B. B. KING
Renata Oosterveen
stelt zich voor
fUfCfiriü)
WIE GAAT ER MET
GERMAINE
OP KAMERS WONEN?
LUNDIA.
I.Liiii<liaJ
j Kings aanvankelijke publiek, de
arte werkende bevolking, vooral zal
)ben aangesproken is, dat de artiest
n eenvoudige zoon van het platte-
id bleef en er tegelijkertijd in slaag-
lijn onafhankelijkheid te verwer
den te handhaven. Zo reisde zijn
i in de jaren vijftig in een verbouw-
Jreyhoundbus die van alle denkba-
Imfort was voorzien, inclusief een
risietoestel. Een noviteit was dat.
A
{gebruikelijk
Radio
PZC/ kunst/cultuur n
Kwetsbaar
Oprecht
Muziek
Zoek je een slimme oplossing om
makkelijk te studeren? Het Lundia
woonsysteem biedt meer mogelijk
heden dan je denkt. Kom naar de
winkel. Germaine deed dat ook.
Men luisterde vanwege
mijn eerlijke gezicht
(Door Eddy Determeijer)
Jnds hij in 1952 met het nummer
Three O'Clock Blues doorbrak,
Jt B. B. (van Blues Boy) King als de
ulairste artiest van zwart Ameri-
Lange tijd bleef zijn populariteit
Jsrkt tot de zuidelijke staten. King
1st in de jaren zestig zelfs lijdzaam
|ien, hoe popgitaristen als Jeff
Eric Clapton en Jimi Hendrix
een op zijn stijl gebaseerde
pak sloten geld verdienden ter-
hij zelf in de schaduw bleef.
toen The Rolling Stones hem en
ke and Tina Turner Revue in 1969
Voorprogramma voor hun Ameri-
hse tournee vroegen, maakte ook
(blanke publiek op grote schaal
Vis met de bluesgigant. Frank Si-
la als voorprogramma van Lee To-
1, daar zou je het mee kunnen ver-
Iken. En veel is er sindsdien niet
[nderd. Onlangs mocht B. B. de
r van U2 openen...
King is een stilist die zowel in in-
nentaal als vocaal opzicht de
■tie de vrije teugel laat. Kings zang
de typerende jankende uithalen
boven is ongetwijfeld terug te
Jen op de tijd dat hij als kind met
|elkoortjes in de kerken van India-
Mississippi zong. Als B. B. voor
"25.000ste keer Sweet little Angel
ïgs de stembanden perst is het, alsof
song op dat moment zijn debuut be-
I. Alle passie, alle frustraties van
a liefdesverhouding weet B.B. King
lie vijf minuten te comprimeren,
joptredens plegen ongehoord emo-
ele gebeurtenissen te zijn.
destijds populaire gospelkwartetten
die in de kerken optraden en soms ei
gen radioshows hadden. Het meest
sprak de muziek van het Golden Gate
Quartet hem aan, een nieuwe groep
die elke ochtend via een radiostation
in Columbia, South Carolina te beluis
teren was. Hun ritmische aanpak en de
verhalende passages in hun songs wa
ren revolutionair. Dat was een stijl die
de zangers van het Golden Gate Quar
tet hadden opgepikt in de Holiness
Churches, de plattelandskerken van
Carolina.
Samen met drie vriendjes begon de
jonge King een gospelkwartet, de Elk-
horn Singers, waarmee hij in de perio
de 1940-'43 in de plaatselijke kerken
optrad. Inmiddels had hij kennis ge
maakt met bluesmuziek. Vooral de
platen van Blind Lemon Jefferson
hadden indruk op hem gemaakt en tij
dens zijn militaire diensttijd begon hij
ook wereldse muziek te zingen en te
spelen. Het was ook in die periode dat
hij intensief in contact kwam met de
populaire muziek van die jaren, de
Swingstijl van de big bands, met zan
gers als Jimmy Rushing en gitaristen
als Charlie Christian en T-Bone Wal
ker.
anzienlijk wereldwijzer verliet B.
B. King de militaire dienst, waar
hij overigens niet veel meer had ge
daan dan op een tractor rondrijden.
Hij had gemerkt dat hij met zijn songs
succes had, maar in Indianola zelf kon
hij er niet mee uit de voeten, gezien de
heersende opinie betreffende die dui
velse bluesmuziek.
Tijdens de weekeinden trok hij er dan
ook op uit, om elders een paar dollar
bij elkaar te zingen. „Door de week
werkte ik en soms had ik zaterdags
acht of tien dollar", vertelde hij Pete
Welding. „Van dat geld kocht ik een
kaartje naar het dichtstbijzijnde
plaatsje. In zo'n dorp ging ik ergens op
de hoek van een straat staan spelen.
De mensen leken dat wel leuk te vin
den en ik kreeg fooien, stuivers, dub
beltjes, kwartjes. Dat soort praktijken
heb je nog altijd in het Zuiden. Zo reis
de ik op 'n zaterdag soms drie of vier
dorpen af, 'n enkele keer tot op 60 kilo
meter van waar ik woonde en dan
kwam ik wel eens met 25 of 30 dollar
thuis. Dus dan had ik in die ene dag
meer verdiend dan in de hele week".
Godsdienstige muziek bleek uiteinde
lijk niet zijn stiel. Op zijn 21ste liftte
Riley met een vriend naar Memphis,
het uitgaanscentrum van Tennessee
en wijde omgeving. En het uitgaans
centrum van Memphis was Beale
Street. Vierhonderd meter straat, een
aaneenschakeling van feesten, open
luchtconcerten en massale danspartij
en. De hoogtijdagen van Beale Street
waren toen, in 1947, al voorbij maar B.
B. kon er nog juist een staartje van
meepikken.
Constant van kwaliteit, intens en echt. Dat zijn de kenmerkende eigen
schappen waarmee blueszanger en -gitarist B.B. King (1925) zich nu al 35
jaar op de eerste plaats handhaaft.
Momenteel is de blueskoning op tournee door Europa en is daarbij voor
het eerst in Noord-Nederland te zien. Op 1 maart treedt zijn orkest op in
het Haagse Congresgebouw, 4 maart staat het in de Groninger Martinihal,
daags daarna is het de beurt aan de Matenhal in Apeldoorn en op 6 maart
kan heel Alkmaar en omstreken in de Veilinghal terecht.
Het verhaal van de lange weg naar de top.
et alleen zijn orkest was zwart,
Ijook zijn boekingskantoor, zijn
ld manager en zijn persagent en dat
poogst ongebruikelijk in de op ra-
gebied rampzalige jaren vijftig,
chtans placht hij zich destijds in ne-
tieve termen uit te laten over zijn le-
een ononderbroken aaneenscha-
§ig van reizen en optreden: „Het
is goed maar dat is ook zo'n beetje
enige positieve," zei hij in 1957 in
interview. „Die lange uren zijn af-
iwelijk en het ergst is het reizen,
s moet ik bijna kotsen als ik om
kijk en al dat volk naar me zie sta-
Voor de goede orde: in dat jaar
Jhet orkest van B. B. King 342 op
fris.
r, zei hij, zou hij terugkeren naar
|verk op de katoenplantages of op
actor. Inderdaad, voordat hij de
ek als metier koos verdiende B.B.
;ost als katoenplukker en chauf-
ïr. Hij heette toen nog gewoon Riley
en, vertelde hij Pete Welding van
'lad Down Beat: „Ik was een erg
katoenplukker. In een dag pluk-
200 kilo en dat is èrg veel katoen,
ben er trots op dat ik kan zeggen dat
[eéht een prima boerenknecht was.
oet daar tegenwoordig nog wel
aan denken wanneer ik een grote
jeb, dat ik ooit 35 dollarcent kreeg
50 kilo geplukte katoen".
was negen toen zijn moeder
Zijn ouders waren vijf jaar
voor gescheiden. Bij zijn inmid-
Ihertrouwde vader ontdekte Ri
ling de muziek. Een van zijn ooms
Tiominee en die speelde gitaar tij
de kerkdienst. Oom Archie liet
Instrument wel eens rondslinge-
zo maakte Riley zich de grond-
van het gitaarspel eigen,
was er toen nog niet bij. Dat
immers muziek van de duivel,
'ooroordeel zou ook voor de late-
een van de belang-
obstakels blijken te zijn.
r King luisterde veel naar de
B.B. King is al tientallen jaren het lichtende voorbeeld voor jonge bluesmusici.
In Memphis zocht hij zijn 16 jaar oude
re neef Bukka White op, die eveneens
blues zong en voor de oorlog al platen
had gemaakt. Het nummer Shake 'em
on down was in '37 een hit voor hem ge
weest. Bukka's specialiteit was de sli
de, een metalen buisje dat hij om zijn
vinger stak als hij daarmee langs de
hals van zijn gitaar gleed veroorzaakte
dat een jankend, 'vocaal' geluid. Neef
Riley bleek te dikke vingers voor die
techniek te hebben; hij heeft trouwens
altijd beweerd dat hij 'stupid fingers'
had en daarom niet tegelijkertijd kon
zingen èn gitaar spelen. Maar hij wist
een soortgelijk effect te bewerkstelli
gen door zijn vinger op 'n bepaalde ma
nier op de snaren te laten trillen.
Riley, die inmiddels zijn zinnen
had gezet op een carrière in de
muziek, liet regelmatig van zich ho
ren tijdens amateurshows in de plaat
selijke theaters. Via Sonny Boy Wil
liamson, die een populair radiopro
gramma van muziek voorzag, kreeg
hij een job in een bar die twaalf dollar
per avond betaalde, plus kost en in
woning. Een voorwaarde die de eige
nares stelde was wel, dat de zanger
werk op de radio zou versieren. Dat
soort programma's betaalde welis
waar hoegenaamd niets, maar de
naamsbekendheid van de artiest èn
van de lokaliteit waar die werkte
nam altijd met sprongen toe.
Bij het radiostation WDIA kreeg King
uiteindelijk een programma, tien mi
nuten elke middag. Tijdens de uitzen
ding diende hij Pepticon, een gezond
heidsdrankje, aan te prijzen. Al snel
werd de show een succes, zodat Pepti
con de zendtijd uitbreidde en de zan
ger zijn eerste bandje kon beginnen.
King: „Het werd zo populair dat de
verkopers me zaterdags meenamen
naar de kleinere plaatsjes buiten
Memphis. We hadden dan een vracht
wagen vol met dat spul en ik ging daar
dan zitten zingen en zij verkochten die
handel. Een van de verkopers vertelde
me dat de mensen naar me luisterden
omdat ze zagen dat ik een eerlijk ge
zicht had".
Het bleef niet bij de Pepticon Boy
Show. In 1950, kort nadat hij zijn eer
ste platen had gemaakt (onlangs he
ruitgebracht op de lp Nashville jumps,
Krazy Kat KK 783), begon hij ook als
disc-jockey voor WDIA te werken.
„Rock and roll draaide ik niet, want
dat had je toen nog niet", vertelde hij
een paar jaar geleden na een concert in
Den Haag. „Wel had je al de eerste ver
schijnselen. In mijn tijd was Fats Do
mino populair, Little Richard, Nat Co
le, Charles Brown, Johnny Moore and
the Tree Blazers en veel, heel veel vo
cal groups. Maar ik werd wat dat be
treft niet tot een genre beperkt. Inder
tijd waren Billboard en Cashbox onze
muziekbijbels. Het soort muziek dat ik
tegenwoordig breng, rangschikten die
destijds onder rhythm and blues. En
de meeste zwarte muziek werd race
music genoemd. Billy Eckstine was in
dertijd een van de weinige zwarte ar
tiesten, samen met Nat Cole, die prak
tisch overal kon optreden. Plus Ella
Fitzgerald. Je had er maar een paar. Je
zou ze haast op de vingers van één
hand kunnen tellen".
In die tijd kreeg de zanger ook zijn
naam. Hij werd bij WDIA aangekon
digd als 'Riley King, The Blues Boy
from Beale Street', wat later werd in
gekort tot simpelweg 'B. B.' Zijn show
was inmiddels gegroeid tot twee uur
en een kwartier per dag en daarnaast
bleef hij optreden en van tijd tot tijd
platen maken. De zeer uiteenlopende
muziek die hij dagelijks draaide zorg
de voor een aanzienlijke verruiming
van zijn blikveld.
Geleidelijk aan ontwikkelde King een
eigen stijl, die gebaseerd was op die
van de populaire bluesshouters van
die tijd. Kings aanpak was 'lichter'
dan die van bij voorbeeld Big Joe Tur
ner of Wynonie Harris, maar qua emo
tionele diepgang deed hij voor nie
mand onder. Op zijn beurt zou B. B.
voor tientallen jonge bluesartiesten
het lichtend voorbeeld worden.
jjNDERDAG 25 FEBRUARI 1988
De Nederlandse rockband De Dijk
treedt vrijdag op in De Stenge in
Heinkenszand. Het vooral het laat
ste jaar druk aan de weg timmerende
gezelschap trad ook in 1983 en in '86
op in Heinkenszand. De Dijk kan
zich beroemen op hits als 'Mag het
licht uit' en 'Dansen op 'n vulkaan'
en op de elpee Wakker in een vreem
de wereld' De groep bestaat uit
Huub en Hans van der Lubbe (res
pectievelijk zanger en bassist), Nico
Arzbach (gitaar), Anthonie Broeks
(drums) en Pim Kops (toetsen).
Het voorprogramma wordt verzorgd
door The Noise uit Zierikzee. Deze
groep bracht in december een single
uit, een direct gevolg van het behalen
van de tweede prijs op het door de
stichting Rhythm 'n Booze georgani
seerde Hit'm or Lose.
Het concert in De Stenge begint om
21.00 uur.
Bar American in Middelburg staat
vrijdag weer in het teken van trash-
muziek. Vanaf 20.30 uur treedt daar
twee groepen op: Silenxce en Hy-
drid. De laatste verzorgt het voor
programma. Silenxce bestaat in feite
al vier jaar, zij het dat de band de eer
ste jaren als Inferno door het leven
ging. De groep bracht inmiddels ver
schillende cassettes op de markt.
Link Protrudi the Jaymen uit Los
Angeles treden zaterdag op in 't
Beest in Goes. De driemansformatie
speelt bewerkingen van jaren vijftig
muziek, met name nummers van de
legendarische Link Wray. Zanger
Rick Protrudi is afkomstig van de
band The Fuzztones. Het concert be
gint om 22.00 uur.
In Razzmatazz in Oost-Souburg
treedt zaterdag de Nederlandse
groep Crackerhash op. Deze groep
bestaat als sinds 1968 en heeft zich in
de loop der jaren ontwikkeld tot een
Nederlandstalige band met een ster
ke folkachtergrond. Het optreden be
gint om 21.00 uur.
Dit weekeinde herleven in De Piek in
Vlissingen oude tijden. Daar treedt
zaterdag vanaf22.00 uur de Muskee
Gang op. Deze rond zanger Harry
Muskee bij velen misschien beter
bekend als Cuby van Cuby the
Blizzards geformeerde groep
bracht onlangs de nieuwste langspe-
ler uit onder de titel 'Rimshots in the
Dark'. Naast veel nieuw werk zijn op
deze plaat ook twee oude Cuby-suc-
cessen, Too blind to see en So many
Roads, te beluisteren. Behalve uit
Muskee bestaat de Gang uit David
Gar deur (toetsen), Erwin Java (gi
taar), Gino Jansen (bas) en Hannes
Langkamp (drums).
In de Botte Hommel in Bergen op
Zoom treden zaterdag twee bands uit
Zwolle op. Terrible Tango bijt om
21.00 uur het spits af. Het optreden
van deze groep wordt gevolgd door
dat van Pee Dee.
Renata Oosterveen tegen de achtergrond van één van haar schilderijen: „Toch blijft die vleug van
overheen hangen".
er
Als je naar de kunstacademie
gaat, weet je eigenlijk niet
precies wat je wilt en ik denk dat je
het daarna ook nog niet zo erg goed
weet. Maar je hebt gekozen voor het
kunstenaarschap zoals jij dat ziet. Ik
probeer op een bepaalde manier filo
sofisch bezig te zijn. Ik tracht woor
den in beelden uit te drukken. Woor
den zijn voor mij dingen die vaak
misverstaan worden, anders overko
men dan je bedoelt. Woorden kunnen
heel slecht een abstract iets als het
gevoel vastpakken, daar heb je beel
den, geluid of sfeer voor nodig. Ik wil
met mensen communiceren door
juist via beelden, gevoelens en sfe
ren op te wekken".
De jonge Vlissingse kunstenares Re
nata Oosterveen heeft haar ideeën op
zeer persoonlijke wijze vorm gegeven
in haar eerste expositie. Als middel
daarvoor koos zij de fotografie, hoe
wel dat voor haar onbekend terrein
was. „Gedurende de periode op de
kunstacademie in Groningen had ik
alleen maar geschilderd, was ik voor
al met ambachtelijke dingen bezig
geweest. Je krijgt allerlei meningen
en visies mee van leraren en mensen
om je heen. Je raakt heel erg door de
war geslagen. Het schilderen was
daardoor voor mij niet zuiver meer en
wilde ik een medium dat helemaal
nieuw zou zijn en waar ik zuiver mee
om kon gaan zonder invloeden van
anderen. Het is eigenlijk een combi
natie van performance en fotografie
geworden".
In de serie van tien foto's stelt Renata
zich aan het publiek voor, geeft zij
zich letterlijk en figuurlijk bloot door
de verschillende kanten van haar per
soonlij kheid te tonen. Ze deed dat
door telkens twee contrasterende op
namen van zichzelf over elkaar te ma
ken op hetzelfde negatief. „Het con
cept-idee was, datje bij mensen over
komt zoals je je naar buiten richt,
maar dat er ook nog een andere kant
is die ze niet kennen. Uiteindelijk
breidde dat concept zich steeds meer
uit en kwam er een soort schizofrenie
in: de persoon die je aan de ene kant
bent en de andere die er tegenover zit.
Dat probeerde ik te vangen in de fo
to's".
„Bijvoorbeeld het beschaafde tegen
over het woeste, je vriendelijke per
soon, maar ook het beestachtige dat
in je zit. Het is 't eerlijkste om daar
voor geen model, maar jezelf te ge
bruiken. Het is een confrontatie, je
stelt je kwetsbaar op. Ik ben op een
bepaalde filosofische manier bezig
met: hoe sta je in het leven, hoe vol
trekt het leven zich rondom jou. Ik
denk dat ik dat heel erg bekijk van
uit een egocentrisch standpunt. Zo
doende kon ik mijzelf het beste ge
bruiken in deze performance. Ie
mand anders zou te ver van mij af
liggen om het resultaat integer te
kunnen laten werken".
„Je kijkt altijd naar mensen met een
bepaalde blik. Zo wordt er ook naar
mij gekeken, van zo ben je, terwijl er
ook andere kanten aan zitten die niet
gezien worden. Die foto's hebben zich
tot iets heel persoonlijks ontwikkeld,
maar dat is ook weer relatief, want
veel mensen herkennen zich er in,
vooral vrouwen. Door iets heel per
soonlijk te maken, maak je het mis
schien ook weer universeel".
„Om met iemand kennis te maken,
zou ik 't beste deze foto's kunnen ge
ven: dit ben ik. Weliswaar een exhibi
tionistische manier van kennis ma
ken, maar als je goed kijkt, weetje wie
ik ben en hoef ik daar verder geen
woorden aan vuil te maken. De eerste
keer dat ik ze in het opbaar ophing,
kneep ik hem wel, hoor. Oh jé, wat
gaan we nou krijgen, wat roep je over
jezelf af! In deze cultuur is het niet
aan de orde van de dag om je bloot te
geven. Je wordt ermee opgevoed dat
je niet mag huilen in het openbaar en
je gevoelens uiten onder de mensen
mag alleen als je later als excuus kan
aanvoeren dat je heel erg dronken
was, anders sta je behoorlijk voor
paal".
De fotoserie kreeg de titel 'Geisha'.
„Dat is in Japan iemand om te enter
tainen, om je bezig te houden en moet
daarom vreselijk veel kunnen. Ze is
meestal muzikant. Ik ben ook muzi
kant, dus dat komt wel overeen. Ze
moet mooie dingen kunnen maken,
sierlijk zijn, de sfeer bepalen. Het is
een masker dat beschilderd wordt
door de omgeving. Het heeft ook veel
te maken met de kleding die je aan
hebt, je wordt er helemaal door opge
slokt. Maar binnenin een geisha zit al
tijd een ander mens".
Renata Oosterveen heeft haar drang
om zich kunstzinnig te uiten inmid
dels weer in hoofdzaak verlegd naar
het schilderen en tekenen, wat haar
ook als kind al bezig hield. „Er moes
ten twee jaar overheen gaan om de
indrukken van de academie te laten
bezinken, zodat je weet: dit ben ik.
Met al het werk dat ik maak, wil ik zo
integer mogelijk overkomen en niet
met iets wat mij gewoon is aange
leerd in die paar jaar. Je moet je ei
gen manier leren kennen en pas op
het moment dat ik er helemaal ach
ter sta, kan ik ermee naar buiten ko
men. Dan is het oprecht. Maar het
zijn momentopnamen, ik blijf altijd
een enorme twijfelkont, van ja, je
weet nooit de waarheid en wie weet
die wel?"
Aan de wand hangt een schilderij van
haar hand: „Dat is een abstracte
weergave van het gevoel en heeft ook
veel met ruimte te maken. Op mijn fo
to's zie je wel herkenbare dingen,
maar mijn manier van fotograferen
leidt toch ook tot een heel abstracte
weergave van de werkelijkheid. Dit
schilderij is in een wat depressieve
stemming tot stand gekomen. Ik had
landschappen in mijn hoofd, vaak
leeg, maar ook heel opgewonden.
Geen landschappen die je buiten ziet,
maar die in je zitten. Ik werk vrij
grauw en somber en al probeer ik felle
kleuren erin kwijt te raken, toch blijft
die vleug van somberheid er over
heen hangen".
„Abstract schilderen is niet iets in el
kaar flansen. Er komt ook integriteit
bij kijken. Je gooit niet iets in elkaar
om er later een mooi verhaal bij te
maken. Voor mij geldt juist, dat als ik
wat maak, dat voor zichzelf moet
kunnen spreken. Doet het dat niet,
dan klopt er gewoon iets niet in je
werk. Voor mij is het criterium dat
iets je pakt. De uitstraling, een her
kenning bepaalt voor mij of het reden
heeft van bestaan. Je mag niet ver
wachten dat iets iedereen pakt. Som
mige dingen pakken mij zodanig, dat
ik er niet bij ben weg te slaan, andere
zeggen mij niks, daar loop ik aan
voorbij. In het Stedelijk Museum in
Amsterdam hangen twee of drie
werken waar ik stil van word".
Veelzijdigheid kan de in 1963 in Vlis
singen geboren Renata niet ontzegd
worden, want ze schrijft ook gedich
ten ('een soort schilderen met woor
den') en componeert muziek. Dat
laatste maakte het haar zwaar om na
het havo-diploma aan de scholenge
meenschap Scheldemond naar de
kunstacademie in Groningen af te
reizen, omdat ze daarvoor haar band
je 'Cartunes', waarin zij de bas be
speelde, moest verlaten. Ze hield zich
aanvankelijk bezig met punk, later
new wave en dat veranderde in game
lan, waaraan haar Indonesische af
komst niet vreemd zal zijn. „Maar dat
werd veel te zwaarmoedig en toen
ging ik over op jazz en funk. Nu pro
beer ik een combinatie te krijgen tus
sen jazz, funk en gamelan. Er zijn best
vrolijke tonen in het leven en die
moet je eruit kunnen lichten, anders
is er voor jezelf ook geen lol meer
aan".
Renata Oosterveen, die momenteel
op gitaar actief is in 'Showcat and
the Souls' en de band van Edwin
Bouwens, wil haar veelzijdigheid zo
lang mogelijk volhouden. „Ik ben
best wel ambitieus, maar mijn zoon
tje heeft ook recht op zijn portie aan
dacht. Ik ben naar Zeeland terugge
komen om lekker met hem over de
stranden te kunnen wandelen en
mijn kop in de wind te gooien. Ik pro
beer hier wel enige bekendheid te
krijgen, zodat ik aan het werk kan
blijven. Maar het belangrijkste is
werk te maken waar ik achter sta. En
als je een idee hebt, neem je een mid
del dat daar het beste bij past en dan
maakt het niet zoveel uit of je een
schilderskwast pakt of een videoca
mera".
Frans P. J. Doeleman
(De expositie 'Geisha' van Renata Ooster
veen is tot half maart te zien in café 'Sof
aan het Bellamypark in Vlissingen)
(Advertentie)
Breda, Houtmarktpassage 24-26, Tel. 076 - 143731.
