blmanak
Aandeel van de redders bij ramp met
veerboot Herald bleef in de schaduw
in beeld
...het is duidelijk dat
Bouterse moet opstappen...
Schijnwerper op
zeehond in Delta
ZZ
eilgd bende
pgerold in
Lrnemuiden
Particuliere
bewaking niet
geschikt voor
politietaken
SURINAME
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ijna 20 miljoen
oor Zeeuwse
tadsvernieuwing
Reeuwse
COMMISSARIS REIKT PLAQUETTES UIT:
Brand op schip
snel geblust
ft
PAGINA 9
SSINGEN - Staatssecretaris drs D. J. Dees van Welzijn,
ezondheid en Cultuur (WVC) stelt geld beschikbaar
r de vernieuwbouw van het Bethesda/Sint-Josephzieken-
s te Vlissingen tot streekziekenhuis Walcheren. Hij vindt
het gaat om een 'exploitatieverlagend initiatief, waar-
>r op termijn de ziekenhuiszorg op Walcheren goedkoper
valt.
Actie
OBEI
PZC
r
ZEELAND
ZATERDAG 3 OKTOBER 1987
»ct,e|
9"-:Ü
eld voor
iekenhuis
verbouwplan wordt opgenomen in
/oorrangslijst bouwplannen, voor
Periode 1987 tot en met 1990. Streef-
om te beginnen: 1988. Dees heeft
bestuur van de stichting streekzie-
huis wel enkele voorwaarden ge-
d-
:apa|iteit van het te verbouwen en
te breiden ziekenhuis heeft de
itssecretaris vastgesteld op 322 kli-
dden, met inbegrip van tien
NEMUIDEN - De rijkspolitie heeft
tongeren van 13 tot 19 jaar uit Arne-
iden aangehouden in verband met-
l serie inbraken, vernielingen en
mdstichtingen in hun woonplaats,
groep Veere van de rijkspolitie
ift hiermee 58 misdrijven opgelost
i mogelijk enkele tienduizenden
Idens schade hebben opgeleverd,
inbraken zijn in de loop van dit jaar
Dleegb, vooral in scholen, winkels en
•enigingsgebouwen en kerken. De
it bestond voornamelijk uit geld.
n deel is teruggevonden. Daarnaast
i ook enkele vernielingen en brand-
chtingen opgelost, zoals in het
emb|d van Arnemuiden. Tegen de
ïgeren is proces-verbaal opge-
iakt. De politie heeft nog geen pre-
:s beeld van de totale schade. Het
derzoek heeft enkele weken in be-
ig genomen.
Van onze Haagse redacteur)
SN HAAG - Zes Zeeuwse gemeenten
ijgen in 1988 gezamenlijk een kleine
r miljoen gulden van het Rijk voor
idsvernieuwingsprojecten. Dit
eft staatssecretaris Heerma van
ilkshuisvesting bekendgemaakt,
iddelburg, Vlissingen, Goes, Tholen,
jmeuzen en Zierikzee krijgen het
ld rechtstreeks van het Rijk. Zij ont-
ingen respectievelijk 3,3, 2,3,1,5,1,4,
1 en één miljoen gulden van de be-
indsman.
e overige Zeeuwse gemeenten krij-
■n het geld door tussenkomst van de
ovincie, die daarvoor een eigen ver-
dingsnorm heeft. Het bedrag van het
ijk voor de rest van de provincie Zee-
nd beloopt 8,7 miljoen.
bedden voor dagverpleging. Erbij ko
men 24 psychiatrische bedden alge
meen ziekenhuis (paaz-afdeling), als
mede acht plaatsen psychiatrische
deeltijdbehandeling en wiegen. De in
vesteringskosten van het vernieuw
bouwproject mogen van Dees ten
hoogste 73,7 miljoen gulden bedragen
(prijspeil 1985). Dit bedrag is met uit
zondering van de voorbereidingskos-
ten van 2,4 miljoen gulden.
Van het geld is 69,6 miljoen gulden be
stemd voor het concentreren van de
Walcherse ziekenhuisvoorzieningen
in Vlissingen. Vier miljoen gulden
kan besteed worden aan de nieuw
bouw van een buitenpolikliniek te
Middelburg, waar het Gasthuiszie
kenhuis dicht gaat.
Als bijzonderheid is drs Dees ermee
akkoord gegaan dat een post voor on
voorziene uitgaven is opgenomen van
drie percent. Dat is vanwege de aard
van het project. De staatssecretaris re
kent erop dat het project te Vlissingen
in drie fasen tot stand komt. Voor de
toekomst krijgt het streekziekenhuis
een budget toegewezen van 45 miljoen
gulden. Daarin zijn de kapitaalslasten
van de vernieuwbouw (rente en aflos
singen geldleningen) niet begrepen.
Staatssecretaris Dees vindt dat het
nieuwe Medisch Centrum te Middel
burg zowel organisatorisch als formeel
beheerd moet worden door de stich
ting streekziekenhuis Walcheren. Hij
staat er voorts op dat de nu in Middel
burg gevestigde cardiologische po
likliniek en de hartcatheterisatieka-t
mer worden ondergebracht in het
nieuwe Vlissingse ziekenhuis. Het zie
kenhuisbestuur moet de staatssecre
taris schriftelijk laten weten of de ver
schillende voorwaarden acceptabel
zijn. Hij zegt op zijn beurt toe het
schetsplan voor het project zo spoedig
mogelijk te zullen beoordelen.
De opstelling van de ambtena
ren wordt met de dag grimmi
ger nu gebleken is dat er met
minister Van Dijk niet te pra
ten valt over het arbeidsvoor
waardenbeleid.
In Middelburg hebben de ge
meente-ambtenaren zelfs ge
kozen voor een harde actie om
uiting te geven aan hun onvre
de.
Morgen, zondag 4 oktober,
houden ze een viswedstrijd.
Op dierendag!
De redders en hun partners samen met commissaris Boertien op een groepsfoto, na het ontvangen van hun onderscheidingen.
MIDDELBURG „In de publiciteit
is uw aandeel in de reddingsopera
tie wat in de schaduw gebleven.
Wellicht was u wat bescheiden.
Naar mijn idee mag de buitenwereld
best weten dat er een organisatie
van vrijwilligers is, die soms met ge
vaar voor hun eigen leven, mensen
in nood te hulp schieten".
Commissaris van de koningin dr C.
Boertien bracht vrijdag tijdens een
bijeenkomst in de Middelburgse Ab
dij hulde aan de bemanningsleden
van de reddingboten Koning Beatrix
uit Burghsluis, Tuimelaar uit Cad-
zand en Javazee uit Breskens, voor
hun hulpverlening bij de ramp met
de Engelse veerboot Herald of Free
Enterprise, die 6 maart '87 bij Zee-
brugge werging. Dr Boertien over
handigde de redders een herinne
ringsplaquette van de Koninklijke
Zuid-Hollandsche Maatschappij tot
Redding van Schipbreukelingeo
(KZHMRS).
De commissaris ging kort in op de
dag van de ramp, waarbij 189 mensen
het leven verloren. Hij noemde het
'een scheepsramp van ongekende
omvang in deze contreien', die diepe
indruk heeft gemaakt. Boertien
prees de bemanningsleden voor hun
inzet en grote toewijding. Hij betrok
in de hulde ook[de partners van de
redders. „De echtgenotes blijven bij
een reddingsoperatie in onzekerheid
achter en zij vormen bij terugkeer de
eerste opvang". De commissaris
wees erop dat Zeeland een eeuwen
lange traditie heeft op het gebied van
zee-reddingen. „Wenke andere pro
vincie heeft in zijn volkslied de naam
van een mensenredder - zoals wij de
onverschrokken Frans Naerebout -
staan?".
De scheidende president van de
KZHMRS, A. M. Leis, noemde de ac
tiviteiten van de drie reddingboten
bij de ramp met de Herald 'een moei
lijk iets om terug op te kijken'. Hij
merkte op dat van een 'glorieuze red
ding' beslist geen sprake was. Leis
maakte duidelijk dat de maatschap
pij zorgvuldig heeft gewikt en gewo
gen bij de vraag of aan het aandeel
van de redders nader aandacht be
steed zou moeten worden. Hij uitte
'een grootfwoord van waardering'
aan allen die aan het werk bij de Brit
se veerboot hebben meegewerkt.
Jos van den Heuvel toont trots zijn medaille aan zijn vrouw Suzie.
De Belgische consul-generaal A.
Bouckaert uit Rotterdam vestigde
de aandacht op het gezegde dat wa
ter verslindt en water bindt. Hij
meende dat het water tussen België
en Nederland sinds jaar en dag pro
blemen oplevert; echter niet ten tij
de van de ramp en de hulpverle
ning.
„Lijden doet grenzen vervagen en
maakt ze onbestaanbaar", aldus
Bouckaert. Volgens hem heeft de
menselijke inzet de rampzalige ge
volgen minder erg gemaakt. Hij be
dankte de 15 Zeeuwse reddevs voor
hun werk en plichtbetrachting.
De Zuidhollandse commissaris van
de koningin mr S. Patijn, zal van
daag, zaterdag, aan de bemanning
van De Zeemanspot uit Stellendam -
bestaande uit zes redders - ook een
herinneringsplaquette van de
KZHMRS uitreiken. Tijdens de bij
eenkomst in Middelburg werd nog
afscheid genomen van opstapper H.
Gorthmanns van de Tuimelaar, die
zijn activiteiten heeft beëindigd. De
toekomstige president van de maat
schappij, mr J. C. van Munster van
Heuven, bedankte het provinciaal
bestuur voor medewerking en be
langstelling. Voorafgaande aan de
uitreiking van de plaquettes werd
een inspectietocht gemaakt.
GOES - Politietaken kunnen niet wor
den toegekend aan particuliere bewa
kingsdiensten. Dit stelde commissa
ris L. Diepenhorst van de Goese ge
meentepolitie vrijdagavond tijdens
een bijeenkomst in Goes van de afde
ling Zeeland van het Christen Demo
cratisch Jongeren Appèl. De commis
saris wees erop dat politie op basis
van wetgeving en onder democrati
sche controle behoort te functione
ren. „Alleen daarom al veroordeel ik
de gedachte aan het overhevelen van
politietaken, zeker als dat in de sfeer
van de openbare orde komt".
Diepenhorst reageerde daarmee op de
uitspraken van het CDA-Tweede Ka
merlid R. Smits, die pleitte voor de pri
vatisering van de niet-wettelijke poli
tietaken naar particuliere beveili
gingsbureaus. Die particuliere instan
ties zouden zich niet alleen kunnen be
zighouden met administratieve taken
en bijvoorbeeld het plaatsen van
dranghekken, maar ook met beveili
gingsactiviteiten zoals de bewaking
van overheidsgebouwen. Ook zou een
particuliere dienst, aldus Smits, onder
leiding van een politieagent aan de be
geleiding van voetbalsupporers kun
nen deelnemen.
Het kamerlid vond dat „groepen in de
samenleving zich verantwoordelijk
moeten voelen". Hij vond dan.ook dat
de aanpak van kleine criminaliteit, het
thema van de bijeenkomst, vooral een
mentaliteitskwestie is. „De mensen
moeten zich aan de regels houden. Hoe
vaak zie je bijvoorbeeld geen automo
bilisten door het rode licht rijden?".
Bij diefstallen die worden gepleegd
door drugsverslaafden vond hij het ge
dwongen afkicken een goede oplos
sing.
Zeer ingenomen toonde Smits zich
met de zogenoemde 'lik-op-stuk-me-
thode' bij winkeldiefstallen. Winke
liers, die een dief op heterdaad betrap
pen, kunnen een schikking voorstel
len, waarbij ze zonder tussenkomst
van de politie een boete innen met de
verdubbelde waarde van het gestolen
goed. Ook commissaris Diepenhorst
zag hierin mogelijkheden. „We kunnen
geen legaal middel onbeproefd laten in
de strijd tegen de toenemende winkel
diefstallen".
TERNEUZEN - Een brand in het
vrachtschip Savanna 3, die ten noor
den van de sluizen bij Terneuzen lag
afgemeerd, kon donderdagmiddag
met de hulp van de Temeuzense
brandweer snel worden geblust. Het
vuur ontstond bij laswerkzaamheden
in het vooronder.
VLISSINGEN - Suriname heeft weer
een grondwet. Met een uitbundig
feest heeft de partij van dictator
Bouterse, de NDP, het jawoord van
het Surinaamse volk begroet. Rege-
rings- en legerleider Bouterse be
schouwt de positieve uitslag van het
referendum als een goedkeuring
achteraf van zijn staatsgreep.
„Door ja te zeggen tegen de grond
wet, heeft u ingestemd met de poli-
tiek-bestuurlijke vernieuwingen
van de revolutie", gaf hij zijn 'onder
danen' via de televisie te kennen.
Maar zijn tegenstanders leggen de
uitspraak van de Surinaamse kiezer
anders uit. Zij zien een verlangen tot
uiting gebracht naar terugkeer van
een democratie, waaruit de dwin
gende hand van Bouterse is verdwe
nen.
Want met de goedkeuring van de
grondwet heeft Suriname zich niet
alleen uitgesproken voor controle
rende en leidinggevende bevoegdhe
den van het militair gezag. De Suri-
namers kunnen nu ook -op 25 novem
ber- een parlement kiezen dat een
president mag benoemen die grote
bevoegdheden krijgt.
Mevrouw R. de Nooyer-Batien (39),
inmiddels ruim 23 jaar in Nederland
wonend, is e'e'n van de Surinaamse
Zeeuwen, die de ontwikkelingen in
haar geboorteland met grote betrok
kenheid volgt. Ze is bestuurslid van
de Zeeuwse Stichting Welzijn Suri-
namers, Antillianen en Arubanen.
Hoe kijken de meer dan 2.000 in
Zeeland wonende Surinamers
tegen de situatie aan?
Mevrouw De Nooijer-Batien: „Ook
hier in Zeeland tref je natuurlijk ver
schillende meningen aan. Dus ik kan
niet namens alle Surinamers spre
ken. Persoonlijk vind ik het heel
goed dat het referendum gehouden
is. Het heeft enkele dingen duidelijk
gemaakt. Het is bijvoorbeeld belang
rijk dat de oude politieke partijen
zich erachter hebben geschaard. Dat
geeft aan dat er een wil aanwezig is
om tot politieke eensgezindheid te
komen. Dat er nu weer een grondwet
is, is een groot pluspunt. De mensen
hebben gedacht: alles is beter dan de
huidige situatie. Maar alles wat je
verder nog kunt zeggen is koffiedik-
kijkerij".
Er wordt getwijfeld aan de goe
de bedoelingen van Bouterse.
Als het democratiseringspro
ces voor hem verkeerd uitpakt
zou hij opnieuw in kunnen grij
pen.
„Ik probeer optimistisch te zijn. Bij
na tien jaar militair 'bestuur' heeft de
mensen duidelijk gemaakt dat dit
niet is wat ze willen. Ik wil in het mid
den laten of Bouterse, zoals in de Ne
derlandse pers wel geschreven
wordt, een terrorist of een moorde
naar is. Maar het moet hem duidelijk
zijn dat hij als president niet accep
tabel is bij een belangrijke groep uit
de Surinaamse samenleving. Hij be
hoort ook te weten dat hij al evenmin
als gesprekspartner wordt geaccep
teerd door landen die Suriname uit
het isolement kunnen halen. Bouter
se is een militair die zich macht heeft
Mevrouw R. de Nooyer-Batien:
pluspunt".
.Dat er nu weer een grondwet is, is een groot
toegeëigend. Hij is geen diplomaat.
Dat hij moet opstappen is duidelijk.
Maar de oude politieke partijen moe
ten de zaak ook anders aanpakken
dan voor de staatsgreep. Ze hebben
een hele grote verantwoordelijkheid,
namelijk ervoor zorgen dat er politie
ke overeenstemming komt over een
staatsvorm die voor alle Surinamers
acceptabel is"
Moet de leider van het gewa
pend verzet, Brunswijk, daarin
ook een rol spelen?
„Brunswijk moet helemaal geen
plaats krijgen. Zijn verzet heeft een
positief aspect. Het geeft aan dat er
in Suriname ontevredenheid is. Maar
hij presenteert zich ook als militair.
Misschien wil hij de geschiedenis in
als vrijheidsstrijder. Castro was dat
ook, maar hij is nu dictator. De de
mocratie heeft geen behoefte aan
vrijheidsstrijders. Het is ook onge
wenst dat bepaalde Surinaamse or
ganisaties uit Nederland zich op de
voorgrond dringen. Men moet kiezen
voor een persoon die niet in opspraak
is, die geaccepteerd wordt door het
Surinaamse volk en niet gehinderd
wordt door een politiek verleden. Ik
denk dat het spel nu pas gaat begin
nen. De keuze voor de grondwet was
een kwestie van algemeen belang.
Het maken van politieke keuzes is
een kwestie van persoonlijk belang".
Hoe kan iemand die al meer
dan 20 jaar in Nederland ivoont
nog zo betrokken zijn bij de Su
rinaamse zaak?
„Ik heb er mijn wortels. Ik probeer
een hoge dunk te hebben van het
land omdat ik weet dat er kwalitei
ten zitten in het volk. Ik ben.een kind
van indiaanse ouders. Dat is één van
de kleinste en meest achtergestelde
groepen in Suriname. Je vindt de in
dianen bijna niet terug in de politiek.
Het grieft me als er gedaan wordt als
of er in Suriname alleen Creolen en
Hindoestanen zijn. Het land telt heel
veel minderheidsgroepen. Ik ben op
gegroeid in bepaalde machts- en ge
zagsverhoudingen tussen de bevol
kingsgroepen onderling. Als we nu in
Suriname gaan praten, dan moet dat
gebeuren als Surinamers onder el
kaar, en niet als bevolkingsgroepen
tegen elkaar. Ook dat is iets wat
moet veranderen".
%Henk Postma
OOSTKAPELLE - „We willen de men
sen vertrouwd maken met het begrip
zeehond. We constateren nu dat er in
Zeeland niet zo 'zeehond-vriendelijk'
opgetreden wordt, vaak door onwe
tendheid. Dat moet veranderen". W. J.
Phaff van het Zeeuws museum na-
tuurhistorie, gelegen in de Oranjerie
van kasteel Westhove tussen Dom
burg en Oostkapelle, is razend en
thousiast over de tentoonstelling die
vanaf 1 december in het museum gaat
lopen. Motto: 'Zeehonden in Zeeland'.
Het initiatief voor de tentoonstelling
- die in het kader van het Europees
jaar voor het milieu wordt gehouden -
is uitgegaan van enkele natuurbe-
schermings-organisaties, die met suc
ces het museum benaderden.
Phaff wijst erop dat de zeehond vroe
ger in 'hele grote aantallen' in Zeeland
voorkwam. „Er waren zelfs broodja
gers. We hebben van de zeehondencrê-
che uit Pieterburen de jas van de laat
ste Zeeuwse zeehondenjager te leen
gekregen, ongeveer 50 jaar oud. Zo'n
jas, van zeehondenbont, heeft vooral
cultuurhistorische waarde. We willen
hem graag laten zien", aldus Phaff. Hij
maakt duidelijk dat er gerekend wordt
op ongeveer 350.000 bezoekers tot het
einde van de expositie in oktober 1989.
Na het begin in het Zeeuws museum
natuurhistorie, zal 'Zeehonden in Zee
land' op verschillende plaatsen in de
provincie te zien zijn.
De opening wordt verricht door de be
heerder van de zeehondencrêche in
Pieterburen, Lenie 't Hart. Eraan voor
af gaat, in het Roosevelt-studiecen-
trum te Middelburg, een bijeenkomst
over de toekomst van de zeehond in de
Delta. Voor inrichting en rondreizen is
een bedrag van ongeveer 50.000 gulden
nodig. Het provinciaal bestuur en
rijkswaterstaat, dienst getijdewate
ren, hebben elk 15.000 gulden subsidie
toegezegd en uit het jachtfonds is 7.500
gulden gekomen (meer zat er niet in de
pot). Er is nog een tekort van zo'n
10.000 gulden, dat het museum op de
een of andere wijze moet zien te verga
ren. Phaff: „We hopen dat we dit be
drag via sponsoring bij elkaar kunnen
krijgen. Bijvoorbeeld doordat bedrij
ven, instellingen en particulieren geld
beschikbaar stellen voor vitrines en
panelen".
De inrichting van de tentoonstelling
is ontworpen door Adrie Cornelisse
uit Yerseke. Er komen acht vitrines
en acht panelen. Gezorgd is voor mo
gelijkheden om via enige 'zelfwerk
zaamheid' aan informatie te komen.
De tentoonstelling begint bij de evo
lutie van de zeehond en de verschil
lende families. Daarna aandacht voor
de vijf soorten die in Zeeland gesigna
leerd zijn: ringelrob, klapmuts, zadel
rob, grijze zeehond en gewone zee
hond.
Verder komen aan de orde de jeugdcy-
clus ('dagboek' van een jonge zee
hond), die eisen die het dier aan de leef
omgeving stelt, de ziekten die de zee
hond bedreigen (natuurlijke oorzaken
en door menselijke activiteiten), het
visserij-aspect en de zeehondencrè
che. Zeelands bekendste zeehond,
Pierre, die al ruim 20 jaar in het Veerse
Meer woont, komt met een videopre
sentatie aan bod.
Phaff onderstreept dat de zeehond een
idicator is voor de mens: als het zeemi
lieu in de knel zit, gaat het meteen de
dieren minder goed. „We proberen ook
vooral op het milieu en de vervuiling in
te spelen. Misschien kunnen we de
mensen met behulp van de tentoon
stelling wat meer milieuminded ma
ken". Er zal voor scholen een lesbrief
worden gemaakt. Dat is bij voorgaan
de tentoonstellingen ook gebeurd en
de lesbrieven gingen volgens Phaff als
warme broodjes over de toonbank. Tot
half februari is de expositie in de Oran
jerie te bezichtigen. Daarna op ver
schillende locaties (Zeeuwse biblio
theek, voorlichtingscentrum provin
cie, Delta Cultureel Veere. bij jachtha
vens en andere recreatiecentra).
(Zie ook Week In, pagina 29)
