almanak
Het Keizersbolwerk
geeft tegels prijs
...er gaat nu ontzettend veel
geld om in de vogelasiels
f EGATIE WARM ONTVANGEN
Gewonde bij
Dow Chemical
ama Gent:
ibbele moord
zelfmoord
HULPACTIE
Proefgebied
zeilvliegen
bij Domburg
Bende bekent
88 inbraken
in Zeeuwsch-
Vlaanderen
Onderzoek
naar kosten
hulpverlening
ZEEUWSE
EEN ZEER WAARDEVOL
wewerking
I beslissende factor was de mede-
ling, die we kregen van gemeen
te, provinciale en landelijke au-
Jeiten. De positieve houding van
lertegenwoordigers van het ha-
pap, de gemeente Terneuzen en
>esprek
WESTDUIN - PARTY - SERVICE
Waardevol
2C
ZEELAND
L—I— l_ PAGINA 15
ngelhard
vil nog dit
aar start
;NEUZEN - De katalysatorenfabriek van het Amerikaanse
:ern Engelhard aan de Verlengde Zevenaarhaven in Ter-
;en moet in juni 1989 klaar zijn. Met de produktie wordt,
dies volgens plan verloopt, overigens al in het laatste
rtaal van dit jaar begonnen. Met de bouw van de fabriek
I researchlaboratorium) is een bedrag van bijna 100 mil-
gulden gemoeid. In de beginfase zal Engelhard werk bie-
aan iets meer dan 100 mensen. Maar er wordt rekening ge
ien met een groei - binnen vijf jaar - tot iets meer dan 200
iidsplaatsen.
fabriek, die wordt gebouwd op
lestien hectare groot terrein, gaat
llhard 'fluid cracking catalysts'
produceren, een katalysator die
olie-industrie wordt gebruikt. In
erenigde Staten is Engelhard de
iste leverancier van katalysato-
oor die industrietak en op een na
■ootste ter wereld. De afgelopen
jaar steeg ook de Europese vraag
de katalysatoren enorm. Rafflna-
:n maken gebruik van FCC's om
ne en andere produkten uit ruwe
emaken. De katalysatoren bevor-
Ji het splitsen of 'kraken' van zwa-
Dinplexe ruwe oliemoleculen in
:re, meer vluchtige produkten.
lie manier kan een raffinaderij
ne produceren met onder meer
oger octaangehalte,
e nieuwe fabriek zal ons in staat
n om aan de behoeften van onze
len op de Europese markt, zowel
ïologisch als dienstverlenend,
:r en effectiever te voldoen", zei
teur Frederic M. Guist van Engel-
s Specialty Chemicals Division
erdagmiddag, tijdens een ont-
st in de burgerzaal van het stad-
van Terneuzen. Een uitgebreide
;atie van Engelhard maakte don-
nader kennis met Zeeland en
name met de nieuwe vestigings-
Terneuzen. In de ochtenduren
Ir een ontvangst op het provincie-
I 's Middags werd het gezelschap
pus rondgeleid door het Terneu-
havengebied. Na een kort be-
|aan het bouwterrein, waar op 1
nber werd begonnen met het
li van tientallen palen, volgde een
langst in het stadhuis. Daar vertel-
jirecteur Guist nogeens precies
lom de keuze uiteindelijk op Ter-
Ten viel.
ook van het ministerie van economi
sche zaken maakt Terneuzen tot een
bijzonder aantrekkelijke plaats om te
investeren."
De Engelhard-directeur zag tal van
overeenkomsten tussen Terneuzen en
zijn concern. Een van de belangrijkste:
zoals de haven van Terneuzen een be
langrijke rol speelt in de aan- en afvoer
van produkten voor de Europese en
zelfs wereldmarkt, zo probeert Engel
hard door een strategische spreiding
van haar activiteiten de hele wereld
markt efficiënt te kunnen 'bedienen'.
Frederic Guist verzekerde dat Engel
hard er alles aan zal doen om met Ter
neuzen (en de Terneuzense gemeen
schap) 'verweven' te raken.
Gedeputeerde drs R.C.E. Barbé (eco
nomische zaken) schetste in grote lij
nen de industriële ontwikkelingen, die
de Kanaalzone sinds de tweede helft
van de vorige eeuw heeft doorge
maakt. In de derde 'industriegolf ves
tigden zich achtereenvolgens Philips,
Dow Chemical, Elopak, Broomche-
f Slot zie pagina 20 kolom 4),
TERNEUZEN - Bij reinigingswerk
zaamheden op de Aromatenfabriek I
van Dow Chemical is donderdagoch
tend de 27-jarige Terneuzenaar F. van
't W. gewond geraakt.
De man heeft waarschijnlijk een kop
peling van een bluswaterslang losge
draaid toen er nog druk op stond. Hij
werd met een zware hersenschudding
overgebracht naar het Julianazieken-
huis in Terneuzen.
J Van onze correspondent)
TEen 35-jarige man heeft in de
t van woensdag op donderdag in
de vader en een zuster van het
je dat hem twee jaar geleden had
vezen vermoord. De dader pleeg-
imiddellijk daarna zelfmoord.
Irama speelde zich af in een kleine
derswoning. De onderzoekers
wellicht nooit achterhalen
lom de man naar de ouderlijke wo-
|trok van de jonge vrouw die niet
op zijn voorstel met hem te
Len. Hij belde aan en toen de va
tte deur opende, schoot hij deze
len met een jachtgeweer dood.
jolgens drong de man de woning
p en schoot in een der slaapka-
het 19-jarige meisje dood. De
ter en drie andere kinderen kon-
ian de dodende ontkomen,
ader, afkomstig uit de Gentse ka-
lemeente Wondelgem, maakte op
rottoir voor de woning een einde
ijn leven door zich een kogel door
ond te schieten. In zijn woning in
telgem vonden de gerechtelijke
ten de verpakking van het
dwapen. Daaruit leidden zij af
te man het wapen recent kocht,
de hand van getuigenissen kon
achterhalen dat hij zich voor de
i bedronk en zich door vrienden
fle auto naar plaats van het drama
oeren.
[looi gesprekje, opgevangen
P de borstwering bij de Camp-
eerse Toren in Veere, waar
enpaar oude kanonnen staat
Vgesteld.
van een jaar of vier:
boen die het nog pap?"
oder: „Uh, ik denk van niet",
undvan een jaar of zes: „Na-
'f-rlijk niet. De batterijen zijn
lang op".
MIDDELBURG - „Er gaat op het
ogenblik ontzettend veel geld om in
de asiels. Ze putten nu al uit hun
noodreserves. Reken maar uit: per
dag is ongeveer vier gulden per vo
gel nodig. Ik denk dat er in totaal
meer dan vijftigduizend gulden
moet komen om het werk te kunnen
blijven doen. En het möèt lukken om
dat geld bij elkaar te krijgen. An
ders raken de asiels in grote finan
ciële moeilijkheden. Als dat geld er
niet komt, ben ik zelfs bang dat ze
straks niet verder meer kunnen
draaien. En dat zou rampzalig zijn."
Maar diep in zijn hart twijfelt provin
ciaal coördinator H. S. Zandstra van
Natuur-, Milieu- en Faunabeheer er
niet aan: die halve ton komt er wel.
Donderdag is de PZC een actie be
gonnen om geld in te zamelen voor de
centra waar de slachtoffers van de
olieramp op de Noordzee worden op
gevangen. De heer Zandstra maakt
deel uit van de werkgroep die de ac
tie begeleidt. Zandstra is zeer opti
mistisch over de kans van slagen van
de inzamelingsactie. Want, zegt hij,
het is overduidelijk gebleken dat
veel mensen zich het lot van de met
olie besmeurde vogels zeer aantrek
ken.
Tevreden over het verloop van
de reddingsoperatie?
„Zeker. Het is tot dusver allemaal
goed verlopen. En dat is voor een be
langrijk deel te danken aan al die
vrijwilligers die zich hebben ingezet.
Zij verdienen beslist een pluim. Want
zonder hen hadden we het niet gered.
Ik ben de afgelopen dagen overstelpt
met telefoontjes. Uit alle delen van
het land werd hulp aangeboden.
Mensen uit Friesland belden op van:
we komen zo en zo laat met de trein
aan, kunnen jullie ons ophalen? We
kregen een telefoontje van de mare
chaussee uit Harderwijk dat ze met
een heel peloton wilden helpen. Een
automobilistenclub wilde met twin
tig jeeps komen, we zijn gebeld door
firma's die schoonmaakmiddelen be
schikbaar wilden stellen. Je kunt aan
alles merken dat het leeft; het leeft
veel meer dan ik ooit verwacht had."
DOMBURG - Bij Domburg is
met ingang van vandaag, vrij
dag, een proeflokatie voor zoge
naamde deltavliegers in gebruik
genomen. Er zijn twee lokaties
waar vandaan de zeilvliegers
kunnen opstarten. De eerste is
recht tegenover het dorp, de
tweede bij de golfbaan. De vlieg-
gebieden overlappen elkaar
enigszins.
Drie weken geleden gaf de ge
meente Domburg reeds toestem
ming voor de proeflokaties maar
door enkele organisatorische
moeilijkheden kan volgens sti
mulator Ko Boeije uit Middel
burg pas vandaag met vliegen
begonnen worden. De voorschrif
ten in Domburg zijn dezelfde als
voor de zeilvliegers in Zoutelan-
de. In Domburg moet de Delta
vliegers zich eerst melden bij de
rijkspolitie in Serooskerke. Ver
dere informatie kan ingewonnen
worden bij de Koninklijke Neder
landse Vereniging voor Lucht
vaart, afdeling zeilvliegen, of bij
Boeije.
TERNEUZEN - De rijkspolitie West-
Zeeuwsch-Vlaanderen en de gemeen
tepolitie in Terneuzen hebben nieuwe
arrestaties verricht in verband met
de grote reeks inbraken in Zeeuwsch-
Vlaanderen. In totaal zijn er nu zes
mannen aangehouden. Ze hebben 88
inbraken in de Kanaalzone en in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen bekend. Bij de
inbraken is voor enkele tonnen buit
gemaakt. Ze zijn gepleegd tussen half
oktober en 2 januari, toen de eerste
verdachten werden gearresteerd.
De zes zijn al eerder met justitie in aan
raking geweest. Het gaat om E. v.d. V.
(22), R. v.d. S. (21), C.V. (19), L. de V.
(21), R.D. (23) - allen uit Terneuzen - en
J.K. (22) uit Koewacht. Volgens adju
dant G. Doosje van de West-Zeeuws-
Vlaamse politie gaat het om cocaïne
gebruikers. Eén van wordt ook ver
volgd wegens handel in cocaïne. D. zal
worden uitgewezen naar België, waar
hij nog een straf moet uitzitten.
ZIERIKZEE Het ministerie van
landbouw zal in overleg met de vogel
wacht een onderzoek instellen naar
de kosten van de hulpverlening bij de
vogelramp. De instanties zullen het
bedrag als schadeclaim indienen bij
de vervuiler, wanneer die achter
haald wordt.
Vogelcoördinator H. S. Zandstra kan
nu al zeggen dat met de hulpverlening
grote bedragen zijn gemoeid. De op
vang van één vogel kost bijvoorbeeld
vier gulden per dag. De meeste vogels
zullen volgens hem drie maanden in
een waterbasin moeten blijven, „dus
rekent u maar".
Donderdag hebben vrijwilligers 30 le
vende- en 33 dode vogels gebracht bij
dierenarts M. K. Buth in Burgh-Haafn-
stede. Door onderkoeling en vermin
dering van de vetreserves is de condi
tie van de nog levende vogels, volgens
coördinator Zandstra, erg slecht. Al
leen voor de vervuilde eidereenden be
staat nog een redelijke overlevings
kans, omdat dit een sterk soort vogel
is.
Vandaag (vrijdag) is er weer een ge
coördineerde zoekactie op de Schouw-
se stranden. Zandstra meent, dat de si
tuatie op Walcheren zodanig is dat de
gecoördineerde zoektocht de moeite
niet meer waard is.
De bende was tijdens de inbraken
voornamelijk uit op geld. Kleurentele
visies, video-recorders en camera's
zijn ook in grote getale ontvreemd.
Een voorkeur voor bepaalde panden
hadden de inbrekers niet. Ze drongen
binnen in woningen, tal van winkels en
horecagelegenheden en bedrijven.
Sommige panden kregen meerdere be
zoeken, zoals de RCPZ en de CAI in
Terneuzen. De inbraken werden ge
pleegd in Terneuzen, Axel, Philippine,
Aardenburg, Sluis en het Noordbra
bantse Geertruidenberg. Ze zijn in ok
tober begonnen in Terneuzen en heb
ben hun werkgebied in december naar
West-Zeeuwsch-Vlaanderen ver
plaatst. Het aantal inbraken in decem
ber nam toe, omdat de bende in de ver
onderstelling verkeerde dat de politie
in West-Zeeuwsch-Vlaanderen ook
nauw betrokken was bij de moordzaak
in Terneuzen. „Dat is dus een onjuiste
inschatting geweest", aldus Doosje.
De Oostburgse adjudant verwacht dat
er de komende tijd nog meer aanhou
dingen verricht worden.
(Advertentie)
bezorgt luxe koude buffetten en bitter
garnituren vanaf 2 personen bij u thuis,
evt. met servies, bestek en glaswerk.
info WESTDUIN HOTEL****
01185-2510
VLISSINGEN De actie van de PZC
voor vogels in nood is donderdag al
aardig op gang gekomen. Een aantal
bedrijven en instellingen meldde dat
ze een bedrag naar de speciale bank
rekening hebben overgemaakt. Het
totale bedrag aan giften totnutoe is
nog niet bekend, omdat het enkele da
gen duurt - en via de giro zelfs een
week - voordat de overboekingen zijn
verwerkt.
Hoechst-Holland nv en de bv Zeeuws
Service Bedrijf te Middelburg stelden
elk een bedrag van 500 gulden beschik
baar. Een derde bedrijf dat aan de ac
tie wil deelnemen beraadt zich nog
over de som die het zal overmaken.
Bankrek.nr.: 49.91.06.822
gironummer 5002
Amrobank Middelburg
onder vermelding 'Vogels in noord'.
PZC-lezers die een bedrag voor de ac
tie willen overmaken kunnen hun gift
storten op bankrekening 49.91.06.822
van de Amrobank in Middelburg on
der de vermelding Vogels in nood. Het
gironummer van de bank is 5002.
VLISSINGEN - Een Saraceen tegel.
De ondeskundige buitenstaander
haalt zijn schouders op, maar echte
tegelliefhebbers begaan er mis
schien wel een zwaar misdrijf voor.
In de loop van donderdag was het
daarom spannend rondom de oprit
van het Keizersbolwerk in Vlissin-
gen. Tijdens graafwerkzaamheden
waren op die plaats de restanten
van oude huizen gevonden en in kel
ders van die woningen bevond zich
naast allerlei alledaagse tegels een
Saraceen tegel. Het Stedelijk Mu
seum Vlissingen heeft zich erover
kunnen ontfermen dankzij de mede
werking van drie amateur-archeolo
gen.
De directeur van het Vlissings Stede
lijk Museum, W. Weber, had al een
donkerbruin vermoeden dat zich in-
Medewerker Harrie van Woelder bij
een van de tegels die zijn gevonden
bij graafwerkzaamheden ter hoogte
van het Keizersbolwerk in Vlissin
gen.
teressant materiaal in de oprit van
het Keizersbolwerk zou kunnen be
vinden. Hij deelde dit aan de aanne
mer Sagro mee en vroeg ook bij een
vondst hem op de hoogte te stellen.
De oprit bij de Koopmanshaven die
naar de Boulevard De Ruyter leidt, is
tenslotte het eigendom van de ge
meente Vlissingen. Alle gevonden
voorwerpen behoren rechtens aan
die eigenaresse.
Weber wist bovendien dat op de
plaats van de oprit tot 1812 huizen
hadden gestaan, onder meer het Oos-
ter Huis van de Verenigde Oostindi-
sche Compagnie (VOC) uit 1577 en
het wijnwerkershtiis. Het Keizersbol
werk is aangelegd gedurende het be
wind van de Franse keizer Napoleon.
Hij had een steviger vesting nodig
om de Engelsen die in 1809 Vlissin
gen vanuit zee bombardeerden en
Walcheren bezetten, van het lijf te
houden. De dubbele rij eind zestien
de en begin zeventiende eeuwse pan
den moest hiervoor wijken.
Afgelopen dinsdag kwamen de res
tanten voor het eerst sinds 1812 weer
bloot. Een drietal amateur-archeolo
gen onder wie Hans Hoek uit Middel
burg, was op de graafwerkzaamhe
den afgekomen. Niet de aannemer
Sagro, maar zij lichtten dinsdag het
Stedelijk Museum in. Samen met
twee medewerkers van het museum
hebben zij hierna de belangrijkste
vondsten gedaan. Schatgravers had
den inmiddels lont geroken en pro
beerden ook het een en ander van
hun gading mee te nemen. Dit is
maar tot op zekere hoogte gelukt, al
dus de directeur Weber. „Wij konden
er dankzij de uitbreiding van het per
soneelsbestand, enkele jaren gele
den, vrijwel constant bij zijn. Dat was
voor ons heel belangrijk".
W. P. Jacobs, schrijver van het boek
je 'De tegelcollectie van het Stedelijk
Museum Vlissingen', is met name on
der de indruk van de vondst van een
'gaaf Saraceen tegel uit de eerste
helft van de zeventiende eeuw. De
zeer waardevolle tegel is gemaakt
naar een gravure van Hendrik Golt-
zius (1558-1616) en toont een Turkse
krijger. Al eerder zijn dergelijke te-
S lot zie pagina 19 kolom 1
Deze gravure toont het Beursplein in
Vlissingen voor de aanleg van het
Keizersbolwerk. Helemaal links de
woningen waarvan de restanten zijn
gevonden. Op de voorgrond bevindt
zich de oude Koopmanshaven en
rechts het beursgebouw.
Minister Smit-Kroes van ver
keer en waterstaat vindt het
niet nodig om de controle op il
legale lozingen te versterken.
Hoe denkt u daar over?
„Het is wèl nodig. Zeker.in het najaar
en de winterperiode, wanneer de zee
vogels eigenlijk allemaal op zee ver
blijven, kan een oliecalamiteit of een
illegale lozing voor bepaalde soorten
vergaande gevolgen hebben. Met na
me voor de alken. Er zijn over de hele
wereld nog maar zo'n 200.000 alken.
Zeventig procent daarvan zit 's win
ters voor de noordkust van noord-
Engeland en Schotland. Ze zijn pas
geslachtsrijp na vijfjaar, en ze leggen
maar een of twee eieren. De jonge die
ren kunnen nog niet vliegen en
zwemmen naar voedselgebieden
rond Noorwegen. Ze moeten het
drukke Kanaal over, waar ontzet
tend veel scheepvaart doorheen
gaat. In de scheepvaart spelen de
economische belangen een grote rol;
de schepen moeten zo kort mogelijk
in de havens liggen dus worden er op
zee wel eens werkzaamheden ver
richt die daar niet mogen gebeuren,
zoals het spoelen van olieruimen. En
dat kan desastreuze gevolgen heb
ben voor deze vogelsoort."
Enig idee wat de uiteindelijke
consequenties van de ramp
voor de vogelstand zullen zijn?
„Dat is heel moeilijk te zeggen. Het is
een flinke calamiteit geweest, dat
staat vast. We hebben maar een klein
deel binnen gekregen van het totale
aantal vogels dat omgekomen is.
Maar we moeten wel reëel zijn: als je
dat aantal afzet tegen de totale vo
gelpopulatie is het relatief toch vrij
gering geweest. Alleen, het is het zo
veelste signaal dat er iets helemaal
verkeerd zit."
Willem J. van Dam
Halverwege vorige week kwa
men de eerste signalen binnen
dat er iets mis was. Rijkswater
staat is pas in het weekeinde be
gonnen met het schoonmaken
van de stranden. Als rijkswa
terstaat eerder in actie was ge
komen, zouden er dan meer vo
gels gespaard zijn gebleven?
„Misschien dat nog een heel kleine
percentage gered had kunnen wor
den. Maar dat is te verwaarlozen. De
olie is met de storm binnengekomen.
En de vogels hebben van de olie die
op het strand lag weinig last gehad.
De besmetting is al voor die tijd ge
beurd. Het is moeilijk te zeggen of
rijkswaterstaat te laat is geweest.
Hoe eerder een olievlek bestreden
wordt, des te beter het is. Dat is lo
gisch. Maar het stormde flink. En ik
weet niet of een vliegtuig onder der
gelijke omstandigheden de lucht in
kan om een juist beeld te krijgen. Bo
vendien: met zo'n storm wordt de
olie snel uit elkaar geslagen en is dan
moeilijk te vinden. De Noordzee is
onnoemelijk groot en een kleine olie
vlek kan gemakkelijk over het hoofd
gezien worden."
Coördinator H. S. Zandstrti:....vijftigduizend gulden, dat moet lukken...
I
I
