers ligt
wordt studeren weer een bezigheid
voor een (financieel) bevoorrechte
groep. De financiële nood bij het mi
nisterie van Onderwijs is langzamer
hand zo groot geworden, dat naar
noodmaatregelen moet worden gegre
pen, waarvan de minst-draagkrachti-
gen in de samenleving weer de dupe
dreigen te worden. Oorzaak: de uit de
hand gelopen uitgaven voor de studie
financiering. Die hangt als een molen
steen om de nek van de verantwoorde
lijk minister Deetman. Hij heeft het
geld niet op zijn begroting en zijn colle
ga-ministers voelen er weinig voor de
lasten van het onderwijs gedeeltelijk
voor hun rekening te nemen. Van Dijk
(binnenlandse zaken) verwoordde het
enkele dagen geleden nog aldus: geen
politie-agenten voor studenten. Om
het met gewone woorden te zeggen:
geen enkele minister wil de minister
van Onderwijs helpen.
Tegen die achtergrond is het jong
ste voornemen van het kabinet om
de studie-financiering opnieuw te wij
zigen ten nadele van de minst-draag
krachtige studenten als een slecht
compromis te beschouwen. Vooropge
steld: de handhaving van de basis
beurs is op zich een goede zaak. Iedere
student weet zich verzekerd van een
maandelijks bedrag van ruim zeshon
derd gulden. Geen vetpot, maar in elk
geval een aardig startbedrag, dat een
basis legt. Maar een student heeft
méér nodig. Voor de beter verdie
nende ouders is dat geen probleem,
maar dat aantal is hooguit drie op de
tien. Voor de resterende zeven brengt
de studie van hun zoon of dochter on-
overkomenlijke financiële proble
men met zich mee. Geen nood zegt het
kabinet, dat slechts kan denken in ter
men van bezuinigingen: laten die stu
denten dan maar een banklening aan
gaan. Voor het rijk een pijnloze oplos
sing. Voor de studenten is dat echter
de slechtst denkbare raad.
Genoemd als financieringsinstel
lingen zijn intussen de Rabobank
en de Postbank, die bereid zouden zijn
studenten het geld voor hun studie te
lenen, boven de vaste basisbeurs van
zeshonderd gulden. Een com
merciële lening dus, tegen de bij de
banken geldende voorwaarden. Uit
gaande van een gemiddelde studie
duur van vijf tot zes jaar komt dat nog
altijd op een bedrag van zo'n vijftig
tot zestigduidend gulden per student.
Wie is bereid onder de huidige omstan
digheden - denk aan de vele werkloze
academici - een dergelijke schuld aan
te gaan? Zeker niet de minder dan mo
dale student. Het gevolg zal zijn dat
velen die onder het huidige regime
voor een universitaire studie kozen,
met de nieuwe regels in de hand geen
enkele weg meer op kunnen.
Het kabinet rekent er makkelijk
over, maar nu al kan worden vast
gesteld dat een dergelijke wijze van
private financiering tot gevolg zal heb
ben dat steeds minder jongeren gaan
studeren. De studiefinanciering in Ne
derland is onder een weinig gelukkig
gesternte tot stand gekomen. Zoals de
zaken er nu voorstaan heeft het kabi
net een politieke oplossing gekozen,
die tegen het algemeen (onderwijs)be-
lang indruist. Ooit was studeren een
voorrecht. Dank zij de inzet van mo
dern en democratisch denkende men
sen werd studeren een recht voor ie
dereen; met het huidige kabinetsvoor
nemen is weer sprake van een exclu
sief recht. Het recht van de man of
vrouw met het meeste geld. En dat kan
nooit goed zijn.
Dim
Advertentie
BONN - De Westduitse minister voor
milieuzaken, Topfer heeft een onder
zoek gelast naar een rapport van het
Eco-Instituut in Darmstadt waaruit
blijkt dat de vier kerncentrales rond
Hamburg niet veilig zijn.
Het Hamburgse stadsbestuur noemt
de studie alarmerend en eist maatre
gelen. De reactoren in Brokdorf, Kru-
mel, Stade en Brumsbuttel moeten
volgens de stad worden verbeterd of
stil gelegd. Het Eco-Instituut stelt dat
op grond van gebrekkige veiligheids
voorzieningen ook het smelten van de
reactorkern niet is uitgesloten.
DEN HAAG (GPD) Nederland moet
op een veel slimmere manier gebruik
maken van zijn (spoor)wegen, kana
len en rivieren. Door computers in te
schakelen en de aan- en afvoer van
produkten nauwkeurig op elkaar af te
stemmen, kan er efficiënter en meer
naar het buitenland vervoerd worden
zonder extra wegen aan te leggen.
Rotterdam kan wat dat betreft een
voorbeeld nemen aan de havens van
Hamburg, Bremen en Le Havre.
Schiphol doet het ook goed. Door de
goede voorzieningen loopt zelfs een
deel van de goederenstroom van
Noord- naar Zuid-Amerika via de na
tionale luchthaven.
Dat staat in de nota 'Ruimtelijke ver
kenningen 1988' die de Rijksplanolo
gisch dienst gisteren in Den Haag pre
senteerde. In de verkennende nota
wordt bekeken hoe de beschikbare
ruimte in ons land het best benut kan
worden. Een aantal thema's komt
overeen met de Vierde Nota over de
ruimtelijke ordening die minister Nij-
pels twee maanden geleden presen
teerde.
Volgens de Rijksplanologische Dienst
kan ons land zijn belangrijke functie
als distributieland alleen behouden
door snel in te spelen op de verande
rende behoeften van het bedrijfsleven.
Verwacht wordt dat het vervoer van
bij voorbeeld metaal- en petrochemi
sche produkten gedeeltelijk plaats
maakt voor transport van een snel wis
selende stroom produkten, die va
rieert in aard en omvang.
Het transportsysteem moet veel flexi
beler worden. Het is niet langer vol
doende om goederen snel van A naar B
te brengen. De kunst is om het opont
houd bij vliegvelden en grensovergan
gen zoveel mogelijk te beperken. Com
puters kunnen helpen om alle formali
teiten te regelen, verzekeringen af te
sluiten en zelfs om het in elkaar zetten
van deelprodukten en het verpakken
of overpakken van volledige produk
ten in het vervoersschema in te pas
sen. Hiermee wordt tegemoet geko
men aan de behoefte van het bedrijfs
leven om de voorraden, die immers
ook geld kosten, zo klein mogelijk te
houden. Hoe sneller het transport, hoe
minder behoefte aan voorraad en hoe
kleiner de risico's voor de ondernemer.
De Planologische Dienst voorziet een
groei van de recreatie op het water en
pleit daarom voor uitbreiding van het
aantal jachthavens. Ook de belang
stelling voor fiets- en wandeltochten
door de natuur is groeiende. De Dienst
pleit dan ook voor kampeerplaatsen
voor een of twee overnachtingen.
Om het uitsterven van marter, das, ot
ter, kikkers, slangen en hagedissen te
voorkomen, moet ervoor worden ge
zorgd dat de leefgebieden van deze
diersoorten met elkaar in verbinding
blijven.
huismerk gekruid, A QQ
