WK
HANDBAL
...na elfstedentocht duurste
televisie- sportreportage.
PZC/ week-in
33
gratis
oting
'emanend
WERELDKAMPIOENSCHAP
ZAALHANDBAL DAMES
schwein
klein
mestkar
vruchten
peter de jonge
ZATERDAG 13 DECEMBER 1986
Dinsdagmiddag in Almere. De
polderstad ligt er lusteloos bij. Er is
leen een opmerkelijk groot aantal auto's
net buitenlands kenteken dat Nederlands
jngste stad doorkruist. Op zoek naar een
porthal, waar die avond de eerste
•edstrijden van de hoofdronde van het
ereldkampioenschap zaalhandbal voor
lames worden gespeeld. De meeste
nwoners zijn één en al vraagteken als de
eg naar sporthal Waterwi jk wordt
evraagd. Begrijpelijk, want ook al is die
rijze steenkolos wel verrezen, gebruikt
ordt hij nog niet. Dat zal pas in de eerste
aaanden van het volgend jaar gebeuren,
oor één a vond is de sporthal echter
pengegaan. Provisorisch zijn er in de naar
ieuw ruikende hal wat sloten aangebracht
ideuren van kleedkamers en toiletten. Hier
ndaar staat wat meubilair, de kartonnen
eschermhoezen er nog omheen. Inderhaast
angeschaft om de gasten te kunnen
ntvangen. Aan de VIP-ruimte is
pmerkelijk veel aandacht besteed. Voor de
assa, de stand met publiciteitsmateriaal en
jidere bij een wereldkampioenschap
«horende voorzieningen is eigenlijk
ouwelijks materiaal voor handen,
lit Almere zo krap in zijn
iportaccommodatie, dat noodgedwongen
noest worden uitgeweken naar het net
jereedgekomen sportpaleisje? „Nee, hoor",
neldt een vertegenwoordiger van de
;emeente, „er zijn hier nog drie hallen",
ïaarom daar niet voor werd gekozen? „Ach,
ie belijning moest er toch nog worden
langebracht en daardoor konden we heel
luidelijk een handbalveld uitzetten. Anders
iadden we misschien lijnen moeten
ifplakken". Dat de hal op zo'n belangrijk
Tenement nog niet was ingericht, moet
naar op de koop toe worden genomen.
nDen Haag is diezelfde dag ook al een
ipvallende keus gemaakt. Het
landbalmekka van de Randstad heeft een
laar prachtige, op topevenementen
«rekende hallen. Toch wordt bijvoorbeeld
leontmoeting Nederland-Sovjet-Unie
ifgewerkt in de veel minder goed
;eoutilleerde hal Overbosch. De gemeente
leeft die namelijk gratis ter beschikking
lesteld. Voor de veel betere Vliegermolen of
)uyvesteijn-hal moest betaald worden.
Jrganiseren op een koopje. Onder
portbonden, die een evenement binnen
inze landsgrenzen willen krijgen, lijkt
oberheid het codewoord te zijn geworden.
letNederlands Handbal Verbond blijft daar
liet bij achter. Begrijpelijk, want het NHV
leeft grote financiële problemen en moest
net minimale middelen een
ereldtitelstrijd organiseren, volgens een
nodel dat anderen op kosten jaagt. Het
esultaat van die twee onverenigbare
lemen ten is een sportgebeurtenis die af en
oede indruk geeft dat goedwillende, en
mitengewoon hardwerkende amateurs met
en enorm improvisatievermogen zich er
en tikje aan vertild hebben.
imateurs. Het woord viel al in de
oorbereiding. „Nergens ter wereld is het
landbal zo'n amateuristische bedoening
ils in Nederland", liet de Tsjechische coach
an Oranje, Jan Kecskemethy, in een
nterview weten. Het verheugt hem
veliswaar dat zoveel mensen zich voor die
port willen inzetten, maar hij constateert
lan de andere kant dat zijn ploeg „de
lechtste voorbereiding achter de rug heeft
an alle zestien deelnemende landen",
lovendien kwam het dilletantisme nog eens
«jnlijk tot uitdrukking tijdens de loting,
'ederland lootte zo ongunstig dat het nog
pel eens kans had tot de hoofdgroep door te
Iringen. maar dan onherroepelijk bij
opnaties als de Sovjet Unie en de DDR zou
omen. „Ik hou van eerlijkheid, maar dan
el overal. Bij alle lotingen wordt
itsioemeld, behalve in Nederland", aldus
takemethy. In zijn vaderland wist hij
itijd maanden voor de loting al tegen welke
anden hij zou moeten spelen, Nederland liet
iet écht van het lot afhangen. Terwijl de
aethodes kinderlijke eenvoudig en wijd en
ijd bekend zijnstop de kokertjes met de
wakke landen een tij dj e in de vrieskast
oordat ze uit de hoge hoed getrokken
noeten worden, of gebruik voor de zwakste
earns een licht geribbeld doosje. Het NHV
pilde er niet aan.
ie bond voer een eigen koers en volgde niet
'elijn, die met de kennis van een
loorgewinterde professional ook had
unnen worden ingeslagen. Het was niet de
nige keer dat het beleid van de
'tganisatoren haaks stond op de ideeën, die
aderen over de opzet van het
ereldkampioenschap hadden. Zo hield
jien vast aan de filosofie dat topsport naar
Ie mensen toegebracht moet worden,
harom werden negentien locaties
■"gekozen, waardoor handballiefhebbers in
leverste uithoeken van het land „life" een
rnntal duels konden zien. Een begrijpelijke
jedachte van een sport met de maat „extra
mall". Althans, bekeken vanuit het eigen
vereldje. Als het handbalverbond over de
«huttinghad geblikt, zouden ongetwijfeld
'e ontevreden gezichten van de
e'evisiebazen zijn opgevallen.
'tijdens de jubileumvergadering van het
HV in Amsterdam hief Studio Sport-baas
4 van Liempt de vermanende vinger. Het
andbalverbond had de NOS met een groot
robleem opgezadeld. Verplaatsingen
'aakten een goede verslaggeving niet
'leen bijna onmogelijk maar vooral
hreem kostbaar. Terwijl het toernooi
)0Pt en zijn omroep, „dankzij een
"venmenselijke inspanning van alle
'f bewerkers toch voor een goede
e!?istratie zorgt van een kampioenschap
at televisie-onvriendelijk kan worden
enoemd" stelt hij vast dat het WK handbal
voor dames „voor NOS sport na de
Elfstedentocht het duurste evenement van
dit jaar is".
Dat is niet gering voor een sport, waar 63
procent van de kijkers tijdens een onderzoek
in 1984 van zei het niet graag op het scherm
te zien. „Voor ons is zo'n onderzoek geen
criterium als er besloten moet worden over
de vraag of we iets wel of niet uitzenden.
Zeker niet als het gaat om een
wereldkampioenschap dat het buitenland
ook wil hebben", aldus Van Liempt. De
geografische spreiding betekende echter dat
lang niet alle buitenlandse geïnteresseerden
tevreden konden worden gesteld.
Tijdens de voorronden leek de opzet van de
handbalbond zijn doel bovendien voorbij te
zijn geschoten, toen de publieke
belangstelling in de hallen zeer gering bleek.
In Heerlen, midden in handbalminnend
Limburg, passeerden op de openingsavond
slechts 250 bezoekers de kassa. Terwijl daar
toch olympisch kampioen Joegoslavië en
titelkandidaat Sovjetunie speelden. „Het is
koopavond en zo vlak voor Sinterklaas
hebben de mensen het te druk met andere
dingen", wil een lid van het plaatselijk
organisatie comité de goedheiligman de
Het A-wereldkampioenschap handbal voor dames nadert zijn einde. Dit
weekeinde worden in Utrecht en Rotterdam de finalewedstrijden ge
speeld. Het is de afsluiting van tien dagen tophandbal voor vrouwen in
ons land. De beste teams van de wereld hebben anderhalve week lang
Nederland doorkruist. Hoogtepunt van de jubileumviering van het Neder
lands Handbal Verbond, al was het goud met een zwart randje. Want het
gaat niet goed met het handbal, dat met een fiks ledenverlies te maken
heeft. In zo'n zes jaar tijd daalde het ledental van 106.000 naar 81.000.
Daarom meent de bestuurlijke top van het NHV dat de titelstrijd op een
mooi moment is gekomen. Stiekem wordt er gehoopt op een enorm pro
motioneel effect van deze mondiale titelstrijd. De toeschouwers kwamen
dan weliswaar niet massaal naar de negentien hallen (met een gezamen
lijke capaciteit van 42.000 toeschouwers), de televisie besteedde zo
royaal aandacht aan het WK, dat het voor NOS-sport na de Elfstedentocht
het duurste evenement van dit jaar werd. Op deze pagina wordt een tus
senbalans opgemaakt van dit voor het Nederlandse begrippen giganti
sche evenement.
Wel hard, maar weinig blessures is de op
vatting van de kenners, die het wereld
kampioenschap handbal volgen.
fotografie roei custers
vijftienjarige dochter Natasja, die er
waarschijnlijk tijdens het Olympisch
toernooi van Seoel bij zal zijn.
Als de Russische bond tenminste nog niet
heeft ingegrepen. Want Toertsjin maakt het
af en toe erg bont en dat is een doorn in het
oog van de officials uit dat land, dat zeker in
de presentatie naar buiten toe ijzeren
discipline eist van elke ingezetene. In
Sittard wilde hij topscoorster Natalia
Kirtschik vanwege haar tegenvallende
optreden direct na de wedstrijd een oorvijg
geven en sprong zijn vrouw er tussen om
dat te voorkomen. Woensdagavond ging hij
in Apeldoorn zijn boekje ver te buiten.
Nadat zijn echtgenote een rode kaart had
gekregen, liep ook Igor tegen een
diskwalificatie aan „wegens", zo noteerden
de Deense scheidsrechters Mortensen en
Knudsen op het wedstrijdformulier,
„belediging van de scheidsrechters met het
woord SCHWEIN". De staatsbegeleiders,
die als waakhonden op het team letten,
zullen het niet leuk vinden. Toertsjin weet
hoe hij ze de pas af kan snij den als het om
zijn positie gaat: wereldkampioen worden.
Al zal hij zijn ploeg daar niet vanaf de bank
naar toe kunnen leiden, want het IHF
schorste hem voor de rest van het toernooi.
Behalve zijn kleurrijke optreden heeft hij
nog andere, wezenlijker zaken aan het wk
handbal toegevoegd. Landen als de DDR en
Sovjet-Unie zijn toonaangevend voor
nieuwe ontwikkelingen. Daarom zou een
dergelijk toernooi een „must" behoren te
zijn voor elke handbal trainer. Uit Zeeland
waren er niet veel die een zo groot mogelijk
aantal ontmoetingen bijwoonde. John
Jansen uit Vrouwenpolder, trainer van het
damesteam van GSC uit Goes, echter was
wel regelmatig in één van de hallen te
vinden. Net als trouwens trainer en
selectiespelers van EMM.
Hun kennersblik registreerde iets anders
dan wat de argeloze televisiekijker, die de
moeite nam tot tegen middernacht op te
blijven, op het netvlies opving. De doorsnee
sportliefhebber moet ongetwijfeld afschuw
over de meedogenloze charges, vooral op
plaatsen waar de bal niet is, hebben
afgewisseld met grenzeloze bewondering
voor de onnavolgbare, atletische manier
waarop sommige speelsters toch nog kans
zagen door die levende muur van plukkende
en rukkende armen heen te breken om
vervolgens vrijstaand de arme keepster
bijna in de armen te springen en te passeren.
De kenners beoordeelden het anders.
Sinaida Toertsjina (midden) voorkomt dat haar opgewonden echtgenoot topscoorster Natalia Kirtschik een oplawaai geeft.
zwarte piet toespelen. In de kantine treurt
de uitbaatster, een blondine van het
zuiverste peroxyde, over de geringe
interesse. „Bij een oefentoernooitje van onze
eigen club komen er meer mensen kijken",
meesmuilt ze. „Daar laatje dan extra
personeel voor komen...".
Ook op andere plaatsen klinkt geweeklaag.
Voor de eerste 24 duels kochten
zevenduizend bezoekers een kaartje a 15,-.
Omdat per hal steeds twee wedstrijden
werden gespeeld, komt dat neer op een
gemiddeld aantal toeschouwers van 600 per
wedstrijd. Wanneer alle hallen tijdens die
eerste wedstrijdenreeks uitverkocht waren
geweest hadden er 18.300 mensen moeten
komen. Toch is de organisatie niet
pessimistisch. Begrijpelijk, want al bij 19-
tot 20.000 betalende bezoekers is de
begroting sluitend. Omgerekend komt het
neer op één derde Rotterdamse Kuip voor
54 uur handbal. En dat aantal zo wordt al
vrij snel duidelijkzal moeiteloos gehaald
worden. De schatting van het NHV is
bescheiden, maar wel een realistische.
Handbal immers is een kleine sport.
Niet alleen in Nederland, zo heeft dit
wereldkampioenschap wel aangetoond. De
Verenigde Staten spant wat dat betreft de
kroon. Dat land telt slechts 250 beoefenaars
en zette desondanks nog bijna gastland
Nederland de voet dwars. Hoe zo'n jonge
handbalnatie daarin slaagt? Haal gewoon
bij andere sporten, zoals basketbal en
volleybal, een paar goede speelsters weg en
oefen daar enkele maanden intensief mee en
je komt een heel eind, was het recept dat
trainer Claes Hellgren had.
Is voor het waarnemen van het handbal in de
USA een microscoop nodig, in de Sovjet
Unie past bij die sport een vergrootglas.
Handbal op het allerhoogste niveau blijkt
een familie-aangelegenheid te zijn. Coach is
Igor Toertsjin een kalende bullebak, die zijn
ploeg vanaf de zijlijn tijdens de wedstrijd
voortdurend loopt te verwensen.
Regelmatig laat hij even een speelster bij
zich komen om haar persoonlijk de mantel
uit te vegen. Er is er één die iets terug zegt:
z'n veertigjarige vrouw Sinaida Toertsjina,
de aanvoerdster van het nationale team. In
de wachtkamer (jong Rusland) zit hun
De hardheid van het handbal valt hen
nauwelijks op, zoals de bestuurder van de
mestkar op het laatst niet meer merkt dat
hij eigenlijk gewoon poep vervoert.
„Handbal is niet zo hard", is de opvatting
van Jansen. „Hoeveel ernstige blessures
zijn er tijdens dit toernooi ontstaan?", is de
maatstaf van zijn hardheidsmeter.
Leon Luysterburg, ex-trainer van EMM en
dit toernooi behorend bij een groep
oefenmeesters die van elke wedstrijd een
schriftelijk verslag maakt van minuut tot
minuut, meent bijvoorbeeld dat
speltechnisch de defensieve defensie hét
opvallendste gegeven is van het toernooi tot
nu toe. John Jansen sluit zich bij die visie
aan. „Er is hard gewerkt om het
verdedigende geweld aan banden te leggen
en nu zie je juist dat de aanvallers veel
harder inkomen".
Verder vindt Jansen dat er van de speelsters
meer individuele kwaliteiten worden geëist,
terwijl er minder sprake is van afgebakende
taken binnen de lijnen. „Een
opbouwspeelster moet niet alleen kunnen
schieten van afstand. Alle speelsters moeten
universeler geschoold worden. Verder valt
op dat fysieke kracht is gekoppeld aan
techniek".
Rest de vraag wat het effect zal zijn voor het
handbal in Nederland. Voor het gastland is
het toernooi geen afgang geworden, zoals
werd gevreesd, maar hoewel de troostronde
net werd ontlopen zullen overwinningen
tegen de USA en Oostenrijk (een veredeld
clubteam) bij het grote publiek niet echt tot
de verbeelding spreken. John Jansen beseft:
„Ledenwinst na zo'n wereldkampioenschap
is gekoppeld aan succes en een negende of
tiende plaats is voor het Nederlands team
prachtig, maar dat vindt niemand echt bij
zonder".
Niet ten onrechte vroeg Diana
Niemantsverdriet, meervoudig
international die voor het WK met
zwangerschapsverlof ging en in de dagen
van de titelstrijd met de kleine Mervin in de
kinderwagen door een Vlissingse
nieuwbouwijk wandelde, zich tevoren af of
een hele serie nederlagen van oranje juist
geen averechts effect zou hebben op de
waardering bij het publiek. Het is een vraag
die onbeantwoord zal blijven.
Nu ze een keer naar de wedstrijden is
geweest en vooral alles op televisie heeft
bekeken, heeft ze haar mening herzien: „Ik
denk dat dit kampioenschap toch zijn
vruchten zal afwerpen. In het algemeen zijn
de media er heel positief over en ook de
televisie brengt veel meer dan ik had
gedacht".
„Bovendien heeft Nederland goeie dingen
laten zien en zijn sommige speelsters veel
vooruit gegaan. Carla Kleintjes is nog beter
geworden dan ze al was, Ursula Dekeling
springt er bovenuit en ook Cecile Leenen
speelt opvallend goed. Wat de andere landen
betreft blijven de Oosteuropeanen
krachthandbal spelen. Daarom zijn die
Aziatische landen weer zo verfrissend. Die
snelheid en balvaardigheid... Ze hebben nog
een achterstand, maar het is wel heel leuk
om hun spel te zien", besluit de tweevoudig
handbalster van het j aar.
