kleintjes
ie PZC
Actie tegen aids wordt met
condoomcampagne voortgezet
Justitieel onderzoek
Klaas de Jonge
- Ylillfev-
inen
Kabinet en sociale
partners praten weer
\G opgelicht met kaas
m daag
MIJNENLEGGER BESTOOKT
iGorbatsjov zou
[kerngezond zijn
deze maand
CAMOUFLAGE
PADDESTOELEN
EXTRa
GRATIS POSTER
BESCHERMDE DIEREN
VRAAG NAAR (Y
rni
xsdu
Bondsrepubliek
maakt jacht op
Oostduitse spion
Bouterse bang
voor openheid
DEN OLIJFBERG kadoartikelen
Mvallig
ejaargang no. 224
Insdag 23 september 1987
metbasis
\ol
Compact disc
Iran
leedagen
lampen
Saudiarabië
NEW YORK Terwijl de Iraanse president Khamenei giste
ren in de VN zei dat de Amerikaanse aanval op de Iran Ajr ge
wroken zal worden, noemde president Reagan de beschieting
van het schip door de Amerikanen maandag voor de kust van
Bahrain „gerechtvaardigd".
Op sleeptouw
Koopvaardijschip
SPECIAAL GERICHT OP RISICOGROEPEN
Heteroseksuelen
Over dieren
die op planten lijken
in Nederland
Li,tend veel bewolking en perio-
\met regen. Vanmiddag kans op
L met onweer. Zwakke tot matige
Ij uit zuid. Middagtemperatuur
18 graden.
kunt u telefonisch opgeven. Bel
'Middelburg 01180-81000 Temeuzen 01150-944571
Vlissingen 01184-84000 Hulst 01140-14058
Goes 01100-31800 Zierikzee 01110-153801
IsEL (ANP) - Ne-
[se en Deense ex-
s hebben de Eu-
Gemeenschap
Mentallen miljoe-
Tuidens opgelicht
Ljtvoer van kaas
jje Verenigde Sta-
L de Nederlandse
larlementariër
Piet Dankert (PvdA), die
deze zaak heeft onder
zocht voor de begro
tingscommissie van het
Europees Parlement.
Volgens Dankert wordt
de kaas zogenaamd naar
Zweden uitgevoerd. In
verband met de hoge im-
portheffmg daar geeft de
EG een forse exportsub
sidie. Maar verder dan
de kade in Stockholm
komt de kaas niet. Of di
rect, of via het douanege
bied in Rotterdam ver
dwijnt de kaas clandes
tien naar de VS.
Piet Dankert
■uister Van den Broek wil
Mie VS en de andere vijf
mtsingslanden overleggen
pet nog zin heeft om door te
Mn met het bouwen van ra-
liftois als er een akkoord
lordi getekend met de Russen.
PAGINA 3
t Tweede Kamer voelt niets
|oor tolheffing op de Neder-
wegen voor Belgische
Automobilisten.
PAGINA 5
11 omzet van de compact disc
Itimt dit jaar af op een ver-
Woeling in vergelijking met
lie van vorig jaar, de LP ver
iest steeds meer terrein.
PAGINA 7
320km
Iraakse luchtaanval
op Iraanse tanker.
T
Aanval Iraanse motorboot op
^Britse tanker "Gentle Breeze".
Straat van Hormuz
fmmeerderheid van de Twee-
kKamer dringt er bij minister
Jra/cs op aan de gemeente
i met spoed uit te zon-
eren van de zeedagenrege-
visserij.
PAGINA 9
plgemeenten langs de Schel-
'e-Rijnverbindihg willen een
lonfract met een particuliere
hrger en sleper voor de be
vrijding van grote branden en
hmpen op die scheepvaar
troute.
PAGINA 11
Jüadio, tv en kunst: 2
iBinnen- en buitenl.: 3 en 5
lOpinie en achtergrond: 4
[Financiën, economie: 7
IProvincie: 9,10,11,13,14 en
Is
ISport: 17
Bahrayn-
Qatar
anp/rta
Iran dreigt
Amerikanen
met wraak
(Van onze correspondent)
POSKOU (REUTER/AFP/DPA) -
Jovjet-leider Michaïl Gorbats-
|R die sinds 7 augustus niet
pieer in het openbaar is versche
pen, is op vakantie en verkeert
Ju blakende gezondheid. Een
Woordvoerder van het ministe-
Jie van buitenlandse zaken in
IMoskou heeft dit dinsdag ver-
plaard.
lAfgelopen weekeinde staken spe-
leulaties de kop op over Gorbats-
liovs toestand nadat hij opval
lend afwezig bleek op een feest
Jdat op het Rode plein werd ge
luierd ter ere van de 840e verjaar
dag van de stad Moskou.
I-De secretaris-generaal (Gor-
joatsjov) is op vakantie en de
Irakantie duurt zo lang als we
■hadden voorzien. Het is niet ge-
Jbruikelijk dat we van tevoren het
I tijdstip van terugkeer bekend-
Imaken", zo zei woordvoerer Bo-
Ins Pjadysjev. Op een vraag of
JGorbatsjov ziek is, zei de woord-
roerder: „Nogmaals, ik zou wil-
|®i herhalen dat hij op vakantie
l'sen in uitstekende gezondheid
I verkeert".
Reagan zei gisteren dat de Ameri
kaanse helicopters onder het interna
tionale recht goede gronden hadden
om te schieten op de Iran Ajr, die vol
gens de VS bezig was mijnen te leggen
in de Perzische Golf.
De Amerikaanse president, die vol
gens zijn woordvoerder maandag per
soonlijk betrokken is geweest bij het
incident met de Iran Ajr, zei verder
zich niet erg bezorgd te maken over
eventuele wraakacties van Iran.
Volgens een woordvoerder van het
Pentagon zijn maandag bij de be
schieting van de Iran Ajr drie Iraniërs
om het leven gekomen, en zijn er twee
vermist. De 26 overige bemanningsle
den, onder wie vier gewonden, wer
den aan boord van het Amerikaanse
fregat Jarrett gebracht. De Jarrett
had gisteren de Iran Ajr, die met name
bij de boeg zwaar beschadigd is en
niet meer op eigen kracht kan varen,
op sleeptouw.
Een nieuw incident dreigde gisteren
aan het eind van de ochtend toen een
Iraanse hovercraft in de buurt van de
Jarrett werd gesignaleerd. Toen geen
antwoord kwam op radioboodschap
pen, schoten de Amerikanen voor de
boeg van de hovercraft, die daarop ij
lings een heenkomen zocht.
De Amerikanen zullen de opgepikte
Iraniërs zo snel mogelijk weer naar
hun vaderland laten terugkeren. Zij
zijn ook van plan om alle bewijzen dat
de Iran Ajr bezig was mijnen te leggen
toen het schip door de Amerikanen
werd ontdekt, aan de Verenigde Naties
te overhandigen.
Het Amerikaanse ministerie van de
fensie zei gisteren, dat aan boord van
de Iran Ajr tien mijnen zijn gevonden.
Zes mijnen waren op het moment dat
het schip werd beschoten, al in de Per
zische Golf gedumpt.
In Iran verwierp de invloedrijke voor
zitter van het parlement, Rafsanjani,
de Amerikaanse lezing over het inci
dent direct. Zijn woorden werden gis
teren op het Amerikaanse vasteland
herhaald door de Iraanse president
Khamenei, die de Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties toesprak.
Volgens Khamenei was de Iran Ajr
niet meer dan een koopvaardijschip.
Dat het schip mijnen zou hebben ge
legd, noemde hij „een grove leugen",
woorden die voldoende waren om de
Amerikaanse VN-delegatie te doen
opstappen.
Khamenei sprak ook een niet mis te
verstaan dreigement uit, toen hij zei
(Slot zie pagina 3 kolom 7)
AMERSFOORT (ANP) - De Raad
van Kerken in Nederland heeft
dinsdag in overleg met de Landelij
ke Boerinnen Belangen besloten tot
de oprichting van een SOS-tele-
foonlijn voor boeren en boerinnen
in nood. Dit heeft M. Wolterink van
de Landelijke Boerinnen Belangen,
waarin zo'n honderd „kritische"
boerinnen zich hebben verenigd,
desgevraagd meegedeeld. De sectie
sociale vragen van de Raad moet de
komende tijd nog de financiering
van de SOS-lijn regelen.
Volgens Wolterink is voornamelijk
als gevolg van financiële problemen
de nood onder boerengezinnen heel
groot. Het stijgend aantal zelfmoor
den onder deze bevolkingsgroep is
er één van de symptonen van.
Tevens zijn de Raad en de Landelij
ke Boerinnen Belangen dinsdag tot
de conclusie gekomen dat een kri
tisch landbouwberaad moet worden
opgericht. De boerinnen gaan daar
toe de komende maanden een aan
tal kerkelijke en niet-kerkelijke or
ganisaties op het gebied van land
bouw en het voedselvraagstuk bena
deren. Gedacht wordt aan onder
meer het Nederlands Agrarisch Jon
geren Contact, de Werkgroep Beter
Zuivelbeleid en het Interkerkelijk
Overleg Wereldvoedselvraagstuk.
Doel van het Kritisch Landbouwbe
raad is te komen tot een „eerlijker
verdeling van de consumptie en pro-
duktie", aldus Wolterink.
Voorts zou het landbouwbeleid min
der slachtoffers moeten eisen aan zo
wel de produktie- en de consumptie
zijde als het milieu. Middelen hier
toe zijn onder meer bewustwording
en acties. De Landelijke Boerinnen
Belangen denken bij dat laatste zelf
aan de grote manifestatie waarin
verschillende groeperingen op het
terrein van landbouw hun zegje kun
nen doen.
DEN HAAG (GPD) Op 1 oktober
wordt een nieuw wapen ingezet tegen
de gevreesde ziekte aids: een landelij
ke condoom-campagne. Zij richt zich
op twee groepen: de jeugd en de groep
volwassenen met wisselende seksue
le contacten. De actie is opgezet door
de Stichting ter bestrijding van sek
sueel overdraagbare aandoeningen
(SOA), die ook participeerde in de
aids-voorlichtingscampagne van af
gelopen voorjaar. De kosten belopen
twee miljoen gulden. De SOA hoopt
door de actie het condoom als preven
tief middel tegen aids geaccepteerd te
krijgen. Op affiches en in adverten
ties zullen de roepnamen van bekende
Nederlanders prijken als blikvanger.
De condoomcampagne vormt een lo
gisch vervolg op de landelijke voor
lichtingscampagne. „In april werd het
Nederlandse volk in het algemeen
geïnformeerd over deze nieuwe ziekte.
De tweede stap is een intensieve voor
lichting van de diverse risicogroepen
zoals homoseksuelen, druggebruikers
en mensen met wisselende seksuele
contacten" aldus H. Moerkerk van het
landelijk coördinatieteam aids-be-
strijding. De condoomcampagne is
vooral bestemd voor jongeren die met
seks experimenteren en veelal nog
geen vaste partner hebben, maar net
zo goed voor volwassenen die een nieu
we relatie willen aangaan of losse sek
suele contacten onderhouden.
Het aids-virus zal volgens dr. Coutin-
ho (epidemoloog) steeds vaker wor
den geconstateerd onder heterosek
suelen met wisselende contacten.
„Omdat er nog geen geneesmiddel te
gen de ziekte is gevonden en dit op
korte termijn niet verwacht mag wor
den, is preventie voor deze groep ge
boden. De oplossing die 100 procent
zekerheid biedt, is monogamie; het al
ternatief vormt condoomgebruik. Het
risico van besmetting wordt hiermee
teruggebracht tot 5 a 10 procent, te
wijten aan een kapot of verkeerd ge
bruikt condoom", aldus Coutinho.
Als kennis leidde tot gezond leven, zou
iedereen volgens drs. M. Paalman (di
recteur van SOA) al zijn gestopt met
roken. Voor seksuele gewoonten geldt
in haar ogen precies hetzelfde. Bij jong
en oud is er een groep die zijn seksuele
contacten niet tot één partner be
perkt. Volgens Paalman moet „deze ri
sicogroep zichzelf tegen aids bescher
men door even het verstand erbij te
houden en het condoom te gebrui
ken". Sinds de aids-campagne weet ie
dereen dat condoomgebruik veiliger
is, maar uit onderzoek van de SOA
blijkt dat 50 procent nog steeds zonder
dit voorbehoedmiddel vrijt.
De gebruikte campagnemiddelen va
riëren van affiches op stations en in
de steden tot korte reclamespotjes in
de bioscoop. Speciaal voor de jeugd
wordt ter kennismaking gratis een zo
genaamd 'vrijkaartje' (één condoom)
ter beschikking gesteld. De jongeren
moeten volgens Paalman vertrouwd
raken met het gebruik van dit voorbe
hoedmiddel. De gratis condooms wor
den dan ook verspreid bij jeugdcentra
en zijn bijgesloten in een speciaal
nummer van Viva en het muziekblad
Countdown Magazine.
DEN HAAG (ANP) - Aan de nationale
condoomcampagne die dinsdag in
Den Haag is gepresenteerd, hebben
twintig bekende Nederlanders hun
naam geleend. De Nederlandse Stich
ting tot Bestrijding van Sexueel Over
draagbare Aandoeningen (SOA)
hoopt met slagzinnen als „Sonja ge
bruikt ze - omdat ze gezond weer op
wil" het condoomgebruik te bevorde
ren als preventiemiddel tegen aids en
andere geslachtsziekten. Wie het con
doom past, trekt het aan is de gedach
te achter de campagne, aldus SOA-
voorzitter F. van Spanje.
De foto toont SOA-voorzitter H. Moer
kerk (rechts) en de Amsterdamse
GGD-arts R. Coutino met enkele affi
ches.
NEWYORK (ANP)—De Iraansepresi-
dent Ali Khamenei tijdens zijn toe
spraak tot de algemene vergadering
van de Verenigde Naties.
AMSTERDAM (ANP) - De procureur-
generaal bij het gerechtshof in Am
sterdam zal een onderzoek instellen
naar mogelijk gepleegde strafbare
feiten door Klaas de Jonge.
Het onderzoek door het parket bij het
hof gebeurt op verzoek van Buiten
landse Zaken en het ministerie van
justitie. Een woordvoerster van het
ministerie van buitenlandse zaken
heeft dit dinsdag bekend gemaakt.
Volgens Buitenlandse Zaken heeft Ne
derland, met het verlenen van asiel
aan De Jonge in de Nederlandse am
bassade in Pretoria, nooit bedoeld De
Jonge aan strafvervolging wegens on
der meer smokkelactiviteiten te ont
trekken.
Het asiel werd verleend opdat De Jon
ge geen berechting zou krijgen die niet
met de Nederlandse rechtsnormen
overeenkomt.
AMSTERDAM (ANP) - De Aldi
Supermarkten zullen koffieprijs
verlagen met 30 cent per pakje
van 250 gram.
De prijsverlaging gaat vandaag
(woensdag) in, zo liet de Duitse
supermarktketen dinsdag we
ten. Aldi, in grootte de derde su
permarktketen van ons land en
een van de grootste koffiebrande
rijen in Europa, geeft als reden
voor de prijsverlaging dat de in
ternationale koffieprijs al een
half jaar redelijk stabiel is.
Marktleider Douwe Egberts liet
dinsdag desgevraagd weten de
stap van Aldi nog niet te volgen.
Ook Van Nelle en Albert Heijn
wachten nog af.
(Advertentie)
wSÊt
.M MA
DEN HAAG (GPD) De toppen van
de werkgeversorganisaties en van
de vakbeweging zijn gisteravond in
eigen kring al intensief overleg be
gonnen na het gesprek met het kabi
net, eerder op de avond, waarin de
mislukte besprekingen van vrij
dagavond uit de impasse waren ge
haald.
De werkgroepen die mogelijkheden
zoeken om de werkloosheid verder
terug te dringen, zullen hun werk
voortzetten. Ook wordt vastgehou
den aan de op 2 juni al gemaakte af
spraak dat gestreefd wordt naar ma
tiging van de lonen. Van de werkge
vers wordt medewerking verwacht
voor het tot stand brengen van
werkgelegenheid voor meer mensen.
In een verklaring die gisteravond
laat werd opgesteld, werd gezegd
dat kabinet, werkgevers- nóch werk
nemersorganisaties behoefte had
den aan een nieuw akkoord na de
overeenkomst die al op 2 juni werd
gesloten. Om alle gevoeligheden te
ontzien werden het loonmatigings-
beleid en de extra inzet van de werk
gevers voor het scheppen van werk
gelegenheid niet nog eens herbeves
tigd. Met het gesprek van gister
avond is de lucht tussen de partijen
wel weer enigszins opgeklaard.
Kabinet, ondernemersorganisaties
en vakbeweging ontmoetten elkaar
gisteravond in het Catshuis, de
ambtswoning van de minister-presi
dent. Het initiatief voor het gesprek
in het Catshuis zal voornamelijk van
de werkgevers zijn gekomen. Zij,
maar ook het kabinet, zouden niet
gerust zijn geweest op de ontwikke
lingen die zich rond en na het over
leg van vrijdagavond hadden aange
diend.
Het overleg in de werkgroepen zal
nu ook weer worden voortgezet. Zij
krijgen drie weken de tijd om hun
werk af te maken.
BONN (REUTER) - In de Duitse
Bondsrepubliek kijkt de politie uit
naar een Oostduitse spion die elf jaar
onder valse naam in het land actief
geweest is.
Naar de federale recherche dinsdag
meedeelde, werkte de gezochte man
tot mei dit jaar onder de naam Rainer
Mickei als taxichauffeur in Trier, in de
deelstaat Rheinland-Pfaltz. Sindsdien
is hij spoorloos.
Een woordvoerder van het bureau wil
de niet zeggen aan wat voor soort spio
nage „Mickei" zich schuldig gemaakt
heeft. In kringen van de Westduitse
binnenlandse veiligheidsdienst ver
luidt dat hii een grote buit zou zijn.
Het jongste rapport van
Amnesty International
over een moordpartij van
Surinaamse regeringssolda
ten op burgers in het binnen
land moet voor 'bevelhebber' Bouter
se wel op een bijzonder ongelegen mo
ment komen. Volgende week wordt in
Suriname een referendum gehouden
over de nieuwe grondwet en eind no
vember zijn er verkiezingen voor een
nieuw parlement (assemblee). Twee
gebeurtenissen die moeten aantonen
dat het Suriname van Bouterses revo
lutie op weg is naar herstel van de de
mocratische verhoudingen. Over het
bloedige legeroptreden tegen ongewa
pende burgers - onder wie vrouwen en
kinderen - in het dorp Mooiwana is vo
rig jaar al het nodige bekend gewor
den. Het werd toen door het militaire
bewind in Paramaribo afgedaan als
een ongelukkig incident bij een klop
jacht van het leger op het junglecom
mando van Ronnie Brunswijk. De
dorpsbevolking zou bij die gelegen
heid in de vuurlinie terecht zijn geko
men. De getuigenverklaringen tegen
over de mensenrechtenorganisatie
Amnesty geeft een heel andere lezing:
de soldaten van Bouterse zijn zich te
buiten gegaan aan standrechtelijke
executies en afzichtelijke wreedheden.
Het rapport verschijnt kort na het be
zoek dat de speciale rapporteur van de
commissie voor de rechten van de
mens van de Verenigde Naties (VN),
Amos Wako, heeft gebracht aan Suri
name en Frans Guyana. Hij was daar
vorige maand voor onderzoek naar be
schuldigingen over soortgelijke gedra
gingen van militairen in hun offensief
tegen de 'rebellen'.
Het militaire bewind van Suriname
en de 'oude' politieke partijen po
gen op het ogenblik een bruikbare
staatsvorm inhoud te geven, waarbin
nen de burger weer invloed krijgt op
het bestuur van het land. Voor Surina
me is dat zeven jaar na de sergeanten-
coup de enige oplossing gebleken. De
revolutie was verzand in een dicta
tuur, het land economisch aan de
grond en bankroet, de positie van de
bevolking uitzichtloos, tegenover het
buitenland was Suriname geïsoleerd
geraakt. Het prille democratiserings
proces heeft er dus alle belang bij zich
te bewijzen. Internationaal zal er in de
komende maanden heel scherp op de
ontwikkelingen in Suriname worden
gelet. Worden bij de volksraadpleging
over de grondwet en de verkiezingen
aan de burger alle kansen gegeven?
Zal het allemaal eerlijk toegaan? Wat
gebeurt er met de uitslag van deze eer
ste stembus sinds lange tijd? Is de re
gering van nu en van straks bereid om
volledig af te rekenen met schendin
gen van de mensenrechten als waar
van het Surinaamse leger nu door Am
nesty International zo zwaar wordt be
schuldigd? Voorlopig is het allemaal
nog maar gissen. Suriname komt lang
zamerhand in de sfeer van de verkie
zingskoorts. Legerleider Bouterse
heeft zelf een politieke partij opgericht
en probeert het daarmee op te nemen
tegen het 'front' van de drie oude poli
tieke partijen met hun nog altijd grote,
trouwe aanhang. Het worden dus vita
le maanden voor de toekomst van Su
riname. Het huidige bewind moet te
genover de eigen bevolking en tegen
over de buitenwacht waarmaken dat
de democratie en het respect voor de
mensenrechten - jaren achtereen van
bedenkelijke kwaliteit - weer levens
vatbaar worden.
Maar met de geloofwaardigheid
daarin begint Bouterse toch weer
te sollen nu hij uitgerekend Neder
landse journalisten collectief een vi
sum weigert om aanwezig te zijn bij re
ferendum en stembus. Bouterse zelf en
in het bijzonder zijn huidige kabi
netschef (vroegere ambassadeur in Ne-
derland en nog een tijdje minister van
buitenlandse zaken) Henk Herrenberg
hebben altijd op voet van oorlog ge
leefd met de Nederlandse pers. Die zou
het opnemen voor de tegenstanders
van het bewind, zou leugenachtige
verhalen verspreiden over wat er in
Suriname is gebeurd, zou de naam van
Suriname internationaal te grabbel
gooien. En daarom zal het bewind, dat
het nu op de dag van referendum en
verkiezingen nog voor het zeggen
heeft, de Nederlandse pottenkijkers
wel eens buiten de deur houden. En
trots wordt er dan bij verteld dat jour
nalisten uit België, Zweden, Brazilië
en Amerika van harte welkom zijn.
Het is de bekende reactie van lieden
die zich afsluiten voor kritiek waarvan
ze niet gediend zijn. Van lieden die de
rapporteur van de feiten de schuld ge
ven van wat er onder hun eigen verant
woordelijkheid gebeurt. Van lieden die
kennelijk toch iets te verbergen heb
ben. Bouterse gaat daarmee de fout in.
Hij zou óók Nederlandse journalisten
moeten durven tonen hoe Suriname
referendum en verkiezingen laat verlo
pen. Met wraakacties naar de Neder
landse pers doet hij de zaak van Suri
name afbreuk. En zoiets is gewoon
miezerig en dom.
vdM.
Eén rechter - - De Tweede Kamer is
dinsdag akkoord gegaan met het wets
voorstel om de mogelijkheid van be
handeling van civiele zaken door één
rechter te verruimen.
(Advertentie)
V
OPHEFFINGSUITVERKOOP
10 TOT 50 KORTING
Hoogstraat 17 - Middelburg
