Klaas de Jonge vierde
nieuws van vrijheid
op zijn verjaardag
Brandweerlieden onder puin
Belgische politie
maakt einde aan
gevangenisopstand
IHHS
Turken moeten eerder
naar de stembus
B
Shamir overhoop
met legertop over
gevechtsvliegtuig
VIA GEVANGENENRUIL
merken: Nieuwe
urinaamse
rondwet niet
iemocratisch
enachtig
30e jaargang no. 210
aalidag 7 september 1987
Bloedbad
Hout-cao
Vreugdetranen
Vetes
Tegenprestatie
Vlissingen
Atletiek
JOHANNESBURG
(ANP)- Klaas de Jonge
kon het zaterdag, de dag
dat hij zijn vijftigste
verjaardag vierde, nog
nauwelijks geloven dat
de vrijheid nu echt bin
nen handbereik is. Met
champagne is het
nieuws gevierd op de
tweede verdieping van
het Nedbank-gebouw in
Pretoria, waar De Jonge
gastheer was op zijn
verjaardagsfeestje. On
der de gasten waren zijn
advocate Kathleen
Klaas de Jonge vierde
zaterdag in het Ned
bank-gebouw in Preto
ria zijn vijftigste verjaar
dag en zijn ophanden
zijnde vrijlating. De
vrouw die deelt in de
vreugde is Judith Har
warden, een vaste be
zoekster en vriendin.
Satchwell, de groep
vrienden die hem gere
geld bezoekt en de Ne
derlandse marechaus
sees die met zijn be
scherming zijn belast.
De Jonge liet weten dat
hij zich groots voelde, al
speet het hem wel dat hij
de vrienden moet ach
terlaten die hij de afgelo
pen twee jaar had ge
maakt. En vooral was hij
bedroefd dat zijn ex-
vrouw Helène Passtoors
achterblijft in de gevan
genis. Zij is vorig jaar tot
tien jaar veroordeeld
voor vrijwel dezelfde fei
ten die Klaas de Jonge
ten laste zijn gelegd. Bei
den werden twee jaar ge
leden door de Zuidafri-
kaanse politie betrapt
bij het begraven van een
wapendepot voor de ver
boden zwarte verzetsor
ganisatie ANC. Kort
daarop wist De Jonge
aan zijn poiitiebegelei-
ders te ontkomen om
een goed heenkomen te
zoeken in de Nederland
se ambassade.
Zijn advocate Kathleen
Satchwell zei opgetogen
te zijn over het nieuws
van zijn vrijgeleide,
maar enigszins verbaasd
over de aankondiging
dat onderzocht zal wor
den of De Jonge in Ne
derland nog vervolgd zal
worden wegens strafba
re feiten.
Toekomstplannen heeft
De Jonge nog niet ge
maakt. „Ik ga eerst naar
mijn zoon, mijn vrien
den en mijn familie. En
bijstand aanvragen. Ik
denk dat ik wel even no
dig heb om me weer aan
te passen. En dan denk
dat ik weer terug zou
willen naar Afrika,
maar ik weet nog niet
waar en hoe."
Elke vrijdag in de PZC/Vrijdagkrant
De advertentierubriek over uitgaan. Meer informatie
over adverteren, adv.afd. 01184-84000.
BRUSSEL (ANP) Door de politie is zondagavond na ruim drie uur een
einde gemaakt aan een opstand in de gevangenis in de Brusselse gemeente
Vorst.
Ongeveer tweehonderd meest jeugdige gedetineerden waren zondagmid
dag in opstand gekomen tegen de slechte omstandigheden waarin zij wor
den vastgehouden. Volgens de Rijkswacht hebben de gevangenen zich niet
meer verzet toen ongeveer 350 man politie de gevangenis binnentrok. „Er
zijn geen zwaar gewonden", aldus een woordvoerder.
De opstand was rond vijf uur begonnen in een vleugel van de inrichting.
Daar werd alles kort en klein geslagen en in brand gestoken. Vervolgens
klommen de gevangenen op het dak.
De gedetineerden, die allen in voorarrest zitten, eisten dat zij dezelfde be
handeling zouden krijgen als de 26 Britse „hooligans", die elk moment in
België worden verwacht om terecht te staan wegens hun aandeel in het
Heizel-drama.
Op de Belgische en Britse televisie was eerder deze week te zien op welke
wijze de Liverpool-supporters in de gevangenis in Leuven hun voorarrest
zullen doorbrengen. Die beelden staken schril af bij de dagelijkse realiteit
in Vorst. De gevangenis daar geldt als een van de oudste en minst hygiëni
sche strafinrichtingen in België.
tige zuid tot zuidwestelijke
Vanmiddag draaiend naar
nootwest en wat afnemend. Vanmor-
gen\eg en. Vanmiddag een enkele op
klaring. Temperatuur 18 graden.
Israëlische luchtaanvallen op
de Zuidlibanese havenstad Si-
don richtten zaterdag een
btóedbad aan: 41 doden.
PAGINA 3
De Goese houthandel Van Rie-
sen, verwijt de FNV een valse
voorstelling van zaken in het
conflict over de collectieve ar-
Wimsovereenkomst.
PAGINA 5
ANKARA (RTR/AFP/ANP) -
De Turkse premier, Turgut
Özal, heeft zondag aangekon
digd dat hij vervroegde ver
kiezingen zal uitschrijven
voor november aanstaande.
Een datum werd niet gegeven,
maar een naaste medewerker
sprak van 8 november. Ozals
mandaat loopt officieel in no
vember 1988 af.
De premier sprak tijdens een perscon
ferentie in Ankara na sluiting van de
stembussen voor het referendum dat
zondag werd gehouden. De Turkse kie
zers moestenja" of „nee" antwoorden
op de vraag of circa honderd voormali
ge politieke leiders, die na de militaire
staatsgreep van 1980 uit het politieke
leven werden uitgesloten, hun vroege
re activiteit weer mogen opnemen.
Er zou een opkomst van 90 procent zijn
geweest. Turkse kiezers zijn verplicht
hun stem uit te brengen; wegblijvers
kunnen een boete krijgen van onge
veer 30 gulden, wat vooral voor de gro
te arme laag van de bevolking een aan
zienlijk bedrag is.
Het zag er zondagavond naar uit dat er
een krappe meerderheid voor terug
keer van de politici uit de bus zal ko
men. De definitieve uitslag wordt pas
vandaag verwacht.
Volgens politieke waarnemers zou
Özal bij een meerderheid van "nee"-
stemmen tegen opheffing van het ver
bod op de activiteit van de politici, on
der wie prominente opponenten van
Özal als de linkse Bülent Ecevit en de
conservatieve Suleyman Demirel, ge
sterkt uit het referendum zijn geko
men. Deze twee partijleiders wisselden
elkaar aan het einde van de jaren '70 af
als premier. Hun persoonlijke vetes
leidden ertoe dat het politieke leven in
die tijd vrijwel stil kwam te liggen en
het land aan de rand van de burgeroor
log belandde. Het politieke geweld
kostte het leven aan circa 5.000 men
sen. Behalve Demirel en Ecevit wer
den na de militaire coup ook hun par
tijen uit de politiek uitgebannen.
Als de uitslag van het referendum zo
als verwacht inderdaad een „ja" ople
vert, gaat Özal een moeilijke tijd tege
moet. Hoewel opiniepeilingen in Tur
kije weinig voorstellen en niet is vast
te stellen hoe groot de aanhang is van
de verschillende partijen, is wel dui
delijk gebleken dat vooral Demirel de
afgelopen weken veel mensen trok bij
politieke bijeenkomsten. Waarne
mers menen dat de premier er door
het uitschrijven van vervroegde ver
kiezingen vanuit gaat dat Demirel, in
het geval hij terugkomt, te weinig tijd
zal hebben om zijn verkiezingscam
pagne te organiseren. Ook de verdeel
de linkse oppositie zou op zo korte ter
mijn geen kans krijgen orde op zaken
te stellen.
Klaas de Jonge is
vandaag vrij man
(Van onze correspondent!
DEN HAAG/JOHANNESBURG/MAPUTO - De Nederlander Klaas de Jonge krijgt vandaag,
maandag, rond twaalf uur bij een gevangenenruil in de Mo?ambiquaanse hoofstad Maputo zijn
vrijheid terug. Bij deze ruil zijn ook de Fransman Albertini, de Zuidafrikaanse majoor du Toit
en 133 Angolese militairen betrokken. De 133 militairen worden door de bevrijdingsbeweging
Unita vastgehouden.
De Jonge zal vermoedelijk een dag of
twee in Maputu blijven in afwachting
van een vlucht naar de hoofdstad van
Zimbabwe, vanwaar hij de thuisreis
j naar Nederland aanvangt.
f De gevangenenruil werd zaterdag be
kend gemaakt. De Zuidafrikaanse mi
nister van buitenlandse zaken, Roelof
'Pik' Botha, vertelde dat de ruil reeds
die dag had moeten plaatsvinden,
maar dat de onderhandelingen moei
zaam verliepen. Later op de dag wer
den de laatste obstakels uit de weg ge
ruimd zodat de rail vandaag zal kun
nen plaatsvinden.
Al weken lang deden berichten de ron
de, dat de Franse regering het initia
tiefhad genomen een oplossing te vin
den voor de kwestie rond Albertini.
Deze 24-jarige Franse leraar werd eind
oktober vorig jaar in het zogenaamd
onafhankelijke thuisland Ciskei gear
resteerd op beschuldiging van wapen
smokkel ten behoeve van de in Zuid-
afrika verboden bevrijdingsorganisa
tie ANC. Deze aanklacht werd later in
getrokken. Toch werd Albertini in Cis
kei alsnog tot vier jaar gevangenisstraf
veroordeeeld, omdat hij weigerde te
getuigen tegen vier anti-apartheidsac-
ti visten.
Zuidafrika was bereid om de kwestie-
Albertini op te lossen, maar eisten als
tegenprestatie dat de Fransen hun in
vloed in Angola zouden aanwenden
om de vrijlating van majoor Wijnand
du Toit te bewerkstelligen. Du Toit
had de leiding over.een Zuidafrikaan
se commando-eenheid, die in de
Noordangolese enclave Cabinda olie
installaties moest saboteren.
De Nederlandse regering heeft op deze
onderhandelingen ingespeeld, wat uit
eindelijk heeft geleid tot de toestem
ming van Zuidafrika om De Jonge uit
de ambassade in Pretoria te laten ver
trekken, zonder dat hij in Zuidafrika is
berecht.
Het Nederlandse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft er tijdens de on
derhandelingen met de Zuidafrikaan
se regering in toegestemd 'dat in Ne
derland zal worden nagegaan of De
Jonge voor de Nederlandse wet straf
bare feiten heeft gepleegd'.
Het WD-kamerlid Weisglas heeft in
middels volledige inzage gevraagd in
de afspraken die hebben geleid tot de
vrijlating van De Jonge. CDA-woord-
voerder Aarst heeft zich bij Weisglas
aangesloten: „Als het kan in de open
baarheid, maar als dit niet mogelijk is
moet dit maar in een vertrouwelijke
vergadering gebeuren".
PvdA-woordvoerder Van Traa liet zon
dagmiddag weten bijzonder blij te zijn
dat het gelukt is om De Jonge vrij te
krijgen. „We hebben alle bewondering
voor minister Van den Broek en de re
gering dat ze dit voor elkaar hebben
gekregen door kennelijk op het juiste
moment met inschakeling van Frank
rijk de zaak aan te pakken", aldus Van
Traa. Minister Van Den Broek is „erg
verheugd" dat een einde is gekomen
aan de slepende kwestie rond De Jon
ge. De bewindsman zei dit zaterdag
avond in het NOS-journaal.
wandelen) verbeterden Neder
landse records.
PAGINA 9 en 15
lio, tv en kunst: 2
inen- en buitenland: 3
ivincie: 5 en 7
Sport: 9,.10,11,12,13,15 en
16
(Van onze correspondent
4RAMARIBO Het Comité
iristelijke Kerken (CCK) heeft kri
ek op de concept-grondwet van Su-
name. De kerken menen dat het
>orontwerp het leger te veel politie-
en juridische macht geeft. „En dat
in strijd met het karakter van een
:mocratische rechtsstaat",
e christelijke kerken constateren
>k dat de gekozen nationale assem-
ee niet opgewassen zal zijn tegen de
'esidènt, die niet rechtstreeks door
it volk wordt gekozen maar aan wie
el veel macht wordt toegekend. De
ijheid van meningsuiting is in het
>orontwerp onvoldoende geregeld en
'k maken de kerken bezwaar tegen
i overgangsregeling waarin bepaald
ordt dat de huidige wetten en decre-
nnog vijfjaar geldig kunnen blijven,
e kritiek van de kerken verschijnt
iim drie weken voordat het referen-
im over de concept-grondwet zal
orden gehouden. Het topberaad, dat
s hoogste politiek orgaan het rege-
ngsbeleid bepaalt, heeft al bij monde
in premier Wijdenbosch laten weten
it in het concept geen wijzigingen
eer kunnen worden aangebracht.
He vakbonden, politieke partijen en
erkgeversorganisaties hebben de af
kopen maanden hun achterban
ridviseerd ja te zeggen tegen de con-
!Pt-grondwet.
PS-leider Henck Arron: „Niet elke
•irinamer kan zich geheel terug vin-
in in deze grondwet. Ook wij niet.
aar we kunnen er wel mee leven".
Shamir
JERUZALEM (RTR/UPI) - De Israëlische premier Yitzhak Shamir heeft zon
dag de openlijke kritiek van de legertop op het Lavi-project gehekeld. Het
Israëlische kabinet besloot vorige week na lang touwtrekken de ontwikkeling
van het peperdure Lavi-gevechtsvliegtuig te staken. Op een bijeenkomst van
zijn Herut-partij noemde Shamir de kritiek van de strijdkrachten op het Lavi-
project „onrechtmatig en ontoelaatbaar".
"Ik hoop dat het een eenmalige fout is die niet zal worden herhaald", aldus
Shamir in een ongebruikelijke terechtwijzing aan het adres van de strijd
krachten.
Onder aanvoering van de stafchef van bijbelse strijd om Jericho. Het kwam
het leger, Dan Shomron, had de lei- tot schermutselingen met de politie
ding van de Israëlische strijdkrachten toen de betogers een 4 meter lang mo-
zich tegen de ontwikkeling van de La- del van het gevechtsviegtuig over een
vi-jet uitgesproken, omdat het project versperring voor het kantoor van de
een te groot deel van het defensiebud- premier probeerden te schuiven. Ver-
get zou opslokken. der spuwde een betoger minister zon
der portefeuille Ezer Weizman in het
Eerder op de dag protesteerden zo'n gezicht toen deze bij het gebouw aan-
10.000 werknemers van de Israëlische kwam. Op de kabinetszitting verklaar-
Luchtvaartindustrie (IAI) bij het kan- de minister van defensie Yitzhak Ra-
toor van Shamir, waar op dat moment bin dat het schrappen van het Lavi-
het kabinet vergaderde. De demon- project, waartoe het kabinet vorige
stranten zwaaiden met vlaggen en week met 12 tegen 11 stemmen be-
bliezen op hoorns terwijl zij rond het sloot, 3000 IAI-werknemers hun baan
gebouw trokken in navolging van de zal kosten.
Vlissingen heeft gisteren tegen
Desk op een niet al te zachtzin
nige wijze kennis gemaakt met
de hoofdklas. Na één helft keek
de hoogste spelende Zeeuwse
ploeg al tegen een 0-3-stand
aan. Na rust was die schade
niet meer te herstellen: 2-4.
PAGINA 11
De wereldtitelstrijd atletiek be
leefde dit weekeinde een slot
zonder opvallende hoogtepun
ten. De vedetten deden wat van
hen verwacht werd. Carl Lewis
springenSaid Aouita
'0 meter), Sergej Bubka
'sstokhoogspringen) en Pa-
Sjöberg hoogspringen
oorden tot de gouden me-
lle-winnaars. Elly van
|sf (1500 meteren Jan Cor
ach (50 kilometer snel-
MADRID DP A)- Hulpploegen in Madrid zoeken in het puin van een ingestort warenhuis naar slachtoffers. Zater
dag zijn vermoedelijk tien brandweermannen om het leven gekomen toen ze werden bedolven onder het puin.
Zondag zijn drie lijken geborgen. Gevreesd wordt dat onder het puin alleen nog doden aangetroffen zullen wor
den. De brand in het vijf verdiepingen tellende gebouw is vermoedelijk ontstaan door kortsluiting.
VILLACH De Ierse wielren
ner Stephen Roche huilde gis
teren in Villach tranen van
vreugde, nadat hij wereldkam
pioen bij de beroepsrenners
was geworden. Roche evenaar
de daarmee een historisch re
cord van Eddy Merckx, de eni
ge die ooit tevoren in de wieier-
geschiedenis in één jaar de
Ronde van Italië, de Ronde van
Frankrijk en de wereldtitel
strijd won.
PAGINA 9
