Toepassing kernenergie
wordt onaantrekkelijk
Suriname verwelkomt
de EG-delegatie
PZC/°Pinie en achtergrond
levensbeschouwing
Bijna blind
Gratie
Pleidooi
Werk onder druk
Vrije markt
Schild
Inzichten gewijzigd
Verzuring
Verdrag
VRIJDAG 24 APRIL 1987
Tussen de vier geallieerde overwinnaars uit de Tweede We- gen.Gevangene nummer 7" is nog de enige ingezetene van
reldoorlog is weer een discussie op gang gekomen over de de Westberlijnse Spandau-gevangenis. Zijn zoon Wolf, die
mogelijke vrijlating van de 92-jarige Rudolf Hess. De voor- hem als enige met regelmatige bezoeken in contact houdt met
malige adjudant van Adolf Hitler zit al ruim 46 jaar gevan- de buitenwereld, stond een zeldzaam interview.
Zoon pleit voor vrijlating
van vader Rudolf Hess
)Door George Boehmer, verslaggever AP)
Hij was de enige van de nationaal-socialistische leiders die poogde een einde te maken
aan de oorlog. Het was een vredesmissie," is de stellige overtuiging van Wolf Rüdiger
Hess over de tocht die zijn vader in 1941 ondernam naar Groot-Brittannië. De toenmalige ver
trouweling van Hitier landde per parachute in Schotland met, naar hij zei, een voorstel om de
vrede te tekenen met de Britten. Maar de Britse regering vertrouwde de zaak in het geheel niet
en zette hem na een uitgebreid verhoor gevangen.
Wolf Hess laat foto's van zijn vader
zien en praat over zijn jeugd en hoe het
er toe ging in het gezin waarin hij op
groeide. Over zijn bezoeken aan de
Spandau-gevangenis wil hij weinig
kwijt. De vier geallieerde overwin
naars houden 42 jaar na de oorlog nog
strak de hand aan de bezoekregeling
rond Rudolf Hess en verbieden zijn
zoon iets naar buiten te brengen over
de gesprekken met zijn vader. Voor
Hess, die op 26 april 93 wordt, is zijn 49-
jarige zoon de enige resterende scha
kel met de buitenwereld. Een keer per
maand reist hij vanuit München naar
West-Berlijn.
„Ik neem foto's mee van mijn drie kin
deren. Ik praat met hem over mijn
werk en gezin. Maar ik kan over onze
gesprekken geen nadere bijzonderhe
den geven, want dan loop ik het risico
dat ik hem niet meer mag bezoeken."
Wat dat betreft is Wolf Hess ervan
overtuigd dat al zijn publieke uitlatin
gen over zijn vader nauwlettend in het
oog worden gehouden door de Ver
enigde Staten, Sovjet-Unie, Frankrijk
en Groot-Brittannië.
Wolf Hess, eigenaar van een goedlo
pend bedrijf in München, vertelt dat
de gezondheid van zijn bejaarde moe
der niet meer toelaat dat zij de ver
moeiende reis naar de Spandau-ge
vangenis maakt. ,,Er wordt maar eens
per maand gedurende één uur een fa
milielid bij mijn vader toegelaten.
Mijn moeder, die 87 is, heeft hem sinds
zijn 91ste verjaardag in 1985 niet meer
bezocht," zegt Hess.
Hoewel hijzelf geen behoefte heeft om
zijn spreekverbod te overtreden, dui
ken er zo nu en dan toch publicaties op
over de man die na zijn mislukte vre
desmissie in 1941 bij Hitler in ongena
de viel. In augustus vorig jaar drukte
Bild am Sonntag een recente foto af
waarop Rudolf Hess in zijn cel was te
zien, staand voor zijn bed, onberispe
lijk gekleed in een wit overhemd en
grijze pantalon. Op een andere foto
loopt „gevangene nummer 7" met ge
bogen hoofd over een met struiken om
zoomd pad op het gevangenisterrein.
zijn ogen kon verdragen. Behalve de
ze wandelingen is het Hess toegestaan
zo nu en dan een krant te lezen en een
televisieprogramma te bekijken. De
gevangenisleiding past daarbij strik
te censuur toe en zorgt dat hem geen
enkele informatie onder ogen komt
over de nazi-tijd en ontwikkelingen
rond zijn eigen persoon.
Rudolf Hess kwam in 1947 in de Span-
dau-inrichting met zes andere nazi
kopstukken die bij het Tribunaal van
Neurenberg eveneens tot levenslange
gevangenisstraffen waren veroor
deeld. De laatste van zijn zes medege
vangenen overleed in oktober 1966, en
sindsdien zit Hess als enige in het gro
te Spandau-complex. Ondanks aan
houdende verzoeken van zijn familie
weigeren de vier geallieerde mogend
heden Hess op humanitaire gronden
vrij te laten.
Ook onder minder direct betrokkenen
De afgelopen jaren is Hess verschil
lende keren opgenomen in het Britse
militaire hospitaal in West-Berlijn.
Op 1 maart moest hij daar worden op
genomen wegens een longontsteking.
Hij keerde 16 dagen later terug in zijn
cel. Volgens Bild is Hess geestelijk in
de war en zou hij ook bijna blind zijn.
Hij zou zijn zoon hebben gevraagd een
skibril voor hem mee te brengen om
dat hij bij zijn wandelingen in de bui
tenlucht de koude wind niet meer aan
Voor een kolossaal portret van Rudolf Hess pleit Wolf Hess voor vrijlating van
zijn vader tijdens een bijeenkomst in Augsburg van het comité dat pleit voor de
vrijlating van de voormalige adjudant van Adolf Hitler.
worden de laatste tijd vaker geluiden
vernomen om ten aanzien van Hess
clementie te betrachten en hem zijn
laatste dagen bij zijn familie te laten
doorbrengen. Daarbij komt dat met
het openhouden van de Spandau-ge
vangenis grote kosten zijn gemoeid.
Wanneer Hess daar niet meer zat, zou
het oude gevangeniscomplex waar
schijnlijk al lang zijn gesloopt. Volgens
een welingelichte diplomaat heeft het
openhouden van de gevangenis sinds
1966 een bedrag gekost van 30 miljoen
mark aan onderhouds- en administra
tiekosten. Daarvoor draait de gemeen
te West-Berlijn op. Daarbij komen dan
nog eens de personeelskosten van het
militaire bewakingspersoneel, die
voor rekening komen van de vier geal
lieerde mogendheden.
Met nieuw elan zet Wolf Hess daarom
de actie voor vrijlating van zijn vader
voort. Verleden maand deed zijn va
der in een brief een persoonlijk be
roep op partijleider Gorbatsjov, pre
sident Reagan, premier Thatcher en
president Mitterrand om hem met het
oog op zijn 93ste verjaardag gratie te
geven. Pas wanneer de leiders van de
ze vier landen het eens zijn kan Hess
worden vrijgelaten.
De Westduitse Bildzeitung meldde dat
de drie Westerse geallieerden intussen
hun goedkeuring hebben gehecht aan
een initiatief om Hess vrij te laten.
Zelfs de lastgeving om Hess in vrijheid
te stellen zou door deze drie landen al
zijn ondertekend. Het blad meldde
niets over de opstelling van de Sovjet-
Unie, dat tot op heden elk initiatief om
Hess vrij te laten in de kiem smoorde.
Westerse waarnemers in West-Berlijn
hechten weinig waarde aan het bericht
van Bild en geloven niet dat Hess' vrij
lating ophanden is.
Van de drie Westerse geallieerden was
al langer bekend dat zij met het idee
speelden om Hess vrij te laten. Eén van
de meest gehoorde verklaringen voor
de weerstand daartegen van de Sovjet-
Unie is dat Hess' „vredesmissie" naar
Groot-Brittannië in de Russische ge
schiedschrijving te boek staat als een
poging om de Westerse geallieerden
aan de zijde van Duitsland te krijgen
in de strijd aan het oostfront.
Maar volgens het Westduitse week
blad Der Spiegel is er een kentering te
bespeuren in het onbuigzame Russi
sche standpunt. Het blad schreef op 13
april van diplomaten in Moskou te
hebben vernomen dat partijleider
Gorbatsjov het pleidooi om Hess vrij
te laten serieus in overweging heeft ge
nomen.
„Sommige mensen zeggen dat het een
te grote schok wordt om hem na al die
jaren vrij te laten," betoogt zijn zoon.
„Maar ik zou die schok bijzonder
graag ondergaan." Hij wijst daarbij
op het feit dat zijn vader weliswaar
tot levenslang is veroordeeld, maar
dat hij door het Neurenbergse tribu
naal alleen werd schuldig bevonden
op de aanklacht van „voorbereiding
en organisatie van een agressie-oor-
log". Hess is vrijgesproken van mis
daden tegen de mensheid.
Zondag van de arbeid
Een mens leeft niet om te werken, maar werkt
om te leven. Deze mooie uitspraak is voor
nogal wat mensen een dooddoener geworden.
Want de werkelijkheid is anders. Er zijn al te veel
mensen kapot gegaan aan teveel werk, of te zwaar
werk, of te gevaarlijk werk. En er gaan tegen
woordig ook mensen kapot aan geen of te weinig
werk; althans geen betaald werk. En dat, terwijl
er nog zoveel werk ongedaan moet blijven liggen.
'We leven in een gebroken wereld', wordt dan
vroom gezegd. We kunnen ook zeggen: we leven in
een onrechtvaardige samenleving. Het is onge
lijk verdeeld in deze wereld: wat de een te veel
heeft, heeft de ander te weinig.
Van de kerken wordt gezegd, dat ze onvoldoende
oog hebben voor de gevolgen van deze vreemde si
tuatie voor de mensen die er onder te lijden heb
ben. Het CNV klaagde onlangs, dat de zondagse
kerkdienst weinig betekent voor de werksituatie
van de mensen. Het zijn twee gescheiden werelden
geworden: die van de kerx en het geestelijk leven,
en die van de arbeid of baanloosheid en het maat
schappelijk leven. Tussen die twee gaapt, een
kloof. Terwijl ze toch veel voor elkaar te betekenen
zouden kunnen hebben.
De socialistische arbeidersbeweging heeft al een
eeuw geleden begrepen, dat het goed is op een dag
in het jaar de vragen van de arbeid en de strijd van
arbeiders om een rechtvaardiger samenleving cen
traal te stellen. Zo ontstond de dag van de arbeid: 1
mei.
Enkele jaren geleden richtte een beweging van ge
lovige arbeiders, die zich de Zevenbergse Confe
rentie noemt, zich tot de katholieke bisschoppen
met het verzoek een Zondag van de arbeid in te
stellen dichtbij 1 mei. Zij deden daarmee een drin
gend beroep op de kerken hun situatie serieus te
nemen en de arbeidsvragen in het hart van het ker
kelijk leven, de eredienst, te plaatsen. DISK, de
Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de
Kerken, heeft dit pleidooi opgepakt. Het plan
werd oecumenisch verbreed door er ook de protes
tantse kerken bij de betrekken. In 1983 werden de
in de DISK samenwerkende kerken en de Raad
van Kerken gevraagd een Zondag van de arbeid in
te stellen dichtbij 1 mei en voor een periode van vijf
jaar een experiment aan te gaan. Daarna zou be
zien moeten worden of de Zondag van de arbeid
een permanent karakter zou gaan dragen. Dit
voorstel werd aanvaard, zodat dit jaar voor de vier
de maal een Zondag van de arbeid wordt gehou
den.
Komende zondag zal rond het thema 'Werk onder
druk' in kerkdiensten aandacht geschonken wor
den aan enkele zorgelijke ontwikkelingen in de
arbeidssituatie. Het blijkt namelijk, dat voor
veel mensen die nog werk hebben, de werkdruk
steeds verder toeneemt. Waar de arbeidstijdver
korting is doorgevoerd, staan de werknemers on
der druk om evenveel, zo niet meer, in minder tijd
te produceren. Toenemende werkdruk wordt me
de vanwege de bezuinigingen ook opgelegd in het
onderwijs en de gezondheidszorg. Zelfs in de
agrarische sector veroorzaken de maatregelen
vanwege de vele overschotten een grote werk
druk.
Maar ook op andere terreinen is er sprake van
werk onder druk. Tot voor kort spraken we in ons
land van een dreigende tweedeling: die tussen
mensen met een betaalde baan en de haanlozen. In
de praktijk blijkt het beeld er echter genuanceer
der uit te zien. Tussen deze twee groepen zit name
lijk nog een derde, steeds meer zichtbaar worden
de groep van mensen, die werken in 'los-vaste' ar
beidsverhoudingen. Naar schatting gaat het hier-
bij over bijna 1,5 miljoen werknemers en werk
neemsters. Dat zijn 650.000 'tijdelijk werkende',
550.000 personen die incidenteel of regelmatig
zwart werken en 16.000 vooral vrouwen, die thuis
werk verrichten. Bedrijven en instellingen kunnen
dus putten uit een groot reservoir aan arbeids
krachten, die zonder voldoende rechtszekerheid
aan de kant gezet kunnen worden. Tijdelijke ar
beid vindt plaats in verschillende vormen: ar
beidscontracten van bepaalde duur, stages,
werken op oproepbasis, werken met behoud van
uitkering of uitzendwerk. Samen wordt dit aange
duid als 'flexibilisering van de arbeid'; de arbeids
duur en de contractvorm zijn flexibel, soepel, ge
worden. Zoals een machine aan- en uitgeschakeld
wordt, zo worden mensen al dan niet opgeroepen
om te komen werken. De achtergronden en gevol
gen van deze driedeling van de arbeidsmarkt moe
ten ook de kerken een zorg zijn.
Want hier worden we geconfronteerd met de uit
werking van het gangbare economische denken,
dat gericht is op de vrije markt. Daarvan verwach
ten de leidinggevende economen en politici alle
heil, ook als het gaat om herstel van de werkgele
genheid. Daarin past een terugtredende overheid,
die zo min mogelijk regelt en aan werkgevers en
werknemers zoveel mogelijk het overleg over ar
beidsvoorwaarden overlaat. Het vrije marktden
ken belooft weinig goeds voor de toekomst van de
arbeid. Het marktbeginsel kent winnaars en ver
liezers. De mentaliteit van concurrentie over
heerst en er geldt het recht van de sterkste. Alle
aandacht gaat dan ook naar de winnaars. Zij wor
den toegejuicht; zij zijn de drijvende krachten in
een groeiende economie. En van die groei moeten
wij het hebben, aldus het marktdenken. De verlie
zers worden vergeten. Zij hebben pech gehad of
worden afgeschreven als ongeschikt. Zo verhardt
dit marktdenken ook de verhoudingen in onze sa
menleving. De driedeling en de onderlinge tegen
stellingen zetten zich door. De rol van de overheid
wordt dan beperkt tot het in stand houden van
vangnetten, die de verliezers nog enigszins opvan
gen.
Wat is in deze situatie de taak van de kerken? Zij
doen er goed aan de gevaren van het eenzijdig
marktgericht denken aan de kaak te stellen. Het
gaat niet om het marktbeginsel als zodanig, maar
om het grenzeloos vertrouwen, dat op de markt ge
steld wordt. Te weinig wordt gezien, dat het
marktdenken winnaars en verliezers oplevert. Te
gen het eenzijdig marktgericht denken bestaat
geen andere tegenkracht dan onderlinge solidari
teit te realiseren en te organiseren. Wetten schep
pen het kader voor solidariteit. Het beroep op de
zorgzame samenleving is daarvoor onvoldoende.
Natuurlijk is het goed dat mensen naar elkaar om
zien. Maar het is veel te optimistisch te denken,
dat we armoede en gebrek zo zouden kunnen op
lossen.
Een zorgzame samenleving is geen voldoende te
genkracht tegen het heersende marktbeginsel. De
overheid moet een houdbaar schild voor de zwak
ken zijn. De kerken moeten op de kwaliteit van de
samenleving letten en wel vanuit het perspectief
van de zwakken. Dat bepaalt ook haar afwijzing
van de toenemende werkdruk en van die vormen
van de flexibele arbeid, die een groep tweede
rangs werknemers scheppen.
Het herstel van economie en werkgelegenheid en
het zich welbevinden van mensen blijken niet
hand in hand te gaan, maar eerder eikaars concur
rent te zijn. Mensen komen tegenover elkaar in
plaats van naast elkaar te staan. Sommigen wor
den omhoog geduwd, anderen naar beneden ge
drukt. Het wordt een spel met winnaars en verlie
zers.
Tegen dit mechanisme moeten de kerken in het
geweer komen. En oproepen tot eerlijk delen van
arbeids en tot solidariteit. Vandaar ook nu weer
een Zondag van de arbeid.
Jan W. Scheffers
De regelkamer van de kerncentrale in Borssele.
(Door onze redacteur Rinus Antonis-
se)
?Het ligt geenszins voor de hand
,f op grond van kosten en mi-
ieu te kiezen voor kernenergie, inte
gendeel". Met deze uitdagende stel
ling probeert dr W. C. Turkenburg
van de rijksuniversiteit Utrecht één
jaar na de reactorramp in Tsjerno-
byl duidelijk te maken dat het Ne
derlandse UITSTEL tot bouw van
nieuwe kerncentrales maar beter
AFSTEL kan worden. Een nationale
elektriciteitsvoorziening zonder
kernenergie is mogelijk - niet op ba
sis van luchtkastelen, maar op grond
van de werkelijkheid: dat is het uit
gangspunt van Turkenburg.
Voorstanders en vooral tegenstan
ders van kernenergie hebben de afge
lopen tijd te pas en te onpas hun ge
lijk proberen aan te tonen. Het feit
dat de Tsjemobylramp op 26 april
één jaar oud is, versterkt het uiten
van meningen. De universiteit Twen-
the toonde de gevolgen van een Ne
derlands kernongeval aan. Vanuit de
universiteit Groningen kwam het be
richt dat sluiting van Borssele en Do-
dewaard goedkoper is dan openhou
den. De wetenschappers in Eindho
ven meldden dat van de rampbestrij
ding weinig deugt. De sectie natuur
kunde, sterrenkunde en samenleving
van de rijksuniversiteit Utrecht
voegt er een visie aan toe. Zéér dege
lijk onderbouwd en weinig vleiend
voor de elektriciteitsproducenten
die, kennelijk koste wat het kost,
nieuwe kerncentrales wensen.
Dr Turkenburg is met behulp van de
computer aan het cijferen geslagen.
Hij wijst erop dat het ongeval in
Tsjernobyl de inzichten over rampge
volgen drastisch heeft gewijzigd: „Te
recht vindt er een herbezinning op de
wenselijkheid en de mogelijkheid van
het toepassen van kernenergie
plaats. Naast veiligheid dienen ook
andere overwegingen kritisch geëva
lueerd te worden, zoals kosten, verzu
ring en broeikaseffect". De Utrecht-
ste wetenschapper verschilt met het
ministerie van economische zaken
nogal over de kostprijs van stroom
uit nieuwe kerncentrales. Hij komt
op 12,4 cent per kilowattuur en het
ministerie op 8,7 cent. Turkenburgs
conclusie: „Mede naar aanleiding
van recente inzichten en gegevens
kan niet worden gesteld dat kern
energie de goedkoopste energiebron
is, ook niet op langere termijn".
De produktiekosten van energie in
centen per kilowattuur zullen naar
verwachting van dr Turkenburg in
2010 voor kernenergie het hoogst zijn:
12,4 cent, bij een centrale van 1000
megawatt. Kolen komt op 10 cent,
zuinig aardgas op 11,4 cent, warmte
krachtkoppeling op 8,1 en kolengas
op 10 cent. De cijfers van de Utrechtse
wetenschappers wijken aanzienlijk af
van die van het ministerie van econo
mische zaken, dat bijvoorbeeld voor
kernenergie geen 12,4 maar - het
goedkoopst - op 8,7 cent uitkomt.
Is kernenergie nodig in verband met
het tegengaan van de verzuring van
het milieu? Turkenburg ziet zo'n be
wering niet zitten. Kerncentrales ko
men wat dat betreft te laat, terwijl
ook de inzet van kernenerie fossiele
brandstof vergt. Bovendien kan de
uitstoot van milieu-onvriendelijke
stoffen bij de elektriciteitsproduktie
toch wel worden beperkt (zonder ho
ge kosten) door toepassing van goede
verbrandings- en ontzwavelings
technieken. Dr Turkenburg vindt
dat een goed energiebesparingsbe-
leid meer soelaas biedt.
Er is het broeikaseffect: de atmosfeer
wordt warmer; terugkaatsing van
zonlicht wordt verhinderd door onder
meer kooldioxyde (CO-2). Dr Turken
burg stelt dat kernenergie geen op
lossing biedt voor het CO-2 probleem.
Ook niet als zogenaamde kweekreac
toren (zoals de Super Phénix in
Frankrijk) bruikbaar worden. Oplos
singen voor het broeikaseffect moe
ten meer worden gezocht in beper
king van de vraag naar energie, een zo
doelmatig mogelijke energie-opwek
king, inzet van aardgas in plaats van
kolen, stimulering van de ontwikke
ling en toepassing van duurzame
energie zoals wind en zon.
Dr Turkenburg heeft de noodzaak
voor uitbreiding van kernenergie af
gezet tegen de voorspellingen over de
toename van het verbruik. Hij han
teerde een 'no nonsense-scenario' en
een 'herbezinnings-scenario'. Zijn
prijzenpad komt uit op een produk-
tiecapaciteit van 20.055 megawatt in
2010, zónder inzet van kernenergie.
De produktiekosten zijn 9,38 cent per
kilowattuur tegen 10,83 cent volgens
het ministerie van economische za
ken mét atoomstroom. De uitstoot
van milieu-onvriendelijke gassen is
in 'het plaatje' van Turkenburg fiks
minder dan in dat van economische
zaken.
Is het een wonder wanneer dr Tur
kenburg de anti-kernenergie-bewe-
ging met zijn bevindingen een riem
onder het hart steekt? Nee, luidt zijn
eigen conclusie. „Indien we onze
energie en geld niet in de ontwikke
ling van kernenergie zouden steken
maar in energiebesparing, warmte
krachtkoppeling, kolenvergassing,
betere verbrandingstechnieken en
ontwikkeling van duurzame energie
- dan is het mogelijk een elektrici
teitsvoorzieningssysteem op te bou
wen dat in 2010 aanzienlijk minder
vervuiling en risico's oplevert dan
een systeem mét kernenergie". Het
financiële voordeel van nee tegen
kernenergie is volgens Turkenburg
500 miljoen tot 1 miljard gulden per
jaar.
(Van onze correspondent
Marie Annet van Grunsven
Nederland zal niet om de feiten
f heen kunnen die de ACP/EG-
óélegatie in Suriname aantreft". Dit
zegt Chas Mijnals, een van de assem
blee-leden die de delegatie bege-
leidtn tijdens het bezoek aan Surina
me. Hij vindt het onverstandig dat
de Suriname-specialisten in de
Tweede Kamer de delegatie niet te
woord hebben willen staan. Mijnals:
„Het zijn toch specialisten?" Uit het
feit dat ze niet hebben willen praten
blijkt dat ze niets te zeggen hebben".
De delegatie bestaat uit vertegen
woordigers van het Europees parle
ment en leden van de ACP, waarin de
ex-koloniën van Europa zich ver
enigd hebben. Het bezoek aan Suri
name is het gevolg van een motie die
in januari 1986 tijdens een bijeen
komst in Swaziland werd aangeno
men. In deze motie wordt aandacht
gevraagd voor de problemen die gere
zen zijn tussen Nederland en Surina
me.
Mijnals: „Ik begrijp de opwinding in
Nederland niet. De commissie komt
onderzoek doen en brengt verslag uit
aan de gemengde ACP/EG-vergade-
ring. Deze zal, binnen het verdrag van
Lomé, dat Nederland ook heeft on
dertekend, een poging doen de partij
en bij elkaar te brengen".
De delegatie brengt een zesdaags be
zoek en bestaat uit twaalf leden waar
onder de christen-democratische Eu
roparlementariër Vergeer en Cohen
als waarnemer namens de socialisti
sche fractie uit Nederland.
De nationale assemblee heeft de dele
gatie een programma voorgesteld,
maar het staat de delegatieleden vrij
dit aan te vullen of hiervan af te wij
ken. Mijnals: „Als men feiten wil ver
zamelen over de mensenrechten,
door middel van gesprekken met ge
vangenen en instanties, dan is daar
alle gelegenheid toe". Er zal ook ge
sproken worden met de Surinaamse
helft van de CONS, de Commissie
Ontwikkelingssamenwerking Neder-
land-Suriname, waaruit de Nederlan
ders zich sinds de opschorting van de
hulp hebben teruggetrokken.
Chas Mijnals
Mijnals: „Suriname heeft de voorfi
nanciering gedaan van projecten die
nu in uitvoering zijn. Er is in het
verleden wel gesproken over veran
dering van het verdrag. Dat is wat
ons betreft nu niet aan de orde. Voor
ons geldt, dat het verdrag uitge
voerd moet worden".
Ook zal gesproken worden met de po
litieke partijen, het bedrijfsleven, de
vakbonden en de nationale assem
blee. Aan het eind van het bezoek zal
een ontmoeting plaatsvinden met le
ger- en regeringsleider Bouterse. In
alle gesprekken komen de economi
sche problemen van Suriname aan de
orde. Chas Mijnals: „Meer EG-steun
is niet het eerste doel, maar wel één
doel. Belangrijker is, dat een neutrale
delegatie hier komt kijken en verslag
uitbrengt. Tot nu toe wordt het beeld
over Suriname door Nederland be
paald en dat is nogal eenzijdig".