President van onrustig
Transkei ontkent coup
PEUGEOT 405
mi bij
MINISTER VAN DEN BROEK
Van den Broek
vraagt stappen
VN in Golf
PvdA: verlagen sociale premies
betalen uit verlaging WIR
De woningbouw
op rantsoen
kOe jaargang no. 226
[jjdag 25 september 1987
{Loonsverhoging
basisonderwijs
{Fysiotherapie
Veilplicht
Wielrennen
NEW YORK (ANP) - De „zeer verontrustende" berichten over
de mensenrechtensituatie in Suriname tonen nogmaals aan
hoe nodig het is dat de Surinaamse bevolking zich in verkie
zingen kan uitspreken over de vraag door wie zij wil worden
geregeerd en hoe de rechtszekerheid kan worden gewaar
borgd. Dit heeft minister Van den Broek (buitenlandse zaken)
donderdag in New York verklaard naar aanleiding van het
rapport van Amnesty International over ernstige schendingen
van de mensenrechten in Suriname.
I vrijdagkrant
Visa journalisten
VERBLIJFPLAATS PREMIER ONBEKEND
disc
nieuws
op
pagina
Onafhankelijk
Lklaringen en enkele regen- of on-
ï[eersbuien. Maximum temperatuur
Isgrtaden. Meest vrij krachtige wes-
nwind.
y..pnnri- q 00 -17.00 uur.
JaGHDAD (AFP) - De president
■anIraq, Saddam Hussein, wil geen
likbuikige hoge ambtenaren en mi-
■tairen meer in zijn buurt zien.
Ij heeft enige tijd geleden een de-
Jreet uitgevaardigd waarin dik-
lerds een half jaar tijd kregen om
lun gewicht op een aanvaardbaar
lyeau te brengen. Zij die hieraan
leen gevolg geven wachten discipli
naire straffen. De maatregel geldt bij
de ambtenaren vanaf de functie van
directeur en bij de militairen vanaf
de rang van kapitein.
De Iraakse pers heeft tabellen gepu
bliceerd met getallen die aangeven
welk ideaal gewicht bij welke leeftij d
hoort. De Iraakse bevolking amu
seert zich met het volgen van de re
sultaten der betrokkenen, die trots
melden hoeveel zij zijn afgevallen.
Vice-premier Taha Jassin Ramadan
heeft intussen-zo'n 15 kilo aan li
chaamsgewicht verloren. De minis
ter voor militaire aangelegenheden
lacht intussen in zijn vuistje, met het
oog op zijn gevorderde leeftijd hoeft
hij geen vermageringsdieet te vol
gen.
■De voedingsbond FNV wil 2
Ëprocent loonsverhoging en de
Ymering van de 36-urige
|imkweek.
PAGINA 3
IOpde verzuiling in het basison
derwijs kan jaarlijks 400 tot
I miljoen worden bespaard
■door niet in elk dorp scholen
Iran alle richtingen in stand te
houden.
PAGINA 5
|De HBO-raad vindt dat de ho-
mre beroepsopleiding voor fy-
Isiotherapie in Vlissingen moet
|r triwijnen.
PAGINA 15
|De visserijwereld is fel gekant
liegen de plannen van minister
lüra/cs om op korte termijn een
Imtionale veilplicht in te voe
den.
PAGINA 17
Situatie in
Suriname
zorgelijk
^Ploegleider Cees Priem tracht
Anderson en Dag Otto
Itauritzen aan te trekken voor
fijn nieuwe ploeg.
PAGINA 25
iRadio, tv en kunst: 2
■Binnen- en buitenl.: 3 en 5
lOpinie en achtergrond: 4
■Financiën, economie: 6
■Provincie: 15, 16,17,19, 20,
KI en 23
JSport: 25
|i 5OjaarAKF, dat doen, waar
Ie goed in bent Een nieuw
lmiddel in de aidsstrijd, de top-
Isqfe-spijkerbroek
II Denksporten en deprijspuz-
l-'el Vliegen door de polders
|mei de Rocky triking
Waterbed verovert de slaap
kamer uit: films, theater,
Iconcert en tentoonstellingen
Kunst, met in de achtste ko-
I lom Henny Huser.
PAGINA 7, 8, 9,11,12 en 13
In het rapport, dat eerder deze week
uitkwam, stelt Amnesty dat het Suri
naamse leger zich tijdens de strijd te
gen de groep-Brunswijk schuldig heeft
gemaakt aan het doden van tientallen
ongewapende burgers.
Minister van den Broek, die de afgelo
pen week in New York de Algemene
Vergadering van de Verenigde Naties
heeft bijgewoond, heeft het Amnesty-
rapport zelf nog niet gelezen. Van den
Broek meende dat de berichten over
willekeurige moorden niet los kunnen
worden gezien van het volstrekt ont
breken van een democratische staats
vorm. Toetssteen voor het Nederland
se beleid tegenover Suriname is het
verloop van de algemene verkiezingen
op 25 november. Van den Broek heeft
Suriname niet genoemd in zijn rede
voor de Algemene Vergadering, don
derdagochtend, hoewel hij dit vroeger
wel eens heeft gedaan. Kennelijk om
dat de bewindsman bang is dat het
huidige bewind in Paramaribo opmer
kingen en kritiek van buitenaf zal aan
grijpen voor maatregelen die hun
weerslag kunnen hebben op de verkie
zingen, verklaarde hij niets te willen
toevoegen aan eerdere uitspraken
over Suriname.
Minister Van den Broek wilde geen
verband leggen tussen schendingen
van de mensenrechten zoals ze in het
rapport van Amnesty International
worden beschreven, en de weigering
van de Surinaamse autoriteiten om
een twintigtal Nederlandse journalis
ten een visum te verstrekken voor het
verslaan van de volksstemming over
de nieuwe grondwet. Deze „buitenge
woon teleurstellende beslissing is
geen teken van kracht", zo merkte hij
op.
De Surinaamse regering zal Amnesty
International antwoord geven op haar
verzoeken tot opheldering over de wil
lekeurige moorden op burgers. Dat
heeft de Surinaamse minister van bui
tenlandse zaken, Henk Heidweiller,
donderdag toegezegd.
De nationale assemblee in Suriname
heeft na urenlange debatten donder
dag een nieuwe kieswet aangenomen.
De kieswet werd met 18 stemmen
goedgekeurd. Zes leden verlieten
voor de stemming de vergaderzaal.
UTRECHT (GPD) Noodweer heeft gisteren in en om
Utrecht voor grote problemen gezorgd. Er vielen drie
gewonden bij een verkeersongeluk op de A-2, terwijl
de bliksem de bovenverdieping van twee huizen aan de
Utrechtse Rijnlaan verwoeste. Computers raakten in
de war en de verkeerslichten staakten hun werk.
Bij de blikseminslag in de twee huizen aan de Rijnlaan
raakte niemand gewond; de schade aan de twee boven
verdiepingen wordt geschat op 45.000 gulden.
Ook Amsterdam werd getroffen door noodweer. Enkele
ganzen zijn niet te dom om geen schuilplaats te zoeken
bij een plotselinge bui (foto)
Advertentie
MANILA (RTR/UPI) - In de haven van Manila hebben zich
donderdag ontploffingen en brand voorgedaan op een
schip met een chemische lading (foto) en drie andere bo
ten. Daarbij is zeker een dode gevallen en liepen 14 men
sen verwondingen op.
De brand begon in de baai van Manila op een van de kleine
re boten en sloeg toen over op de chemische mini-tanker
King Family. Door het weglekken van ontvlambaar mate
riaal raakte ook de zee in brand en grote zwarte rookwolken
waaierden uit over de Filipijnse hoofdstad.
De tanker lag voor anker om een lading chemicaliën uit Ja
pan te lossen. Onder de 19 bemanningsleden en 16 passa
giers van de tanker, die konden worden gered, vielen 14 ge
wonden. Maar uit de haven werd het lijk opgehaald van een
Filipijnse zeeman, die de pijpleiding bij het lossen behan
delde toen de explosies op de tanker losbarstten.
Oorzaak van de brand zou een sigarettepeuk zijn. „De
tweede matroos vertelde ons dat het (vuur) begon toen ie
mand een sigaret opstak", zei woordvoerder Samante van
de Filipijnse marine.
ONGEKEND
TALENT
NEW YORK (GPD/ANP/UPI) De
Veiligheidsraad moet maatregelen
nemen om resolutie 598 uitgevoerd te
krijgen. In die resolutie wordt van
Iran en Iraq een staakt-het-vuren
geëist. Dat heeft minister Van den
Broek (buitenlandse zaken) gisteren
gezegd in een rede voor de Algemene
Vergadering van de VN.
Maar Van den Broek vroeg niet alleen
om een wapenstilstand iets dat Iraq
graag wil, maar waartoe Iran tot dus
ver niet bereid is gevonden. Hij wilde
ook een onderzoek naar de'schuld
vraag in de Golfoorlog, een oude wens
van Iran. De minister zag in nog een
ander opzicht een belangrijke rol voor
de VN weggelegd bij de Golfoorlog. Hij
zei het de taak van de volkerenorgani
satie te achten om de zeeroutes door
de Perzische Golf open te houden, en
dat ons land daarin zeker bereid zou
zijn een rol te spelen. In Omaanse rege
ringskringen is donderdag vernomen
dat de VS de Iraanse zeelieden die
maandag in de Perzische Golf werden
opgepakt op het oorlogsschip Iran Ajr
morgen, zaterdag, zullen worden over
gedragen aan Oman.
President Reagan heeft de Sovjetunie
donderdag opgeroepen in de Veilig
heidsraad mee te werken aan een reso
lutie waarin sancties worden opgelegd
aan Iran. Het voorstel van Moskou om
een VN-vredesmacht in de Golf te sta
tioneren is door Washington afgewe
zen. In een verklaring sprak Reagan de
hoop uit dat Moskou zal meewerken
aan maatregelen tegen Teheran en
niet zal „zoeken naar mogelijkheden
om zijn eigen invloed uit te breiden ten
koste van vrede in het gebied".
Advertentie
N A T I O N A t compact
KAMP A~y Él 27
Be
nogal eens de neiging op
afstand van Den Haag de za
ken rooskleuriger en eenvou
diger voor te stellen dan ze in
werkelijkheid zijn. Staatssecretaris
Heerma (volkshuisvesting) bezondig
de zich daaraan deze week ook bij zijn
bezoek aan Zeeland. Voor een gehoor
van vooral veel provinciale en lokale
bestuurders deed hij het voorkomen
alsof het in de woningbouw en in de
stads- en dorpsvernieuwing allemaal
gesmeerd verloopt. Zeeland heeft een
dalend inwonertal, daarom minder be
hoefte aan nieuwbouw van woningen
en dus kan er vrij eenvoudig worden
gekort op het contingent gesubsidieer
de woningbouw. Stads- en dorpsver
nieuwing zijn voor 1988 buiten de be
zuinigingen gebleven, Zeeland heeft
de van het departement voor dit doel
beschikbare gelden goed besteed en
dus zijn er weinig problemen. Het
plaatje dat de staatssecretaris teken
de van de 'woningmarkt' in deze pro
vincie en de invloed van het Haagse
beleid daarop was een versimpeling
van de feiten. De volkshuisvestings
problemen die provinciaal bestuur, ge
meenten, woningbouwcorporaties en
particuliere bouwers op hun weg te
genkomen zijn niet in een paar streken
aan te geven. Ze hebben sterk te ma
ken met erfenissen uit het verleden,
krappe mogelijkheden voor nieuw
bouw- en vernieuwingsprogramma's,
veel onzekerheid en weinig echte ruim
te voor een eigen beleid.
Zeeland is in de woningbouw steeds
sterk op rantsoen gezet. Er is grote
behoefte aan meer evenwicht op de
woningmarkt. Dat komt er niet omdat
de toewijzing van geld en bouwvergun
ningen voortdurend nodig zijn om ach
terstanden in de halen. Op die manier
kan niet worden ingespeeld op de be
hoefte van het moment. Voor de toe
komst dreigt zo alleen maar een ver
dere verschraling van het woningen
bestand. Met alle gevolgen daarvan.
De terugloop van de bevolking van de
ze provincie in de afgelopen jaren heeft
de zaken er niet eenvoudiger op ge
maakt. Uit de bevolkingscijfers van
het eerste halfjaar van 1987 mag enige
hoop worden geput dat aan de daling
weer een eind is gekomen. Maar er
hoeft weinig te gebeuren (problemen
in de industriële bedrijvigheid, vertrek
van rijksdiensten) of de verarming in
het voorzieningenpakket zet door, óók
op de woningmarkt. En dat wreekt
zich dan in geschikt aanbod en in kwa
liteit van woningen. Staatssecretaris
Heerma werd daarop aangevallen,
maar hij stapte nogal luchtigjes over
die zorgen heen. Daarmee gaf hij blijk
weinig te begrijpen waar de problemen
van de volkshuisvesting in Zeeland
zitten. Dat is jammer, want de ver
wachting dat hij er in zijn beleid reke
ning mee zal houden kan zo ook niet
erg groot zijn.
De nieuwe bewindsman op volks
huisvesting wordt op de hielen ge
zeten door conclusies uit de parlemen
taire enquête naar de ongeregeldhe
den met bouwsubsidies (waarvoor zijn
voorganger Brokx moest opstappen).
Hij kan nu al op zijn vingers uittellen
dat die zullen aandringen op een af
bouw van rijkssubsidies in de bouw.
Heerma probeert vorm te geven aan
een beleid, waarin de lange arm van de
bemoeienis van het rijk met de volks
huisvesting wordt ingekort. Hij heeft
daar het etiket 'decentralisatie' op ge
plakt en stelde deze week in Goes vast
dat deze beleidslijn goed heeft ge
werkt. Maar aan de andere kant van de
lijn bij dc provincie- en gemeentebe
sturen wordt daarover toch wat an
ders gedacht. In een provincie als Zee
land vertaalt zich dit principe door
gaans in een verdere afroming van de
financiële mogelijkheden. De papieren
rompslomp blijft bestaan, er komt
minder geld uit Den Haag, gemeenten
lopen grotere risico's (bijvoorbeeld bij
de garantie van geldleningen voor de
bouw) en het wordt nóg moeilijker dan
het al was om de eindjes aan elkaar te
knopen. Bovendien wil de staatssecre
taris meer markt-regulerend bezig zijn
dan vroeger het geval was. In gewone
mensentaal betekent dat: meer doen
met minder geld. Het gevolg laat zich
raden: de kwaliteit van de woningen
gaat achteruit. Voor het woningbe
stand in een gewest met beperkte mo
gelijkheden geen best vooruitzicht. De
bewindsman van volkshuisvesting
zou er verstandig aan doen toch wat
scherper te luisteren naar de bestuur
ders in het gebied zelf, aan wie hij op
termijn een stuk van zijn eigen verant
woordelijkheid wil overdragen.
vdM.
westhavendijk 148 goes 01100-20620
Van onze correspondent
UMTATA/JOHANNESBURG De
bevelhebber van het leger van Trans
kei, generaal Bantu Holomisa, heeft
donderdagavond vanuit zijn huis te
lefonisch ontkend, dat er een militai
re staatsgreep in het zogenaamd onaf
hankelijke thuisland Transkei heeft
plaatsgevonden. De president, Chief
Tutor Ndamase, weigerde evenmin te
bevestigen dat er in de hoofdstad Um-
tate een coup was uitgevoerd. Wel zei
Ndamase, dat er een ingrijpende rege-
rings-reorganisatie tot stand is ge
bracht, waarover later meer informa
tie zal worden verstrekt. De toestand
in Transkei wordt verder normaal ge
noemd.
Geruchten over een staatsgreep deden
reeds vroeg in de ochtend de ronde.
Volgens generaal Bantu Holomisa be
vatten deze geruchten evenwel geen
enkele grond van waarheid. Hij ont-
kende ook dat acht ministers onder
huisarrest zouden zijn geplaatst. De
ministers zouden volgens hem vrijwil
lig zijn afgetreden. De wegversperrin
gen die overal zijn opgericht, zouden
slechts een 'routinehandeling' betref
fen, aldus generaal Holomisa.
Waar de premier van Transkei, chief
George Matanzima, zich bevindt, is
onduidelijk. Zijn privé-secretaris
vertelde telefonisch dat Matanzima
met ziekteverlof is en de woordvoer
der van de president voegde eraan
toe, dat hij in de nabijgelegen Zuid-
afrikaanse havenplaats Port Eliza
beth op doktersbezoek is.
Op een persconferentie later op de
avond ontkende president Tutor Nda
mase nog eens categorisch, dat er een
staatsgreep had plaatsgevonden en
dat de positie van de premier in het ge
ding is. De ministers van de regering-
Matanzima zouden vrijwillig zijn afge
treden vanwege hun beweerde betrok
kenheid bij een miljoenen rand omvat
tend omkoopschandaal.
Opvallend is dat de persoon die in eer
ste instantie werd genoemd in ver
band met dit schandaal, de premier
zelf is. Al weken lang circuleren er ge
ruchten in het thuisland, dat de positie
van Matanzima vanwege dit omkoop
schandaal onhoudbaar was geworden.
Er werd in de hoofdstad Umtata ook
openlijk gespeculeerd over een ingrij
pen van het leger, die de huidige
staatssecretaris van defensie, Chief
Ngangomhlaba, een neef van de pre
mier, aan de macht zou moeten bren
gen.
Transkei werd op 26 oktober 1976 het
eerste van de tien Zuidafrikaanse
thuislanden, dat het aanbod van de
regering in Pretoria accepteerde om
onafhankelijk te worden. Later volg
den nog Bophuthatswana, Venda en
het ander Xhosa-thuisland Ciskei.
AMSTERDAM (GPD) De Partij van
de Arbeid vindt dat het kabinet het
werkgeversdeel in de sociale premies
flink moet verlagen om zo het in
dienst nemen van nieuw personeel
goedkoper te maken. De operatie kan
betaald worden uit een fikse verla
ging van de investeringspremie WIR.
Dat is de kern van het alternatief dat
de Partij van de Arbeid zal indienen bij
de algemene politieke en financiële be
schouwingen over het kabinetsbeleid.
PvdA-voorzitter Marjanne Sint kon
digt dat vandaag aan in een interview
met deze krant.
De PvdA vindt ook dat de belasting
verlaging die het kabinet in het voor
uitzicht heeft gesteld niet door moet
gaan. Daardoor kunnen de bezuinigin
gen op bijvoorbeeld de gezinszorg af
geblazen worden. Om toch te kunnen
garanderen dat de koopkracht van de
meeste burgers in 1988 op peil blijft,
moet de ziekenfondspremie verlaagd
worden.
Eerste berekeningen van de financiële
specialisten van de PvdA-fractie leve
ren een daling van de werkloosheid
met 50.000 op wanneer de plannen
worden uitgevoerd. De koopkracht
van de minima zou minstens gelijk
kunnen blijven volgens de PvdA-spe-
cialisten.
(Zie ook pagina 4)
