BEWUST
ENERGIE
GEBRUIKEN
nieuwe ronde van
actie zuinig stoken
ENERGIE SPAREN KAN
OP EENVOUDIGE WIJZE
nog even geduld
meterkaarten
onmisbaar
hulpmiddel
terugblik
aanpassingen
graaddagen
VRIJDAG 3 OKTOBER 1986
p] ;<m
"l /Tensen die het komende
1 Astookseizoen bewust en
Jfesparend energie willen
gt bruiken, krijgen opnieuw een
Steuntje in de rug. De actie
Zuinig Stoken gaat een tweede
ronde in. De Provinciale
Zeeuwse Courant zal, in
samenwerking met de
i fiovinciale Zeeuwse
Emergie-Maatschappij,
wtkeli jks de 'stookcijfers'
publiceren. Dat gebeurt,
evenals bij de eerste Zuinig
Stoken-actie, inde
PZC-Vrijdagkrant. De eerste
dug waarop de meterstand moet
I Borden opgenomen is 12
ol tober, de laatste 26 april.
Landelijk wordt de actie
gt coördineerd door de
J Gemeenschappelijke Pers
J ■ienst, waarbij de grotere
p; ovinciale dagbladen zoals de
I IZC, zijn aangesloten,
laan het andermaal houden van
de actie Zuinig Stoken heeft het
IBicces van de eerste keer
Bteraard in belangrijke mate
bi igedragen. Uit de reacties is
[«bleken dat de actie is
rwngeslagen. Voor velen was het
net dat extra duwtje om bewust
om te springen met het
vt rbruiken van energie (en dan
|B het bijzonder gas). Een groot
mntal deelnemers aan de actie
heeft dan ook gevraagd om een
ht rhaling. En hoewel de
«sprijzen intussen zijn gedaald
en derhalve besparen op het
gasverbruik minder hoge
bt Iragen oplevert, hebben PZC
en PZEM toch gemeend weer
■et een handreiking richting
consument te moeten komen.
Bant hoede gasprij zen zich ook
oritwikkelen - de regering heeft
allaten weten dat een verdere
Blingerom
B^uinigingsoverwegingen niet
int - besparen levert altijd geld
on. En duidelijk is geworden dat
vael mensen het zuinig stoken
«schouwen als een 'sport':
■ken of het, vaak met niet dure
en eenvoudig te treffen
Baatregelen, nog lager kan. Er
komt bij - en dat is vooral in
Boter verband gezien erg zinvol
'Bat het besparen op energie van
jBlang is voor de landelijke
energiepositie. Niet voor niets
.«hoort energiebesparing tot
Bn van de voornaamste pijlers
van het energiebeleid van de
nationale overheid. Het draagt
ertoe bij dat kostbare
grondstoffen minder snel
Uitgeput raken, dat er meer tijd
komt om alternatieve
energiebronnen te ontwikkelen
(wind, zon, warmtekracht) en
dat de bouw van kostbare
elektriciteitscentrales zich in
een minder snel tempo hoeft te
voltrekken. Het verlagen van
het winterse gasverbruik is dus
niet. alleen in het belang van de
eigen portemonnee, maar grosso
modo in ieder belang.
Hoe zat het alweer in het
afgelopen stookseizoen? Een
korte terugblik. De actie Zuinig
Stoken van PZC en PZEM heeft
onder de kleinverbruikers een
besparing van naar schatting
netto 1.064.428 kubieke meter
gas opgeleverd. In geld
uitgedrukt betekent dat een
voordeel van bijna 700.000
.gulden. Aan het eind van de
actie namen 5389 deelnemers de
mpeite hun meterkaart in te
zenden. Mede gelet op de
resultaten van een telefonische
enquete is in ongeveer 28
percent van de Zeeuwse
gezinnen aan de actie
meegedaan. Ruim 10 percent
v<an de PZC-abonnees zond de
meterkaart in. De respons is
aanzienlijk hoger dan de
organisatoren hadden
verwacht.
Van de 5389 verbruikers die de
meterkaart inleverden is het
normale totaal verbruik
(uitgaande van een gemiddelde
van 2.400 kubieke meter per
aansluiting) 12.720.000 kubieke
meter. Meer dan 1.000 kubieke
mieter werd bespaard door
ongeveer 100 deelnemers
(117.504 kubieke meter). Tussen
600 en 1.000 kubieke meter werd
bespaard door ongeveer 250
deelnemers (190.184 kubieke
meter). Van 1 tot 600 kubieke
meter werd bespaard door
ongeveer 5.000 deelnemers
(805.000 kubieke meter). Totaal
leverde dat 1112.680 kubieke
meter op. Niet iedereen slaagde
erin te besparen. Méér gas werd
verbruikt door circa 500
deelnemers (48.260 kubieke
meter). De netto besparing komt
neer op 11,95 percent van het
normale seizoenverbruik van de
betrokken groep verbruikers.
Op verzoek van de
gasdistributiebedrijven, het
ministerie van Economische
Zaken en dat van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer,
voerde het bureau Intomart na
de actie eenlandelijk onderzoek
uit. Enkele gegevens daaruit: de
actie Zuinig Stoken heeft
ongeveer een-zevende van de
bevolking in beweging gebracht
Van de huishoudens nam 14
percent eraan deel, dat is ruim
een half miljoea huishoudens en
zeker meer dan een half miljoen
mensen. Die mensen deden dat
om energie en derhalve geld te
besparen, maar velen vonden
deelnemen 'gewoon leuk'.
Duidelijk werd dat velen er wat
mee hebben 'verdiend'.
Intomart stelde vast dat er geen
verschillen in deelneming
'tussen bewoners van huur- en
koopwoningen zijn. De
verschillen naar sociale klassen
zijn beperkt. Wel is
geconstateerd dat er een
verband bestaat tussen het (zelf)
laten aanbrengen van
energiebesparende
voorzieningen en het meedoen
aan de actie. Verder is er
verband tussen deelneming en
de mate waarin men isolatie
heeft.
De meest genoemde reden om
mee te doen aan de actie Zuinig
Stoken is: geld besparen.
Ongeveer elf percent geeft op:
het is aardig om mee te doen. De
in de krant gepubliceerde
verbruikstabellen en de
geboden registratiekaarten
werden goed beoordeeld. Een
grote meerderheid (81 percent)
leest min of meer regelmatig de
artikelen en tips in de krant.
Ongeveer de helft paste de
informatie toe. Een vijfde van
de deelnemers deed niet vanaf
het begin mee; bijna een kwart
van de deelnemers haakte
voortijdig af, met als
belangrijkste reden: vergeten
de tabel bij te houden. Van
degenen die meededen, staat
driekwart positief tegenover de
actie. Als er weer een actie zou
komen, dan zou 81 percent van
de deelnemers waarschijnlijk
weer meedoen. En zover is het
dan bijna weer
Uit de reacties van de Zeeuwse
deelnemers valt op te maken dat
één van de belangrijkste
uitgangspunten is om zuinig
met energie om te springen:
wees attent op het stookgedrag.
Naast een bewust verbruik blijkt
isolatie in diverse vormen en
mits verstandig toegepast, ook
een voorname bespaarder te
zijn. Open haarden en
allesbranders fungeren nogal
eens als welkome aanvulling op
de stookmogelijkheden; ze
halen de top van het gasverbruik
af. Naarmate er een bewust
stookgedrag wordt
aangehouden en de betaalbare
en zinvolle
besparingsmogelijkheden in
huis zijn aangebracht, wordt het
uiteraard moeilijker om het
gasverbruik omlaag te brengen.
Voor die mensen wordt het
deelnemen aan de actie meer
'sport' dan een mogelijkheid om
tientallen guldens op de
PZEM-rekening te besparen.
Maar laten we het wel leuk
houden svp. Want hoe dan ook:
in de kou zitten is nooit
verstandig!
R1NUS ANTONISSE
Verstandig met energie om
springen - is dat persé no
dig? Vooropgesteld: iedereen
moet dat in beginsel zelf weten.
Maar zuinig zijn met energie is
duidelijk een zinvolle zaak. Ten
eerste omdat de belangrijkste
bronnen - olie, aardgas, steen
kool - nu eenmaal niet onuitput
telijk zijn. Ten tweede omdat
elk mens méér plezier beleeft
aan prettige, nuttige dingen, als
hij ze bewust en weloverwogen
gebruikt en hem dat nog geld
scheelt ook. Het besparen op het
energieverbruik is al mogelijk
zonder grote inspanningen en
zonder hoge kosten te moeten
maken.
Maatregelen in de verwarmings
sfeer kunnen een aanzienlijk ef
fect hebben op het energiever
bruik in een woning. Isolatie is
daarbij een belangrijk 'hulpmid
del'. Onderzoek heeft aange
toond dat het verbruik aan aard
gas in geïsoleerde en niet-geïso-
leerde woningen opvallend ver
schilt. Voor een hoekwoning is
bij isolatie de gemiddelde bespa
ring wel 780 kubieke meter aard
gas. Bij een tussenwoning kan
het verschil in verbruik wel 374
kubieke meter zijn. Anders ge
zegd: bij geïsoleerde huizen werd
gemiddeld 20 percent op het
energieverbruik bespaard.
Nu is het aanbrengen van isola
tie doorgaans een flinke uitgave.
Er zijn nog meer maatregelen op
het gebied van de verwarming in
huis mogelijk die minder geld
kosten en toch aardig besparen.
Zoals bijvoorbeeld:
- stook eens één of enkele graden
lager dan gewoonlijk. Eén graad
lager stoken scheelt al gauw 6 a 7
percent stookkosten per jaar;
- als u naar bed gaat tempert u
tijdig de kachel of zet u de ther
mostaat op 15 graden Celsius.
Dit scheelt ongeveer 10 percent
op de stookkosten;
- als een kamer niet in gebruik is,
zet dan de verwarming af en
houdt de deur dicht (pas op voor
bevriezing bij langdurige afwe
zigheid);
- zonnewarmte is gratis; laat de
zon als die schijnt ook het huis
binnenkomen:
- gordijnen zijn belangrijk. Ze
houden de uitstraling van warm
te tegen. Korte gordijnen, tot op
de vensterbank besparen 20 per
cent; een combinatie van korte
gordijnen en vitrage geeft een
besparing van 25 percent op
warmteverlies door de gevel.
Door de gordijnen 's avonds
dicht te doen is per stookseizoen
22,7 kubieke meter aardgas per
vierkante meter raam te bespa
ren;
- ventileer verstandig: geen ra
men open om te luchten en tege
lijk de verwarming hoog en ge
bruik ventilatieroosters boven
ramen op de juiste wijze (denk
aan voldoende ventilatie in
ruimten waar gasapparaten
branden);
- gebruik een afzuigkap en raam-
ventilator niet langer dan-strikt
noodzakelijk is;
- sluit de'regelklep van de open
haard als die niet gebruikt
wordt; het spaart warmte en
houdt tocht tegen;
- het afschermen van een radia
tor met bijvoorbeeld alumi
niumfolie kan energieverlies te
gengaan;
- met het oog op veiligheid en
doelmatigheid moet het verwar
mingssysteem regelmatig, bij
voorbeeld eenmaal per jaar,
door een erkend installateur
worden gecontroleerd en
schoongemaakt;
- leidingen van de cv-installatie
in ruimten waar geen warmte
nodig is, bijvoorbeeld op de vlie
ring, zijn met enige handigheid
zelf te isoleren.
Een volgende keer meer tips
over koken en warmwatervoor
ziening, over andere huishoude
lijke toepassingen en het ge
bruik van de auto.
t
Op het moment dat de nieu
we actie Zuinig Stoken be
gint, is de voorgaande nog niet
in alle opzichten afgewerkt. In
het distribueren van de toege
zegde attenties is enige vertra
ging ontstaan. PZC en PZEM
zijn er nog volop mee bezig.
Hoewel vervelend, moeten de
genen bij wie de attentie nog
niet in de bus verscheen, toch
enig geduld oefenen. De vertra
ging wordt in belangrijke mate
veroorzaakt doordat het afle
veren van één van de presen
tjes, de knijpkat, aanzienlijk
meer tijd kost dan was toege
zegd. Het aantal knijpkatten
dat nodig is, ligt aanmerkelijk
boven de voorraad van de lan
delijke distributeur. Het arti
kel moest daardoor bij de fa
brikant in Engeland worden
besteld en opnieuw worden ge
maakt.
Zoiets kost altijd meer tijd dan
gewenst is. Het heeft weinig zin
om met het verspreiden van de
attenties te beginnen, als 'n be
paald onderdeel nog niet be
schikbaar is. Veel adressen
zouden dan tweemaal moeten
worden aangedaan. Op die
manier kost de distributie wel
erg veel energie. Vandaar het
oponthoud. Gelukkig hebben
de meeste deelnemers het aan
gevraagde aardigheidje al in
huis. Voor de anderen geldt
dus: nog even geduld aub.We
zullen te zijner tijd aangeven
wanneer de uitgifte is afgerond
en hoe degenen die onverhoopt
niets ontvingen, kunnen rekla-
meren.
Het ligt in de bedoeling van
krant en energiebedrijf de
tweede actie Zuinig Stoken
niet ongemerkt voorbij te laten
gaan. Meedoen hoeft ook deze
keer niet helemaal voor niets.
Tegen het eind van de actie zal
worden bekend gemaakt wat
er te 'verdienen' valt. Dat zal in
een geheel andere sfeer liggen
dan de attenties die bij de eer
ste actie door toedoen van de
PZEM beschikbaar zijn ge
steld.
De PZC en de PZEM ver
spreiden in de loop van
volgende week huis-aan-huis
in Zeeland weer e"- ..er-
kaart. Dat gebeurt in het ka
der van de actie Zuinig Sto
ken. In totaal worden in de he
le provincie ongeveer 146.000
kaarten uitgezet. De meter
kaart is een onmisbaar onder
deel van de actie: hulpmiddel,
geheugensteun en aansporing
om door te zetten. Op de kaart
behoort de komende tijd het
gasverbruik te worden bijge
houden. De cijfers geven ook
aan of iemand op de goede weg
is en aardgas bespaart, of niet.
Evenals vorige keer richt de
actie Zuinig Stoken zich in het
bijzonder op de kleinverbrui
kers en het gasverbruik. Voor
de grotere gasafnemers zijn er
andere besparingsmogelijk
heden (raadpleeg de PZEM).
De actie Zuinig Stoken begint
daadwerkelijk op zondag
avond 12 oktober. Dan dient
voor het eerst de stand van de
gasmeter te worden opgeno
men. Het invullen van de me
terkaart moet onderaan aan
vangen. Zondag 26 april 1987 is
de laatste opnamedag en als
het goed is, wordt dan de bo
venste regel van de meterkaart
ingevuld. In de PZC-Vrijdag-
krant zal elke week aan het ver
loop van de actie aandacht
worden besteed. In tegenstel
ling tot vorig seizoen gebeurt
dat in wat mindere mate met
ondersteunende artikelen en
tips. Wél zal elke keer een tabel
worden geplaatst met het
streefverbruik aan gas. De
deelnemers kunnen aan de
hand van hun laatste jaarver
bruik uit de tabel aflezen hoe
veel kubieke meters gas zij nor
maal gesproken zouden moe
ten hebben verbruikt.
Om zo zinvol mogelijk aan te
actie te kunnen meedoen, is
het nuttig om het normale jaar
lijkse verbruik aan gas te we
ten. Dat wil zeggen: het gasver
bruik in een jaar dat niet kou
der of warmer is geweest dan
gemiddeld. Het werkelijke ver
bruik kan derhalve hoger of la
ger zijn dan het normale ver
bruik. Het normale jaarver
bruik staat op de afrekennota
van de PZEM vermeld en wel
onderaan de nota onder het
hoofdje 'informatie'. Het is het
gecorrigeerde cijfer: het ver
bruik van aardgas is volgens
een bepaalde door de gasbe
drijven gehanteerde rekenfor-
mule omgerekend naar gelijke
buitentemperatuur. Het nor
male jaarverbruik hoort in ko
lom 8 van de meterkaart
(rechts bovenaan) te worden
ingevuld. Het kan zijn dat ie
mand niet meer beschikt over
de afrekennota van het nutsbe
drijf. In dat geval kan het nor
male jaarverbruik bij de PZEM
worden opgevraagd (telefoon
01180 - 25351). Voor een vlotte
afhandeling is het opgeven van
het zogeheten debiteurennum
mer noodzaak. Dat nummer
staat op nota's, girokaarten en
andere correspondentie tussen
PZEM en klant.
In vergelijking met de eerste
meterkaart, zijn er enkele aan
passingen op de nieuwe kaart
aangebracht. Aanpassingen,
die vooral de leesbaarheid en
de 'instructies' moeten verge
makkelijken. Op een vaste dag
in de week (bij voorkeur de
zondag) - zie kolom 1 - moet de
stand van het telwerk van de
gasmeter in kolom 2 worden
ingevuld. Alleen de cijfers in
de zwarte vakjes van de aflees-
schaal moeten worden overge
nomen. Al na één week kan het
weekverbruik in kolom 3 wor
den genoteerd.
Het gaat om het verschil in ver
bruik tussen week 1 en week 2.
In de eerste actieweken publi
ceert de PZC normverbruiken.
Een deelnemer kan vervolgens
kijken welk normverbruik het
dichtst bij het werkelijke ver
bruik komt. Dit normverbruik
wordt dan het streefverbruik.
Dat moet steeds in worden ge
vuld aan de hand van de week-
tabellen in de PZC-Vrijdag
krant en hiervoor is kolom 4 be
stemd. Kolom 5 is bestemd
voor het noteren van het
werkelijke totaalverbruik
sinds het begin van de actie 12
oktober). In kolom 6 horen de
totalen van het streefverbruik
sinds 12 oktober. Bovenaan ge
komen - het is dan 26 april - is af
te lezen hoe het werkelijke ver
bruik zich heeft verhouden ten
opzichte van het 'zuinige'
streefverbruik. In kolomen 7
kunnen de mogelijke redenen
van meer of minder gasver
bruik worden opgeschreven.
Op die manier kan er een per
soonlijk 'energie-logboek' ont
staan.
De wekelijkse tabel in de PZC-
Vrijdagkrant ondergaat geen
veranderingen van ingrijpende
aard ten opzichte van Zuinig
Stoken 1. In de eerste kolom
staan weer de jaarverbruiken,
die uiteenlopen van 800 tot
6.000 kubieke meter. In de ko
lom ernaast worden de erbij
passende streefverbruiken ver
meld. De gegevens worden
door de Gemeenschappelijke
Pers Dienst aangeleverd. De
derde kolom van de tabel heeft
betrekking op het totale streef
verbruik. De jaarverbruiken
zijn sprongsgewijs in de eerste
kolom opgenomen. Deelne
mers van wie het jaarverbruik
niet spoort met de getallen,
kunnen het gemakkelijkst het
dichtstbijzijnde jaarverbruik
als uitgangspunt nemen. Wie
wat meer moeite wil nemen,
kan zelf uit de bijpassende
weekstreefverbruiken een tus
senliggend streefverbruik be
rekenen.
Evenals voorgaand stooksei
zoen zijn de zogenaamde
'graaddagen' voor de actie
Zuinig Stoken een belangrijke
bron. Deze graaddagen heb
ben betrekking op het streef
verbruik dat voor een bepaal
de week geldt. Dat verbruik
wordt berekend volgens de
'gewogen graaddagenmetho-
de'. De energiebedrijven vin
den dat de betrouwbaarste
manier om een gasverbruik te
berekenen. De methode wordt
al enkele jaren lang toegepast.
Helemaal loepzuiver is het
systeem niet. Het gaat om een
streefverbruik: een landelijk
gemiddelde, met een correc
tiefactor per regio. Dat is zon
der meer noodzakelijk, omdat
het noorden van Nederland
doorgaans koudere winters
kent dan het zuidwesten (on
der invloed van de zee). Het is
in feite zo dat voor iedere indi
viduele stoker een 'eigen'
streefverbruik geldt. Maar als
daar strikt de hand aan wordt
gehouden, is het organiseren
van een algemeen bedoelde ac
tie als Zuinig Stoken bijzon
der moeilijk uit te voeren.
De getallen die in het kader
van de actie verschijnen, zijn
dus gemiddelden. Het week-
streefverbruik is rechtstreeks
afgeleid van het normale jaar
verbruik aan gas. Onder meer
de Vereniging van Exploitan
ten van Gasbedrijven in Neder
land (Vegin) heeft daar volop
cijfers over. Het jaarverbruik
wordt berekend aan de hand
van het gewogen aantal graad
dagen maal het verbruik in ku
bieke meters per graaddag.
Voor het verbruik zijn de situe
ring (bijvoorbeeld op het
zuiden) en de eigenschappen
van een woning erg belangrijk
(isolatie, grootte) en vanzelf
sprekend het stookgedrag van
de bewoners. Een en ander be
tekent dat er per week wel eens
grotere verschillen kunnen op
treden tussen het feitelijke en
het berekende theoretische
verbruik.
