Seksueel misbrui!
I
Pants jen Lama versus Dalai Lama
J
PZC/°Pinie en achtergrond vr
[15
Verplicht 'vakantie'
Van dollarcultuur
naar
stenen tijdperk (1)
Verdovende middelen
Portefeuilles
Macht en geweld
vai
koi
ha.
die
Verzorgsters
denkwijzer
zie
in
Geurwater
VRIJDAG 8 APRIL 1988
Panama en de
kanaalvloek
Van onze correspondent
Rob Sprenkels
in Midden-Amerika)
Panama zal nooit meer zijn wat
het kortgeleden nog was: een
bron van welvaart, weelde en luxe,
waar de rest van Latijns-Amerika
tegenop keek. Een stukje Verenigde
Staten, verdwaald op het sub-conti
nent, zo leek het wel. In een paar we
ken tijd zijn de steunpilaren van het
Panamese model als plumpuddin
gen in elkaar gezakt. Het financiële
centrum, dat samen met Zurich, To
kio, Hongkong en Singapore tot de
grootste geldmarkten van de wereld
behoorde, is op sterven na dood.
Ook de commerciële vrijhaven, waar
de laatste technologische snufjes uit
Japan vaak voor lagere prijzen wer
den verkocht dan in New York, lijkt
z'n definitieve einde nabij. En Was-
hinghton, de vroegere bondgenoot en
peetvader, is in doorslaggevende ma
te de oorzaak voor al het onheil.
De Panamese samenleving is totaal
ontwricht. Veelzeggend is de sluiting
van de paardenrenbaan, het 'hipo-
dromo', waar een paar weken geleden
op een avond nog tienduizenden dol
lars over de toonbank gingen. De
5000 werknemers zijn ontslagen. En
zij zijn niet de enigen die op straat
zijn komen te staan.
Bijna al het bankpersoneel is naar
huis gestuurd. Zo'n 30.000 bouwvak
kers zitten al twee weken zonder
werk. Kleine en middelgrote bedrij
ven hebben een kwart van hun perso
neel moeten ontslaan, de rest is werk
tijdverkorting opgelegd.
Ook in restaurants en hotels is het
raak. Tientallen negoties zijn voor
onbepaalde tijd gesloten. In andere
wordt slechts twee dagen per week
gewerkt. Behalve het Marriott,
waar bijna de hele internationale
pers is samengestroomd, moet de lu
xe hotelwereld het zonder gasten
stellen.
De op commerciële basis opererende
televisie heef z'n reclame-opbreng
sten met meer dan 90 procent zien te
ruglopen. De dagelijkse programme
ring is gereduceerd van bijna 24 uur
naar amper 5 uur. Verschillende ra
diozenders hebben hun nieuwsbulle
tins geschrapt. De verslaggevers zijn
met vacantie gestuurd, onbetaald.
Ook Panama's belangrijkste krant,
'La Estrella', heeft meer dan drie
kwart van z'n personeel voor onbe
paalde tijd verlof aangezegd. De nog
wel werkende journalisten kregen vo
rige week slechts 25 dollar de man
uitbetaald. De dagelijkse edities zijn
teruggebracht van meer dan 40 pagi
na's naar amper 12.
Afgaande op een nog in Panama wo
nende Zwitserse bankier zal het min
stens 10 jaar duren voordat de inter
nationale zakenwereld weer enigs
zins vertrouwen in Panama zal
krijgen. De meeste buitenlandse ban
ken, 103 in totaal, bereiden hun ver
huizing voor. Ook elders in het Cari
bische gebied zijn belastingparadij
zen te vinden. En je moet wel gek zijn
om nu nog een cent in Panama achter
te laten.
Van een typische dollarcultuur te
rug naar het stenen, Latijnsameri-
kaanse tijdperk. Hoe is het zover ge
komen? De huidige crisis begon ei
genlijk al vorig jaar juni. Generaal
Noriega stuurde zijn tweede man,
kolonel Roberto Diaz, met pensioen.
Bij wijze van represaillemaatregel
beschuldigde deze de generaal van
moord, verkiezingsfraude en cor
ruptie. Panama stond op z'n kop.
Hand in hand met de katholieke kerk
en de Amerikaanse ambassade pro
beerde de conservatieve oppositie
zich aan het hoofd te nestelen van de
spontane protesten op straat. Maar
tevergeefs.
„Het gaat om een in Washington uit
gedokterde samenzwering", zo ver
kondigde Noriega, „de Amerikanen
willen hun heerschappij over het Pa
nama-kanaal behouden". Het traan
gas en de wapenstokken deden de
rest. Na twee maanden leek de rust
hersteld. Maar achter de schermen
bleef het rommelen.
Volgens Noriega zou de Amerikaanse
regering hem nooit hebben vergeven
dat hij begin 1985 weigerde Panama
voor het karretje van een invasie te
gen het Sandinistische Nicaragua te
spannen. Tot die tijd stond de gene
raal op de loonlijst van de Ameri
kaanse inlichtingedienst CIA. Maar
hij was tegelijkertijd bevriend met de
Sandinisten, met het Cuba van Fidel
Castro en met de Colombiaanse
drugsmaffia. Zaken waarvan de
Amerikanen maar al te goed op de
hoogte waren.
Eind vorig jaar kwam het conflict
tussen Washington en Noriega op
nieuw boven drijven. In alle stilte
zou zijn afgesproken dat Noriega
stilletjes zou verdwijnen. Maar toen
hij tijdens de Kerst een privé-bezoek
bracht aan de Dominicaanse Repu
bliek, riep Washington de generaal
op niet meer naar Panama terug te
keren. „Verraad", zo schreeuwde No
riega aan wie het maar wilde horen.
Het pact was gebroken.
Ook de Amerikaanse regering voelde
zich op z'n tenen getrapt. Noriega
werd in Miami officieel beschuldigd
van directe betrokkenheid bij de in
ternationale handel in verdovende
middelen. Opnieuw werd Panama
het toneel van rellen.
Washington wist president Erick Ar-
turo Delvalle zover te krijgen Noriega
met ontslag te sturen. Maar met de
grondwet in de hand en de geweer
loop van Noriega in de rug stuurde
het Panamese parlement in plaats
van de generaal de president zelf
naar huis.
Washington kreeg op die manier een
prima excuus voor economische re-
pressailles. De Amerikaanse regering
bleef Delvalle erkennen als de enige
wettige president van Panama. Zo'n
70 miljoen aan Panamese dollars
konden daarom in de Verenigde Sta
ten worden bevroren. Dat betekende
de nekslag voor de Panamese econo
mie.
Het bewind van Noriega heeft de af
gelopen weken alle restjes bij elkaar
moeten schrapen om z'n werkne
mers en soldaten te kunnen betalen.
Ondernemers en investeerders pro
beren hun centen op het droge te
krijgen voordat het te laat is. De hele
samenleving is ontwricht. Wat er ge
beurt, gebeurt er, maar Panama zal
nooit meer zijn wat het is geweest.
Noriega
(Van onze verslaggever
Bert R. Uri)
Over het ambt van burgemeester
zijn heel wat artikelen geschre
ven. Beschouwingen over de staat
kundige positie van de burgemeester
of de veranderde positie van burge
meester. Dat wil zeggen van magi
straat en later burgervader naar
bouwheer, van bouwheer naar mana
ger/teamleider en van teamleider
naar coördinator. Ook een thema als,
dat van de gekozen burgemeester
heeft heel wat discussies en artikelen
opgeleverd. De burgemeester van Ob-
dam, Jos Louter (CDA), heeft nu een
boekje geschreven waarin hij niet uit
voerig theoretiseert, maar een heel
praktisch verhaal vertelt over het
functioneren van een burgemeester in
een kleine gemeente.
Waarom een dergelijk boekje?
„Het is eigenlijk bij toeval ontstaan. Ik
ben zo'n beetje aan het einde van mijn
eerste ambtsperiode. Voor mezelf wil
de ik de afgelopen jaren evalueren. Ik
schreef toen een stuk over de relatie
van de burgemeester met de bevol
king. Daarop volgde de relatie met het
gemeentepersoneel en toen ik toch be
zig was kwam er ook een artikel over
de burgemeester en de gemeentepoli
tiek. De rest volgde vanzelf en het werd
een dun boekje, waar de uitgeverij Vu-
ga uit Den Haag belangstelling voor
bleek te hebben. Dat ook, omdat het al
vijfentwintig jaar geleden was dat
oud-burgemeester M. W. Schakel een
dergelijk op de praktijk gericht boekje
schreef. Ik heb die lijn gevolgd: ge
woon de praktijk van alledag weerge
geven. Het is dan ook niet geschreven
voor collega's, maar veeleer voor men
sen die eens wat meer willen weten
over het ambt. Misschien is het ook ge
schikt voor mensen die naar het burge
meestersambt solliciteren. Het boekje
is natuurlijk voor een groot deel geënt
op de ervaringen in de gemeente Ob-
dam (6000 inwoners)".
Is het burgemeesterschap een poli
tieke functie?
„Zonder meer. De kreet die je nog wel
eens hoort, dat een burgemeester bo
ven de partijen moet staan, gaat al
lang niet meer op. Ook voor een burge
meester is er, sinds 1969, naar de ge
meenteraad toe een volledige verant
woordingsplicht in de Gemeentewet
(Advertentie)
gecreëerd. Het bestuurswerk van een
burgemeester verkeert daarmee in een
wezenlijk politiek milieu. Daarmee
treedt hij op als vormgever van maat
schappelijke krachten. Ik kan me niet
voorstellen dat een dergelijke vraag
ontkennend beantwoord wordt. Trou
wens, in de praktijk van de benoemin
gen blijkt, dat de Kroon niet iemand
benoemt die geen lid is van een politie
ke partij.
Ik denk dat het 'boven de partijen
staan' van een burgemeester vandaag
de dag als arrogant wordt ervaren.
Ook een burgemeester steekt zijn nek
uit. Autoriteit ontleent hij of zij niet
aan zijn functie. Hij zal zijn gezag ver
werven door inzet, bekwaamheid en
integriteit. Als politicus ben je als zo
danig herkenbaar. Als onpartijdige
voorzitter van de raad roept dat soms
een spanningsveld op. Ik zeg wel eens
dat door deze tweeslachtigheid het ba
lanceren op het slappe koord in de
hand wordt gewerkt".
Een burgemeester in een kleine ge
meente heeft toch ook portefeuilles.
Wordt het dan niet erg moeilijk alle
maal?
„Heel theoretisch kan een burgemees
ter naast de hem wettelijk toekomen
de taken verstoken blijven van het be
heer van portefeuilles. In kleine ge
meenten mag dat eigenlijk niet
voorkomen. Te meer daar de burge
meester de enige full-time bestuurder
is. Het ambt is natuurlijk geen deco
ratieve functie. Een scherpe schei
ding in de uitvoering van de porte
feuilleverdeling is vaak niet eens dui
delijk aan te geven, want de
burgemeester wordt ook aangespro
ken door de burgerij voor zaken die
hij niet in portefeuille heeft. Als een
bepaalde portefeuille allerlei con
troversiële reacties oproept - en dat
kun je vaak van te voren weten - dan
moet je een dergelijke portefeuille
niet ambiëren.
Aan de andere kant geeft het beheer
van portefeuilles uitstekende moge
lijkheden om goede contacten te leg
gen met de inwoners of met organisa
ties. Het beheer van de portefeuille
voor welzijn geeft mij wat dat betreft
erg veel mogelijkheden".
„Het boekje heet: 'Het functioneren
van een burgemeester in een kleine ge
meente'. Een gemeente als Obdam
met zesduizend inwoners kun je zeker
een kleine gemeente noemen, al vind
ik dat een wat bedenkelijke uitdruk
king. Wanneer men daar slechts het
aantal inwoners mee op het oog heeft,
heb ik daar geen bezwaar tegen. Een
dergelijke gemeente is vaak de eerste
gemeente, waarmee de burgemeester
in aanraking komt als hij uitverkoren
wordt om daar als zodanig te dienen.
Het is echt geen ere-ambt meer zoals
heel vroeger. Er worden hem veel be
perkingen opgelegd door de plaatselij
ke omstandigheden en de lokale poli
tieke verhoudingen. Maar ondanks
dat, vind ik het burgemeestersambt
het mooiste ambt dat men kan bekle
den".
Burgemeester J. Louter overhandigt zijn boekje aan drs. R. de Wit, commissaris van de koningin in Noord-Holland
(links).
(Door René Diekstra
Seksuele omgang tussen volwas
senen en kinderen is een uiter
mate gevoelige kwestie. Omdat sex
en dus lustbevrediging in het spel is,
is de belangstelling ervoor, zo gauw
het in de openbaarheid komt, groot.
Omdat er kinderen - onschuldige,
onbezoedelde en betrekkelijk krach
teloze wezentjes - mee gemoeid zijn,
is de verontwaardiging over 'het
smerige misbruik' navenant groot.
Zoals altijd wanneer emotionerende
taboe-onderwerpen publieke ge
spreksstof worden, gieren de misvat
tingen en fabels razend in het rond.
De trammelant rond de Oude Peke-
la-affaire en de van kinderporno
verdachte directeur van Unicef in
België en Frankrijk heeft dat weer
eens heel duidelijk gemaakt. Een
van de fabels, die ik de laatste tijd
vaak gehoord heb, is dat seksueel
misbruik van kinderen tegenwoor
dig sterk aan het toenemen is. Er zou
een soort epidemie aan de gang zijn.
Maar uit wetenschappelijk onder
zoek blijkt duidelijk dat seksueel
misbruik van kinderen zo'n 40 tot 60
jaar geleden relatief even vaak voor
kwam als nu.
Een andere misvatting is dat seksu
eel misbruik van kinderen vooral
binnen gezinnen plaatsvindt. Er zijn
inmiddels heel wat studies die aanto
nen dat minstens de helft van de vol
wassenen, die kinderen misbruiken,
geen familieleden van het kind zijn.
Wel is het zo dat het vaak personen
uit de wat wijdere omgeving van het
kind zijn. Opmerkelijk is dat volwas
senen, die kinderen uit hun gezin
misbruiken, heel vaak hetzelfde
doen met kinderen van buiten het ge
zin.
Nog een andere misvatting: het idee
dat kinderen die zoveel misbruikt
zijn, daarvan op den duur altijd
schadelijke gevolgen ondervinden.
Inderdaad is het zo dat seksueel mis
bruik bij kinderen de kans op allerlei
emotionele problemen en stoornis
sen zowel direct als later, op volwas
sen leeftijd, duidelijk vergroot.
Slachtoffers ervan lijden vaker aan
depressies, komen vaker onder psy
chiatrische of psychologische be
handeling, raken vaker verslaafd
aan alcohol en drugs, enzovoort.
Maar vastgesteld is dat meer dan 50
procent van de kinderen die seksu
eel misbruikt zijn zich niettemin psy
chisch normaal ontwikkelen. Onge
veer 20 procent van zulke kinderen
ontwikkelt meteen of later psychi
sche stoornissen. De belangrijke
boodschap hierin is dat veel kinde
ren zich goed van het trauma van
seksueel misbruik blijken te herstel
len. Heel weerbaar zijn dus.
Het idee dat een kind verloren is, een
geestelijke 'kneus' wordt, is in veel
gevallen dus een onterechte zorg
van veel ouders. Opvallend zijn ver
der ook de misvattingen over de per
soon van de dader. Zo denkt men
vaak, dat iemand die kinderen sek
sueel gebruikt, zelf als kind ook die
ervaring heeft ondergaan. Studies
onder jong volwassenen die kinde
ren misbruiken laten zien dat dit
'maar' in minder dan de helft van de
gevallen waar is. Jeugdervaringen
van misbruikers leveren dus meestal
geen afdoende verklaring (of ex
cuus) voor hun gedrag op.
Nog een andere misvatting is dat het
bij seksueel misbruik van kinderen
niet zozeer gaat om sex, als wel om
misbruik van macht, van geweld. Die
misvatting hangt samen met de op
vatting dat verkrachting in het alge
meen minder te doen heeft met sex
dan met geweld (machtswellust).
Maar bij sex met kinderen gaat het
meestal werkelijk om sex. Veel mis
bruikers praten op een heel sensuele
erotische manier over kinderen en
hebben ook heel vaak exotische ge
tinte fantasieën over sex met kinde
ren. Dat gegeven, en het feit dat de
meeste seksuele misbruikers van
kinderen mannen zijn (bij 95 procent
van de meisjes en 80 procent van de
jongetjes), wijst er op dat mannen
meer dan vrouwen echte liefhebbers
zijn van sex met kinderen. Op zich
zelf lijkt dat verwonderlijk, want
vrouwen hebben veel meer en veel in
tensiever contact met kinderen en
ook bij sex maakt de gelegenheid
vaak de dief.
Maar bij nader inzien zijn er goede
redenen aan te voeren voor het feit
dat mannen vaker dan vrouwen kin
deren misbruiken.
Allereerst hebben mannen in onze
cultuur problemen met het ontwik
kelen van intieme relaties met ande
ren waarbij geen sex in
Waarom hebben ze die m
Waarschijnlijk omdat jong^S
den opgevoed op een mank^Ê
paalde belangrijke emotV],U
hoeftes die zij - net als mei:
ben, onbevredigd laat; cfe-Ka
aan aanraking of streling
hoefte aan nabijheid, aan ;:y|
met anderen. Voor hen
behoeften meestal veel laferitl
ven pas vervuld, en meestuM
door seksuele relaties. Het ^3
gen van hele fundamentele ,jV
niet-seksuele behoeften iroriil
manier gekoppeld aan J
beelden en fantasieën. Dit tl
gevolg dat mannen, als erj
hoefte opkomt, de neiging
naar een seksuele manier n-L
diging te zoeken, zelfs als c|
gang met een kind betekent Jf
jes daarentegen, wordt al ht\
in de opvoeding een onderscJ
leerd tussen 'tedere' emofio-l
hoeften die te maken /te&ij
aanraken en intimiteit, en siL
omgang. fj
De
ond
vine
gen
'dat
tol
Tot op zekere hoogte wordt
zelfs geleerd hun intieme bi.
juist niet via sex te bevredif
worden veel meer voorbereidt,
zorg sters van kinderen. Afe
daarvan zijn vrouwen veel k
staat aan hun emotionele be
te voldoen zonder dat er
spel is en zijn ze veel minder j
relaties te 'seksualiseren'.
Een ander belangrijk punt is
nier waarop mannen in hun
ding wordt geleerd om geschil
suele partners te vinden. Opti
richt mannen in het algemeen
zoeken naar partners in o
die jonger, kleiner, en lick
zwakker zijn dan zijzelf. Ki
zijn klein en zwak en daan
schikte' seksuele partners in
van waarnaar mannen heil
leerd te zoeken. Aan de andti
worden vrouwen 'getraind'
zoeken naar sexpartners inn
die ouder, groter en sterkerij]
zijzelf. Kinderen passen niel
beeld. Want zij missen juist it
schappen die vrouwen gentj
seksueel aantrekkelijk te rint
Het zou dus heel goed kun
dat seksueel misbruik van
een uitwas is van een oij|
maatschappelijk gegeven t
welke mannen geleerd won
zwakheid en onderwerping
is. Vandaar dat mannen genti
allerlei gezagsverhoudingen
eel te kleuren, zoals de verk
werknemer/werkgever en tel
ter/patiënt.
Een ander belangrijk puntisi
meeste mannen een opvoe&\
gen waarin hun niet geleerij
de zorg voor kinderen als ei
name verantwoordelijkheid
Als gevolg daarvan hebben
meer moeilijkheden in het
len, en begrijpen van de
van kinderen. Omdat ze zicha
zien als verzorgers van kit
gaan ze zorgendhezig zijn mil
ren uit de weg vinden het :£jgn
vervelende, onbelangrijke ac
en leren ze dus ook niet zien
met kinderen voor die ki)
schadelijke gevolgen kan hë
Zelfs na seksueel misbruik
kind zien veel mannen nog alfj
in dat de ervaring voor het kil
wrichtend was. Eenvoudig <M
zich niet in het kind kunne
plaatsen. Ik denk, dat dezen
in de toekomst nog verder a
slechteren. Als gevolg van dei
kleinere gezinnen, waarin dei
ren elkaar in leeftijd snel ow
hebben nog maar heel weinif]
mensen de kans om ervaring f
by's en kleine kinderen op It
Het eerste kleine kind dat ze t
armen houden is dat van ha
dan zijn ze vaak al 25, 30 jaar
zelfs nog ouder. Nogal wat M
zullen zelfs nooit in hun lei
kind in hun armen houda
staan verzorgen. Voor een
vriendelijke wereld is dat nali
niet bevorderlijk.
Misschien is een oud idee f
Amerikaanse kinderarts Bei
Spock, namelijk baby- en kinlt
zorging als verplicht vak te
middelbare scholieren, tocht
gek. En het is evenmin een
als vaders met hun kindertfl
meer 'moedertje' en wat minde
gertje' zouden spelen.
zep
Ai
UTB
ziek
moe
wor
4.92
(Van onze correspondent
Bob Mantiri
in het Verre Oosten)
In de eerste dagen van de (nog lo
pende) zitting van het Chinese
parlement in Peking stal de Pants-
jen Lama, de tweede hoogste leider
in Tibet, de show. De Pantsjen Lama
kritiseerde de Chinese regering voor
haar gebrek aan religieuze toleran
tie en veroordeelde krachtig de poli
tici die een harde lijn voorstaan te
gen de dissidente Tibetanen.
Hij sprak ook de officiële berichten
tegen, dat de onlusten van afgelopen
maart slechts één slachtoffer hebben
geëist. Volgens zijn informatie waren
vijf Tibetanen als gevolg van het ge
welddadige optreden van de politie
om het leven gekomen. Anderzijds
bood de Pantjsen Lama de Dalai La
ma, de hoogste religieuze leider in Ti
bet, aan om terug te keren naar zijn
land of zich in Peking te vestigen. Op
voorwaarde dat hij zijn ambities om
Tibet onafhankelijk te maken, op
geeft. Zijn kritiek kreeg een promi
nente plaats in de officiële bladen en
het Chinese nieuwsbureau Xinhua
besteedde er veel aandacht aan.
Enkele jaren geleden zou de Pantsjen
Lama met dergelijke uitspraken een
lange gevangenisstraf riskeren. Nu
wordt de 50-jarige Pantjsen Lama
zelfs getipt voor het vice-president-
schap en krijgt hij alle gelegenheid
om kritiek op de Chinese leiding te
spuien.
Is zijn stem representatief voor het
groeiende verzet van het Tibetaanse
volk tegen de Chinezen, die Tibet in
1959 binnenvielen? Of is de Pantsjen
Lama een Chinees marionet?
Tijdens de culturele revolutie heeft
de Pantsjen Lama tien jaar vastgeze
ten omdat hij het Chinese beleid in
Tibet kritiseeide en weigerde de Da
lai Lama te veroordelen. Maar na zijn
vrijlating in 1975 werd hij benoemd
tot vice-voorzitter van het Nationale
Volkscongres en mocht hij naar Ti
bet terugkeren, waar het volk hem
als een koning verwelkomde. De Ti
betaanse geestelijk leider, die tegen
de boeddhistische kloosterregels in
trouwde, was vier jaar toen hij in 1941
werd gevonden en erkend als de tien
de reincarnatie van de Pantsjen La
ma. Zijn 'gewichtige' omvang, kaal
geschoren hoofd en donkerrood
priestergewaad maken van de Pants
jen Lama een imposante verschij-
ning.
Sinds de Dalai Lama in 1959 tijdens
de Chinese invasie naar India
vluchtte, is de Pantsjen Lama de be
langrijkste geestelijk leider van Ti
bet. In de ogen van de naar schatting
100.000 Tibetaanse vluchtelingen is
de Pantsjen Lama een collaborateur,
hoewel de Dalai Lama openlijk zijn
waardering voor hem heeft uige-
sproken. Een feit is dat Pantsjen La
ma, ondanks druk van de Chinese
autoriteiten, de Dalai Lama nooit is
afgevallen en hardnekkig geweigerd
heeft om hem te veroordelen.
De Dalai Lama heeft buiten Tibet
niet veel aanhang, maar hij richt zich
in zijn toespraken tot een select ge
zelschap van invloedrijke politici en
geestelijk leiders. In Engeland woont
hij op het ogenblik een congres bij
waar prominente figuren als VN-se-
cretaris-generaal Perez de Cuellar
rondlopen. Ook in Amerika werd
naar zijn mening geluisterd door le
den van het Huis van Afgevaardig
den en de Senaat. De Amerikaanse
politici bleken zo onder de indruk
van zijn getuigenis, dat zij een krach
tige verklaring uitgaven waarin Chi
na werd gekritiseerd over de schen
ding van de mensenrechten in Tibet.
Hij is een charismatisch figuur, doet
zich heel gewoon voor, maar komt in
gesprekken zeer overtuigend over.
De Chinese regering is zich bewust
van de politieke draagkracht van zijn
verklaringen. Zij zorgt er dan ook
voor het contact met de geestelijk lei
der niet te verliezen. De Chinese mi
nister van buitenlandse zaken, Wu
Xueqian, verklaarde onlangs tijdens
een bezoek aan Londen, dat Peking
regelmatig met de Dalai Lama in
contact staat. De broer van de Dalai
Lama was vorig jaar oktober, na de
eerste rellen in Tibet. In Peking en in
de plaatsen waar de Dalai Lama ver
tegenwoordigingen heeft (zoals in
New York, New Delhi en Tokio) is ge
regeld contact met de Chinese am
bassadeurs. De Dalai Lama voert re
gelmatig gesprekken met deze am
bassadeurs om op de hoogte te
blijven van de situatie in het land. Ti
betaanse vluchtelingen en buiten
landers die een bezoek hebben ge
bracht aan Tibet worden door de Da
lai Lama tot in de details uitgehoord.
In zijn land wordt de Dalai Lama als
een heilige vereerd. Een Ameri
kaans geleerde beschreef in een boek
over Chinees Boeddhisme de baad-
gewoonten van de hoogste Tibetaan
se geestelijk leider. „Hij ligt naakt
deel
Noo
pek
bed
4.18
De
waai
hom
nom
bed
tot 3
tiem
slui
inbi
ran
op bed, terwijl de lama's henU
diep ontzag met doeken, gedrenH
warm water, wassen. Daarna vrf
de Dalai Lama met geurwater i
sprenkeld, vervolgens in een fi
achtig stof gewikkeld en naar*
ander bed gedragen waar hij
aangekleed. De doeken waarmei
Dalai Lama zijn gewassen,
als relikwieën naar Tibet gebrü vak
en als beloning geschonken i
waardige lama's".
De 52-jarige Dalai Lama heet eifl
lijk Tenzin Gyatso. Volgens
boeddhistische sage werd hij ops
jarige leeftijd, na een orakel. infgB
afgelegen klooster gevonden enflH
geroepen tot de veertiende
natie van de Dalai Lama.
De Chinese regering doet alle
om de Pantsjen Lama, die in |9
zelf serieus wordt genomen, dezej jjjB
belangrijkheid te geven als de
Lama. In Peking, waar hij al ®ze
jaar woont, beschikt de Pantsjenj
ma over een eigen religieus en M
tiek hoofdkwartier. Maar algenjj sn,
wordt geloofd, dat al zou de Pantf^H
Lama vice-president worden, eecj^H
noeming die binnenkort
laf]
het Nationaal Volkscongres, del n
tanen hem toch niet als de Dalai-j
ma zullen erkennen. X?