GEVOLGEN WERKGELEGENHEID
PZC/streek
I stroomversnelling in de baggerwe-
1 heeft diepe sporen achtergelaten
i dorpsgemeenschap van Nieuw-
men. Gelegen in de noordoostelijke
Jut van Zeeuwsch-Vlaanderen, aan
[oevers van de Schelde, vormde het
Ier een onuitputtelijke levensbron
Ir de dorpsbewoners. De visserij $n
(baggerindustrie waren de twee gro-
jaedrijfstakken, waar de opgroeien-
leugd als vanzelfs in verzeild raakte,
(teloorgaan van de vissershaven na
(oorlog had een harde klap voor het
p kunnen betekenen, ware het niet
1de vissers met hun schat aan erva-
e een warm onthaal kregen op de
jgerbedrijven over de grens. In de
:n tachtig kreeg de bevolking te
npen met een nieuwe tegensslag.
i inzakken van de baggermarkt
ide tot massa-ontslagen, waarvan
fde Zeeuwsvlamingen bij de Belgi-
le bedrijven de dupe waren. Voor de
gdige inwoners ging de aantrek-
gskracht van het water langzaam
ai zeker verloren. Bij het zoeken
iwerk werd de blik meer en meer
Inwaarts gericht.
\m einde
Ontwikkeling
Eisen verzwaard
Sport verbroedert
Politie
goed uitgerust
Vijver poel
van verderf
Noodsignaal uit
St.-Niklaas
Bagger wereld is
sterk veranderd
IEUW-NAMEN - Slijkboeren werden ze vroeger genoemd. Geen benaming voor landbouwers
1 ploegen op modderige akkers, maar een volkse eretitel voor de arbeiders op baggersche-
|n. De baggeraars van het verleden zijn echter langzaam verdwenen. Het aloude ambacht
left zich met sprongen moeten aanpassen aan de eisen van de moderne tijd. Voor velen had
Ie ontwikkeling ingrijpende gevolgen. Hoe sneller en dieper de schepen konden baggeren,
I te meer slibde de werkgelegenheid dicht. Zelfs op de reusachtige vaartuigen was geen
(aats meer voor al degenen, die de geschiedenis van de bedrijfstak vorm gaven. De Slijkboe-
ïvan vroeger, die uit de boot zijn gevallen, kunnen de onzekere vaarroute van de bagger-
hepen nog slechts volgen vanaf de vaste grond aan de wal.
rel van Waterschoot is als penning
ester van de Bouw- en Houtbond
V in Nieuw-Namen goed op de
)gte van de arbeidssituatie in het
nsdorp. De ledenlijst bevat bijna
sluitend namen van mensen, die
'geraar van beroep zijn. Terwijl
eger meer dan 50 inwoners werk-
im waren in de baggerindustrie, is
(aantal inmiddels gedaald tot 29.
lijst bevat 12 namen van bagge
rs, die als werkzoekend staan inge-
reven.
buitenland is de laatste tientallen ja
ren enorm opgekomen. Brazilië, Thai
land, Baudiarabië: je kunt het zo gek
niet noemen of ze gaan erheen. Als de
bedrijven met zijn allen hier zouden
gaan baggeren, dan bleef er geen me
ter meer over".
Sinds een jaar of 5 hoort ook van Wa
terschoot tot de 12 vakbondsleden in
Nieuw-Namen, die hun werk op de
baggerschepen zagen verdwijnen. De
oorzaak van de dalende werkgelegen
heid is voor hem zonneklaar. Door de
geweldige technologische ontwikke
ling en modernisering van het mate
riaal is een deel van de vroegere ar
beidskracht overbodig geworden. „De
schepen zijn veel groter geworden,
maar vereisen geen grotere beman
ning. Een schip, dat vroeger was uitge
rust met een ploeg van tien man, wordt
tegenwoordig door drie mensen be
mand. Bovendien wordt er nu veel
meer werk verzet in een veel kortere
tijd. Ik heb nog meegemaakt datje als
bemanning van een schip premie
kreeg, indien je 300.000 kubieke meter
in één maand wist uit te baggeren.
Vandaag de dag wordt zo'n hoeveel
heid gemakkelijk in één etmaal ge
haald. Daarbij is de precisie van het
werk enorm toegenomen dankzij de in
trede van de computer".
Van Waterschoot betwijfelt of de tech
nische vooruitgang het werken in de
baggerindustrie heeft verbeterd.
„Vroeger maakten we geweldig veel
overuren en waren we ook op zondag
aan het werk. Hoewel veel goede ver
anderingen hebben plaatsgevonden,
wordt er door de werknemers nog
steeds geklaagd. De bedrijven zijn
strengere eisen gaan stellen. Wie te
genwoordig aan werk wil komen, moet
ermee accoord gaan om voor een lange
periode naar het buitenland te worden
uitgezonden. Zolang een werknemer
zijn vrouw mag meenemen naar een
langdurig project, kan hij dat wel op
brengen. Maar zodra de kinderen leer-
llgens de vakbondsman loopt de
(ditie van het baggeren in Nieuw-
men langzaam ten einde. „Toen de
Imahaven dichtslibte, trokken alle
Isers naar de baggerbedrijven,
loeger bood die bedrijfstak een goe-
I garantie op werk. Het ene grote
Iject was nog niet afgelopen of er
Inde zich al weer een nieuwe op-
Icht aan. De werknemers zaten
pguit nu en dan een week of zes
is".
Waterschoot koos evenals vele
(zijn dorpsgenoten voor het werken
[de Belgische baggerbedrijven in de
fnsstreek. Dredging International,
i de Nul en in mindere mate De
ledt waren van onschatbare waarde
pr de werkgelegenheid onder de
fuw-Naamse bevolking. De ontwik-
ling van de haven van Antwerpen en
[scheepvaart op de Schelde bracht
Issa's werk met zich mee. Later volg-
[de onweerstaanbare lokroep van de
ledollars in het Midden Oosten. Het
[terrein van de baggerbedrijven
ploeg vrijwel de hele aardbol. „Het
plichtig worden en hij voortaan alleen
van huis weg moet, ontstaan er proble
men. Weigert zo iemand de uitzending
naar het buitenland, dan dreigt hij op
straat te belanden".
De baggerindustrie, die ruim 100 jaar
geleden schoorvoetend van start
ging, maakte vanaf de jaren '60 een
stormachtige ontwikkeling door. De
bedrijven werden uitgerust met apar
te onderzoeksafdelingen, die een ge
weldige impuls gaven aan de moder
nisering van het materiaal. De tradi
tionele baggermolen werd
verdrongen door nieuwe typen als de
sleephopper en de cutterzuiger, waar
door de capaciteit enorm toenam.
Hopperzuigers, die tot 1960 beschik
ten over laadruimten van maximaal
1000 kubieke meter, konden in het be
gin van de jaren '70 al het tienvoudige
laden. Een hopper met een ruimte van
25.000 kubieke meter ligt inmiddels
klaar op de tekentafel. De cutterzui
gers kenden een even spectaculaire
ontwikkeling. Was het vermogen in
de jaren '50 nog beperkt tot 500 pk, in
1980 waren de paardekrachten geste
gen tot 20.000. De pomp- en zuigtech-
nieken werden sterk verbeterd en de
precisie werd vele malen vergroot
dankzij moderne computertechnie
ken. Het baggeren werd mogelijk tot
een diepte van 30 meter en ook de zeer
harde grondsoorten stelden de bagge-
Een modern baggerschip op de Schelde aan het werk.
- -x.'.
Karei van Waterschoot:., traditie
loopt ten einde...
kamer van een hopper. „We liepen
toen met zijn zessen rond in de machi
nekamer, terwijl er nu nog slechts
ruimte is voor twee man. Een hopper
zuiger van 800 kubieke meter had toen
ongeveer tien bemanningsleden. Later
kon met een zelfde aantal een zuiger
van 3000 kubieke meter worden uitge
rust. Men is meer inzet van de mensen
gaan vragen nu meer werk met minder
personeel moet worden uitgevoerd.
Aangezien de ontwikkeling van de
techniek zo snel gaat, kun je alleen
meegroeien door je tijdig bij te scho
len".
In het begin van de jaren '70 kreeg Ver-
meiren het aanbod om een jaar mee te
werken aan een havenproject in Alge
rije. Hij wist waar hij aan begon. Werk
perioden van drie maanden, telkens
afgewisseld met twee weken vakantie.
Zijn keus was snel gemaakt. „Het
werken in het buitenland gaf me de
kans om in korte tijd veel geld te ver
dienen. Ik maakte in Algerije per slot
van rekening zo'n 78 uur in de week.
Bovendien was ik jong en wilde ik
graag iets van de wereld zien".
Werd vroeger nog gevraagd of een
werknemer trek had in een langdurig
project in het verre buitenland, de
laatste jaren zijn ook hier de eisen
verzwaard. „Vroeger kreeg je de kans
om nee te zeggen. De uitzending naar
het buitenland verliep toen heel soe
pel. Als je geen zin had om zo lang van
huis weg te gaan, kon er gemakkelijk
iets worden geregeld. Dan was er wel
een ander te vinden die voor jou in de
plaats ging. Tegenwoordig zegt men:
je bent in dienst van een inaternatio-
naal baggerbedrijf en dat houdt in dat
je overal inzetbaar moet zijn. Als je
wordt aangewezen om voor een jaar
naar het buitenland te gaan, kun je
echt niet weigeren".
Vermeiren geeft toe dat hij niet graag
nog eens een jaar van huis wil gaan.
Om lange tijd verstoken te zijn van
vrouw en kinderen zou hem nu zwaar
vallen. Hij is echter realist genoeg om
een eventuele opdracht in het buiten
land zonder protest te aanvaarden.
Sinds zijn verblijf in Algerije is hij
steeds gevrijwaard gebleven van lang
durige uitzending naar het verre bui
tenland. De laatste jaren concentreert
zijn werk zich op de Schelde, met nu en
dan een kort project in een van de om
ringende landen. Het ziet er naar uit
dat de tijd van de grote baggerwerken
voorbij is. „Tegenwoordig nemen ook
de grote firma elk baggerwerk aan, wat
maar enigszins in aanmerking komt.
Vroeger was een project van een jaar
de gewoonste zaak van de wereld. Men
had toen geen interesse voor kortlo
pende opdrachten van minder dan zes
maanden. De laatste jaren komt het
daarentegen regelmatig voor, dat bag
gerwerken van enkele weken worden
geaccepteerd". De toenemende aan
dacht voor korte projecten doet de be
zorgdheid om de werkgelegenheid
groeien. „Zo ontstaat er vrees voor
nieuwe ontslagen. Toch heb ik als
werknemer bij een Belgisch baggerbe
drijf eigenlijk weinig te klagen, vooral
wanneer ik bekijk bij hoeveel firma's
in Nederland het werk stilligt".
De 18-jarige Bart Vermeiren heeft vast
besloten om evenals zijn vader de bag-
gerwereld in te gaan. Daarmee houdt
de vergelijking tussen vader en zoon
Vermeiren direct op. Wie tegenwoor
dig bij een baggerbedrijf in dienst wil
treden, kan het vak niet meer in de
praktijk leren maar zal eerst een vak
gerichte opleiding moeten volgen.
Zoon Bart was een van de eerste leer
lingen van de baggerschool in Delfzijl.
Inmiddels is hij bezig met de laatste
loodjes voor het diploma molenbaas-
zuigerbaas. Momenteel volgt hij een
opleiding voor maritiem officier in
Vlissingen. Als hij zich op zijn 23-ste
eindelijk kan aanmelden bij een bag
gerfirma, zal hij een studie van meer
dan tien jaar achter de rug hebben. „Je
moet steeds meer weten van het vak,
want de computer heeft zijn intrede
gedaan en je staat met steeds minder
mensen op een modern schip". Over de
toekomst van het baggeren maakt hij
zich geen enkele zorgen. „Nederland is
een land van zeevaarders, dus hier
kunnen ze nooit zonder baggerwerk".
Ook vader Vermeiren benadrukt het
grote belang van een goede scholing
voor het werken in de baggerindsu-
trie. „De tijd dat het vak van vader op
zoon werd overgedragen is voorbij.
Er zijn steeds meer papieren en diplo
ma's vereist". Het werken op een bag
gerschip heeft echter één facet, dat
volgens Jef Vermeiren ook in de toe
komst niet zal veranderen. „De be
manning op een baggerschip vormt
een grote familie. Dat wordt wel eens
vergeten door sommige mensen. In de
baggerwereld kan een officier echt
niet met een witte boord rondparade-
ren op een schip. Wie bang is om zijn
handen vuil te maken, kan beter iets
anders zoeken".
Twan van Lierop
Gezien op een weggetje in de
Koegorspolder: een man op
een dubbele step. Navraag
leert dat hij Ernst Barentsen
heet, uit Terneuzen komt en
dat zijn vervoermiddelen rol
lerski's zijn. Barentsen die
een liefhebber is van winter
sport kan met deze ski's op
wieltjes ook in de zomer in de
juiste conditie blijven. Zijn
top is nu achttien kilometer
per uur. Hij verwacht dat hij
na enige oefening wel dertig
kilometer per uur haalt. Al te
snel is niet goed, dunkt ons,
want er zitten geen remmen
op.
raars niet langer voor onoverkomelij
ke problemen.
Het moderne, grote materieel maakt
het mogelijk om grote hoeveelheden
bagger in zeer korte tijd te verwerken.
De sleephopper Lelystad van Ballast
Nedam slaagde erin 1,2 miljoen kubie
ke meter slib in drie weken uit te bag
geren. Cutters, die rond 1970 1000 ku
bieke meter per uur verorberden, heb
ben inmiddels geen moeite meer met
een vijfvoudige hoeveelheid. Bij al de
ze verbazingwekkende groeicijfers
blijft één getal ver achter, want met de
afname van de grote projecten in het
buitenland bereikte de baggerindus
trie in de jaren '80 een waar diepte
punt. De groei van het materieel ging
niet vergezeld van een toename van
het aantal personeelsleden. Bij de Ne
derlandse baggerbedrijven, die toon
aangevend zijn in de wereld, werd het
aantal werknemers de afgelopen 15
jaar zelfs gehalveerd. Bovendien wor
den er steeds zwaardere eisen gesteld
aan de opleiding van het personeel.
Sinds acht jaar kent ons land een bag
gerschool in Delfzijl en twee jaar gele
den startte een studie baggertechnolo-
gie in Groningen. De werknemers, die
het vak in de praktijk hebben geleerd,
proberen zich te handhaven met bij
scholingscursussen.
Eén van de mannen van de harde
praktijk is Jef Vermeiren, die tot de
laatste 29 baggeraars van Nieuw-Na
men behoort. In 1961, op 18-jarige leef
tijd, kon hij beginnen in de machine-
.cr
OLEN - Wie heden ten dage nog
durft te verkondigen dat sport ver
broedert, wordt nauwelijks nog als
geestelijk volwaardig beschouwd.
De sportwereld bestaat immers niet
uit gelijkgezinde broeders maar uit
nietsontziende tegenstanders, die
elkaar waar mogelijk proberen
dwars te zitten of onderuit te halen:
De sportieve strijd om de zege ont
aardt niet zelden in een moordende
concurrentieslagwaarbij alle mid
delen geoorloofd lijken. De hardste
zakenjongens schrompelen ineen
tot zielige doetjes, wanneer ze met
een willekeurige sportieveling wor
den vergeleken. Vooral op topni
veau zijn de krachtmetingen vaak
pure gevechten op leven en dood.
Een prestatie, die wordt opgete
kend in het Guiness Book of Re
cords wordt tegenwoordig alom er
kend als het hoogst haalbare in de
carrière van een sportman. Geen
wonder dat alle normen ogenblik
kelijk vervagen zo gauw een serieu
ze recordpoging wordt onderno
men. Een frietbakker uit Olen pro
beerde zich onsterfelijk te maken
door meer dan drie dagen onafge
broken met zijn patatten in de weer
te blijven. Een hoogst opmerkelijke
prestatie, temeer omdat enkele
voormalige recordhouders al het
mogelijke ondernamen om de wee
stand van de ijverige friet bakker te
breken. Bij iedere nieuwe lading
frieten, die in het hete vet gleed,
schreeuwden zijn jaloerse concur
renten hem toe de dwaze onderne
ming te staken. Gelukkig bleek het
afkeurende commentaar slechts te
werken als olie op het vuur. On
danks alle tegenwerking slaagde
de recordpoging wonderwel. De
verbroedering had minder succes.
Wellicht geeft de term verloederin
geen treffender beschrijving van de
wedstrijdsfeer.
MALDEGEM - De inspannende
taak van een politieman kan zon
der een hypermoderne uitrusting
nooit naar behoren worden ver
vuld. De handhaving van de open
bare orde is een onmogelijke op
dracht, indien de ambtenaar in
functie verstoken blijft van gespe
cialiseerde hulpapparatuur. Mal-
degem is een van de weinige plaat
sen, waar het zware politiewerk op
zijn werkelijke waarde wordt ge
schat. Onlangs werd het gemeente
lijke korps voorzien van zo'n doel
treffend materieel, dat elke agent in
staat moet worden geacht in zijn
eentje stand te houden tegen een
complete tankdivisie. De bestrij
ding van de misdaad vergt nu een
maal zwaar geschut en een verdedi
ging met kogelvrije helmen en vei-
ligheidsschilden is wel het minste
dat een politieman tijdens harde
confrontaties nodig heeft. Het zal
weinig verbazing wekken, dat de
eerste resultaten van de nieuwe uit
monstering weldra merkbaar wa
ren. De no-nonsense campagne had
een verbluffend succes. Maar liefst
700 keer slaagde het gepantserde
elitekorps erin proces-verbaal op te
maken tegen foutparkeerders.
REET - Dat nieuwbouwwijken
meer zijn dan saaie, troosteloze rij
en betonblokken zal niemand in de
Belgische gemeente Reet nog dur
ven ontkennen. Toen tien jaar gele
den een lap grond werd vrijgegeven
voor woningbouw, stonden de gega
digden in drommen bij het stadhuis
op de stoep. De massale belangstel
ling was meer dan terecht, want in
welke moderne buurt hebben de be
woners een natuurlijke vijver bin
nen handbereikt? Vooral bij avond
schemering zou de waterkant een
ideaal toevluchtsoord bieden voor
de romantische buurtbewoner, die
zijn dichterlijke creativiteit in alle
rust wilde botvieren. Helaas is het
aanvankelijke enthousiasme in
middels omgeslagen in een diepe af
keer. Het lieflijke water verviel in
enkele jaren tot een poel van ver
derf, die alleen nog maar walging
kan oproepen. De lemen bodem laat
geen druppel water door, zodat het
idyllische vijvertje geleidelijk ver
anderde in een stinkend, groezelig
moeras. Een hemels paradijs voor
insekten, ratten en ander ongedier
te, maar een ware hel voor de buurt
bewoners, die hun vijver niet meer
kunnen luchten of zien.
ST.-NIKLAAS - De Belgische rege
ring moet niet denken, dat de bur
gers van St.-Niklaas met zich laten
sollen. Bij elke regenbui zakken de
bewoners in één van de dorpsstra
ten tot aan hun knieën in de mod
der. De gemeente is de geweldige
toestroom van waslopers zo gewel
dig beu, dat geen moment langer
kan worden gewacht met de herbe
strating. Aldus ging een dringend
verzoek naar de overheid om de
reddingsoperatie te ondersteunen.
De rijksambtenaren in Brussel bo
gen zich uiteraard in alle rust over
het noodsignaal uit St.-Niklaas.
Een weloverwogen beslissing vergt
nu eenmaal enige bedenktijd. Van
daar werd de subsidieaanvraag
naar de gemeente teruggestuurd,
zodat de hele procedure nogmaals
kan worden doorgenomen. De hys
terie nabij heeft de gemeente inmid
dels besloten de straat op eigen kos
ten te repareren.
