BRUG-TUNNEL
denen ontsluiten
eiland kopenhagen
tourismu
KAART VOOR VAKANTIEDRUKTE
de korte toer
rdp
vakantie
rubriek
uit
PZC/ vrijdagkrant
shaffy
jazz
martine
m
demanian
van rooyen
koffieconcert
't kliekske
de plok
vreemde gasteI
muizenval
de hel
het konsert
peter faber
verwacht
astronomie
trekkershutten
finland
Elke zaterdag
van 29 Nederlandse
regionale dagbladen
dinkeldal
zuid-molukken
huis doorn
VRIJDAG 20 MAART 1987
Het Deense eiland Seeland,
waarop de hoofdstad
Kopenhagen ligt, krijgt binnen
afzienbare tijd een vaste
oeververbinding met het eiland
Funen (met Odense). Aan het
langdurige 'isolement' van
Seeland komt daarmee een
einde. De belangrijkste
politieke partijen in
Denemarken zijn het
kortgeleden eens geworden
over de aanleg van een 20
kilometer lange brugtunnel
over de Grote Belt. Eerst (begin
jaren negentig) komt er een
spoortunnel van Seeland naar
het eilandje Sprogö, midden in
de Grote Belt, en vandaar een
gecombineerde spoorautobrug
naar Funen. Een paar jaar later
moet er dan een brug voor
auto's (of een autotunnel) van
Sprogö naar Seeland bij komen.
Er is een jarenlang politiek
touwtrekken geweest voor het
akkoord - dat binnenkort in het
Deense parlement officieel zal
worden bekrachtigd - tot stand
kwam. Een hoofdrol speelde
daarbij de nu 62-jarige politicus
Arne Melchior, fractie-voorzitter
van de Centrum-Democraten in
het Folketing (parlement) en tot
half augustus vorig jaar minister
van Verkeer in het
coalitiekabinet van premier
Poul Schlüter. Melchiorwordt
gezien als de stuwende kracht
acAter de ambitieuze plannen
voor de spectaculaire
brugtunnel-combinatie.
Volgens Melchior is
Denemarken van nature zelf een
verbinding (en schakel) tussen
het Europese vasteland en het
Skandinavische schiereiland.
Dat geldt niet alleen in
geografisch, maar ook in sociaal
en cultureel opzicht. De hele
geschiedenis van Denemarken
draagt de sporen van dit
geografische gegeven. Het
schiereiland Jutland is een
verlenging van het Europese
vasteland. Samen met bijna
duizend eilanden beslaat
Denemarken een oppervlakte
van 43.000 vierkante kilometer
op de landkaart. Op dat kleine
stukje grondgebied is een grote
verscheidenheidvan
landschappen. Van het tamelijk
ruige aan de westkust van
Jutland via het lieflijke Funen
naar de hoofdstad Kopenhagen.
Denemarken is ook heden ten
dage in zuiver politiek opzicht
een brug tussen Noord en Zuid.
Het is de enige staat die zowel lid
is van de Nordisk Rèd (Noordse
Raad) als van de Europese
Gemeenschap. Denemarken
speelt in hoge mate een
bemiddelende rol, waarvoor de
wisselende Deense regeringen
steeds van beide partijen
erkenning hebben gekregen.
Vanwege de vele eilanden,
gorden en belten is het zeer
lange tijd noodzakelijk geweest
vaste veerverbindingen te
onderhouden tussen de
verschillende delen van het
land. Er bestaat nog altijd een
groot aantal van dergelijke
veerdiensten, sommige
particulier eigendom, andere in
handen van de staat.
Veerdiensten hebben een eigen
charme. Ze zien erin elk geval
op toeristische posters heel
charmant uit met
aantrekkelijke schepen die
wiegen op een blauwe zee en
achtervolgd worden door
meeuwen, die naar de passagiers
lijken te zwaaien. Maar de
waarheid gebiedt te zeggen dat
het er niet al tij d zo zonning
uitziet en dat de golven niet
altijd zo blauw zijn. En de
passagiers bevinden zich niet zo
vaak aan dek om naar de
meeuwen te kijken. Ze zitten
vaker binnen achter een hapje
en een drankje of staan in de rij
bij een van de kiosken.
Impressie van de brug die een eind moet maken aan het 'isolement' van het Deense Seeland.
Daarbij komt dat er nog wel
eens geen plaats kan zijn op de
veerboot, die de reiziger graag
wil hebben, of dat hij onderweg
vertraging oploopt en de
gereserveerde veerboot niet
kan halen. Dan volgen er
vervelende, tijdverspillende
uren. Daarom werden er op de
belangrijkste trajecten bruggen
gebouwd. De meest recente in
de rij zijn de Farö-bruggen
tussen Seeland en Falster. Op
secundaire routes worden
uiteraard de veerdiensten
gehandhaafd.
Dit voorj aar zal het Folketing
besluiten tot de 20 kilometer
lange vaste oeververbinding
tussen Seeland en Funen, over
de Grote Belt dus. De
spoorwegverbinding moet eind
1992 klaar zijn, de
au to verbinding 2 tot 3 jaar later.
Tegelijkertijd is Denemarken
onderhandelingen begonnen
met Zweden om te komen tot
vaste oeververbindingen in de
Bondsrepubliek Duitsland
Puttgarden-Rödbyhavn).
Deze vaste verbindingen zijn
volgens Melchior de
beslissende schakels in het
project dat bekend staat als de
'Scandinavian Link', dat het
Sont. Er mag van worden
uitgegaan dat die er in het
midden van de jaren negentig
zullen komen. Daarna moeten er
nog vaste verbindingen in de
Oostzee komen tussen
Denemarken en de
transport van zowel mensen als
goederen tussen Skandinavië
en het vasteland van Europa
veel sneller moet maken.
Verkeer in de zin van transport
heeft altijd haast.
Men begeeft zich niet op reis om
onderweg te zijn, maar om zijn
doel zo snel mogelijk te
bereiken. Voor het
goederen-transport is het tempo
en de precisie waarmee het
wordt uitgevoerd beslissend. In
de moderne planning speelt het
begrip 'just in time-delivery' een
grote rol.
Er kan veel geld bespaard
worden door het scheppen van
een vloeiende stroom van
leveranties, zowel van ruwe
grondstoffen, onderdelen als
kant-en-klare produkten. Ook
om die redenen brengen vaste
oeververbindingen hun geld op,
ook al zou er tol voor moeten
worden betaald. Dat laatste
staat volgens Melchior als een
paalbovenwater.
JAN STEVENS
Onder de titel Vakantieverkeer 1987 geeft de geeft de ANWB be
gin juni een kaart uit, waarin een overzicht wordt gegeven van
de knelpunten en drukke reisdagen in de Europese vakantielanden.
Hierbij een greep uit de folder, die gratis voor ANWB-leden ver
krijgbaar zal zijn op elk ANWB-kantoor:
Frankrijk: probeer de grens in namiddag te passeren. Op 1/8 is er
topdrukte, rij dan niet door Frankrijk. Infoposten voor toerisme en
verkeer in N-Z-richting zijn aangegeven met borden in de vorm van
een pijl 'Information Bison Futée'. Er zijn geen wegwerkzaamheden
op doorgaande routes en eventuele omleidingen zijn aangegeven op
borden 'Iténeraire Bis'.
Zéér druk is het op 5/6 in Z-Parijs en 8/6 in N-Parijs, op 8/6 is het elders
ook druk op de weg. Op 4/10 en 11/7 is het zeer druk in alle gebieden
rond Parijs. Eind juli, 31/7-1/8 is heel Frankrijk op weg, mijdt die da
gen dus. Op 28 en 29/8 komen de Fransen weer terug van vakantie,
wederom zeer druk in heel Frankrijk.
België/Luxemburg: op 30/6 is het van 9-16 uur zeer druk in het zuiden.
In juli is het op de vrijdagen en zondagen van 16-23 uur zeer druk en
hetzelfde geldt voor augustus.
Duitsland: drukke trajecten zijn A3 Frankfurt-Neurenberg, A5
Frankfurt-Bazel, A7 Kempten-Frankfurt, A8 Karlsruhe-Müncheiv
Salzburg, A9 Neurenberg-München, A95 München-Garmisch, A99
Salzburg-München en de grensovergang Salzburg Autobahn. Bij de
benzinestations staan vaak lange files, het is rustiger én goedkoper
op de Bundesstrasse te tanken. De ANWB heeft een infoblad 'Billiger
Tanken' voor de leden. Beste reisdagen zijn dinsdag en woensdag,
neem om ongelukken te voorkomen de minder drukke Bundesstras-
sen.
Zeer druk is het 5-8 en 21/6, 4-10-11 en 31/7 en 1-7-8-15-22 en 29/8. In
september is het iets rustiger behalve in de weekenden. Dagen rond
15/8 zijn ook nog zeer druk tot druk. Blauwe omleidingsborden ont
wijkt de knelpunten.
Oostenrijk: beste reisdagen zijn dinsdag, woensdag en donderdag.
Zeer druk is het altijd op vrijdagmiddag.
Italië: gunstige reistijd van 11-18 uur of 's nachts. Van 31/7 tot en met
2/8 niet naar het zuiden rijden vanwege grote drukte.
SIEU LEEUWENKAMP
Mensen die wel eens wat meer
over sterrenkunde willen we
ten, maar er geen tijd voor heb
ben en in de vakantie ergens
naar toe willen, hebben nu een
kans die twee dingen te combi
neren. In Hoeven bij Breda
vindt van 20 tot en met 25 juli
een vakantiecursus Astrono
mie plaats. In de ochtend
(theorie) en 's avonds (praktijk)
is de deelnemer bezig met
astronomie en 's middags
staan er excursies naar onder
meer Brussel en de Oudenbos-
scher weekmarkt gepland. Ver
dere informatie op tel: 01659-
2439.
De Stichting Trekkershutten
heeft samen met de ANWB een
brochure samengesteld waarin
vrijwel alle in Nederland aan
wezige trekkershutten op een
rij zijn gezet. De brochure be
vat een overzichtelijke lijst van
is verkrijgbaar op tel: 020-
244656.
voor informatie en reservering
VND-RDP/072-196222
i'- '«W
Alle Nederlandse trekkershutten zijn in een brochure op een rijtje gezet.
IppP
hutten in Nederland. De kos
ten voor een overnachting be
dragen veertig gulden voor vier
of minder personen. De bro
chure is gratis verkrijgbaar bij
ANWB en VW.
Het VW Dinkeldal organi
seert op de vier laatste dagen
in mei voor de tweede keer de
Fietsvierdaagse. Iedere dag
kan de deelnemer kiezen uit
een lange (rond 70 km) of een
korte (rond 35 km) tocht. De
tochten voeren door Neder
land en Duitsland in het stro-
mingsgebied van het riviertje
De Dinkel. De organisatie kan
in samenwerking met de plaat
selijke horeca zorgen voor on
derdak naar keuze of voor de
huur van fietsen. Maar uiter
aard staat het de deelnemers
vrij om daar zelf voor te zorgen.
Verdere informatie op tel:
05413-1777 of 05423-83655 (tus
sen 10.00 en 12.00 uur).
Een rondreis van 43 dagen
waarbij de eilanden Java, Flo-
res, Ceram en Sulawesi worden
aangedaan, is een van de zee
trektochten per schoener in
zuidelijke richting van de reis
organisatie 'Sea-trek'. De pas
sagiers gaan per vliegtuig naar
Jakarta, stappen daar aan
boord van een schoener en rei
zen 43 dagen door de Zuid- Mo-
lukken. Het retourticket naar
Schiphol blijft een jaar lang
geldig, zodat de reiziger die er
na anderhalve maand nog niet
genoeg van heeft er nog even
kan blijven. De 43-daagse toer
tocht kost 6225 gulden. Ver
dere inlichtingen over Sea-trek
In het kader van het 125-jarig
bestaan van de Finse spoorwe
gen kunnen toeristen deze zo
mer extra goedkoop twee we
ken door het land van de dui
zend meren. Voor een 'rond-
reiskaartje', dat twee weken
geldig blijft, betalen volwasse
nen 125 Finse marken (circa 60
gulden), kinderen van vier tot
elf jaar 75 (ongeveer 35 gulden)
en kinderen jonger dan vier
jaar reizen gratis. Er zijn vaste
rondreisroutes, waarbij bij
sommige daarvan ook een
boottocht kan worden ge
maakt zonder extra kosten.
Verdere informatie: Fins Ver
keersbureau Amsterdam. Tel:
020-719876.
Het kasteelmuseum Huis
Doom, woonhuis van de Duit
se keizer Wilhelm II vanaf 1920
tot zijn dood, opende vorige
week weer zijn poorten voor
het publiek. Het thema van de
expositie is dit jaar 'Wilhelm II,
kleinzoon van Koningin'Victo-
ria'. Wilhelm II heeft van zijn
grootmoeder vele geschenken
gekregen, onder andere een
complete Schotse uitrusting
met emblemen in zilver, zilve
ren spelden voor de kilt,
schoengespen en bijbehorende
Schotse wapens, zoals 'broads
words' (sabels) en 'dirks' (dol
ken).
De keizer had talloze Britse
erefuncties. Hij was onder,
meer Veldmaarschalk van het
Britse leger. Admiraal van de
Navy en 'Colonel in Chief van
het le Regiment Royal Dra
gons. Van deze functies bezat
hg de complete tunue's, die nu
kunnen worden bezichtigd in
Huis Doorn.
Ramses Shaffy treedt zaterdag (28 maart) op in
het Ledeltheater in Oostburg. Aanvang 20.15
uur.
Zichzelf begeleidend aan de vleugel voert Ram
ses het publiek op verrassende wijze mee langs
zijn muzikale stemmingen.
In de Vierschaar Stadhuis Zierikzee treedt van
daag (27 maart) Het Demiankwartet op. Aan
vang 20.00 uur.
Jean Paul Tavenier (viool), Nelleke Scholten
(viool), Julie Barnes (altviool). Matthijs Bun
schoten (altviool) en Maarten Mosterst (cello)
vertolken met medewerking van Viola de Hoog
(cello) het Strijkkwintet in g kl.t. KV 516 van Mo
zart en het Strijkkwintet in C gr.t.op. 163 van
Schubert.
Laurens van Rooyen geeft zaterdag (29 maart)
een koffieconcert in het Dorpshuis De Brug in
Colijnsplaat. Aanvang 11.00 uur. Donderdag (2
april) is hij te beluisteren in De Stoelemat in
Bergen op Zoom. Aanvang 20.15 uur.
Tijdens zijn programma La Grande Parade
wordt hij bijgestaan door Jules Kirch (contra
bas), Mariëtte Gort (cello), Rudith Middelhuis
(fluit) en Barbara Bleij (piano). Op het program
ma staat filmmuziek en werken van Fauré,
Bach, Satie, Liszt, Elton John, Leonard Bern
stein, Stevie Wonder, Randy Newman en The
Beatles.
Zondag (29 maart) is in de Kloveniersdoelen in
Middelburg een koffieconcert te beluisteren.
Aanvang 11.30 uur.
Op het programma van Sigiswald Kuken (ba-
rokviool), Wieland Kuyken, (viola da gamba) en
Robert Cohen staat Canzona La Liparella en La
Capriola van Frescobaldi, Sonata decima van
Fontana, Fantasia in d kl.t. en in g kl.t. van Jen
kins, Ground in G. gr.t. van Simpson, Triosona-
ta in a kl.t. op. 1/3 van Buxtehude.
Vandaag (27 maart) brengt 't Kliekske een con
cert in het dorpshuis in Schore. Aanvang 20.00
uur.
Voor de begeleiding van de liedjes en voor het
instrumentele repertoire van hun programma In
Volle Bloei maakt 't Kliekske gebruik van vele
volksinstrumenten: van rietfluitje tot hommel,
draailier en doedelzak.
maar ook duiken verwante figuren als 'de tijc,
'de vrouw' uit de coulissen op. Razendsnelle!
tuumwisselingen stellen Peter Faber in
van de ene rol in de andere te schieten. Hol
thema's vormen grote liefdes in de vorm van J
selende dames, de schepping van de wereld,
ouder worden van vroeger beeldschone gei
den en het altijd maar weer gelukkig willen j
Cupido werd bedacht en geschreven door I
Chrispijn en Peter Faber.
Theater Plok speelt vandaag (27 maartl
buurthuis De Zwaan in Oost-Souburg. a|
vang 20.30 uur.
De voorstelling 'Stopverf is een bizar spel 'j
Vincent van de Akker en Theo Westerduin. 1
klein spektakel in een te klein decor waar g
lige schemerlampjes en menselijk leed hand
hand gaan. Twee schuchtere heren verbal
zich over zichzelf en elkaar en de reacties van J
publiek maakt hun verwarring alleen maar{
ter. Beschaamd of vol overgave storten zij ziel
een spel met koffers, mime, improvisaties]
vooral gezang.
Theatergroep DoDD is zaterdag (28 maartl
zien in het Zuidlandtheater in Terneuzen. Al
vang 14.00 uur.
De extra voorstelling van 'Vreemde gasten|
voor kinderen van vijf tot en met negen jaar. I
is een spel, waarin de personificaties van t
slechte eigenschappen van een twaahjarign
je met haar op de loop gaan: ze is zo ontevrel
dat Hebzucht, Vraatzucht en Opschepperijl
kans schoon zien haar volledig in te palmen]
In het Middelburgs Minitheater is zaterdag]
maart) en zaterdag (4 april) de voorstelling v|
de Muizenval geschreven door Agatha Chris|
te zien. Aanvang 20.30 uur.
Het spel speelt in een afgelegen pension in I
buurt van Londen. Het is kort na de tweede if
reldoorlog, hartje winter en door sneeuwval z
de wegen onbegaanbaar geworden. De heerl
mevrouw Ralston hebben een huis geërfd en|
sloten het als pension in te richten. Berichtl
over een moord en een aantal onverwachte I
beurtenissen brengen de veiligheid in gevaarl
houden het pension en zijn bewoners in e|
worggreep.
De Jo Jo Swing Band uit Breda treedt zaterdag
(28 maart) op in Jazz Club Goes (Slot Ostende).
Aanvang 21.00 uur.
Het gezelschap speelt zogenaamde classic swing
en bestaat uit altsax, tenorsax, piano, gitaar,
contrabas en drums.
Martine Bijl is woensdag (1 april) te zien in de
Schouwburg in Middelburg. Aanvang 20.00
uur.
Martine heeft een nieuwe theatershow: 'Bijl'. De
teksten zijn onder meer van Henk van der Mo
len, Youp van 't Hek, Robert Long en haarzelf, zij
wordt begeleid door Pierre Biersma (piano),
Henk van der Molen (gitaar), Charly Angenois
(bas) en Louis De Bij (slagwerk).
Martine werd in 1948 geboren in Amsterdam. In
1967 maakte zij deel uit van de Knokke-songfes-
tivalploeg en verscheen haar eerste elpee. Voor
een deel was dit repertoire voorzien door Henk
van der Molen, met wie de samenwerking vanaf
dat moment is blijven bestaan. Martine schreef
en illustreerde twee kinderboeken en maakte
een aantal televisie-shows, waarvoor ze de tele-
vizierring kreeg. In oktober 1983 begon zij met
haar eerste theatershow, die onder meer werd
onderscheiden met de Johan Kaart-prijs.
In het Zuidlandtheater in Terneuzen is Teo Jo
ling samen met Lucia Meeuwsen in 'Het Kon
sert' te zien. Vandaag (27 maart) 20.00 uur.
Joling presenteert al tien jaar zijn muziekthea
ter zonder woorden. Op het podium heeft hij te
maken met een opstandigevleugel, die voor deze
voorstelling niet te onderscheiden is van een
echte Steinway. Het klankbord zit vol techni
sche apparaatjes, die een eigen leven gaan lei
den. Een origineel optreden met als hoogtepunt
de bewerking van Mozarts pianoconcert in A
Majeur KV 414.
Zaterdag (28 maart) is Peter Faber in De Stoele
mat in Bergen op Zoom te zien in zijn nieuwe
solo-programma 'Cupido'. Aanvang 20.15 uur.
In deze voorstelling speelt de liefde een hoofdrol
Toneelgroep Het Volk is woensdag (1 april)!
zien met De Hel naar het boek Bint van Borq
wijk. Zuidlandtheater 20.00 uur.
Toen Bint geschreven werd was Europa danigl
beweging (1934). Maar Bint staat niet mod
voor een tijdsbeeld, ook niet voor een bepaa[
systeem. Nee, deze 'roman van een zender' 1
zien dat er altijd mensen zullen zijn bij wie I
macht uitstekend smaakt. Bint trekt zich ter]
en erkent daarmee zijn fout, maar De Bree sta|
klaar om het regime te handhaven.
Met medewerking van Bert Bunschoten en Wj
bolt Kruijver, regie Ko van Leeuwen.
In de Schouwburg in Middelburg is vrijdag
april) het nieuwste stuk van Lodewijk de j
'Angelo Rosanna' te zien. Aanvang 20.00 uii
Met medewerking van onder meer Glenn Dij
fort, Geert de Jong en Gees Linnebank. De reg[
is in handen van Theu Boermans.
Theater DoDD speelt 'Vreemde gasten' in
Schouwburg in Middelburg. Zaterdag (4 aprj
15.00 uur.
De voorstelling is voor kinderen van vijf tot n|
gen jaar.
Laurens van Rooyen speelt zaterdag (4 april) i
de Concertzaal in Middelburg. Aanvang 20(|
uur.
Samen met zijn Trio speelt hij het familiecoj
eert 'La Grande Parade'.
De Hoofdstad Operette brengt woensdag
donderdag (8 en 9 april) 'der Bettelstudent' ind
Schouwburg in Middelburg. Aanvang 20.00 uul
De regie is in handen van Alexander Pichl|
(Weense Opera).
Het Zeeuws Orkest geeft donderdag (9 april)eel
concert in de St. Jacobskerk in Vlissingen. Aa|
vang 20.00 uur.
Het orkest staat onder leiding van Louis Stotij]
Stichting Danskern geeft zaterdag (4 april) in I
Stoelemat in Bergen op Zoom een voorstelinj
Aanvang 20.15 uur.
De choreografen May O'Donell, Doris Humpl]
rey en Anna Sokolow staan centraal.
Het Mechels Miniatuur Theater brengt 'Vroil
wenharten en Mannendromen' in Den Dullae]
in Hulst. Aanvang 20.00 uur.
Met medewerking van onder meer Manu en R]
né Verreth.
Het ensemble 'Ajouté' geeft zaterdag (4 apriliil
Kloveniersdoelen in Middelburg een concer|
Aanvang 20.00 uur.
Centraal staat de componist Olivier MessiaenJ
Bram Beekman geeft woensdag (8 april) in
Nieuwe Kerk in Middelburg een orgelconcer|
Aanvang 20.00 uur.
Op het programma staat 'La nativité du Sei]
neur' van Messiaen.
In de Geerteskerk in Kloetinge is zaterdag
april) de Johannes Passion van J.S. Bach te b]
luisteren. Aanvang 20.00 uur.
De instrumentele begeleiding wordt verzorg!
door het Dordts Kamerorkest. De leiding in i|
handen van Stoffel Gunst.
Ramses Shaffy
