Oscar bekroont werk
Fons Rademakers
Veerboot wellicht
zaterdag rechtop
Kamerfractie VVD legt
zichzelf spreekverbod op
OS
FORSE KRITIEK REKENKAMER
Afgekeurde auto verhindert
zoeken naar slachtoffers
"Prettige verjaardag verdei; Albert!'
"Dank je zeer; Popla!'
Geheimzinnige
dood Britse 1
defensie-expert
popla Luxe crêpe
toiletpapier, wit, f>CF7*
Pausreis naar
een dictatuur
Neelie Smit in
de strafbank
Veel bewolking
I
230e jaargang no. 77
Woensdag 1 april 1987
Suriname
Warmtekracht
Aids
Deltageld
Onvrede
Staking
Samenwerking
Coalitie
Popla biedt alle klanten van de 100-jarige
Albert Heijn een pak Popla wit luxe crêpe toiletpapier
met 16 rollen aan van f 7.96 voor f 5.97. Oftewel 16 rol
len halen, 12 betalen. Dat zal best lukken, Popla.
16 rollen halen, 12 rollen betalen.
1001 JAAR"
w
In de ochtend plaatselijk mistbanken.
Daarna veel bewolking en tegen de
avond kans op wat regen. Tempera
tuur in de middag 8 graden.
A. PLESVANWEG 35, DE POEL 1
POSTBUS 103. 4460 AC GOES
TELEFOON 01100-13440" TELEX 55226 ZIE PAGINA 8
PROVINCI
De nieuwe grondwet van Suri
name beperkt de invloed van
het leger. Het concept moet
binnen een halfjaar aan de be
volking worden voorgelegd.
PAGINA 3
De Stuurgroep Warmtekracht
Belangenvereniging is zeer op
timistisch over de kansen van
de warmte-krachtkoppeling.
Kernenergie zou zelfs overbo
dig worden.
PAGINA 4
De Algemene Christelijke Poli
tiebond wil een landelijk aids-
beschermingspakket voor po
litiefunctionarissen.
PAGINA 5
De Rekenkamer vindt dat mi
nister Smit veel te soepel is ge
weest met het geven van voor
schotten aan aannemers bij de
Oosterscheldewerken.
PAGINA 9
Directeur drs I. L. Szénassy
stapt op bij het Zeeuws Mu
seum na afwijzing van zijn be
leidsplan.
PAGINA 9
De staking bij de Belgische
elektriciteitscentrales breiden
zich verder uit.
PAGINA 11
Recron-secretaris De Zee vindt
dat de Zeeuwse horeca-onder-
nemers tot een betere samen
werking moeten worden ge
dwongen.
PAGINA 13
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën, economie: 7
Provincie: 9,11,13 en 15
Sport: 17
vSBËWiSSm
BASINGSTOKE (AP) In Enge
land is voor de derde keer bin
nen acht maanden een weten
schapper die betrokken was bij
de ontwikkeling van geheime
defensieprojecten, op myste
rieuze wijze om het leven geko
men. Een vierde wetenschapper
wordt sinds januari vermist.
Computerspecialist David
Sands (36) kwam om het leven
toen hij met hoge snelheid met
zijn auto tegen een leegstaand
restaurant reed in Basingstoke,
bijna 80 kilometer ten westen
van Londen. In de kofferbak wa
ren jerrycans met benzine gela
den en de auto veranderde direct
in een vuurbak.
Sands werkte voor Easams, een
zusterbedrijf van Marconi en on
derdeel van de elektronicareus
General Electric. Hij was betrok
ken bij de ontwikkeling van een
geheim radarsysteem voor de
luchtmacht, zo meldde het bin
nenlandse persbureau Press As
sociation.
De twee andere wetenschappers
die om het leven kwamen werk
ten beiden voor Marconi. Zij wa
ren Vimal Dajibhai, die zou heb
ben gewerkt aan de ontwikkeling
van een zichzelf besturende tor
pedo, de Stingray, en Ashad Sha
rif, een computerdeskundige.
Dajibhai, die in Londen woonde,
werd in augustus vorig jaar dood
aangetroffen onder een brug in
Bristol.
Sharif kwam in oktober door ver
wurging om het leven, eveneens
in Bristol. In zijn geval werd zelf
moord vastgesteld.
DEN HAAG (ANP) - Bij het ministerie van sociale za
ken en werkgelegenheid is een ambtenaar in dienst die
sedert juli 1978 zijn volle salaris ontvangt zonder ooit
een minuut te hebben gewerkt. Dat heeft inmiddels zes
ton gekost, zo staat in het jaarverslag 1986 van de Alge
mene Rekenkamer.
De bedrijfsarts had in 1979 de werknemer arbeidsge
schikt verklaard, zodra hij zijn werkzaamheden in een
andere omgeving zou kunnen hervatten. Een poging tot
herplaatsing in 1980 mislukte echter. In 1982 liet de mi
nister de Rekenkamer weten dat een ontslagprocedure
wegens onbekwaamheid of ongeschiktheid uit andere
oorzaken dan ziekte zou worden ingezet. In november
1984 trok de Rekenkamer aan de bel bij de minister om
dat deze zijn toezegging niet was nagekomen. Een jaar
later antwoordde de minister dat hij zou proberen ver
andering te brengen in de, ook naar zijn oordeel weinig
bevredigende situatie. Weer een jaar later, in november
1986, bracht navraag door de Rekenkamer aan het licht
dat de situatie nog onveranderd is.
Daar staat tegenover dat chauffeurs bij de departemen
ten voor twee werken. De 67 chauffeurs die in 1983 in
dienst waren bij de zes onderzochte departementen
maakten 64.000 overuren, waarmee ruim 1,3 miljoen
gulden was gemoeid. Het overwerk werd vrijwel geheel
uitbetaald en werd nauwelijks in vrije tijd gecompen
seerd. Volgens het onderzoek maakten ongeveer 20
chauffeurs 100 of meer overuren per maand - sommigen
zelfs 150 - en werd in een aantal gevallen gedurende en
kele dagen zeer lang achter elkaar gewerkt, terwijl de
rustpauzes minimaal - soms enkele uren - waren.
Uitgave miljarden
buiten Kamer om
DEN HAAG (GPD) Ministeries geven zeer grote bedragen uit, zonder dat ze daarvoor toe
stemming hebben van het parlement. De Tweede Kamer wordt over grote wijzigingen in de
begrotingen pas zeer laat en dan nog vrij gebrekkig ingelicht. Deze forse kritiek uit de Algeme
ne Rekenkamer in haar verslag over 1986.
Een trotse Fons Rademakers met de felbegeerde Oscar, die hem door de Ameri
kaanse filmster Anthony Quinn r) werd overhandigd.
(Van onze correspondent
LOS ANGELES De Nederlandse film-maker Fons Radema
kers heeft gisteren in Los Angeles de Oscar voor de beste bui
tenlandse film gekregen voor 'De Aanslag'. Het was de eerste
keer dat een Nederlandse speelfilm die prijs won.
In 1985 werd voor een totaalbedrag
van 7,7 miljard gulden uitgaven ge
daan, zonder dat het parlement daar
van af wist, laat staan daarvoor toe
stemming had gegeven. Deze uitga-
venoverschrijdingen worden meestal
achteraf door het parlement alsnog
goedgekeurd. Maar omdat dit vaak ve
le jaren na afloop van het begrotings
jaar gebeurt hebben de Tweede-Ka
merleden er weinig interesse meer
voor en laten zij het geruisloos passe
ren.
Door de laksheid van zowel kabinet als
parlement bleven effectieve maatrege
len tegen aantasting van het recht van
het parlement om de begrotingen vast
te stellen, uit. „Pogingen van het par
lement om de invloed op het begro
tingsproces te vergroten, zijn in het
verleden steeds mislukt. Of de noodza
kelijke verbeteringen nu wel bereikt
zullen worden hangt in hoge mate af
van de bereidheid van de Tweede Ka
mer om zich daarvoor sterk te maken",
aldus de Rekenkamer.
De uitvoering van de eenmalige uit
kering, waarmee de afgelopen jaren
de koopkracht van huishoudens met
een minimuminkomen op peil gehou
den moest worden, is verre van vlek
keloos verlopen. De regeling brengt
hoge uitvoeringskosten met zich mee,
is gevoelig voor fraude, en de controle
vanuit Den Haag op de gemeenten ha
pert, zo stelt de Algemene Rekenka
mer verder
In 1981, het eerste jaar van de regeling,
(Slot zie pagina 3 kolom 1)
Rademakers was duidelijk overgeluk
kig toen hij het felbegeerde gouden
beeldje uit handen van Anthony
Quinn, de vermaarde acteur uit onder
meer de film 'Zorba de Griek', in ont
vangst nam.
Hij hield het kostbare kleinood boven
zijn hoofd, bedankte iedereen die ook
maar iets met 'De Aanslag' te maken
heeft, hartelijk, en hield vervolgens
een pleidooi voor de niet-Engelstalige
film in het algemeen.
Met 'De aanslag' heeft Rademakers nu
alles gewonnen dat er maar te winnen
is. Eerder kreeg hij voor zijn film naar
het boek van Harry Mulisch ook al de
Golden Globe.
Rademakers: „Natuurlijk is dit de
kroon op mijnwerk. Maar je moetje er
ook niet op blindstaren. Ik wil nu aan
de volgende film werken, en dan moet
ik dit weer vergeten".
Rademakers zei, dat hij de Oscar als
een prijs voor Nederland in het alge
meen beschouwt. „Zo wordt die prijs
ook uitgereikt. Hij is voor het land. Ik
denk dat het niet alleen heel leuk is,
maar ook goed voor onze filmindus
trie".
In de jaren zestig won Rademakers al
eens een Oscar-nominatie voor zijn
film 'Een dorp aan de rivier'. De enige
Nederlandse speelfilm die ook zo'n no
minatie won, was daarna nog 'Turks
fruit' van Paul Verhoeven.
In andere categorieën zijn wel al Os
cars naar Nederland gegaan. In 1958
won Bert Haanstra met zijn documen
taire Glas, en vorig jaar was het de in
ons land wonende Deen Börge Ring
die met de animatiefilm Bella en Anna
in de prijzen viel.
PAGINA 2: Vier Oscars voor Platoon
PAGINA 4: Oscar-koorts
ZEEBRUGGE (ANP) - Als het weer goed blijft zal de gekapseisde Britse
veerboot Herald of Free Enterprise zaterdag kunnen worden rechtge
trokken. Dat heeft bergingsleider Hans Walenkamp van bergingsbedrijf
Smit-Tak dinsdag verklaard.
De president van de Algemene Reken
kamer F. G. Kordes
Als het maar enigszins tegen zit
wordt het maandag, aldus de ber
gingsleider.
De bergers hebben hun werkzaam
heden na de storm van het afgelo
pen weekeinde weer hervat. Vol
gens Smit-Tak heeft de storm (met
windstoten tot windkracht 12) het
wrak niet beschadigd. Het schip is
wel twee meter dieper weggezakt in
de zeebodem en is bovendien iets
gedraaid. Dit heeft geen gevolgen
voor het tijdschema.
De hele operatie zal rechtstreeks
worden uitgezonden door de BRT-
televisie. Men rekent op een ver
schuiving van 17 centimeter per mi
nuut, zodat er ongeveer drie uur no
dig zal zijn om het schip recht te
trekken.
De plaatselijke directeur van
Townsend Thoresen in Zeebrugge,
Richard Martin, gaf dinsdag voor
het eerst toe dat het dodental zou
kunnen oplopen tot boven de 200.
Tot dusver had de rederij vastge
houden aan een dodental van 134.
De Belgische minister van verkeer.
Herman de Croo, had al eerder ge
zegd dat het dodental rond 200 zou
komen te liggen.
De Croo baseerde zich daarbij op
gegevens van waterschout José van
den Bussche uit Zeebrugge. Deze
functionaris verklaarde maandag
in een interview met Het Vrije Volk
dat er in totaal 240 of zelfs 260
slachtoffers zullen zijn en dat Town
send Thoresen de Belgische over
heid bewust misleidt door lagere
aantallen op te geven om havenbe
lasting te ontduiken. Martin zei
dinsdag dat de rederij momenteéT"
onderzoekt of er juridische stappen
kunnen worden genomen tegen de
waterschout. De waterschout was
dinsdag niet voor commentaar be
reikbaar.
Het aantal geborgen lijken is inmid
dels op 61 gekomen. Een woord
voerder van de Belgische marine zei
dinsdag dat er de afgelopen nacht
opnieuw een lichaam uit het wrak is
gehaald.
DEN HAAG (GPD) - De VVD-
fractie in de Tweede Kamer
heeft zichzelf voor de duur
van deze kabinetsperiode een
spreekverbod opgelegd over
de zaken die in de fractiever
gadering aan de orde komen.
Daaronder valt ook de huidige
discussie over een mogelijke
coalitie met de PvdA. De frac
tie volgt daarmee het in een
vertrouwelijke notitie ver
vatte voorstel van fractielei
der Voorhoeve.
Deze notitie lekte - tot woede van de
opsteller - dinsdagmorgen uit. Na een
lange vergadering stemde de fractie 's
middags uiteindelijk in met het
spreekverbod. Volgens Voorhoeve zijn
sancties tegen die Kamerleden die het
spreekverbod overtreden, niet uitge
sloten. Tijdens een toelichting wilde
hij niet zeggen aan welke maatregelen
hij daarbij denkt.
De discussie over een mogelijke coali
tie met de PvdA ontstond kort voor de
verkiezingen. Voorhoeve liet toen we
ten dat de VVD zich niet door het CDA
'naar rechts' moest laten drukken. Hij
legde dat later in een televisieinter
view uit als: de VVD moest streven
naar een plaats tussen CDA en PvdA
in.
Volgens Voorhoeve was deze interpre
tatie echter niet correct. Per geval zou
moeten worden bekeken welke politie
ke opstelling de VVD dient te kiezen.
In het fractieberaad van gisteren werd
dat uitgelegd als: „De liberale plaats
bepaling zal altijd mede afhankelijk
zijn van het onderwerp en zal - be
paald door de liberale visie - bescher
mend of veranderingsgezind zijn, dan
wel gericht op compromis."
Maar deze opstelling mag er niet toe
leiden dat een 'politieke heroriëntatie'
(lees: een samenwerking met de PvdA)
in de toekomst wordt geblokkeerd. Op
dit moment is een dergelijke coalitie
echter niet waarschijnlijk, aldus Voor
hoeve.
(Advertentie)
Advertentie
Directeur Richard Martin rechtsvan Townsend-Thoresen in Zeebrugge
tijdens de persconferentie. Naast hem zit gouverneur O. Vanneste van
West-Vlaanderen.
10 0 JAAR
ALTIJD IETS NIEUWS ONDER DE ZON
pak a 16 rollen Ffrfö
Aanbieding is geldig t/m zaterdag 4 april a.s..
"Zolang de voorraad strekt.
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG - De rijkspolitie van Goedereede kan niet voldoen aan het
verzoek van de rijkspolitie in Valkenisse en de rijkspolitie te water om
langs stranden en kusten uit te zien naar stoffelijke overschotten van
opvarenden van de gekapseisde veerboot Herald of Free Enterprise.
Burgemeester G. van Velzen van de Zuidhollandse kustgemeente schrijft
dit in een brief aan de districtscommandant van de rijkspolitie in Dor
drecht toe aan het feit dat de terreinwagen van het korps vorig jaar augus
tus afgekeurd en 'ondanks herhaalde verzoeken' nog niet vervangen is.
Afschriften van de brief zijn verzonden aan onder meer de algemeen in
specteur van de rijkspolitie in Voorburg, de Tweede Kamer en het ministe
rie van justitie.
Wegens de 'dringende noodzaak' ervan vraagt Van Velzen alle betrokken
instanties er voor te zorgen dat de rijkspolitie in zijn gemeente spoedig
over een nieuwe terreinwagen kan beschikken.
'ordt het bezoek van
paus Johannes Paulus
II aan Chili, dat daar van
daag begint, een kracht
proef. een beproeving of een
proef op de som? Misschien laat de in
vloed van deze pauselijke missie naar
het land van de brute dictator Augus-
to Pinochet zich achteraf alleen maar
raden. Feit is in ieder geval dat de paus
in Chili arriveert juist op het moment
van bijna openlijke oorlogsverklarin
gen tussen vertegenwoordigers van de
rooms-katholieke kerk en het militaire
bewind. Krap twee dagen voordat de
paus op het vliegveld van Santiago de
Chileense bodem zal kussen heeft het
aartsbisdom van deze stad gedurfde
kritiek laten horen op de nu al veertien
jaar heersende dictatuur. Uitspraken
die alleen maar de boodschap onder
streepten van bisschop Tomas Gonza
les in het uiterste zuiden van Chili ge
legen Punta Arenas:„Dit regime pro
duceert armen, wanhopigen, onder
voede en analfabete kinderen, een cul
tuur van geweld". Hoewel grote groe
pen in de rooms-katholieke kerk
steeds de kant van het democratisch
verzet tegen Pinochet en zijn militai
ren hebben gekozen is nog niet eerder
zulke klare taal gesproken als aan de
vooravond van het pausbezoek.
Voor paus Johannes Paulus zal deze
reis door Chili een van de zwaarste
opgaven van zijn leven zijn. Hij is als
geen ander op de hoogte van het on
recht en de barre leefomstandigheden
in dit land. Sinds de bloedige staats
greep in 1973 is vrijheid er een wens
droom, is de werkloosheid tot grote
hoogte gestegen en is het bestaan van
het merendeel van de 22 miljoen Chile-
nen dor en zonder enig uitzicht. Vanaf
het moment dat de overal in de wereld
gehate dictator Pinochet aan de
macht kwam zijn in dit Zuidameri-
kaanse land meer dan 30.000 mensen
vermoord of vermist. In het lot van de
honderden politieke gevangenen is na
jaren nog geen spaan4verbetering ge
komen. In de gevangenissen wordt
nog altijd gefolterd. Honger en armoe
behoren tot de 'gewone' verschijnselen
van het dagelijks leven. De gemiddel
de arbeider heeft een inkomen van nog
geen 50 dollar per maand. Op grond
van opiniepeilingen blijkt dat 94 pro
cent van de bevolking tegen de huidi
ge dictatuur is. Pinochet regeert dus
vrijwel zonder mandaat. Maar zijn be
wind is, vooral na de mislukte aanslag
op zijn leven in september vorig jaar.
bruter en wreder dan ooit.
Met die Pinochet komt de paus
vandaag bij zijn aankomst oog in
oog te staan. Hij zal deze tiran de hand
moeten drukken en hij zal bij de cere
moniële plechtigheden vriendelijkhe
den moeten uitwisselen. Maar de paus
komt niet voor Pinochet. Hij komt
voor de Chilenen, die hunkeren naar
een scherpe evangelische veroordeling
van dit onmenselijke regime; die be
moediging willen in hun barre bestaan
en steun bij hun verzet. De paus komt
naar Chili op uitnodiging van de bis
schoppen in het land. Dictator Pino
chet ging er aanvankelijk van uit dat
hij bij de paus wel steun zou vinden om
de opstandige Chileense kerk (hoe ver
deeld ze daarin misschien is) weer in
het gareel te krij gen. Met het oog daar
op nam hij zelfs enige liberale maatre
gelen. Maar het moet Pinochet inmid
dels duidelij k zijn dat de paus in de on-'
gelijke oorlog tussen zijn eigen kerk en
dit misdadige Chileense bewind weet
waar hij staat. En dat hij juist zal bid
den voor alle slachtoffers van deze mi
litaire dictatuur. Geen kerk en geen
volk zullen ooit met zulke grote ver
wachtingen hebben uitgekeken naar
een pausbezoek als kerk en volk van
Chili.
De Algemene Rekenkamer heeft
minister Smit-Kroes van verkeer
en waterstaat een stevige veeg uit de
pan gegeven. In het gisteren versche
nen jaarverslag over 1986 maakt de ka
mer deze bewindsvrouw het verwijt
dat zij onnodig grote financiële risico's
heeft genomen bij de bouw van de
stormvloedkering Oosterschelde. In
de jaren 1984 en 1985 gaf haar ministe
rie namelijk voorschotten aan aanne
mers tot in totaal 840 miljoen gulden
zonder dat daar voldoende zekerheid
tegenover stond. Het gebeurde boven
dien zonder medeweten van de Twee
de Kamer en dat doet, volgens de Re
kenkamer, afbreuk aan het budget
recht van het parlement. Het verweer
van de minister tegen de schrobbering
van de Rekenkamer is uiterst zwak en
dat maakt de zaak alleen nog maar er
ger. Juist waar het hier gaat om het
miljoenen verslindende Oosterschel-
deproject komt dit financiële onder
onsje van minister en aannemers heel
vreemd over. Want hadden opeenvol
gende ministers niet juist aan de
Tweede Kamer beloofd dat deze nauw
keurig op de hoogte zou worden ge
houden over de voortgang in alles wat
met de bouw van de stormvloedkering
samenhing? Met handjeklap in deze
sfeer komt een dergelijke belofte
achteraf in een vreemd daglicht.
vdM.
Beroepsbevolking De werkende
bevolking in Nederland is uitgespro
ken jong vergeleken bij die in andere
westerse geïndustrialiseerde landen.
Dat blijkt uit een onderzoek naar de
beroepsbevolking van twaalf indus
trielanden, dat is uitgevoerd in op
dracht van het Nederlands Interuni
versitair Demografisch Instituut.
De gemiddelde leeftijd van de Neder
landse werknemer kwam in 1981 uit op
34 jaar. Met Canada, dat dezelfde score
boekte, komt onze arbeidsmarkt daar
mee als jongste uit de bus. Het oudst
bleek de actieve bevolking van Zwe
den: daar is de gemiddelde werknemer
39 jaar.