EIEREN
versheid vaak
vraagteken
teler denkt
marktgericht
aan tafel
salade-bar kunt u
zelf samenstellen
kaarti!
CLAUSTHALER
alcoholvrij
bier verovert
de markt
marktgericht
rommelen
erf-
r-eieren
geheim recept
proeven
marktaandeel
fljDAG 27 MAART 1987
Tinden we een gekookt eitje
nu echt lekker, of is het meer
Li vaste gewoonte. En smaakt
Jen scharrelei nu lekkerder of
liet. En hoe vers zijn de eieren
Ifenlijk als we ze in de
Ipermarkt kopen?
■en ei hoort erbijDie slagzin
lent iedereen. Er is nauwelijks
ïden om dat tegen te spreken.
Ie laatste vijftien jaar is een ei
Inper duurder geworden,
lovendien is de
lolesterolangst ook wat
[gedamd. Adviseerde het
loorlichtingsbureau voor de
loeding een jaar geleden nog
Jer week niet meer dan twee
■tjes te eten, nu zijn dat er al
lie. En dat is toch 50 procent
|eer. „Als iedereen zich
laai aan houdt, voorspel ik
louden tijden voor deze
Iranche", grinnikt ir. A. Mijs,
loofd afdeling Produktie en
lerwerking van het
Iroduktschap voor Pluimvee en
lieren.
europees gezien zijn we echt
leen uitgesproken eiereneters.
Alleen in Italië eten ze per hoofd
van de bevolking nog minder
eieren. Wij Nederlanders eten
200 eieren per jaar per hoofd van
de bevoking. Daar zijn de eieren
om mee te bakken of voor de
garnering in de salade bij
inbegrepen. Onze Oosterburen
bijvoorbeeld eten 280 eieren per
jaar per hoofd van de bevolking.
En in Spanje zijn het bijna 300
eieren. Absolute topper is Israël,
waar men 400 eieren per jaar per
hoofd van de bevolking eet.
Vinden we eieren lekker?
Blijkens een onderzoek van het
produktschap wel. Verreweg de
meeste Nederlanders lusten wel
een ei. Maar is eieren eten niet
meer een gewoonte dan een echt
genot? Proeven we een ei dan
wel goed? Want wie echt goed
een eitje proeft, en dat geldt dan
vooral voor de liefhebbers van
het zachtgekookte eitje, die kan
dan nog wel eens voor
verrassingen komen te staan. En
dat heeft niks met het scharrel-
of batterij-ei te maken, maar wel
met de versheid van een ei.
ke Nederlandse telers van
"groente en fruit denken
narktgericht. Met andere woor-
hen: ze spelen in op wat de con-
lument wil. Hoe komen de sig
nalen vanuit de consumenten-
troepen bij die teler terecht? Ir.
Harry Barendse, hoofd markt
onderzoek en marktordening
Van het Centraal Bureau van de
(Tuinbouwveilingen in Neder
land, vertelt hoe dat in z'n werk
Vaat.
Er staat zegt hij, een nieuw on-
perzoek voor de deur, dat dit
(voorjaar van start gaat en waar-
fan de uitkomst de teler een idee
noet geven, waarop hij moet let-
len. „Het is een algemeen kwa
liteitsonderzoek, waarbij we wil
len onderzoeken welke waarde
Jde Nederlandse consument pre-
Icies hecht aan kwaliteit van
Igroente en fruit. Hoe reageert de
[consument op kwaliteitsver
schillen en welke prijs heeft men
lover voor de verschillende kwali-
Iteiten. Ons doel is de telers te
Imotiveren op bepaalde kwali-
Iteitsaspecten de nadruk te gaan
leggen", aldus Barendse.
■De consument, die de groente in
Ide bij het onderzoek betrokken
Isupermarkten koopt, wordt na
Ihet passeren van de groente-af-
Ideling gevraagd enkele vragen
lover zijn aankoop te beantwoor
den. Bij deze vragen wordt inge-
Igaan op uiterlijke kwaliteit en
■prijsstelling. „Men kiest altijd
Ivoor een mooi uiterlijk omdat je
Ibij groente en fruit aanneemt,
Idat dit ook iets zegt voor de in-
I nerlijke kwaliteit. Een mooi ui-
Iterlijk heeft toch vaak een posi-
Itief effect op de hele beleving.
lEen produkt dat er goed uitziet
I—het oog wil ook wat doet het
Ivaler in de mond lopen", zegt
Ibij. „Bij groepsdiscussies blijkt,
I dat men voorkeur zegt te hebben
Ivoor grillig gevormde tomaten,
Imaar als de mensen na de dis-
Icussie naar huis gaan en toma-
I ten mogen meenemen, kiezen ze
I toch voor de fraai gevormde ron-
I de exemplaren. Men gaat op ze-
I ker", heeft Barendse geconsta-
I teerd.
I Bij het onderzoek zullen waar
schijnlijk de 'grote' produkten
I als tomaten, komkommers en
I paprika worden betrokken. In
ieder geval wordt gekozen voor
produkten waarbij kwaliteits-
en prijsrelatie duidelijk zijn te
definiëren. De resultaten van
zo'n onderzoek komen uiteinde
lijk via commissies bij de teler
terecht, die er dan marktgericht
mee aan de slag kan.
Het zou te ver gaan, te stellen
dat er blauwe tomaten zullen ko
men, als bij consumentenonder
zoek zou blijken dat daaraan be
hoefte zou bestaan, maar toch...
de teler brengt wat de consu
ment wil. Immers, dit leidt ook
tot een produkt, dat wordt be
taald.
Het aanbood aan voorjaars
groente neemt gestaag toe, om
maar even naar de markt zelve
te lopen. Er worden mooie kleine
rode vleestomaten aangevoerd,
waarmee heerlijke provencaalse
salades zijn te maken. Snijd de
tomaten in partjes en doe ze in
een flinke kom. Hak peterselie,
jonge uitjes en als het kan
verse basilicum fijn en strooi dit
over de tomaten. Voeg een
schepje suiker toe, vers uitge
perst citroensap en olijfolie van
de eerste koude persing, pers een
teentje knoflook uit, strooi wat
oregano over de tomaten en
schep alle ingrediënten met de
hand goed om. Laat alles een uur
intrekken. Met warm stokbrood
en een simpel glas zuidelijke ro
de landwijn waant u zich in zon
nige oorden. Tot slot nog een
exotische tip van Viktor Phaff
van het Nivaa, de 'aardappelen
club': aardappel-groente-ome-
let.
Benodigdheden: 2 flinke aardap
pelen, 2 uien, halve groene en
halve rode paprika, 1 courgette,
1 aubergine, 2 teentjes knoflook,
3 tomaten, 5 g boter, 4 eieren, 50
g belegen kaas in blokjes, peper
en zout.
Kook de aardappelen gaar in de
schil. Was de groente en snijd ze
in blokjes. Fruit de ui, daarna de
paprika, de courgette en auber
gine aan en ontdoe intussen de
tomaten. Pers de knoflook bo
ven de groente uit. Snijdt de
aardappel in blokjes en voeg ze
met de tomaat en de kaas toe
aan de nasmorende groente. Ge
klutste eieren erover en laten
stollen onder het deksel.
PIETER HARCKSEN
Een ei heeft een prima
natuurlijke verpakking,
waardoor het wel weken goed
blijft. Maar goed blijven is iets
anders dan vers blijven. De
versheid van het ei is de
belangrijkste smaakbepaler.
We zijn in Nederland al zo ver dat
of het nu om scharreleieren gaat
of om eieren van de
legbatterijen, er hetzelfde voer
wordt gebruikt. Het zal in
samenstelling iets schelen, maar
grote verschillen zijn er niet.
Grote smaakverschillen zullen
er derhalve ook niet zijn. Wat
dan blijft is de kwaliteit en dus
ook de smaak, die sterk
achteruit gaat bij het langer
bewaren.
Om de comsument ter wille te
zijn hebben ze in de EG de
maatregel ingevoerd dat er een
datum op de verpakking komt.
Helaas is het geen uiterste
verkoopdatum geworden
(waarbij dan de discussie zou
moeten zijn of dat twee of drie
weken na de inpakdatum moet
zijn) maar een datum waarop er
ingepakt is. Dat hoeft niet perse
dezelfde dag of week te zijn als de
dag waarop de eieren geraapt
zijn.
Met die inpakdatum wordt wel
meer gerommeld. Soms is de
nep zo dom dat het om te lachen
is. Een doosje eieren Klasse A.
Op dinsdag 10 maart gekocht.
Volgens de datumstempel de
volgende dag pas verpakt en
blijkens de informatie gebeurt
dat juist altijd op maandag. En
waarom die nep? De eieren
blijken echt heel vers. Te
merken aan het dikke eiwit bij
het bakken en de nog kleine
luchtkamer bij het koken.
Misschien meer de macht van
de gewoonte.
Eieren zijn een produkt,
waarmee de consument
gemakkelijk bedrogen kan
worden. Zoals gezegd, echte
smaakverschillen zijn er niet
tussen de scharrel- en de
batterijproduktie. Een slimme
eierhandel zorgt dus dat hij
eieren snel op de markt brengt.
Ze zijn dan nog vers en smaken
goed. Op de verpakking zet hij
dan net niet de aanduiding
scharreleieren, maar
bijvoorbeeld Vers van de
BoerderijZo ontsnapt hij aan de
controle die er op
scharrelbedrijven is. En, hij kan
zo'n drie tot vijf cent meer per ei
rekenen. Kassa.
Om het feest compleet te maken
verzint hij voor de eieren die los
worden verkocht een
onduidelijk stempeltje en ook
die worden dan voor de
goedgelovige klant een
scharrelei. Het staat er niet.
Verse Eieren staat er dan bij
Nogmaals, geen kwaad woord
over de kwaliteit van de eieren.
Of het moet zijn dat de schaal
wat dun is. Maar aan het lot van
de kip die de eieren heeft gelegd,
verandert het niets en de
consument betaalt een te hoge
prijs.
Een kenner kan overigens wel
een miniem verschil zien tussen
een scharrelei en een batterij-ei.
Een legbatterij
een week leggen ze weer als nooit
tevoren. Dat gebeurt bij mij niet.
Die medicijnen moeten toch
terug te vinden zijn in de eieren.
Als je kippen eerlijk behandelt,
moetje dat met eieren ook doen.
Dan maar genoegen nemen met
tijdelijk een mindere produk
tie".
Kanttekeningen ook bij de
zeven kippen of hennen per
meter om het predikaat
scharreleieren te mogen
krijgen. Zeven kippen is veel.
Semi-scharrel zou een betere
benaming zijn. En echte
erfkippen, kippen die dus
Het scharrelei zal een mooie
glans hebben. Dat komt omdat
de kip zelf nog even blijft zitten
op het ei en het rondom mooi
droogt. Dat geeft die glans.
Scharreleieren mogen die naam
voeren als ze gelegd worden in
een ruimte waar per vierkante
meter maximaal zeven kippen
lopen. In het Noordhollandse
Beets zit nog zo'n echt
scharrelbedrijf. De familie
Garms. „Het gaat de goede kant
op met het produkt ei"zegt de
heer Garms. „Maar er is nog
steeds een boel waar ik me
zorgen over maak. Wij hebben
hier een eerlijk bedrijf. Drie
kippen per vierkante meter. Dus
echt wel pure scharrelkip. Maar
kijk, als bij mij de kippen door
een of andere stress wat minder
leggen, dan is het een koud
kunstje om de voederfabrikant
te bellen, die dan wat medicijnen
aan het voer toevoegt en binnen
buitengelaten kunnen worden
en dan ook ander voer eten,
zouden voor erf-eieren in
aanmerking moeten komen.
Maar die eieren zijn niet zo
talrijk dat ze direct in grote
getalen op de veilingen zullen
belanden. Binnen de EG zijn er
voor de consument
nietszeggende kwalificaties.
Het mengen van medicijnen
- door het voer baart ook het
produktschap wel zorgen. „Ook
al gaat het om uiterst minieme
hoeveelheden residu's, die
mogelij k pas schadelij k zullen
zijn bij het eten van honderd
eieren in de week, toch denk ik
dat het goed zal zijn als die
toevoegingen aan het voer
wettelijk worden geregeld, zodat
het in ieder geval aan banden
gelegd kan worden", zegt ir. A.
Mijs.
HUUB KLOMPENHOUWER
Een gaaf uiterlijk van groente en fruit geeft bij de aankoop meestal
ie doorslag.
Ze schieten als paddestoe
len uit de grond. En niet al
leen in de grote steden. Het is
een internationaal verschijn
sel: de salade-bar. In beschei
den vorm bestaande uit een ta
fel met diverse salades achter
in de eetzaal,maar soms ook
wel uitgebouwd tot een eet
baar schilderij van monumen
tale omvang. Handige restau
rateurs etaleren al dit moois
heel aanlokkelijk direct ach
ter de ramen. De aanblik van
vrijelijk toetastende gasten
blijkt voor veel voorbijgan
gers onweerstaanbaar.
Het zelf samenstellen van een
maaltijd uit verse ingrediënten
geeft een extra dimensie aan
het eetplezier. En het is een
leuk alternatief voor een feest
je, ook thuis. De hiervolgende
suggestie biedt een ruime keus
uit tien groentes, tien visscho
tels, 10 vleesschotels, drie sa
mengestelde salades en twee
sausjes. Er zijn eetgelegenhe-
den waar een saladebuffet van
35 schotels normaal is, maar in
huiselijke omstandigheden
kan een dergelijke uitbundig
heid wat begrotelijk zijn. In dat
geval is een selectie mogelijk
uit elke hiervolgende groep. Al
le onderdelen worden in aparte
schalen gepresenteerd en de
meeste ingrediënten zijn kant
en-klaar in pot of blik, dan wel
vers verkrijgbaar.
1. Blaadjes rode en icebergsla,
2. tomatenschijfjes, 3. gehal
veerde uienringen, 4. gesnip
perde rauwe rode kool, 5. ge
snipperde knolselderij, 6. smal
le reepjes rauwe wortel, 7. ra
dijsjes, heel, gehalveerd of in
schijfjes, 8. even gekookte en
tot lauw afgekoelde spercie-
boontjes, 9. gepocheerde
champignons, 10. snippers ro
de en groene paprika. Vis-
groep: 11. sardientjes, 12. gefri
tuurde sardijn, 13. zure mossel
tjes, 14. stukjes gerookte pa
ling, 15. gemarineerde inktvis,
16. stukjes gestoomde ma
kreel, 17. garnaaltjes, 18.
mootjes zoute haring, 19. stuk
jes makreel in tomatensaus, 20.
gerookte sprotfilet. Vleeswa
rengroep: 21. plakjes paté, 22.
knakworstjes, 23. galantine, 24.
blokjes leverworst, 25. schijfjes
paardeworst, 26. plakjes sala
mi, 27. stukjes rookworst, 28.
plakjes koude rosbief, 29. blok
jes gekookte ham, 30. reepjes
gebakken biefstuk. Samenge
stelde salades en sausen: 31.
rijstsalade, 32. aardappelsala-
zout, peper en een vinaigrette
van 1 eetlepel mosterd, 5 eetle
pels rode wijnazijn, 1 1/2 dl
zachte olijfolie, 2 theelepels
basterdsuiker, 1 eetlepel ged-
hakte bieslook en een 'snufje
zwarte peper.
Aardappelsalade
Bereiding: vermeng 500 gram
net gaar gekookte in blokjes
gesneden aardappels met 50
gram gesnipperde en in wat
spekvet gebraden sjalotjes, 2
gesnipperde rode uien (rauw),
en een dressing van 1 dl zure
room, 2 dl mayonaise, 2 teen
tjes geplette knoflok, 1 kopje
gehakte peterselie, 1 eetlepel
basilicum, 1 eetlepel dille en 1
eetlepel geraspte Parmesaan-
de, 33. fruitsalade, 34. mayonai
se, 35. notendressing.
Alleen de salades en de dres
sings vergen nog wat nadere
uitleg:
Fruitsalade
Bereiding: meng blokjes appel
en banaan met schijfjes kiwi en
aardbei. Strooi er basterdsui
ker over en giet er een scheut
aardbeienlikeur bij.
Rijstsalade
Bereiding: vermeng 1 kilo war
me gekookte rijst met 1 rode en
1 groene in fijne reepjes gesne
den paprika, 1 gesnipperde ro
de ui, 1 blikje fijne doperwtjes,
3 eetlepels fijngehakte peterse
lie, 100 gram gewelde rozijnen.
se kaas. Op smaak brengen
met wat peper en zout.
Mayonaise
Draai 2 eieren, 1 eetlepel mos
terd, 3 eetlepels azijn, 1 eetle
pel sherry, wat zout en zwarte
peper in mengbeker of mixer
tot een egaal mengsel en voeg
dan druppel voor druppel al
draaiend 4 dl maisolie toe tot
alle olie is opgenomen in een
gladde saus.
Notendressing
Meng 2 eetlepels mosterd met 2
eetlepels wijnazijn, 1 eetlepel
citroensap, 4 eetlepels sla-olie,
3 eetlepels notenolie, 1 plukje
gehakte peterselie en wat zout
en peper.
RIEN VAN REEMS
In het centrum van Frank
furt, dicht bij de Alte Oper,
staat een café met een vloerop
pervlak niet veel groter dan
dat van een fikse huiskamer.
Maandelijks zet de gastvrije
waardin van deze drukbeklan-
te 'Kneipe' 100 hectoliter bier
om. Tweehonderd vaten van
vijftig liter. Per vierkante me
ter een boel bier maar geen
hoeveelheid waar ze in het
land met de grootste biercon
sumptie ter wereld van staan
te kijken. Wel bijzonder is dat
een groot deel van die plas uit
alcoholvrij bier bestaat.
Najaren van onderzoek en ont
wikkeling bracht de Binding
Brouwerij in Frankfurt am
Main in 1979 het Clausthaler
alcoholvrije bier op de markt,
genoemd naar een plaatsje in
de Harz waar een produktie-
eenheid van deze op een na
grootste brouwerij in Duits
land is gevestigd. Clausthaler
onderscheidde zich van de al
bestaande alcoholvrije bieren
vooral door de smaak. Tot op
de dag dat Clausthaler werd
gecreëerd waren alle pogingen
om een alcoholvrije drank te
produceren die met bier kon
worden vergeleken, in feite fali-
kant mislukt. Het lukte een
voudigweg niet de biersmaak
te evenaren. Met de alcohol
onttrok men ook de ziel aan het
bier en geen van de produkten
zag kans populair te worden.
Clausthaler daarentegen was
al direct een succes, dankzij
het unieke produktieproces,
waarvan de formule even ge
heim is als het recept voor Co
ca-Cola. Noch verkoopsdirec
teur dr. Rottger noch de heer
Biermann van het laborato
rium zijn van zins veel meer
dan een tipje van de sluier op
te lichten. Beiden beperken
zich tot de onthulling dat
Clausthaler wordt gebrouwen
volgens het ruim vier eeuwen
oude Duitse Reinheitsgebot.
Dat wil zeggen dat alleen de
grondstoffen gerst, gist, hop
en water worden gebruikt zon
der enige verdere toevoeging.
Toch is Clausthaler, ondanks
het vrijwel ontbreken van al
cohol en terwijl het niet gepas
teuriseerd wordt, minstens
een jaar houdbaar.
Waarschijnlijk schuilt het ge-"
heim voor een deel in de
maischmethode. Maischen
komt neer op het maken van
een beslag van gemalen mout
en water dat in stappen wordt
verhit tot maximaal 72 graden,
waarbij enzymen het zetmeel
in het beslag omzetten in ver-
gistbare en onvergistbare sui
kers. Het produkt van het mai
schen is een waterige, min of
meer zoet smakende oplossing
die de brouwers wort noemen.
Door de wort onder toevoeging
van hop te koken en vervol
gens te laten vergisten ont
staat tenslotte bier.
Binding is er in geslaagd een
wort te produceren die slechts
weinig vergistbare suikers be
vat. Dat verklaart het lage al
coholgehalte van Clausthaler,
want suiker wordt tijdens het
gistingsproces omgezet in al
cohol en hoe meer suiker hoe
meer alcohol. Bovendien duurt
de vergisting hier maar 48 uur
tegen normaal zes dagen voor
een alcoholhoudend bier. De
gist produceert dus weinig al
cohol maar geeft wel smaak-
Clausthaler: alcoholvrij, maar toch echt bier.
stoffen af. Overigens wordt tij
dens de lange lagering zes
weken bij een temperatuur van
-1 graad Celsius nog eens ex
tra gist toegevoegd. Bij die lage
temperatuur stopt de vorming
van alcohol maar gaat de
smaakontwikkeling door.
Door echte biergist te gebrui
ken krijgt Clausthaler een
sterk bierig karakter en dat
geldt zowel voor de smaak als
voor het aroma. Typerend is
daarnaast de vorming van een
stabiel schuim, zodat dit alco
holvrije bier aan de voornaam
ste eisen van de kritische bier
drinker voldoet.
Bezoekers van de brouwerij
krijgen steevast een biertje
aangeboden. Dr. Rottger tapt
het bier in een Romer Pils
glas. Zelfs na het tweede
glaasje heeft nog niemand in
de gaten grof bij de neus te zijn
genomen. Tot het gegrinnik
van de brouwers verraadt dat
het bier in het Romerglas geen
normale pils is maar alcohol
vrije Clausthaler. Geen van de
bezoekers had de alcohol ge
mist en zo gaat het nu altijd,
verzekert dr. Rottger. Het
komt zelfs voor, zegt hij, dat
cafébezoekers die zich er niet
van bewust zijn dat de Claus
thaler die zij drinken geen al
cohol bevat, de hoogte krijgen
of althans de verschijnselen
daarvan vertonen. Wat sug
gestie allemaal niet vermag.
In het introductiejaar 1979 pro
duceerde Binding 13.000 hecto
liter Clausthaler. Die hele hoe
veelheid werd afgezet op de na
tionale Westduitse markt. Vier
jaar later kwam de export op
gang. Engeland kreeg in 1983
een contingent van 2500 hecto
liter, het jaar daarop was die
hoeveelheid verveelvoudigd en
bedroeg de totale produktie bij
Binding in Frankftirt al 160.000
hectoliter. In 1984 ging 1000
hectoliter alcoholvrije Claus
thaler naar de Verenigde Sta
ten en werd het bier ook in Ne
derland (600 hectoliter) geïn
troduceerd. Een staflid van dis
tilleerderij Dirkzwager, een
maagpatiënt, ontdekte het in
1983 tijdens een vakantie in
Oostenrijk en was direct en
thousiast. Na een half jaar
marktonderzoek werd beslo
ten het een jaartje te proberen.
In Nederland herhaalde zich
wat in Duitsland was gebeurd,
de consumptie verveelvoudig
de binnen het jaar en in 1986
dronken we in ons land een ge
schatte 5300 hectoliter Claus
thaler, terwijl de brouwerij in
totaal 360.000 hectoliter produ
ceerde.
Tot dusver werd in Nederland
Clausthaler veel via de levens
middelenhandel gekocht en
thuis, dus in de anonimiteit,
gedronken. „Mensen denken
al gauw dat iemand een handi
cap moet hebben om alcohol
vrij bier te drinken", zegt dr.
Rottger. In Duitsland, maar
ook in Engeland, heeft Claus
thaler inmiddels het imago
veroverd een echt bier te zijn.
Analyses hebben aangetoond
dat Clausthaler niet meer dan
0,4 procent alcohol bevat
(evenveel als sommige vruch
tensappen), daarom mag het in
Duitsland alcoholvrij maar
moet het per 1 april in Neder
land alcoholarm worden ge
noemd. Bij een consumptie
van anderhalve üter per uur
kan geen spoor van alcohol in
het bloed worden aangetoond.
Sommige broodsoorten bevat
ten zelfs twee keer zoveel alco
hol als dit bier uit Frankfurt.
Het bevat tevens zo'n dertig
procent minder calorieën dan
een gewoon pilsje.
Voor Binding is het alcohol
vrije bier een belangrijk pro
dukt. De totale jaarlijkse bier-
produktie van deze brouwerij
bedraagt 2,3 miljoen hectoli
ter en bijna een kwart daar
van is Clausthaler. Binding
heeft in West-Duitsland 60
procent van de alcoholvrije
biermarkt in handen en in Ne
derland 45 procent.
De heer G. M. Kleinjan van im
porteur Intercaves verwacht
dat dit marktaandeel zal stij
gen. Het ontmoedigingsbeleid
van de overheid ten aanzien
van de alcoholconsumptie en
de aandacht voor gezonder le
ven bevorderen de omzet van
alcoholvrij bier. De distributie
wordt grootscheeps aangepakt
en eind maart ligt Clausthaler
in de supermarkten van Albert
Heyn. Daarna volgt de intro
ductie bij de horeca.
RIEN VAN REEMS
In de gistingskelder staan tientallen kuipen waarin het bier tot gisten wordt gebracht. De trechter in
het midden is de onderkant van zo'n gistingskuip. Na het gistingsproces wordt het bier afgetapt en
via de buizen naar de klaringskuipen gevoerd.
