Buitenlanders in nadeel
bij opzet eigen bedrijf
Directie Vink Rotadruk
in Axel gewijzigd
Landarbeiderswet
Meer aandacht
in het gewoon onderwij
dyslexie
iderwiii
WEIGERING OPGEVEN RAADSZETEL
GROND ALLEEN NOG BIJ
BOERENZOON IN TREK
d;
-y
Bevestiging van
vonnis geëist
voor uitlokken
brandstichting
Evergreens treden
op in Middelburg
Voor 500 gulden
gestolen uit
magazijn Kapelle
SINDS KORT SPECIALE CONSULENT IN GOES
Eigen bedrijf
TIEN PROCENT LEERLINGEN HEEFT HULP NODIG
Symptomen
PZC/ provincie
HULST Voorzitter J. A. Habraken van de PvdA, afdeling Hulst/Hontenisse, is van mening
dat er op zeer korte termijn een punt gezet moet worden achter de 'affaire Martens'. De voorzit
ter wil zich inzetten om een compromis te vinden tussen het dissidente raadslid B. C. E. Mar
tens en de plaatselijke PvdA-afdeling, die in het voorjaar van 1986 met een motie van wantrou
wen tegen het raadslid te kennen gaf van Martens af te willen. Habraken vindt dat „de leden de
politieke realiteit onder ogen moeten zien en in plaats van zich bezig te houden met interne
kwesties zich met de gemeentelijke politiek moeten bemoeien".
HOORT,
ZIET M
T
WOENSDAG 7 JANUARI 1987
PvdA wil compromis met
raadslid Martens Hulst
Het standpunt van de PvdA-voorzitter
moet bezien worden in relatie tot de
brief die Martens de afgelopen week
heeft verzonden aan het secretariaat
van de afdeling. In dat schrijven stelt
Martens nadrukkelijk in de Hulster
Raad te willen blijven zitten. Dit bete
kent dat hij geen gehoor wil geven aan
het verzoek van het afdelingsbestuur
om zijn zetel op te geven. „Dat verzoek
was een logisch vervolg op het aanne
men van de motie van wantrouwen te
gen Martens en een volgende stap zou
het starten van een royementsproce
dure zijn", zegt Habraken.
DEN HAAG De 29-jarige Middel
burger A. A. heeft dinsdag door de
procureur-generaal bij het Haagse ge
rechtshof, mr P. Bos, voor uitlokking
van brandstichting, negen maanden
gevangenisstraf met aftrek, waarvan
drie maanden voorwaardelijk met
een proeftijd van twee jaar tegen zich
horen eisen. De Middelburgse recht
bank was op 26 april 1985 tot hetzelfde
vonnis gekomen. A. was tegen het
vonnis in hoger beroep gegaan, omdat
hij zich niet schuldig voelt.
Op 2 december 1983 hebben twee bui
tenlanders voor verdachte opzettelijk
brand gesticht in diens woning aan de
Middelburgse Poelendaeleweg 44. De
vloerbedekking en een paar kranten
werden met spiritus besprenkeld en
aangestoken. Het meubilair en de stof
fering verbrandden. Er ontstond ge
vaar voor de belendende panden met
hun bewoners. Verdachte, van Turkse
afkomst, die beweerde in psychische
moeilijkheden te verkeren, werd door
B. Y., de tot landuitzetting veroordeel
de Turk uit Middelburg, die momen
teel ondergedoken zit, geadviseerd zo
te handelen. Met het verzekeringsgeld
zou veel leed opgelost kunnen worden,
zo was de redenering. A. schreef op ver
zoek van B. Y. een briefje met de mede
deling, dat hij voor geld zijn huis zou
laten verbranden. B. Y. werd vijftien
honderd gulden in het vooruitzicht ge
steld.
A. zou tot zijn daad gekomen zijn, om
dat hij zich in die periode erg ongeluk
kig voelde. Hij vond zich zwaar onder
druk staan. Op verzoek van B. Y. ver
trok A. op 1 december naar familie in
Enschede, na eerst de sleutel ter hand
gesteld te hebben van de brandstich
ters. Volgens een niet-recentelijk rap
port (van de reclassering) is de finan
ciële situatie van A. slecht vanwege
diens drank- en gokzucht.
Mr J. Sap, verdediger van A., stelde
dat er verschillende verklaringen zijn.
Volgens hem kunnen de verklaringen
die buiten de rechter-commissaris en
het politie-apparaat om zijn afgelegd
niet meetellen. De verklaring, die zijn
cliënt bij het hof heeft afgelegd, zou
moeten gelden.
Volgens mr Sap laat de procureur-ge
neraal het begrip 'uitlokking' buiten
beschouwing. Omdat de afgelegde ver
klaringen elkaar niet overlappen is
volgens mr Sap niet duidelijk wie in
eerste instantie het voorstel tot brand
stichting naar voren heeft gebracht.
Hij voerde verder aan dat zijn cliënt
zich in een dusdanige positie bevond,
dat hij zich een maand na de brand on
der psychiatrische behandeling in
Zeeland en later in Duitsland moest
stellen. Momenteel is verdachte onder
behandeling van een psychiater van
het RIAGG in Goes. Mr Sap pleitte
voor een vermindering van de straf en
tevens voor een psychiatrisch onder
zoek naar de situatie van A. ten tijde
van de brandstichting. Mr Bos stelde
echter in zijn repliek dat een psychia
ter de situatie van toen nu niet meer
kan nagaan.
Uitspraak 20 januari.
MIDDELBURG - Ter gelegenheid van
hun vijftienjarige bestaan geeft Zee-
lands oudste dansorkest 'The Ever
greens' uit Kapelle op zondag 11 ja
nuari een concert in de Concert- en Ge
hoorzaal te Middelburg. Naast nieuwe
repertoirestukken staat er veel big
band muziek op het programma. Na
de pauze zal het lichtvoetiger werk ten
gehore worden gebracht. De aanvang
is om 15.30 uur.
De voorzitter van de Hulster afdeling
verwacht niet dat het zover zal komen.
„De afdeling moet zich realiseren dat
we een politieke partij zijn, een groepe
ring waarbinnen ieder zijn verant
woordelijkheid heeft en een groepe
ring waar binnen ieder zijn verant
woordelijkheid heeft en verantwoor
delijk is voor de politiek die bedreven
wordt. De afdeling moet dit beter gaan
beseffen", voert hij aan.
Habraken is zich ervan bewust dat het
doorzetten van de royementsprocedu
re tegen Martens kan uitlopen op een
zetelverlies voor de Hulster PvdA zon
der dat er verkiezingen hebben plaats
gevonden. „Ook dat moeten de leden
zich realiseren. Voorts hoeft Martens
zijn raadszetel helemaal niet af te
staan. Er bestaan voor de afdeling
geen enkele wettelijke mogelijkheid
om dat voor elkaar te krijgen", bena
drukt hij. De Hulster PvdA-voorman
KAPELLE In de nacht van maan
dag op dinsdag is ingebroken in het
magazijn van winkelier H. van de B.
aan de Vroonlandseweg in Kapelle.
Bij controle bleek er voor circa vijf
honderd gulden aan wisselgeld en si
garetten te zijn ontvreemd. Men was
binnengekomen door het forceren
van een slot.
Diezelfde nacht is de auto opengebro
ken van de heer H. W. J. uit Bolsward.
Uit de auto, die geparkeerd stond op
het Kerkplein te Kapelle werd kleding
ontvreemd.
Uit de auto van J. J. van Z. in Schore,
die werd opengebroken, werden een
autoradio en een cassettespeler gesto
len.
S. C. E. Martens
wil dan ook bij de eerstkomende leden
vergadering een bemiddelende rol in
het conflict gaan spelen. Die vergade
ring wordt gehouden op 12 januari.
Martens heeft met zijn brief aan het
afdelingssecretariaat duidelijk te
kennen gegeven niet te willen opstap
pen. Een stelling die hij eerder al had
ingenomen.
Het raadslid joeg de meerderheid van
de afdeling tegen zich in het harnas ten
tijde van de gemeenteraadsverkiezing
in maart verleden jaar door zich niet te
conformeren aan de democratische
besluitvorming binnen de partij. De
motie van wantrouwen die tegen hem
werd ingediend, ging na de verkiezin
gen de ijskast in. Vervolgens werd de
hulp ingeschakeld van het landelijk
partijbestuur dat twee medewerkers
naar Zeeuwsch-Vlaanderen zond om
de 'affaire Martens' onder de loep te
nemen. Het advies dat de twee onder
zoekers uitbrachten kwam erop neer
dat de zaak het best kon worden verge
ten. Alle bij het conflict betrokkenen
hadden fouten gemaakt. De schuld
van de hele affaire kan niet alleen op
conto van het raadslid geschreven
worden.
Het ziet er nu naar uit dat het advies
van de Amsterdamse onderzoekers
alsnog zal worden opgevolgd. Habra
ken: „We moeten nu maar eens geza
menlijk bekijken hoe we de zaak kun
nen afronden. Het wordt tijd dat we
kunnen zeggen 'Schluss, voorbij', het
heeft tenslotte lang genoeg geduurd".
Martens gaf dinsdag te kennen 'best in
te zijn voor een compromis'. „Ik ben in
voor een gesprek, ik ben een man van
het midden, een man van het compro
mis, dat ben ik altijd geweest", zo zei
hij. Overigens betekent dit niet dat het
raadslid de hele zaak zonder meer
wenst te vergeten. „Daarvoor is er de
laatste tijd te veel gebeurd", aldus
Martens.
GOES - Een buitenlander die een ei
gen bedrijf wil heginnnen heeft het
nog vele keren moeilijker dan iemand
die in Nederland is geboren en geto
gen. De benodigde diploma's liggen
meer dan eens - door moeilijkheden
met de Nederlandse taal - buiten be
reik. Ook bij de bank is de kans klein
om een lening los te peuteren, als de
aspirant-ondernemer zich moeizaam
uitdrukt en daardoor geen zelfverze
kerde indruk achterlaat. De wirwar
van regelingen en wetten maken het
er ten slotte ook niet makkelijker op.
Sinds kort heeft het kantoor van het
Regionaal Instituut voor het Midden-
en Kleinbedrijf (RIMK) in Goes een
consulent voor buitenlanders, die
buitenlanders wegwijs maakt in on
dernemersland.
Met name door voorlichting, maar ook
door bemiddeling probeert consulent
R. I. Gomila Vergara enerzijds interes
se te wekken voor het ondernemer
schap en anderzijds de aankomende
buitenlandse ondernemer met raad en
daad bij te staan, onder meer door aan
te geven welke weg de ondernemer
kan bewandelen. Gomila Vergara
houdt, als consulent voor Zuid-West-
Nederland met standplaats Rotter
dam, twee keer in de maand zitting in
Goes.
Het opzetten van een onderneming
gaat in Nederland heel anders in zijn
werk dan bijvoorbeeld in Turkije, Ma
rokko of Latijns-Amerika, aldus de
consulent. Door regelingen voor star
ters is in Nederland - mits de goede
weg wordt bewandeld - het benodigde
beginkapitaal wel te verkrijgen. Daar
na komt het aan op de bedrijfsveering,
waar elke fout hard wordt afgestraft
met teruglopende inkomsten. In de
herkomstlanden van de buitenlanders
op wie de consulent zich richt, gaan de
zaken anders. Als iemand daar vol
doende startkapitaal heeft weten te
vergaren - een zeer moeilijke opgave in
die landen - heeft hij zijn ondernemer
schap in feite al bewezen. Vergeleken
met Nederland zijn er dan ook weinig
concurrenten, wat de bedrijfsvoering
veel eenvoudiger maakt. Wie zich een
maal ondernemer kan noemen, hoeft
geen vrees te hebben zijn baantje te
verliezen.
Het inzetten van een consulent buiten
landers is een uitvloeisel van het rege
ringsbeleid. Er zou meer aandacht
moeten komen voor ondernemer
schap van buitenlanders. Gomila Ver
gara is in 1985 aan zijn taak begonnen.
In Rotterdam heeft hij inmiddels een
netwerk opgezet van instellingen, die
AXEL De directie van drukkerij-uitgeverij Vink Rotadruk BV in Axel
is met ingang van 1 januari gewijzigd. Een van beide directeuren, J. den
Doelder, heeft in onderling overleg met de directie van de moedermaat
schappij, PZC Holding BV, zijn ontslag gekregen. De andere directeur, C.
J. P. T. van Waarde, is met ingang van dezelfde datum enig en algemeen
directeur geworden.
Tevens heeft het bedrijf in Axel een andere vorm gekregen. Drukkerij Vink
BV, Rotadruk BV en Uitgeverij Vink BV heten nu voortaan samen Vink
Rotadruk BV. Het bedrijf geeft onder meer het Zeeuwsch Vlaams Adver
tentieblad uit, maar het omvat ook een handelsdrukkerij. Den Doelder is
23 jaar bij Uitgeverij Vink in dienst geweest en behartigde na de overname
door de PZC-holding in 1984 de technische en administratieve belangen
van de drukkerij. Reden van het vertrek van Den Doelder is volgens direc
teur K. Scherphuis van PZC-holding dat Den Doelder niet blijkt te passen
„in een kleiner bedrijf dat in een groter geheel wordt opgenomen. Dat geeft
spanningen."
Den Doelder zelf is van mening dat hij ontslagen is. „Althans, zo ervaar ik
het. Ik heb eens gezegd dat ik me niet altijd even prettig voel in de organi
satie. En dat is voor de directie een aanleiding om te zeggen: vertrek
maar." Aanvankelijk had Den Doelder het plan om een deel van Drukkerij
Vink, de vellendrukkerijover te nemen om voor zichzelf te beginnen. Hier
over konden hij en de directie van de holding het echter niet eens worden.
WEMELDINGE - De Coöperatieve Zeeuwse Aan- en Verkoopvereniging
(CZA V) in Wemeldinge heeft weer een goed jaar achter de rug. In het boekjaar
1985/86 bereikte de coöperatie dezelfde omzet als het jaar ervoor: 91,9 miljoen
gulden. Een flink deel hiervan is te danken aan de winkelbedrijven van de
CZAV m Goes, de Agrimarkt en Agriland. De omzet van deze winkelbedrijven
steeg van 30 tot 34 miljoen gulden.
Het financiële resultaat maakt het mogelijk om net als vorig jaar de leden een
extra korting te geven op de afname van meststoffen (2 procent), gewasbescher
mingsmiddelen (3 procent) en veevoeders (1 procent). Er is ook ruimte om het
afschrijvingspercentage op gebouwen te verhogen van 3 naar 5 procent, een ex
tra afschrijving toe te passen van 500.000 gulden en de reserve 'assurantie eigen
risico' te versterken met 150.000 gulden. Uit die laatste post kan een eventuele
milieuschade worden gedekt. Er blijft dan een winst over van ruim 1 miljoen
gulden. In dit resultaat is mede opgenomen de boekwinst van ruim 270.000 gul
den uit de verkoop van de CZAV-gebouwen aan de Wulfaertstraat in Goes aan
de gemeente Goes. Op de plaats van deze gebouwen komt een nieuw belasting
kantoor te staan.
In het jaarverslag van de CZAV geven bestuur en directie van de coöperatie
een uitgebreide toelichting op de ontwikkelingen in het boekjaar 1985/86. Ze
stellen vast dat de vereniging een goede bijdrage heeft geleverd aan het be
lang van de leden.
Juist in een tijd waarin de bedrijfsresultaten van menige agrarische onderne
mer als gevolg van de overschottenproblematiek onder druk staan, is dit van
extra betekenis. Het ledental van de CZAV steeg vorig jaar van 457 naar 503
leden. Het jaarverslag komt vrijdag 23 januari aan de orde tijdens de algemene
ledenvergadering van de coöperatie. Deze vergadering wordt gehouden in de
Prins van Oranje in Goes en begint om 13.30 uur. Na het huishoudelijk gedeelte
houdt hoofdredacteur J. Mares van het weekblad Boer en Tuinder een inleiding.
op een of andere wijze te maken heb
ben met het opzetten van ondernemin
gen en met buitelanders. Belangrijk
ste deelnemers aan het netwerk zijn de
gemeente en de sociale dienst, organi
saties van buitenlanders en de kamer
van koophandel. De consulent begint
nu in Zeeland met eenzelfde procedu
re.
Tot nu toe hebben de inspanningen
van Gomila Vergara ertoe geleid dat
vijftien buitenlanders in de Maasstad
een eigen bedrijflje) hebben, wat zon
der zijn bemiddeling niet zou zijn ge
lukt. Het gaat vaak om winkels of
snackbars.
„Dat wil niet zeggen dat er geen bui
tenlanders zijn die op eigen kracht een
onderneming zijn begonnen", beklem
toont Gomila Vergara. Belangrijker
vindt hij nog, dat door de voorlich
tingsactiviteiten van het RIMK een
aantal buitenlanders is teruggekomen
van hun ondernemersplannen. „Soms
zit er geen toekomst in zo'n plan. De
ondernemers sluiten dan leningen af
bij familie en vrienden om het hoofd
boven water te houden. Uiteindelijk
lukt dat niet en zitten ze met een sta
pel schulden èn met verstoorde ver
houdingen. Daar wordt niemand beter
van".
In Zeeland verwacht de consulent
geen andere problemen dan in de
randstad. Ook in deze provincie is de
werkloosheid bij etnische minderhe
den groter dan bij de oorspronkelijke
Nederlandse bevolking, stelt hij. „De
moeilijkheid is de mensen te berei
ken", weet de Gomila Vergara. „De
beste methode om contacten met toe
komstige ondernemers te leggen vor
men uitnodigingen van bijvoorbeeld
organisaties van buitenlanders. Als zij
zelf interesse tonen, heeft voorlichting
meer effect dan wanneer je de contac
ten kunstmatig legt".
Naast voorlichting, de belangrijkste
taak van de consulent buitenlanders,
gaat Gomila Vergara in enkele geval
len ook wel mee naar detiank, om daar
het ondernemersplan voor te leggen.
Een andere activiteit is het uitbrengen
van adviesrapporten over een bedrijf.
Wanneer er financiële steun wordt ge
boden met een staatsgarantie, moet
de onderneming naderhand levens
vatbaar zijn. Om die reden wordt het
betreffende bedrijf 'doorgelicht'. Go
mila Vergara houdt elke eerste en der
de dinsdag, en zo nodig na afspraak va
ker, zitting in het kantoor van het
RIMD aan de Klokstraat 3 te Goes.
Verdwenen beeld: landarbeiders rooien uien.
Bijna sinds mensenheugenis prijkt op de gemeentebegroting van Wis
senkerke elk jaar een bedrag onder de post 'landarbeiderswet'. Een
aanduiding die wellicht in vroeger jaren alle gewenste duidelijkheid ver
schafte, maar in deze tijd vraagtekens oproept.
Het beroep van landarbeider is verschafte voor de grondaankoop,
verleden tijd, en maakt slechts her- Overeengekomen werd het bedrag
inneringen wakker aan de erbarme
lijke omstandigheden waarop deze
arbeiders op het land zwoegden. Het
leven waartoe ze waren gedoemd
was zo mensonterend, dat vorige
eeuw een arts melding maakte van
een schrikbarende kindersterfte on
der het landarbeidersvolk. Hij
schatte dat jaarlijks 30 kinderenjon-
ger dan een jaar nodeloos, dat wil
zeggen door ondervoeding en slech
te huisvesting, stierven op het plat
teland van Wissenkerke.
Zelfs burgemeester P. Wisse van
Wissenkerke, toch al binnenkort 25
jaar in die functie, moet even naden
ken voor hij weet waarvoor de bijna
1300 gulden op de jongste gemeente
begroting staan. Het gaat om een af
lossing van de Noordbevelandse
landarbeidersvereniging, die in 1921
het levenslicht zag. Ten tijde van de
oprichting behoorde de extreme
kindersterfte tot het verleden. Het
lot van de landarbeiders verdiende
echter nog wel degelijk verbetering.
Toen Stefanus J. de Regt, kringvoor
zitter van de Zuidelijke Landbouw
Maatschappij op Noord-Beveland,
in 1921 het voorzitterschap aan
vaardde van de juist opgerichte
'Vereniging tot verkrijging van on
roerend goed voor landarbeiders op
Noord-Beveland', was het ondenk
baar dat de opmars van machines en
technische vooruitgang de inzet van
grote aantallen landarbeiders over
bodig zou maken. Het kwam bij nie
mand op, dat de boeren later het
werk alléén zouden rooien. De ver
eniging kocht in 1923 haar eerste
grond in de Thoompolder in Wissen
kerke, om die in kleine percelen te
gen een schappelijke prijs te ver
pachten aan landarbeiders.
Niet alleen De Regt, door zijn functie
bij de ZLM betrokken bij het land
bouwbeleid, ook de boeren en de
landarbeiders, alsook de burge
meesters, wethouders en raadsleden
van de Noordbevelandse gemeenten
konden zich nauwelijks indenken
dat de zware lichamelijke arbeid op
het land ooit zou verdwijnen. Hoe
vastomlijnd de toekomst toen nog
leek blijkt wel uit het voorschot, dat
de gemeente Wissenkerke in 1923
in 75 jaar af te lossen. Een tweede
aankoop volgde in 1925 in Kamper
land, met een lening over 73 jaar. In,
let wel, 1998 mag de landarbeiders
vereniging de aangekochte grond
volledig haar eigendom noemen.
,e landarbeiders verdwenen in
tussen, en de belangstelling
voor de vereniging onderging het
zelfde lot. In de beginperiode moet
er meer aandacht zijn uitgegaan
naar de vereniging. In de jaren
twintig ging het om grote uitgaven,
waar de gemeentebesturen wel
even wakker van lagen. De aankoop
in de Thoornpolder betekende voor
Wissenkerke een aderlating van
10.600 gulden. Van harte of niet, de
landarbeiderswet verplichtte de
gemeente om een voorschot te ver
strekken. Twee jaar later kon de
vereniging nog een areaal aanko
pen in Kamperland voor de som van
27.500 gulden.
Wissenkerkenaar S. J. Dees, oud
agrariër en kleinzoon van de eerste
voorzitter is ongetwijfeld goed thuis
in de historie van de Noordbeve
landse landarbeidersvereniging. Hij
werd in 1937 bestuurslid, een functie
die hij overnam van zijn vader, en
hanteerde tot voor kort de voorzit
tershamer. Dees besloot plaats te
maken voor een jongere: „Je moet
op tijd opstappen. Mijn grootvader
was nog altijd voorzitter, toen hij op
83-jarige leeftijd overleed. Zo wil ik
het niet".
Dees herinnert zich dat uit elk van
de zes Noordbevelandse dorpen
twee leden werden benoemd: een
werkgever en een landarbeider. Van
werkgeverszijde betrof het bijna lou
ter boeren. De doelstelling, het ver
pachten van grond aan landarbei
ders, had volgens Dees een tweeledi
ge achtergrond. „De landarbeiders
kregen de mogelijkheid om voor
zichzelf te werken, naast hun werk
bij de boeren. De landarbeiderswet
bepaalde dat een huis met een stuk
je grond erbij niet meer mocht kos
ten dan 4000 gulden, met een rente
van maximaal vier procent". Dees
merkt op dat de gehuchten, zoals die
in Zuid-Beveland ontstonden, bij
voorbeeld aan de Veerweg in Wol-
phaartsdijk, op Noord-Beveland
niet voorkwamen. De tweede reden
was van heel andere aard: „De trek
naar de stad begon toen net. De
landbouw was onthand zonder de
landarbeiders. Door ze een stukje
grond te verschaffen, bleven ze aan
het land gebonden".
Met deze maatregel konden de
boeren de verandering uitein
delijk niet tegen houden. In 1953
kwamen ze voor het blok te staan,
toen er na de watersnoodramp veel
mensen nodig waren voor het dijk
herstel. „Daar verdienden de landar
beiders beter de kost, dus ze vertrok
ken. De boeren moesten gaan me
chaniseren", vertelt de oud-voorzit
ter. De industrie trok eveneens men
sen weg van het land. „In Noord-Be
veland zaten we relatief nog gun
stig", vindt Dees. „Op Zuid-Beve
land en Walcheren trokken de arbei
ders naar het Sloe en in Zeeuwsch-
Vlaanderen naar Sluiskil". Het isole
ment van Noord-Beveland kon niet
voorkomen dat ook daar de lonen
omhoog gingen. „Uiteindelijk kon je
landarbeiders niet meer betalen".
Toch kocht de landarbeidersvereni
ging in 1964 nog een perceel grond
aan van het departement Noord-Be
veland van de maatschappij tot het
nut van het algemeen. De grond was
te duur en werd in 1970 weer ver
kocht, zodat het grondbezit beperkt
blijft tot de eigendommen in Wissen
kerke en Kamperland en een perceel
bij Colijnsplaat, dat al in de beginja
ren was aangekocht. Er bleef belang
stelling bestaan voor een stukje
grond, niet meer bij landarbeiders,
maar voornamelijk bij boerenzonen.
„De doelstelling van de vereniging
is nu wel achterhaald", concludeert
Dees. „Het gaat nu meer om een aar
digheidje. Zo is één van de pachters
buschauffeur. Hij teelt voor zijn
plezier bloemen op zijn lapje
grond".
Ria van Griethuizen
GOES - Dyslexie, het leerprobleem
dat vroeger woordblindheid of lees-
blindheid werd genoemd, begint - ook
binnen het gewone basis- en voortge
zet onderwijs - bredere aandacht te
krijgen. Waar tien jaar geleden nog de
opvatting heerste dat dyslectische
kinderen slechts onderwezen werden
in het buitengewoon en speciaal on
derwijs, is nu vrij duidelijk dat een
aanzienlijk percentage van de leerlin
gen in meer of mindere mate dyslec
tisch is. R. Verstraaten, docent Neder
lands op het Sint Willibrordcollege in
Goes en al enkele jaren bezig met het
opzetten van een hulpprogramma
voor dyslectische kinderen binnen
zijn school, vindt het dan ook tijd
worden dat de aandachtgebieden
worden uitgebreid met het vreemde
talenonderwijs.
„Per slot van rekening komen kinde
ren, bij wie een woordblindheid niet of
nauwelijks op de basisschool is onder
kend, juist in de problemen wanneer ze
met spelling in meer talen te maken
krijgen". Met de commissie dyslexie
van het Sint Willibrordcollege heeft
Verstraaten voor maandag 12 januari
een lezing op touw gezet over lees- en
spellingsproblemen in het talenonder
wijs. Mevrouw drs A. J. van Berkel van
de Vrije Universiteit in Amsterdam,
die veel onderzoek heeft gedaan op dit
gebied, zal vanaf 15.00 uur diep ingaan
op het onderwerp.
De docenten Nederlands aan het Willi
brordcollege begonnen al enkele jaren
geleden met een onderzoek naar de
oorzaken van lees- en spellingproble
men bij de leerlingen. Het onthullende
resultaat van een reeks van tests was
dat 10 procent van alle leerlingen min
of meer dyslectisch was. De helft van
die groep moest gerichte hulp krijgen
om de opleiding zonder al te grote
kleerscheuren te kunnen voltooien.
Sinds de initiatieven en begeleidings
werkzaamheden op de Goese school
heeft de aandacht voor dyslexie als
veelvoorkomend leerprobleem zich
verbreed. Vanuit de Provinciale On
derwijs Raad (POR) zijn stappen on
dernomen om een aanvang te maken
met een provinciale aanpak. Tot nu
toe hebben docenten uit heel Zeeland
een studiedag meegemaakt over dys
lexie en een klein groepje heeft een
cursus gevolgd, die op initiatief van de
commissie van het Sint Willibrordcol
lege werd gegeven. „Maar daar is het
tot op heden bij gebleven. We hopen
met de lezing van komende maandag
weer een stapje verder te komen in de
richting van een meer gestructureerde
samenwerking tussen scholen. Nu
weet de ene school niet van de andere
wat er gedaan wordt, terwijl je zeker
bij hulp- en oefenprogramma's heel
goed de activiteiten zou kunnen con
centreren. Sommige leerlingen zijn al
gebaat bij een uurtje schrijfoefeningen
per week. Als je van verschillende
scholen die leerlingen bijelkaar zet,
valt de dure individuele begeleiding al
gedeeltelijk weg", aldus Verstraaten.
Het ziet ernaar uit dat hij op zijn wen
ken bediend gaat worden. Van alle
scholen, die in Midden- en Noord-Zee
land zijn uitgenodigd, hebben al zo'n
honderd docenten gemeld te zullen
komen Het is de bedoeling dat, naast
een inleiding door mevrouw Van Ber
kel, workshops zullen worden gehou
den, waarin de docenten kunnen leren
de symptomen van dyslexie in het ta
lenonderwijs te onderkennen.
Mevrouw A. Beerens, ook lid van de
dyslexiecommissie, wijst erop dat
door docenten nog vaak de conclusie
wordt getrokken dat de intelligentie
van een leerling tekort schiet, wanne
voortdurend dezelfde spellingsfout»
worden gemaakt en alle beschikba
bijspijker-methoden falen. „Er ma
keert nog zoveel aan de kennis van
docenten zelf op dit gebied, dat
moeilijk kunt verwachten dat oude
of leerlingen zelf met het leerproblee
komen aandragen. Bovendien is er
tijd nog het taboe van de leermoeilij
heden; het wordt altijd nog ervaren
een soort 'gek' zijn. Ten onrechte n
tuurlijk".
Een ander 'gat' in het onderwijs a.
dyslectici is dat van de minder zwa
gevallen, de kinderen die toch op
voortgezet onderwijs terecht kome
dikwijls het verleden niet bekend
Op basisscholen draaien al jaren hul
programma's voor kinderen met sp
lingsproblemen. Zij krijgen hulpbl
den, extra aandacht en lopen da:
door geen noemenswaardige achti
standen op. Bij de overgang naar li
voortgezet onderwijs wordt echl
geen verslag gedaan van de leerprob
men, noch van de hulpprogramma
In negen van de tien gevallen doem
'dezelfde of gelijksoortige problem
weer op in het talenonderwijs. In 1
gunstigste geval wordt de leerling d
opnieuw binnenstebuiten gekeerd
de oorzaken op te sporen terwijl die f
telijk al bekend waren. In de mee:
gevallen echter kan de leerling hetf
woon niet bijbenen en haakt af.
Door het probleem van dyslexie m<
open te leggen willen de initiatie!!
mers de leerling in de toekomst spai
voor alle vervelende martelgangen
nu nog moeten worden doorlopen
gerichte hulp te krijgen. „En die hl
is in allerlei soorten en maten
voorhanden. Als je de leerlingen
het nodig hebben maar opspoort. 1
ziet ernaar uit dat steeds meer docf
ten zich daarvoor willen inzetten",
sluit Verstraaten.