REGISSEUR
IVO
VAN HOVE
SIGNALEMENT
mmunicatie
(«xposittosj
PZC/ vrijdagkrant
reynier de muynck(1952)
kroon
kunst
van der pool
rijnstock
1to's
uido eckhardt
andela
arkie zenhof
de burght
etcetera
nummer 7
ripollés
amateurs
schelde-delta
fotografie
water-land
balans 17
ter zijde
trouvaille
zeeuws museum
kring
vreeke
delta cultureel
verwilligen
makadam
kantklossen
antoine mes
IAG 16 OKTOBER 1987
et
credo van de regisseur:
jjn criterium is de fasci-
Bart Siegers (links) en Lucas Vandervost in het eindduel tussen Macduff en Macbeth.
Als ik gefascineerd ben
r iets, ja, dan heb ik natuur-
domme pretentie om te
dat ook het publiek daar
or gefascineerd zal wor-
vo van Hove (28) kan zich
ronie permitteren, want
jn eerste toneelregie in
erd een artikel gewijd in
Yorkse tijdschrift 'Dra-
iew', hoewel men in Bel-
nooit had gehoord van
dat moment in Brussel
ende jongeman. Inmid-
jeeft hij zo'n vijftien
makende regies achter de
lijkt een doorbraak in Ne-
d op handen met zijn ens-
ng van Shakespeares
:th' bij de nieuwe Ant-
groep 'De Tijd'.
internaat sloeg bij de in
Imechelen geboren Ivo de
[roor het toneel over. Hij
eliswaar rechten stude-
aar sloot voortijdig de
ken om een regieschool
nen volgen. „Van ons eer-
k 'Geruchten' hebben jul-
Nederland nog nooit ge-
Het was een erg kleine
tie, waarbij maar dertig
n in de zaal konden. Bijna
d in Vlaanderen heeft het
maar wel Amerikanen,
Ier verscheen een artikel
■h 'Drama Review'. Daar-
Jebben we er een beetje een
:cces mee gehad en is de
;aanrollen".
,n Hove richtte zijn eigen
:hap 'Akt' op, waarmee
meer 'Agatha' van Mar-
Duras werd gespeeld,
imensmelting leidde tot
ertikaal', dat vrij honk-
Gent zat, maar ook wel
in de Brakke Grond in
rdam en de Toneelschuur
riem. „We hebben ook de
:tie 'Wonderen der mens-
;emaakt, waarmee we op
anale van Venetië zijn ge-
Dus er zijn wel enkele din-
beurd in de voorbije korte
tijd". Met ingang van het huidi
ge seizoen heeft Art-Vertikaal de
krachten gebundeld met het Ge
zelschap van de Witte Kraai in
'De Tijd', onder artistieke lei
ding van Ivo van Hove en Lucas
Vandervost.
Het nieuwe gezelschap trad
voor het eerst naar buiten met
het goed ontvangen 'Macbeth',
het verhaal van de ambitieuze
veldheer, die aangespoord door
zijn vrouw en vreemde vertel
lingen van heksen de kroon van
Schotland wil bemachtigen en
daar bovendien in slaagt. Maar
dat maakt hem niet gelukkig.
„Die kroon, het verwerven van
macht is niet het belangrijkste",
meent Ivo van Hove, Lady Mac
beth wordt ook niet gespeeld als
een slechte vrouw, want er is veel
treurigheid om tot dat kwaad te
komen. Als men er van uit gaat
dat zij een vertegenwoordigster
van het kwaad, een machtswel-
lustelinge is, is het toch vreemd
dat zij op het moment dat zij ko
ningin wordt gehuld in een
prachtig gewaad, de belangrijke
zin zegt: 'Niets is gewonnen, al
les is verloren'. Dat betekent dat
ze eigenlijk andere dingen wilde
dan die kroon, zoals een betere
relatie met haar man".
„Het stuk wordt wel de tragedie
van het bloed genoemd. Ik ge
loof daar niet zo in. Natuurlijk, er
is veel bloed, maar dat bloed ont
staat vanuit treurigheid, vanuit
eenzaamheid of ontgoocheling
in het leven. Het gaat over men
sen met heel menselijke behoef
ten en dingen die ook nu heel
dicht bij ons liggen. Dat probe
ren we duidelijk te maken".
Daar 'Macbeth' - dat in dit geval
niet in een tijdsgebonden kader
is geplaatst - wel het meest com
pacte stuk van Shakespeare is,
werd er in de vertaling van Hugo
Claus nauwelijks geschrapt:
„Nochtans is het spectaculaire
aan onze voorstelling dat we het
zonder pauze spelen".
„Dat heeft een bewuste bedoe
ling", vervolgt Ivo van Hove, „ik
heb vanaf het begin gewild, dat
het stuk-zich bliksemsnel zou af
spelen, want één van de grote
problemen van Macbeth is de
tijd, dat hij geen moment rust
kent. Als hij een half uurtje had
om rustig in zijn zetel te zitten en
na te denken, dan zou hij niet
doen wat hij in het stuk doet.
Macbeth is een heel intelligente
man, geen bruut. Vandaar dat
we het in één ruk spelen, met het
vreemde effect dat men Macbeth
als een teerling over het podium
gegooid ziet worden".
„Het probleem van Macbeth is
ook dat hij zulke verschrikkelij
ke dingen doet. Hij begint met
de koning te vermoorden, dan
vermoordt hij zijn beste vriend
en laat vervolgens een hele fami
lie uitmoorden. Toch moet je er
als regisseur en als acteur in sla
gen om sympathie voor die man
te creëren, je moet een identifi
catie tot stand brengen met het
publiek, dat die man moet kun
nen volgen. Daarom proberen
we het in zo kort mogelijke tijd.
Macbeth is een slachtoffer van
zijn eigen karakter, hij beslist in
seconden. Ik heb altijd gezegd,
Macbeth is een maaglijder, ie
mand die opvliegend is. Hij heeft
geen plan in het leven. Lady
Macbeth wel, zij wil haar huwe
lijk redden".
„We wilden geen dogmatische
voorstelling maken, waarbij je
aan het einde alleen dat kunt
denken over het stuk wat wij er
in gestoken hebben. Er zijn vele
invalshoeken mogelijk, wij heb
ben slechts bepaalde accenten
willen leggen. Dat het goed en
kwaad niet zo zwart-wit in het
stuk zit als meestal gespeeld
wordt, dat ambitie niet de enige
drijfveer is. Er is geen enkel per
sonage in het stuk dat niet liegt.
Dat is ook een ingang: de leugen
van Macbeth".
„Het eerlijkste, meest edele mo
ment is het eindduel tussen Mac
duff en Macbeth, waarin twee
mannen - ik laat ze half ontbloot
vechten, zodat ze heel kwets
baar zijn - eindelijk uitmaken
wie er over zal blijven. Je zou de
dood van Macbeth kunnen ens-
cèneren als een triomf op het
kwaad, maar dat doe ik niet, ik
laat hem gewoon van de scène
vegen. Ergens in een hoekje van
het toneel wordt hij vermoord".
Ivo van Hove kiest zijn spelers
heel zorgvuldig: „Ik hecht veel
belang aan wat die mensen wil
len zeggen, wat de hele troupe' te
vertellen heeft over een bepaal
de materie, als het maar sterk
genoeg en eerlijk genoeg is. Ik
richt mij op geen enkel publiek
en kan alleen achteraf constate
ren aan wie een bepaalde voor
stelling appelleert. Soms heel
jong publiek, dat liever 300 frank
neertelt voor een toneelkaartje
dan naar de disco te gaan. Naar
'Macbeth' komt bovendien een
hele golf van mensen die we ei
genlijk nog nooit in ons theater
gehad hebben".
FRANS P. J. DOELEMAN
('Macbeth' van De Tijd wordt woens
dag 21 oktober gespeeld in de Middel
burgse schouwburg, aanvang 20.30
uur; de gelijknamige filmversie van
Roman Polanski draait donderdag
22 oktober in het Schuttershof, aan
vang 20.30 uur).
technieken: grafiek,schilderen,
objekten
tentoonstelling in gallery Het Dok,
Dam 46, Middelburg. Geopend:
maandag t/m vrijdag tot 6
november.
's-heer hendrikskinderendijk
21 en 34,4461 dwgoes,
tel. 01100-23805.
OPEN
EVERYTHING
'**DE
Vandaag de negenëntwintigste aflevering van het Projekt Kunst
Kommunicatie van de Middelburgse kunstenaar Ko de Jonge.
De achtste kolom als kunstkolom: een strikt persoonlijke invulling
van die ruimte door een Zeeuwse kunstenaar.
Deze week is dat Reynier de Muynck.
Ko de Jonge heeft een vijftigtal collega's uitgenodigd om een jaar
lang één kolom per PZC-Vrijdagkrant te vullen. Hij ziet de krant als
verzamelfuik van gegevens, berichten, vormen en beelden. Daar
naast is er binnen en buiten de kunst de functie van de krant als door
geefluik.
Ko de Jonge tracht door middel van zijn project de kunstenaar zo
direct mogelijk in contact te brengen met zoveel mogelijk lezers.
(Kunst en Kommunicatie: elke week in de PZC-Vrijdagkrant. Corres
pondentie: Ko de Jonge, Postbus 7082, 4330 GD Middelburg).
In het kader van het VOC-festi-
Bal Zeeland wordt in het pren-
Knkabinet van het Zeeuws
Kunstenaarscentrum een aan-
ftal tekeningen getoond die
I :endert van der Pool speciaal
I )or deze gelegenheid maakte,
net gaat voornamelijk om
|adsgezichten die herinneren
in Middelburg ten tijde van
Oost-Indische Compagnie.
:euwse Bibliotheek, Kous-
ensedijk 7, Middelburg.
alerie De Wijnstock, Bellink-
[raat 32 Middelburg, laat tot
oktober werken zien van de
euwse kunstenaars Tessa
aat, Han van den Broeke,
lems van Citters, Tie Hof,
lenny Huser en Piet Rijken,
onderdag, vrijdag en zater-
I ig van 14 tot 17 uur, zaterda-
|:n bovendien van 11 tot 12.30
Sur.
enata Oosterveen (24) uit
issingen exposeert tien
art-witfoto's (meest dubbel
namen) in de wandelgangen
n het Middelburgse Gast-
is op het thema 'geisha'.
de maanden september en
ctober laat de Vlissingse kun-
enaar Guido Eckhardt vier
in zijn werken zien op de veer-
'ot Prinses Juliana.
,e kunstschilder Richard
hregardus exposeert vanaf
terdag 17 oktober werk in ga
de Mandela te Nieuwe Ton-
Er is werk te zien uit ver
killende periodes van Schre-
rdus. Daardoor kan een goed
eld van zijn ontwikkeling als
nstenaar verkregen worden,
et zoeken naar harmonie met
natuur inspireert hem tot
et maken van schilderijen
aarin zijn beschouwing op he
en en verleden centraal staat,
e galerie is gevestigd aan de
udelandsedijk te Nieuwe
°nge en is geopend van
oensdag tot en met zaterdag,
ssen 13,00 uur en 17.00 uur.
e schilderijen zijn tot 6 no-
ember te zien. In dezelfde pe-
°de exposeert Schregardus
in galerie 85 te Gent.
«der de naam 'De Heerlijke
ad wordt tot 2 november een
„"toonstelling gehouden in
gemeentemuseum 'Het
arkiezenhof in Bergen op
m' die de heerlijke steden
in het voormalige hertogdom
Brabant (Nederlands en Bel
gisch Brabant en de provincie
Antwerpen) tot onderwerp
heeft. Onder 'heerlijke stad'
wordt verstaan een stad die in
plaats van de hertog een ander
lid van de Brabantse adel als
heer had. Behalve het formele
gezag bezat de heer in de stad
meestal een groot aantal ande
re rechten, waardoor hij in
vloed had op economisch ter
rein, de kerken en kloosters, de
stadsverdediging, het culture
le leven en het onderwijs. In de
meeste steden bezat de heer
bovendien nog een eigen wo
ning, die kon uitgroeien tot een
omvangrijk gebouwencom
plex, zoals het Markiezenhof.
Bergen op Zoom vormt sinds
1287 zo'n heerlijke stad. Het
museum is dagelijks, behalve
op maandag, geopend van
14.00 tot 17.00 uur.
Liesbeth Binkhorst exposeert
tot en met 30 oktober tekenin
gen en schilderijen in conferen
tiecentrum De Burght in
Burgh-Haamstede. De ten
toonstelling is dagelijks ge
opend van 9.00 tot 18.00 uur.
In de ruimte van Etcetera
(Markiezenhof Bergen op
Zoom) exposeert Kees Visser
acrylverven op papier. Steen-
bergsestraat 8, 14 tot 17 uur,
niet op maandag. Tot 19 okto
ber.
Galerie Nummer 7 (Blokken 7,
Terneuzen) laat tot 1 novem
ber Sprookjes in Beeld zien:
poppen van Janny Slock, ba
tikwerk van Yvonne vanden
Acker en keramiek van Cockie
Acke. Dinsdag, woensdag,
donderdag 14-18 uur, vrijdag
14-18 en 19-21 uur, zaterdag 14-
17 uur.
De Spanjaard Ripollés (55) ex
poseert tot en met 30 oktober
schilderijen, gouaches, etsen,
keramiek en sculpturen in het
museum 'De Schotse Huizen'
aan de Kaai in Veere. Dit re
cente werk is van dinsdag tot
en met zaterdag te zien tussen
10.00 en 17.00 uur.
In het kader van de uitwisse
ling Zuid Beveland - Westhoek
Vlaanderen exposeren gedu
rende de maand oktober vier
Veurnse amateurkunstenaars
in het Ambachtencentrum in
het Hollandse Hoevegebied in
Goes.
Aan de tentoonstelling werken
mee: Albert Devinck die vijf et
sen heeft gemaakt waarin zijn
voorliefde voor natuur en licht
terug is te vinden, Antonia
Leye die met haar zelf ontwor
pen tapijten haar dromen en
verlangens gestalte geeft, Dirk
Pauwels geeft met zijn 17 pen
tekeningen zijn reisindrukken
van een bezoek aan India weer
en Georges Tahon laat 5 olie
verfschilderijen van de stad
Veurne zien. De tentoonstel
ling is te bezichtigen tijdens de
openingsuren van het Am
bachtencentrum en ook tij
dens de Herfstmanifestatie
van 19 tot en met 24 oktober in
hetzelfde gebouw.
In de openbare bibliotheek in
'De Stenge' in Heinkenszand is
tot en met 30 november een ex
positie te zien over 'De Schel-
de-delta in de middeleeuwen'.
De bibliotheek is op maandag
geopend van 13.30 tot 17.00
uur, op dinsdag van 10.00 tot
12.00 en van 13.30 tot 17.00 uur,
'Nieuw Leven', van Bram Buyk
op woensdag van 13.30 tot
20.00 uur en op vrijdag van
13.30 tot 20.00 uur. In het kader
■van de tentoonstelling is er li
teratuur aanwezig over archeo
logie, schelpen en geschiedenis
van de streek.
Fotoclub De Schelde expo
seert werken van de leden tot
12 oktober in de galerij van het
Bethesda-Sint Josephzieken-
huis te Vlissingen.
Loes Cozijnsen en Gerard van
Grieken exposeren tot en met
31 oktober in galerie Art House
in Biervliet. Van Cozijnsen is
beeldhouwwerk en keramiek
te zien. Van Grieken toont gra
fiek en aquarellen. De ope
ningstijden zijn maandag tot
en met vrijdag van 9 tot 12 uur
en zaterdag van 9 tot 12 uur en
van 13 tot 16 uur.
Tot en met 7 november expo
seert Ben Sleeuwenhoek goua
ches en voorstudies in het
kunstuitleencentrum Balans
17 in Middelburg. Tegelijker
tijd exposeert Sleeuwenhoek
schilderijen in zijn atelier aan
de Schuitvlotstraat in Middel
burg. De openingstijden in de
Balans zijn woensdag, donder
dag en vrijdag van 12 tot 17 uur
en zaterdag van 11 tot 16 uur.
De schilderijen zijn te zien van
woensdag tot en met zaterdag
van 14 tot 18 uur.
Als afsluiting van het seizoen
wordt in het zijdemuseum Ter
Zijde in Wouw een expositie ge
houden van drie zijdekunste
naressen. De Haagse Greetje
Huizinga toont uitbundig be
schilderde lappen zijde en kle
ding. Ellen Vlasbloem uit Eg-
mond aan de Hoef laat kleine
aquarellen op zijde zien en de
Oosterhoutse Van den Mook
exposeert schilderijen waarin
zij zijdebeschilderen met bor
duurwerk combineert. De ope
ningstijden van het museum
zijn dagelijks van 10 tot 17 uur
en zondags van 13 tot 17 uur.
Vanaf 1 november is Ter Zijde
gesloten tot april volgend jaar.
Renee Mink exposeert tot 31
oktober in de Terneuzense ga
lerie Trouvaille aan de Axelse-
straat. Van haar zijn aquarel
len, gouaches, penseel- en krijt
tekeningen en sculpturen te
zien. Haar beeldhouwwerken
zijn uitgevoerd in steen, brons
en beton. De galerie is dage
lijks geopend van 9 tot 18 uur,
vrijdag ook van 19 tot 21 uur en
zaterdag van 9 tot 17 uur. Zon
dag en maandag gesloten.
Werken uit de vaste collectie
van Trouvaille zijn te zien in
het Churchill-hotel in Terneu
zen.
In het Zeeuws Museum wordt
tot en met 5 november de ten
toonstelling 'Kunst als project'
gehouden. Van zés in Zeeland
wonende kunstenaars is werk
in de expositie opgenomen. De
tentoonstelling bestaat uit
vlak, ruimtelijk en texti'el
werk. De deelnemende kunste
naars 'aan de educatieve ten
toonstelling zijn Marinus Boe
zem met 'Gotische Tafel', Wies
de Bles met een werk uit de
'Huizenreeks', Joop Dam, met
enkele tekeningen uit de reeks
'Hardhoud', Piet Dieleman
met 'Een werk zonder titel',
Jan Haas met 'De droom van
de tuinman' en Ineke Otten
met 'Gebroken spanning'. Het
Zeeuws Museum is dagelijks
geopend van 10 tot 17 uur, met
uitzondering van zondag.
ten toon. Aandacht ook voor
het Zeeuws landschap in zijn
verschillende verschijnings
vormen, het leven van de mus
kusrat en zijn bestrijding. Ver
der tonen Zeeuwse amateur
kunstenaars tot en met 31 ok
tober een groot aantal werken)
in hoofdzaak schilderijen,
maar ook beeldhouwwerken,
houtsnijwerk en zilveren siera
den. Dagelijks van 10 tot 17 uur
en op zondagen van 14 tot 17
uur. De toren kan bezichtigd
worden.
Enkele leden van de 'Kring van
Beeldend Kunstenaars expo
seren tot en met 7 november in
het museum voor Zuid- en
Noord-Beveland aan de Singel
straat in Goes. De 'Kring van
Beeldend Kunstenaars is ont
staan op initiatief van een aan
tal beeldend kunstenaars af
komstig uit de gereformeerde
gezindte. De tentoonstelling in
Goes bevat werken van Bram
Buyk (Rotterdam), Mar Slin
gerland (Dordrecht), Arie van
der. Spek (Nieuw-Beijerland)
en Sjaak Stok (Ridderkerk).
Buyk exposeert houtplastie
ken. Van Slingerland zijn
aquarellen en gouaches te zien.'
Van der Spek toont olieverf
schilderijen en van Stok zijn
keramische objecten te zien.
De openingstijden zijn dinsdag
tot en met vrijdag van 10 tot 16
uur en zaterdag van 11 tot 16
uur.
De Stichting Delta Cultureel
heeft in de Grote Kerk van Vee-
re (de Dom) een aantal ten
toonstellingen ingericht. Voor
een deel hebben ze betrekking
op de historie van stad en ge
west. Zo wordt aan de hand
van foto's van A. L. Preuninger
een beeld gegeven van de aan
leg van het Kanaal door Wal
cheren. Voorts is er documen
tatie over de conserverings-
werken aan de kerk en stelt de
Stichting De Zeeuwse Inspan
een aantal fraai gerestaureerde
boerenwagens en sierpennen
De Eindhovense kunstenaar
Jack Vreeke exposeert aqua
rellen in de Gevangentoren
aan de Boulevard De Ruyter in
Vlissingen. De tentoonstelling
omvat vrolijke haast carnava
leske aquarellen.
(Openingstijden: dagelijks van
12 tot 14 uur en van 17 tot 21
uur, zaterdag en zondag vanaf
17 uur.)
Onder het thema 'de dingen
die gedaan zijn...' exposeert de
Middelburgse kunstenares
Trees Verwilligen olieverven
en aquarellen in het Stadhuis
van Terneuzen en in 'De Lagu
ne' in Sint-Annaland. De
werken zijn in Terneuzen te
zien tijdens werkdagen tot en
met 22 oktober.
Tot 1 november is in galerie
Makadam in Sluis een exposi
tie te zien van Raoul Thomas.
Het werk van Thomas bestaat
uit aquarellen van de natuur
en van landschappen. Thomas
zegt met zijn aquarellen te wil
len rivaliseren met de vol
maaktheid van olieverfschilde
rijen.
Tot en met 17 oktober is in het
Streekmuseum Axel een expo
sitie te zien van de kantklos
vereniging 'Het klepperende
klosje'. De tentoonstelling is
van woensdag tot en met zater
dag te zien van 13.30 tot 17 uur.
De Middelburgse beeldend
kunstenaar Antoine Mes expo
seert tot 1 maart schilderijen in
restaurant Katseveer in Wil-
helminadorp. Zowel in het res
taurant als in de bovenzaal is
het werk van Mes te bezichti
gen. Thema's van zijn schilde
rijen zijn Walcherse boeren
schuren en gestileerde koeien.
Katseveer is dagelijks ge
opend, met uitzondering van
zondag.
