Stormloop opaandelenin
Kanaaltunnel blijft uit
Carmiggelt overleden
Snuffelt 11 ook al
tussen de Kleintjes?
10 TOT 20
I
3
Kohl en Lubbers niet eens
over landbouwvraagstuk EG
Polen verwerpen
regeringsplannen
WORTELTJES
EN GEHAKT
de m
vandaag
NA MISLUKKEN VERKIEZINGEN
Aardbeving
treft Alaska
Kamer eist
wijziging
kunstenplan
l
KORTING EN KEUS:
üMUMIHHiWMilM
Dollar op
na-oorlogs
dieptepunt
Haïti: gruwelijk
stembus-einde
Lonen matigen
en investeren
VAN ALLE BEKENDE
SPEELGOEDMERKEN, ZOALS
FISHER PRICE, MB, LEGO,
PARKER,LITTLE PONY, ETC.
Schraler weer
230e jaargang no. 283
Dinsdag 1 december 1987
Apparatuur
OPDE ADVIESPRIJS
ii
Worteltjes,
zak± 500 g
Gehakt half-
om-half,
kilo 9SS
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
Gezinsleven
Fokker
Fosfaten
(Van onze correspondent)
LONDEN Van een stormloop op de aandelen voor de
Anglo-Franse Eurotunnel onder Het Kanaal, is geen
sprake geweest. Ondanks de lokkertjes van gratis ver
voer en kortingen in hotels en restaurants aan beide
zijden van Het Kanaal, is de belangstelling van particu
liere investeerders en speculanten voor aandelen in het
spectaculaire tunnelproject danig tegengevallen. Aan
vankelijk was er hoop dat zij de gewenste 770 miljoen
pond in aandelen gemakkelijk zouden opbrengen. Maar
na het opmaken van de balans in zowel Groot-Brittan-
nië als Frankrijk, bleek men zo'n 20 procent tekort te
komen.
Dit tekort wordt gedekt door de garantie van verschil
lende financiële instituten. Zodat de tunnelbouwers nu
toch de beschikking hebben over de lening van vijf mil
jard pond, die een consortium van internationale ban
ken beschikbaar heeft gesteld, mits de 770 miljoen pond
op tafel zouden komen. Daarom is bij de historische
Shakespeare Cliff tussen Dover en Folkestone de enor
me boormachine van 400 ton in werking gesteld en rriët
het eerste grote boor- en graafwerk begonnen.
Vandaag steekt er koude noordoos
tenwind op. De temperatuur bereikt
hooguit een graad of drie. Het blijft
aan de bewolkte kant. maar het is
droog.
AMSTERDAM (GPD) - In de
nacht van zondag op maandag
is de schrijver Simon Carmig
gelt in zijn woning in Amster
dam overleden. Hij is 74 jaar
geworden. Sinds enige tijd
was hij ziek.
Carmiggelt mag beschouwd worden
als Nederlandse bekendste columnist.
Onmiddellijk na de oorlog begon hij in
Het Parool zijn dagelijkse bespiegeling
onder het pseudoniem 'Kronkel', cur
siefjes, die door velen worden geziejn
als juweeltjes van observatie en taalbe
heersing. Ook las hij op de televisie zijn
verhalen voor. De kwaliteit van zijn
werkis in 1977 gehonoreerd met de P.C.
Hooftprijs. Bij gelegenheid van zijn ze
ventigste verjaardag maakte Bert
Haanstra een film over Carmiggelt.
Van de hand van Carmiggelt zijn meer
dan zestig boeken verschenen, waaron
der vier gedichtenbundels die hij publi
ceerde onder het pseudoniem Karei
Bralleput.
Zie ook pagina 2
Zelden is een poging om
via de stembus de demo
cratie een kans te geven gru
welijker verijdeld dan afgelo
pen week( einde) op Haïti ge
beurde. De eerste vrije verkiezingen
sinds dertig jaar voor een nieuwe presi
dent en een nieuw parlement op dit
straatarme eiland in het Caribisch ge
bied moesten op het laatste nippertje
worden afgelast. De gang naar de
stembus stond namelijk ongeveer ge
lijk met zelfmoord. Na weken van ge
welddadigheden volgens het afschu
welijkst denkbare recept hadden ge
wapende benden hun moordpartijen
en bloedbaden aan de vooravond en
op de ochtend van de verkiezingen zo
verhevigd dat er niet anders opzat dan
de stembureaus al na enkele uren te
sluiten. In een sfeer van intimidatie en
terreur wordt iedere kiezersuitspraak
gesmoord en tegelijk ongeldig. De Haï-
tianen zouden een volksvertegenwoor
diging en een parlement kiezen - zo
was de afspraak - als vervanging van
een voorlopige junta, die in het land de
macht heeft sinds dictator Jean-Clau-
de Duvalier bijna twee jaar geleden
naar Frankrijk vluchtte. Maar dat is er
nu dus niet van gekomen. De hoofd
stad Port au Prince moest het doen
met overvallen, schietincidenten,
bomexplosies en loeiende sirenes.
Vroegere aanhangers van Duvalier
hebben de verkiezingen verhinderd.
De (door militairen beheerste) junta
heeft daarop de onafhankelijke kies
raad ontbonden. Volgens de kalender
moeten er binnen twee maanden echt
verkiezingen worden gehouden. Maar
of daarvoor nog een klimaat valt te
scheppen is zeer de vraag geworden
Op Haïti is sinds afgelopen zondag
namelijk een uiterst gevaarlijk
machtsvacuüm ontstaan. In feite heb
ben de militairen op de mislukte stem
bus gereageerd met zoiets als een stil
zwijgende staatsgreep. Van het demo
cratiseringsproces, dat in dit land na
dertig jaar van armoe en onmenselijke
onderdrukking eindelijk wortel leek te
schieten, is weinig meer over. En het
risico van buitenlands militair ingrij
pen onder leiding van de Verenigde
Staten (in wiens 'achtertuin' dit Haïti
tenslotte ligt) wordt met de dag groter.
Washington heeft bijzonder fel op dit
debacle van de overhoop geschoten
verkiezingen gereageerd. Minister van
buitenlandse zaken Shultz noemde
het een schande dat de verkiezingen
op Haïti zijn verstoord. De Amerika
nen hebben bovendien met onmiddel
lijke ingang alle militaire en economi
sche hulp - voor zover ze niet van hu
manitaire aard is - naar het land stop
gezet. Voor de achterlijke, uitgemer
gelde en geterroriseerde bevolking is
een verbetering van mensenrechten
en levensomstandigheden daarom nu
opnieuw verder weg dan ooit. De 'Ton
ton Macoutes', de voormalige mannen
van Duvaliers beruchte geheime poli
tie, hebben het weer volop voor het
zeggen. Nadat ze nauwelijks twintig
maanden geleden voor een deel waren
opgepakt of ondergedoken, beheersen
ze nu in Port au Prince en andere gro
tere steden met hun geweren en pisto
len het straatbeeld. Zonder dat het le
ger er de bevolking enige bescherming
tegen biedt. Voor Haïti ziet het er erg
somber uit: een nieuwe dicatuur en/of
een burgeroorlog zijn dreigend dicht
bij. Vrijheid, democratie en een beetje
ontwikkeling zijn er vooralsnog kans
loos gebleken.
De onrust over de gevolgen voor
de Nederlandse economie van de
dollar-koersval en de crisis op de in
ternationale beurzen is de laatste da
gen vooral merkbaar aan allerlei op
roepen om maatregelen te nemen.
De ministers Ruding (financiën) en
De Korte (economische zaken) heb
ben gewaarschuwd voor nieuwe te
genvallers in komende rijksbegrotin
gen. Daarbij pleitten zij sterk voor
'aanhoudende en versterkte loonma
tiging'. Vooral gericht op werkgevers
en werknemers die op het ogenblik
met elkaar in de slag zijn om nieuwe
cao's af te sluiten. FNV-voorzitter
Pont wees gisteren op het driejaar
lijkse congres van deze vakorganisa
tie het kabinet op zijn plaats met
een eis tot grootscheepse investerin
gen van de kant van de overheid om
zodoende de economie een oppepper
te geven, 'nodig om de economische
groei te stimuleren en de werkloos
heid extra aan te pakken'. Het zijn
niet allemaal suggesties, die met el
kaar sporen. Maar samen geven ze
wel het signaal: afwachten brengt
geen oplossing, er zal iets moeten ge
beuren om de economie op de been
te houden. Komend weekeinde
wordt in Kopenhagen de halfjaarlijk
se topconferentie van de Europese
regeringsleiders gehouden. Daar zal
het antwoord op de jongste gevaren
voor de wereldeconomie ook promi
nent ter discussie staan. Het ziet er
naar uit dat de Westduitse regering
nu toch met een programma van
overheidsinvesteringen wil komen
om de economie te stimuleren. De
Bondsrepubliek heeft een voortrek
kersrol en een voorbeeldfunctie. Ne
derland kan er niet omheen zich te
spiegelen aan wat in Bonn wordt be
slist. Het bezoek van bondskanselier
Helmut Kohl aan Den Haag, giste
ren, was daarom heel wat minder
toevallig dan het misschien wel leek.
vdM.
N A VO-chef- De Westduitse minister
van defensie Manfred Wörner wordt de
nieuwe secretaris-generaal van de NA
VO als opvolger van de Brit lord Peter
Carrington.
Het initiatief voor de ontmoeting
was genomen door een bundeling
van vakbonden, wijkorganisaties en
de progressief-gezinde basiskerk die
de kandidatuur van mensenrechten-
strijder Gerard Gourgue had ge
steund. Er zijn plannen om het hele
volk te mobiliseren.
Zondagnacht waren alle vooraan
staande Haïtiaanse politici onderge
doken. inclusief de vier belangrijkste
presidentskandidaten. Ook sommige
leden van de onafhankelijke kiesraad
zochten toevlucht in buitenlandse
ambassades in Port-Au-Prince.
PZC
Het tekort aan spraakvervor
mers om de communicatie van
de politie te beveiligen heeft
zich gewroken bij de overhan
diging van losgeld aan de ont
voerders van Heijn.
PAGINA 3
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Opinie en achtergrond: 4
Varia: 6
Financien en economie: 7
Provincie: 9,11,13,14 en 15
Sport: 17
ANCHORAGE (REUTER) - Alaska,
de meest noordelijke provincie van
de Verenigde Staten, is maandag ge
troffen door een zware aardbeving.
Het epicentrum van de aardschok,
met een kracht van 7,5 op de Schaal
van Richter, lag in de Zee van Alas
ka ongeveer 480 kilometer ten zuid
oosten van Anchorage. Het is nog
niet bekend of er slachtoffers zijn ge
vallen en hoe groot de schade is.
DEN HAAG (ANP) - Meer geld voor
orkesten, minder meer voor film en
letteren. Dat wil een meerderheid
van de Tweede Kamer. Het kunsten
plan van minister Brinkman (WVC)
stond maandag in de Kamer ter dis
cussie en de parlementariërs legden
daarbij een reeks wensen op tafel.
De minister werd geconfronteerd
met een twaalftal moties, waarvan
de meeste financiële consequenties
hebben. Brinkman rekende voor dat
de wensen van de Kamer een veel
voud inhielden van de besparings
mogelijkheden die ter dekking wer
den aangedragen.
Advertentie
Middelburg, Venlo
WARSCHAU (REUTER/DPA) - De
Poolse bevolking heeft de regering
een onaangename verrassing be
zorgd. De kiezers wezen zondag tij
den een referendum de door War
schau voorgestelde economische en
sociaal-politieke hervormingen af.
Dit heeft een Poolse woordvoerder
maandag bekendgemaakt. De voor
gestelde economische hervormingen
zouden tot drastische prijsverhogin
gen hebben geleid.
De Poolse regeringwoordvoerder,
Jerzy Urban, deelde maandag mee
dat slechts 44,28 procent van de kies
gerechtigden de economische voor
stellen van regering heeft goedge
keurd. Ook de tweede vraag die aan
de kiezers werd voorgelegd, over po
litieke hervormingen, werd afgewe
zen. Slechst 46,29 procent van de
kiesgerechtigden schaarde zich ach
ter dit voorstel.
Volgens Urban bracht zondag slechts
67,3 procent van de 27 miljoen kies
gerechtigden zijn stem uit. Van de
Polen die wel naar de stembus ging
stemde 66 procent bij de eerste
vraag ,ja" en 69 procent bij de twee-,
de vraag.
Het is voor het eerst dat de kiezers
in een Oostblokland een voorstel van
de overheid afwijzen. De Poolse op
positie had de bevolking opgeroepen
niet te gaan stemmen omdat het
slechts zou gaan om een propagan
dastunt. Algemeen werd verwacht
dat de Polen die de moeite zouden
nemen te gaan stemmen zich met
grote meerderheid achter de hervor
mingsvoorstellen van de regering
zouden scharen.
Advertentie
Elke dinsdag en woensdag
hebben we groente en vlees
in de aanbieding.
sehs
VALKENBURG - De 'Westduitse bondskanselier Helmuth Kohl (links) heeft een bezoek gebracht aan ons land en
gisteren overleg gepleegd met premier Lubbers
DEN HAAG (GPD) Bondskanse
lier Helmut Kohl en minster-pre
sident Lubbers zijn het gisteren
niet eens kunnen worden over een
gezamenlijke strategie om de
landbouwuitgaven van de EG te
beperken. De hoogte van de land
bouwuitgaven was een van de be
langrijkste gespreksonderwerpen
tijdens het zes uur durende werk
bezoek dat Kohl gisteren aan ons
land bracht.
Nederland wil zo snel mogelijk het
mes in de landbouwuitgaven zet
ten door de prijzen voor landbouw-
produkten automatisch te verla
gen als er sprake is van overpro-
duktie, zoals dat bijvoorbeeld het
geval is met graan. De Bondsrepu
bliek is daar fel tegen gekant om
dat dergelijke prijsverlagingen
enorme gevolgen zullen hebben
voor de Duitse graanboeren.
Wel vinden zowel Kohl als Lubbers
dat er donderdag en vrijdag op de
Europese top in Kopenhagen kno
pen moeten worden doorgehakt.
Bondskanselier Kohl voelt er wei
nig voor om met een erfenis van
onopgeloste problemen opgezadeld
te worden, als zijn land op 1 janua
ri 1988 het voorzitterschap van de
EG overneemt. En Nederland
heeft, bij monde van minister Van
den Broek (buitenlandse zaken) al
laten weten dat er met ons land
niet meer te praten valt over extra
geld voor de EG als er geen oplos
sing wordt gevonden voor de land
bouwuitgaven.
Oppositie op Haïti
bundelt krachten
Huwelijk en gezin zijn nog
steeds populair, maar zullen de
komende jaren terrein verlie
zen ten opzichte van andere le
vensstijlen.
PAGINA 5
oorzaakt. De raad kreeg alle schuld
voor het uitbreken van de terreur,
ook al is het duidelijk dat de bloedi
ge gebeurtenissen het werk waren
van 'tontons macoutes', de vroegere
politieke politie van de Duvaliers,
met medeplichtigheid van politie en
leger.
Via radio en televisie beloofde Nam-
phy dat hij ondanks het debacle van
zondag toch van plan is om op 7 fe
bruari volgend jaar de macht over te
dragen aan een democratisch- geko
zen president. Maar de generaal
maakte duidelijk dat de verkiezingen
nu door de regering zelf zullen wor
den georganiseerd. En dat betekent
hoogstwaarschijnlijk dat de 12 voor
aanstaande 'Duvaliers-gezinden',
wier kandidatuur door de onafhanke
lijke kiesraad was geweigerd, dan
wel mogen meedoen.
Michele Enrigue liet vanuit zijn
schuilplaats weten dat men wil ko
men tot een totale mobilisatie van
het volk. Dat moet gebeuren door
stakingen, die het land verlammen
totdat de zaken veranderen, meent
Enrique.
Na al het geweld van de afgelopen
dagen zit de angst er nog goed in.
Radio Metropole heeft melding ge
maakt van 27 doden en bijna 80 ge
wonden tijdens de drie uur die de
verkiezingen duurden. Maandag
maakte Port-Au-Prince een verlaten
indruk. Sommige winkeliers waren in
hun zaak, maar besloten weer weg te
gaan toen bleek dat de mensen weg
bleven.
De Verenigde Staten hebben alle
hulp voor Haïti met onmiddellijke
ingang opgeschort. Een woordvoer
der van het Witte Huis verklaarde
dat men de interim-regering van
Haïti meer dan zat is.
(Zie ook pagina 4)
Om het voortbestaan van het
bedrijf veilig te stellen wil Fok
ker meer defensieorders en sa
menwerken met andere vlieg
tuigbouwers.
PAGINA 7
Minister Nijpels van milieube
heer heeft overeenstemming
met de zeepfabrikanten bereikt
over het gefaseerd verwijderen
van fosfaten uit de wasmidde
len.
PAGINA 9
MIAMI - De gebeurtenissen
in hun vaderland waren
voor Haïtianen in het Ame
rikaanse Miami aanleiding
om spontaan de straat op
te gaan om te protesteren
tegen het geweld rond de
afgelaste verkiezingen. De
ze man laat duidelijk zien
waar het hem om te doen
is: macht aan het volk.
Van onze correspondent)
PORT-AU-PRINCE De vier belangrijkste presidentskani-
daten bij de zondag op een bloedbad uitgelopen verkiezin
gen in Haïti, Mare Bazin, Sylvio Claude, Louis Dejoie en
Gerard Gourgue hebben elkaar maandag ontmoet om zich
te beraden over de mogelijkheid gezamenlijke actie te on
dernemen. Er wordt onder meer aan gedacht om generaal
Henri Namphy, die aan de macht is sinds het vertrek van
de Duvaliers, voor het hooggerechtshof te dagen wegens
schendingen van de grondwet.
De kiesraad was 's avonds door ge
neraal Namphy ervan beschuldigd
een breuk in het land te hebben ver-
AMSTERDAM (GPD) De koers
van de Amerikaanse dollar is maan
dagochtend gedaald tot iets meer
dan 1,84 gulden, ruim twee cent on
der de slotkoers van vrijdag. Daar
door is de dollar voor het eerst na
de oorlog minder waard dan 1,85
gulden. Valutahandelaren gaan er
van uit dat het einde van de koers
daling nog niet in zicht is. Op de
Amsterdamse effectenbeurs gingen
de koersen ook fors naar beneden.
Op de wisselmarkt in Tokyo bereikte
de dollar maandag een nieuw diepte-,
punt van 132,35 yen voordat de cen
trale bank dollars.ging kopen om de
munt te steunen.
