Nitze: nu aandacht
strategische wapens
Voer-probleem
25 jaar oud
Nederland verliest nog te
veel Amerikaans toerisme
Slapeloze
nachten
PUZZEL
polio de wereld
PZC/°Pinie en achtergrond
Nu de Verenigde Staten en
de Sovjetunie het op zo
goed als alle punten eens zijn
over het INF-verdrag, het ak
koord over middellange en
korte afstandswapens, kan
snel alle aandacht worden ge
richt op vermindering van het
aantal intercontinentale
(strategische) raketten. Een
akkoord over deze strategi
sche raketten, het START-ak-
koord, zou nog tijdens het pre
sidentschap van Reagan rond
kunnen zijn. „Daar werken we
tenminste aan", aldus de 80-
jarige ambassadeur Paul Nit
ze, veteraan op het gebied van
ontwapeningsgesprekken en
speciaal adviseur van Rea
gan.
'Kernkoppen tellen'
Uitwerken details
Zakelijk toerisme
Drie sterren-hotels
Brein ordenen
denkwijzer
Niet inhalen
MORGEN... alweer de zevende puzze
en win prachtige prijzeul
VRIJDAG 16 OKTOBER 1987
(Van onze correspondent
Henk Dam in Washington)
- Wat is er op het vlak van de INF-on-
der handeling en gebeurd sinds de suc
cesvolle gesprekken tussen de minis
ters Shultz en Sjevardnadze, vorige
maand in Washington?
Nitze: „In Washington is grote vooruit
gang geboekt. Veel van de grootste en
meest substantiële vraagstukken zijn
daar opgelost. De onderhandelingsde
legaties in Genève hebben sindsdien
hard gewerkt aan de tekst van een
INF-verdrag. Dat verdrag is nu in con
cept klaar, met tussen haakjes de pas
sages waarover we nog van mening
verschillen. We hopen dat, als de mi
nisters Shultz en Sjevardnadze in Mos
kou weer met elkaar verder praten, het
aantal passages tussen haakjes dan zo
goed als of helemaal verdwenen is. We
hopen dat de laatste problemen rond
INF in Moskou snel kunnen worden
opgelost, zodat we tijd en plaats voor
een bezoek aan de VS van de Russi
sche leider Gorbatsjov kunnen vast
stellen, en kunnen praten over een
START-akkoord".
- Maakt het probleem van de Ameri
kaanse kernkoppen op de Westduitse
Pershing IA raketten deel uit van de
passages die nog tussen haakjes
staan?
Nitze: „Wat nog in details moet wor
den uitgewerkt is de vernietiging van
de INF-raketten aan beide zijden, en
de kernkoppen die wij hebben gereser
veerd voor de Westduitse Pershings
IA. In hoofdlijnen zijn we het daarover
al in Washington eens geworden.
Waarover nu nog verder moet worden
gepraat is de tijd waarin de wapens
zullen worden vernietigd. Dat is nog
niet tot in de details geregeld. Er moet
verder nog gesproken worden over ver
ificatieprocedures, waarbij wij in som
mige opzichten een strengere controle
willen, en de Sovjets in andere. Maar
dit gaat allemaal om details, om proce
dures, niet om substantie".
- Is er tijdens de gesprekken in Was
hington tussen Shultz en Sjevardnad
ze, of sindsdien in Genève, vooruit
gang geboekt op het gebied van de
START-onderhandeling en?
Nitze: „Vooruitgang was er in Was
hington, niet in Genève, omdat in Ge
neve de aandacht de afgelopen weken
voornamelijk geconcentreerd is ge
weest op het INF-akkoord. In Was
hington zijn we dichterbij elkaar geko
men bijvoorbeeld waar het gaat om de
zware Russische raketten, die tien of
meer kernkoppen kunnen vervoeren.
Wij steeds gezegd hebben dat naar
kernkoppen geteld moet worden, en
niet naar de raketten. Tijdens de top
tussen Shultz en Sjevardnadze zeiden
ze, het daarmee eens te kunnen zijn.
We hebben ook gezegd, dat een reduc
tie met 50 procent van het aantal stra
tegische wapens moet slaan op de
„throw-weight" van de raketten (het
gewicht dat een raket naar zijn doel
kan vervoeren. H.D.). Daarmee zijn ze
het nu ook eens.
Straks in Moskou hopen we, zoals ge
zegd, verder over START te kunnen
praten. Ik geloof eerlijk gezegd niet
dat de overblijvende vraagstukken
met betrekking tot een START-ak
koord onoverkomelijk zijn. Met een
beetje goede wil aan beide kanten zijn
die problemen oplosbaar".
- Is er tijdens de top van september
tussen Shultz en Sjevardnadze of
daarna ook vooruitgang geboekt ten
aanzien van Reagans programma
voor ruimtedefensie, SDI, dat de Sov
jets aan ernstige beperkingen willen
binden voor ze een START-akkoord te
kenen?
Nitze: „De Sovjets hebben in Washing
ton hun positie duidelijker gemaakt,
maar er is geen vooruitgang in de rich
ting van een oplossing te melden. De
Sovjets willen dat wij ons gedurende
tien jaar aan de huidige interpretatie
van het ABM-verdrag houden. (Dit an-
ti-raket-verdrag maakt testen in de
ruimte in het kader van SDI vrijwel on
mogelijk.) De discussie over onze posi
tie ten aanzien van dit vraagstuk loopt
nog, en ik wil er daarom niets over zeg
gen".
- Afgezien van de ABM-SDI discussie,
wat zijn de voornaamste verschillen
van mening die moeten worden opge
lost voor er van een START-akkoord
sprake kan zijn?
Nitze: „Een van de problemen is dat
wij geloven dat er in het raamwerk van
een START-akkoord sprake zou moe
ten zijn van sub-limieten, bijvoorbeeld
waar het gaat om het aantal toegesta
ne raketten met zes of meer kernkop
pen. Wij hanteren deze sub-limieten
omdat we vinden dat reducties in de
aantallen kernwapens niet mogen lei
den tot verhoogde instabiliteit. De
Sovjets geloven dat deze sub-limieten
niet nodig zijn. Een tweede probleem
is verificatie. Daarbij zijn we het wel
eens over het principe, maar gaat het
om het uitwerken van de details".
- Er is aan Russische zijde enige aar
zeling gemeld over de vraag of een top
tussen Reagan en Gorbatsjov wel in
Washington moet plaatsvinden. Is het
denkbaar dat eind november, begin
december deze top elders in de VS
wordt gehouden?
Nitze: „Wij hebben lang gelegen voor
gesteld de top in Washington te laten
plaatsvinden. De Sovjets hebben ge
zegd het daarmee eens te zijn, en we
nemen dus aan dat dat gewoon door
zal gaan".
Er zijn maar weinig
Amerikanen, die zo
veel ervaring hebben op
het gebied van ontwape
ningsgesprekken met de
Sovjetunie als de 80-jari-
ge Paul Nitze. Nadat hij
onder meer als staatsse
cretaris van buitenland
se zaken en staatssecre
taris voor de marine ver
schillende presidenten
diende, werd hij in 1969
lid van de Amerikaanse
delegatie die met de Sov
jets onderhandelde over
de eerste wapenbeheer-
singsakkoorden.
Bij alle verdragen die
sindsdien zijn gesloten,
waaronder SALT 1 en 2,
alsmede het ABM-ver-
drag, speelde Nitze een
rol als onderhandelaar.
Van 1981 tot 1984 leidde
hij de Amerikaanse de-
gelatie bij de ontwape
ningsgesprekken in Ge
neve.
Driejaar geleden maak
te president Reagan Nit
ze tot zijn speciale advi
seur op het gebied van
ontwapeningsvraag
stukken, en kreeg hij de
titel ambassadeur.
Nog steeds is Nitze aktief
bij de onderhandelingen
met de Sovjetunie be
trokken. Hij zal dan ook
in de delegatie van mi
nister Shultz zitten, die
volgende week naar
Moskou vertrekt om
daar de laatste puntjes
op de i te zetten van een
akkoord over middel
lange en korte afstands
wapens, het INF-ak
koord.
Aan de vooravond van
dit bezoek, dat vrijwel
zeker ook zal leiden tot
hechte afspraken over
de eerste reis van een
Russische leider naar de
VS sinds Kroetsjov, gaf
Nitze een interview aan
enige buitenlandse jour
nalisten, onder wie onze
correspondent in Was
hington, Henk Dam.
Hierbij hoogtepunten uit
dat interview.
i
Paul Nitze
De Belgische premier Mariens wordt door de pers opgevangen, nadat hij
donderdag aan koning Boudewijn het ontslag van zijn regering heeft aange
boden.
(Van onze correspondent Hans de
Bruijn in Brussel)
De problemen rond de Voer
streek, waarover donderdag het
Belgische kabinet is gevallen, zijn al
aan het begin van de jaren '60 begon
nen. Toen trok de rooms-liberale re
gering Eyskens de taalgrens dwars
door het land.
Ten noorden van die grens was het
Nederlands de officiële voertaal, ten
zuiden ervan het Frans. Daarbij werd
afgesproken dat voor gemeenten
waarvan meer dan 30 procent van de
inwoners een andere taal sprak, bij
zondere regels zouden gelden; die
zouden een tweetalig statuut krij
gen.
Twee gebieden waren daarbij om
streden: de Voerstreek op de grens
van de provincies Luik (Franstalig)
en Limburg (Nederlands). En de
streek rond Moeskroen en Koomen,
helemaal aan de andere kant van het
land op de grens van de provincies
West-Vlaanderen en Henegouwen.
De Voerstreek werd na veel geharre
war bij het Vlaamse Limburg ge
voegd, en Moeskroen en Koomen
werden Waals. Naast deze taalgrens
gemeenten waren er nog een tiental
officieel tweetalig, waarvan er zes di
rect rond Brussel liggen.
In geen van deze gemeenten zijn
daarna grote problemen ontstaan
over het taalgebruik, met uitzonde
ring van Voeren. In tegenstelling tot
de inwoners van Koomen en. Moes
kroen hebben veel Franstalige Voe-
renaars nooit willen aanvaarden dat
zij staatkundig bij Limburg horen.
De politieke beweging van de socia
list José Happart heet dan ook niet
voor niets 'Retour a Liège' (terug
naar Luik). Die Voerenaars zeggen
zich economisch en qua taal het
nauwst verbonden te voelen met de
grootste Waalse stad.
De Franstaligen vormen ongeveer 60
procent van de Voerense bevolking,
hoewel tal van die officieel Franstali
gen in het dagelijks leven hoofdzake
lijk een op het Nederlands gebaseerd
dialect bezigen. Diverse RAL-aan-
hangers spreken beter Nederlands
dan Frans.
Vreemd genoeg voelen 150 kilometer
verderop ook de inwoners van Koo
men en Moeskroen zich economisch
meer thuis bij het nabijgelegen West-
vlaamse Kortrijk. Daar heeft dat
echter nooit tot problemen geleid en
beide taalgroepen leven er rustig
naast elkaar.
Dat is ook het geval in de tweetalige
'faciliteitengemeenten' elders langs
de taalgrens. Er is ook een groot ver
schil tussen Voeren en al die andere
taalgrensplaatsen: in Voeren woont
José Happart.
De grote dwarsligger in de Belgi
sche politiek is eigenlijk fruitteler,
maar zijn boomgaarden ziet hij nog
maar zelden. Zijn tijd gaat op aan
het loco-burgemeesterschap, zijn
lidmaatschap van het Europees Par
lement en aan het actievoeren.
Dat laatste zit hem in het bloed. Al
vijftien jaar geleden trok Happart de
aandacht toen hij als actieleider van
Belgische boeren met een stier het
Belgische parlement binnenstapte
om aandacht te eisen voor de proble
men van de boeren.
Een paar jaar later herhaalde hij die
stunt in het bureau van de toenmali
ge EG-landbouwcommissaris Sicco
Mansholt. Pas in 1978 werd Happart,
samen met zijn tweelingbroer Jean-
Marie, actief in de Luiksgezinde be
weging van Voeren.
Happart leidt Franstalige Voere
naars bij de vele vaak gewelddadige
botsingen met Vlamingen in de
Voerstreek. Maar zijn grootste stunt
is wanneer hij in 1979 op een stuk au
toweg, vlakbij Voeren, koning Bou-
dewijn ontmoet.
98De toenmalige Waalse minister
van binnenlandse zaken Gramma
had die ontmoeting gearrangeerd in
de hoop dat de koning Happart tot
matiging zou kunnen brengen. Maar
die opzet mislukt grandioos en Hap
part gebruikt zijn ontmoeting met
de vorst als een prachtige reclames
tunt.
Pas in 1982 wordt Happart lid van de
Voerense gemeenteraad. Hij staat op
de laatste plaats van de lijst van Re
tour a Liège, maar haalt 31 procent
van de stemmen. In 1984 overkomt
hem hetzelfde bij de Europese ver
kiezingen.
De Voerenaars mogen hun 'rebellen
leider' dus wel, al aarzelen Happart
en zijn aanhangers niet intimidatie
en geweld te gebruiken tegen hun op
ponenten of tegen partijgenoten die
de leider niet in alles willen volgen.
In 1983 wordt hij door de Franstalige
meerderheid van de Voerense raad
voorgedragen als burgemeester. Hij
wordt onder voorbehoud benoemd
door PSC-minister Nothomb, omdat
aan zijn kennis van het Nederlands
wordt getwijfeld.
Maar daarna durft geen enkele rege
ring het meer aan hem weer af te zet
ten.
En als dat toch geprobeerd wordt is,
zoals ook nu weer, een crisis het ge
volg
José Happart
(Van onze redacteur
economie Kees Cornelisse)
De Nederlandse horecabedrijven
willen dat de Europese landen
samen het produkt 'Europa' als toe
ristische attractie gaan verkopen in
het buitenland. Daarbij moet dan
voornamelijk worden gemikt op de
Verenigde Staten en Japan, maar
ook op Latijnsamerikaanse landen
als Argentinië en Brazilië. Het Ne
derlands Bureau voor Toerisme zal
worden gevraagd met zusterorgani
saties van andere landen kontakten
te leggen voor deze gezamenlijke
aanpak.
Horecaf, de werkgeversorganisatie
van wie het initiatief afkomstig is, wil
ook haar zusterbonden in de EG-lan-
den proberen samen te brengen. Met
kringen van het Europees parlement
is al overleg gevoerd over deze bena
dering. Aanleiding is het feit dat ons
land dit jaar nog geen echt herstel
van het Amerikaans toerisme merkt.
Wel wordt een stijging van vijf pro
cent verwacht.
Voor heel Europa kan een toeneming
van het Anerikaans toerisme van 10
procent tegemoet worden gezien.
Maar dat is een gemiddelde; er be
staan grote verschillen. De percenta
ges variëren van drie tot 25 procent.
Engeland en de Scandinavische lan
den scoren het hoogst. Ze zijn wat fa
voriet, omdat ze meer de indruk van
'veiligheid' geven dan de continenta
le landen.
De Europese kustlanden leden na de
ramp in Tsjernobyl (april 1986) meer
toeristisch verlies dan andere Euro
pese landen. Maar ook factoren als
criminaliteit en terrorisme zijn debet
aan een terugval in het VS-toerisme.
De Amerikaanse reizigersstroom
overzee daalde met 23 procent totaal.
Dat had op het Europese continent
een uitwerking van ruim 30 procent.
Uitschieters waren Italië met 35 en
Griekenland met 50 procent.
Horecaf denkt dat ons land ook lijdt
onder wat negatieve publiciteit. Uit
onderzoek blijkt ook dat het aanbod
van zogeheten budgetreizen te wei
nig op de Anerikaanse markt door
dringt. „Omdat de Amerikanen Euro
pa als één land zien, zouden we geza
menlijk moeten werven", meent Ho-
recaf-directeur R.C.den Heijer. „We
mikken nu op een aangepast pro-
duktaanbod en een promotiecam
pagne bij Amerikaanse media om het
geschonden imago te herstellen".
Een belangrijk deel van onze hotelle-
rie moet het hebben van de Amerika
nen, naast het zakelijk (congres)toe-
risme. Volgens Horecaf-voorzitter
G.van der Veen is Japan hoe langer
hoe meer een groeimarkt. „De Japan
ners gaan meer op reis om evenwicht
in hun betalingsbalans te brengen".
Maar ook de grote Latijnsameri
kaanse landen moeten nog beter
worden bewerkt vanwege potentiële
groeikansen.
De Europese landen(organisaties)
zouden vooral naar buiten uit het
beeld van 'veiligheid' voor de Ameri
kaanse toeristen moeten uitstralen.
Maar ook moet volgens Horecaf reke
ning worden gehouden met het feit
dat Amerikanen animo hebben voor
goedkopere hotels. Ter compensatie
van de lage dollarkoers trekken ze
meer naar het peil van de drie-ster
renhotels. Ook proberen ze meer lan
den per trip te combineren.
Omdat Nederland in zo'n trip verhou
dingsgewijs weinig tijd hoeft te kos
ten, kan het op die nieuwe markt een
belangrijke rol spelen. „Een overi
gens kwetsbare positie", aldus Van
der Veen, „omdat ons land als klein
programma-onderdeel zonder veel
reistechnische gevokgen kan worden
geschrapt. De Amerikaanse markt is
steeds gevoelig voor bijvoorbeeld on
gunstige publikaties. Maar er past
geen doemdenken wat dit betreft".
De ontwikkelingen van het Ameri-,
kaans toerisme in Amstersam onder
strepen de tendens. Een stijging van
het aantal overnachtingen net 10-15
procent in de eerste helft van dit jaar
is genoteerd. Die meerdere toeristen
trokken voornamelijk naar drie-ster-
renhotels. Bij deze ontwikkeling blij
ven Den Haag en Rotterdam wat ach
ter. De Maasstad moet het meer van
zakelijk bezoek hebben. Daar steeg
het aantal Amerikanen in de eerste
helft van 1987 met acht procent (maar
het totaal aantal overnachtingen
daalde er met eenzelfde percentage).
In Den Haag bestaat een groot ge
brek op het terrein van de zogeheten
budgetgeprijsde accommodaties.
Daar overleggen gemeentebestuur
en bedrijfsleven nu over oplossingen,
aldus Den Heijer. De Haagse hotelle-
rie voelt ook dat de zakenmarkt zich
slecht herstelt. Oorzaak is volgens
Horecaf: gebrekkige industriële pro
motie en het vertrek van diverse gro
te bedrijven. De terugloop in de zoge
heten offshore-industrie speelt ook
een rol.
De Amerikaanse touroperators heb
ben laten weten dat bij een stabiel
blijvende dollarkoers de huidige ver
schuiving van het Amerikaanse be
zoek naar goedkopere hotelaccom
modatie zich de komende jaren als
trend zal blijven aftekenen. Alleen bij
bestemmingen als zon en wintersport
is men nog bereid voor de extra luxe
te betalen. Voor stadsvakanties en
doorreisbestemmingen bestaan lage
re eisen.
Dat laatste geldt dan als maar wel
prive-sanitaire voorzieningen kun
nen worden aangeboden. Men wil in
het algemeen beter comfort in de ho
tels, zo is te merken volgens Horecaf.
Kamers zonder douche of bad en toi
let kunnen niet meer. „En de prijzen
van de hotels die in het verleden
sterk zijn gestegen blijven stabiel,
dalen dus eigenlijk al", aldus Den
Heijer. Wat dit betreft lijken de li
mieten wel bereikt".
Door René Diekstra)
/edere nacht gebeurt er in uw
slaapkamer iets wonderbaarlijks.
Alsu een normaal slaappatroon hebt
7a8 uur per nacht en vrij vlot in
slapen dan treden er zo'n drie
kwartier nadat u bent gaan slapen
een aantal merkwaardige verande
ringen in uw lichaam op. Alle spieren
van uw lichaam worden slap met uit
zondering van uw oogspieren. Ach
ter uw gesloten oogleden beweegt uw
oogbol heen en weer alsof u naar film
of tv ligt te kijken. Die toestand duurt
ongeveer 15 minuten. Wordt u in die
periode wakker gemaakt dan kunt u
zich met opmerkelijk gemak dromen
herinneren.
De periode van snelle oogbewegin
gen, ook wel REM-slaap genoemd
wat een afkorting is van het Engelse
Rapid Eye Movement (snelle oogbe
weging), is dus blijkbaar een periode
van verhoogde droomactiviteit.
Want als u op een ander moment dan
tijdens zo'n REM-periode wordt wak
ker gemaakt, lukt het u veel minder
goed om dromen te herinneren. In
een normale nacht hebt u gemiddeld
4 tot 5 REM-perioden, steeds afgewis
seld met langere perioden van wat
we rustige slaap noemen.
Onderzoekers hebben vastgesteld,
dat u tijdens een REM-periode ver
moedelijk zo'n 5 volledige dromen
hebt. Per nacht betekent dat 25 volle
dige dromen en per jaar meer dan
9000. Tegen de tijd dat u 75 bent, is uw
verzameling aangegroeid tot maar
liefst 700.000 dromen. Een heleboel
mensen vinden dromen maar flau
wekul of onzin waaraan je geen aan
dacht moet besteden.
Er zijn zelfs mensen, die bij hoog en
bij laag beweren, dat zij helemaal
niet dromen. Gelukkig voor henzelf
hebben ze het absoluut bij het ver
keerde eind. Ieder mens die gezond
wil blijven, moet dromen. Uit onder
zoek over de afgelopen 20 jaar in ver
schillende slaaplaboratoria is geble
ken dat onderdrukken of storen van
de REM- of droomslaap ernstige ge
volgen heeft. Proefpersonen in een
slaaplaboratorium die steeds wer
den wakker gemaakt aan het begin
van een REM-periode, zodat ze dus
niet konden dromen, begonnen zich
al na een paar dagen zeer onrustig
en verward te voelen. In sommige ge
vallen ontwikkelden zich zelfs wanen
en hallucinaties.
Nu zult u misschien denken, dat ie
dereen die een paar keer per nacht
wordt wakker gemaakt, wel op 'tilt'
zal slaan. Maar zo eenvoudig is het
niet. Proefpersonen die de hele nacht
konden doorslapen, maar een mid
del hadden gekregen dat de REM-
slaap onderdrukt, vertoonden pre
cies dezelfde verschijnselen. Dat is
tussen haakjes nogal eens de reden
waarom mensen, die een slaapmid
del gebruiken waarop ze de hele
nacht doorslapen, 's ochtends en
vaak ook de rest van de dag toch niet
echt fit zijn. Bepaalde slaapmiddelen
onderdrukken namelijk de droom
slaap.
Wat is dan precies de functie van dro
men? Het antwoord op die vraag is
tot nu toe niet precies bekend. Maar
het meest waarschijnlijke antwoord
is het volgende. Gedurende de dag
doen wij tal van indrukken op, komt
er een gigantische hoeveelheid infor
matie op ons af, die door onze herse
nen niet op hetzelfde moment ver
werkt kan worden. Wanneer we gaan
slapen, sluiten we ons tijdelijk zoveel
mogelijk af voor verdere indrukken
van buiten en zodoende krijgt ons
brein de kans met het verwerken, het
ordenen te beginnen. Tijdens dat or
denen wordt bepaalde informatie als
onzinnig of absurd afgevoerd. Van
daar dat bepaalde dromen een ab
surde inhoud hebben en het dus be
slist onnodig is daaraan aandacht te
besteden.
Maar andere informatie wordt door
onze geest juist als zinnig en beteke
nisvol voor ons leven beoordeeld.
Een vluchtige ontmoeting overdag
kan in een droom tot een langdurig
gesprek met dezelfde persoon uit
groeien, waarin voor ons belangrijke
dingen op tafel komen. Terecht trek
ken we dan soms uit de droom de
conclusie dat verder contact met die
persoon waardevol kan zijn. Onze
geest kan in de slaap onze indrukken
zinvol ordenen en de mogelijkei
kenis ervan beoordelen, omdati
lei aspecten van onze persoon
onze levensgeschiedenis en m
genwoordige wensen en ideale
ons brein liggen opgeslagen.
Wanneer we als gevolg van teut
slaap of gestoorde droomslam
gere tijd niet kunnen ordenen
staat het gevaar dat het een ci
wordt in ons hoofd, dat we in it
raken, onrustig worden. In feu
slaap dus een belangrijk them
tisch middel voor het vinden u
houden van innerlijk evenwicht
geestelijke gezondheid. Daarom
slaapstoornissen vaak ooreaal
gevolg van verstoord innerlijke,
wicht. Een van de eerste dingen
mensen met slaapproblemen
daarom dienen af te vragen is i
ke onopgeloste emotionele pro
men heb ik in mijn leven?'
Slaapstoornissen zijn bijvoork
heel vaak een symptoom aan dep
sie die op zijn beurt weer het gen
van andere problemen. Omdeslt
stoornis op te heffen is het dan
noodzakelijk om aan de depressi
die problemen te gaan werl
Slaapstoornissen zijn ook vaat
uiting van grote spanning ofsti
waaronder iemand staat en n
mee hij op een verkeerde ofongt;
de manier omgaat. Sommige m
gebruiken als ze onder stressstm
avonds vaak veel te veel kofft
maar fit te blijven of hun werkt,
af te krijgen). Door de koffie, ik
feine bevat, kunnen ze moeiHjkin
pen. Dat maakt hen extra pesj
nen, vooral vanwege het idee it
de volgende dag niet fit zullen
waardoor ze nog moeilijker km
slapen.
Andere mensen hebben de nei.
om hun spanning of onrust 's m
weg te eten. Ze gebruiken kort i
ze naar bed gaan vaak nog het
witrijk voedsel (spiegelei, n
kaas) zonder zich te realiserend
mee hun lichaam 'wakker' te
den. Weer andere mensen bestri
hun spanning of angst om'nu
kunnen slapen met alcohol. Mae
cohol, zeker in grote doses is f
slaapmiddel. Het maakt deslaai
rustig, zorgt er vaak voor dat
nachts wakker wordt van de dor
om te urineren en verhindert
wakker worden.
Veel mensen met slaapprobk,
hebben ook de slechte gewoonte
overdag slaap te gaan inhalen,
voorbeeld door een uur oflanger
de bank te gaan liggen pitten!,
gevolg is dat ze daardoor hunslt
ritme nog meer verstoren. Eent
den regel is: hoe slecht men 'sim
ook heeft geslapen, niet ink
overdag. Haal de gemiste slaag
sluitend de volgende nacht
nachten in.
Wat ik vaak tegenkom is dat mei
met slaapproblemen zich overda
angstig en gespannen lopen ma
over de mogelijkheid 's nachts I»
niet goed te kunnen slapen. Eent
de remedie daarvoor is ontsf
ningsoefeningen aan te leren,
voorbeeld via yoga, transcendf
meditatie, hypnose of een van it
dere talrijke manieren die daan
beschikbaar zijn (wel zoeken n
een deskundige instructorlpsf
loog!). Vervolgens is het zaak dit
feningen tenminste eenmaal oi
dag te doen (in plaats van een it
en 's avonds voor het slapen gt
nog eens. Heel nuttig is het ie
spanningsoefening door de insb
tor op een cassette bandje te late
spreken en dit bandje 's avondsI
de walkman op) vlak voor hetn
bed gaan of desnoods inbed af te,
len. Kunt u dan nog niet slapenJ
haal de oefening na
enige tijd vx
Twee opmerkingen tot slot. Deeei
is dat u soms denkt dat u 's nat
niet hebt geslapen terwijl dat
werkelijkheid wel het geval is.
gevoel dat we 's morgens hemt
lang niet altijd een goede graai
ter voor of we nu wel of niet (lidt#
lijk gezien) echt hebben geslapen
tweede is dat sommige slaapp'i
men in feite 'bijslaap'problement
Daar is vaak een eenvoudige n]
die voor: met uw bijslaap bijprat1
Advertentie
iJ
Door mee tedoen helptu poliode wereld uit.
En bovendien heeft u kans op schitterende prijzen.
ELKE ZATERDAG, 14 WEKEN LANG IN DE PZC
Inzendingen naar:
.Stichting
Polio de Wereld Uit'
Postbus 469,
4330 AL Middelburg
Postgiro nr. 57.54.168
Bank NMB
nr. 68.07.13.123
