Planbureau rekent voor '87
op groei met40.000 banen
Minder nieuwe huizen,
meer opknapbeurten
BETER ONDERWIJS
VOOR MINDER GELD
Minder voor
provincie
en gemeenten
Ruding moet
één miljard
per week
Financieren
AFZET STIJGT MET DRIE PROCENT
1973 '75 '77 '79 '8l' '83 '85 '87
PZC/ miljardennota 13
Extra geld
IN 1987 WIL MEN 91.000 WONINGEN
BOUWEN (woningbouwprogramma)
x 1000
0
DE WONINGBOUW
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG (GPD)- Beter onderwijs voor minder geld. Met dat doel voor ogen heeft mininister
Deetman van onderwijs zijn begroting voor 1987 opgesteld. Leerlingen moeten sneller leren en
opleidingen moeten beter op elkaar en op de arbeidsmarkt aansluiten. De scholen moeten meer
hun eigen boontjes doppen. Dat houdt de kosten in toom en maakt soepel inspelen op de ar
beidsmarkt mogelijk.
Om de tijd die leerlingen in het voort
gezet onderwijs doorbrengen zo goed
mogelijk te gebruiken, wil de minister
meer mogelijkheden om examen te
doen op Havo- en VWO-niveau. De
leerstof moet in eenheden worden aan
geboden, zodat de leerling zijn vak
kenpakket gemakkelijk kan uitbrei
den. Er wordt over gedacht wiskunde
verplicht te stellen. Dat moet de over
stap van voortgezet onderwijs naar
het hoger beroepsonderwijs verge
makkelijken. De belangstelling van
meisjes voor technische opleidingen
wordt gestimuleerd.
Sectorscholen moeten het middelbaar
beroepsonderwijs beter op de arbeids
markt afstemmen. Er komen vier sec
toren: voor technisch-, agrarisch-, eco-
nomisch-administratief-, en dienstver-
lenend- en gezondheidsonderwijs. De
scholen moeten twee-, drie- en vierjari
ge dagopleidingen verzorgen. Het
moeten grote zelfstandige instellingen
worden met veel opleidingsvarianten.
Daarbij wordt ook gedacht aan cur
sussen voor volwassenen. Gebouwen,
materiaal en gereedschap worden dan
zo goed mogelij k benut en dat drukt de
kosten.
In de eerste helft van het volgend jaar
komt Deetman hiervoor met een wets
voorstel. De operatie levert een bezui
niging op van 150 miljoen gulden per
jaar. De scholen krijgen mogelijkhe
den betaalde opdrachten uit te voeren
voor bedrijven.
Overal in de begroting komen de be
zuinigingen terug. Maar de minister is
er nog niet in geslaagd het miljard
waarmee hij de onderwijsbegroting
moet terugschroeven, volledig in te
vullen. Hij heeft nog enkele tientallen
miljoenen te gaan. Circa 85 miljoen
wordt bespaard op stichting en huis
vesting van scholen voor het basis- en
voortgezet speciaal onderwijs.
De verandering van de schoolgeld- in
een lesgeldwet levert volgend jaar 100
miljoen op. In de jaren erna 55 miljoen.
De maatregel geldt voor alle niet-leer-
plichtigen die een volledige dagoplei
ding volgen. Ouders met een inkomen
dat valt in de hogere middengroepen,
gaan zelf meer betalen. Waar de grens
precies ligt, hangt af van de gezinssi-
DEN HAAG (GPD)-Met
uitzondering van Neder
land hebben de landen
van de Europses Ge
meenschap de boot ge
mist toen het nog moge
lijk was de verschillen
de sectoren van de agra
rische produktie te la
ten groeien. „Nederland
heeft toen een hoog ge
kwalificeerde land
bouw opgezet; een sec
tor die tot de beste ter
wereld behoort. Dat zal
zo blijven ondanks de
grote problemen die op
gelost moeten worden",
aldus minister Braks
(landbouw) in een toe
lichting op zijn begro
ting.
„De Nederlandse agrari
sche sector heeft een
sterke structuur. Er be
staat geen land ter we
reld waar voor de boeren
en tuinders zulke goede
overlevingskansen zijn",
aldus een optimistische
minister. Hij ziet voor de
landbouw geen perspec
tief meer in het produce
ren van bulkgoederen
zoals melk en graan
maar wel in het produce
ren van specialistischer
gewassen. „Qua kennis
zijn wij daartoe instaat".
Braks denkt daarbij ook
aan onderzoek naar het
gebruik van bepaalde
granen en andere akker-
bouwprodukten in de
pharmaceutische en de
cosmetische industrie.
Als zou worden gepro
beerd de 'melkplas' weg
te krijgen, zoals is gesug
gereerd, door de boeren
te verplichten hun melk-
produktie met 30 pro
cent te verkleinen, wordt
er een slachting onder de
boeren aangericht. Een
geleidelijke verlaging
met 10 procent acht
Braks wel haalbaar. Hij
is ervan overtuigd dat de
teruggang van het aan
tal bedrijven langs na
tuurlijke weg zal verlo
pen. Het betreft dan vol
gens hem alleen bedrij
ven waarvan de eigenaar
geen opvolger heeft.
tuatie. Wie minder verdient krijgt
compensatie.
De pijn van de 130 miljoen bezuiniging
op vervanging van zieke leerkrachten
kan meevallen, aldus Deetman. Er
wordt alleen bezuinigd op vervanging
van leerkrachten die korter dan twee
maanden ziek zijn. Minister Ruding
van financiën betaalt langduriger ver
vanging.
Voor een aantal projecten wordt extra
geld uitgetrokken. Technische mid
delbare scholen krijgen 25 miljoen
voor vervanging van apparatuur. Een
zelfde bedrag gaat naar onderzoek op
het gebied van informatica en micro-
elektronica. Deetman wil dat institu
ten die zich daarmee bezig houden in
ternationaal in de pas blijven lopen.
Er komt ook geld voor een vervolgop
leiding voor afgestudeerden aan HBO-
instellingen. Die is vergelijkbaar met
de tweede fase van het wetenschappe
lijk onderwijs.
Andere maatregelen die minister
Deetman neemt om te bezuinigen zijn:
Kleuters worden niet meer met hun
vierde verjaardag maar pas aanhet be
gin van een nieuw cursusjaar toegela
ten 216
groei van speciaal onderwijs wordt af
geremd 125
universiteitenƒ146
volwasseneneducatie50
Daarnaast moet de minister nog com
pensatie vinden voor enkele extra uit
gaven die hij wil doen.
HOE DE STAAT EEN GULDEN UITGEEFT
(Op kasbasis en vooraftr.)
afgeronde bedragen
0 ONDERWIJS EN WETENSCHAPPEN 16
(2) DIVERSEN 21
(3) NATIONALE SCHULD 19
0 SOCIALE ZAKEN EN
WERKGELEGENHEID 10
0 VOLKSHUISVESTING/RUIMTELIJKE
ORDENING/ MIUEU 9
0 WELZIJN/VOLKSGEZONDHEID/
CULTUUR 6
0 DEFENSIE 8
VERKEER EN WATERSTAAT 6
0) BUITENLANDSE ZAKEN 2
0 ECONOMISCHE ZAKEN/LANDBOUW/
VISSER U 3
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1986
DEN HAAG (GPD) - Het econo
misch herstel zet door in het mid
den- en kleinbedrijf en het ver
breedt zich, ook volgend jaar. Dat is
vooral een gevolg van de verschui
ving van export naar de groei der
binnenlandse bestedingen. De afzet
zal dit en volgend jaar met drie pro
cent stijgen. Dit zegt staatssecreta
ris Evenhuis (economische zaken)
in de memorie van toelichting op de
begroting.
Jaren lang daalde de werkgelegen
heid in het midden- en kleinbedrijf.
In 1985 kwamen er 14.500 arbeidsja
ren bij dit jaar wordt een stijging
van 24.000 verwacht en voor 1987
wordt gedacht aan 16.500 meer. Ook
het aantal zelfstandige onderne
mers laat sedert kort weer een stij
ging zien. In 1985 kwamen er 4000
bij, dit jaar vermoedelijk ongeveer
2500.
De economische ontwikkeling va
rieert nogal per sector. In de dien
stensector is bijvoorbeeld de gang
van zaken gunstiger dan in de overi
ge. Stijgende bedrijvigheid en mati
ge kostenontwikkeling werken goed
uit op het werkelijk beschikbaar in
komen van zelfstandigen. Dat nam
vorig jaar met 2 procent toe, voor
1986 wordt 8 procent verwacht. Vol
gend jaar wordt geschat op 1,5 pro
cent.
Het overheidsbeleid zoals dat tot
dusver voor startende ondernemers
werd gevoerd moet opnieuw worden
bezien. Nader onderzoek is nodig
naar de omvang en betekenis van
startende bedrijven. Ook zullen de
kansen van slagen voor starters wor
den onderzocht in de diverse secto
ren, vooral waar sprake kan zijn van
overcapaciteit.
Evenhuis kondigt een wetsvoorstel
aan voor inkomensvoorziening ten
behoeve van oudere en arbeidson
geschikte gewezen zelfstandigen.
Als dat ingaat zal de bestaande re
geling voor de zogeheten bedrijfs-
beeindigingshulp verdwijnen. Er
komen voorstellen voor een nieuw
vestigingsbeleid. De eisen worden
dan meer toegespitst op het onder
nemerschap en minder op de vakbe
kwaamheid.
Staatssecretaris Evenhuis
Deetman
grotere doelmatigheid
streeft naar
DEN HAAG (ANP) - De staatsschuld
zorgt ervoor dat minister Ruding van
financiën volgend jaar ongeveer één
miljard gulden per week moet finan
cieren. Het financieringstekort van
de overheid beloopt in 1987 29 miljard
gulden, terwijl de herfinanciering
van aflossingen op de (vaste) staats
schuld 13 miljard gulden vraagt, sa
men de zogeheten financieringsbe
hoefte van het rijk.
Hierbij zijn nog niet inbegrepen de
eventuele vervroegde aflossingen op
staatsleningen die toch moeten wor
den teruggeleend op de kapitaal
markt. Ook de vlottende schuld
brengt aflossing met zich mee, aldus
Ruding. Met eventuele ontvangsten
van de staat als gevolg van vervroegd
afgeloste leningen aan woningbouw
verenigingen is in deze bedragen geen
rekening gehouden, omdat onzeker is
welke omvang die vervroegde aflossin
gen zullen hebben.
Volgend jaar moet de staat 34,8 mil
jard gulden aan rente en aflossing be
talen, 2,7 miljard gulden meer dan dit
jaar. De rentelast neemt in 1987 met
0,6 miljard tot 21,8 miljard gulden toe,
de aflossingen nemen met 2,1 miljard
tot 13 miljard gulden toe.
Het Centraal Planbureau merkt in de
Macro-Economische Verkenning 1987
op dat de overheid haar financierings
tekort zonder gevolgen voor de rente
stand op de kapitaalmarkt zal kunnen
financieren. De verhoudingen op de
kapitaalmarkt blijven ruim, vooral
door omvangrijke overschotten bij in
stitutionele beleggers (pensioenfond
sen, verzekeraars en dergelijke).
1982
1984
1985
1986
Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG (GPD) - De groei
van de produktie van bedrij
ven met 2 a 2,5 procent, de
loonkostenmatiging en maat
regelen ter verbetering van
het functioneren van de ar
beidsmarkt leiden volgend
jaar tot een uitbreiding van de
werkgelegenheid. Het Cen
traal Planbureau (CPB) re
kent voor 1987 op een groei
met 40.000 volledige banen.
Omdat steeds meer mensen in deeltijd
werken, zullen volgend jaar circa
90.000 aan de slag kunnen komen.
Naar verwachting zullen er in 1987 on
geveer 50.000 mensen nieuw op de ar
beidsmarkt komen. De totale werk
loosheid gaat dus met 40.000 naar be
neden: van (over het hele jaar gere
kend gemiddeld) 710.000 in 1986 naar
670.000 in 1987.
Over het algemeen schildert het Cen
traal Planbureau in zijn jaarlijks tege
lijk met de Miljoenennota verschijnen
de Macro Economische Verkenning
een gestage voortgang van de Neder
landse economie. Een van de markant
ste ontwikkelingen is dat de kosten
van het levensonderhoud volgend jaar
met circa 1,5 procent zullen dalen. Dat
komt vooral door de dalende invoer
prijzen alsmede een daling van de
aardgasprijs met ongeveer 28 procent.
De aardgasprijs is gekoppeld aan de
olieprijs.
Volgens het CPB gaan de cao-lonen
voor 1987 - in samenhang met 0,5 pro
cent arbeidsduurverkorting - met 1
procent omhoog. Als dan nog rekening
wordt gehouden met onder andere da
lende sociale premies, dan blijkt voor
de modale werknemer in het bedrijfs
leven een koopkrachtverbetering van
2,5 procent. Hij zal in 1987 dus 2,5 pro
cent meer kunnen kopen dan dit jaar
het geval is. Het is overigens nog on
duidelijk in hoeverre specifieke groe
pen van inkomenstrekkers getroffen
zullen worden door nadere maatrege
len bij de ombuiging van de begroting.
Tegenover deze meer gunstige ontwik
kelingen staat een stijging van het fi
nancieringstekort ten gevolge van de
fors teruglopende aardgasbaten van
de overheid. Die zullen dalen van ruim
21 miljard in 1986 tot bijna 10 miljard
in 1987. Ondanks minder uitgaven van
de overheid tot 12,12 miljard stijgt het
financieringstekort van het Rijk van
naar schatting 6.7 procent in 1986 tot
7,6 procent volgend jaar. Ook de lagere
koers van de dollar en de verschuiving
van de aardgasproduktie van het veld
bij Slochteren naar kleinere velden
speelt hierbij een rol.
Volgens de Macro Economische Ver
kenning leidt het geen twijfel dat in
het komende jaar en de daarop vol
gende jaren een straf begrotingsbe
leid moet zorgen voor minder kwets
bare verhoudingen bij de overheidsfi
nanciën. Niet alleen om het financie
ringstekort terug te brengen maar
ook de te hoge collectieve lastendruk
(belastingen en sociale premies plus
onder meer het staatsaandeel in de
gasopbrengst) te verminderen. Op
korte termijn gaat een dergelijk sane-
ringsbeleid vaak samen met tijdelijk
verlies van produktie en werkgele
genheid. Dat is volgens het CPB niet
alleen onvermijdelijk, maar ook
noodzakelijk.
DEN HAAG (ANP) - Handhaving van
de voorzieningenniveaus in de ge
meenten wordt 'niet realiseerbaar'
geacht en het provinciale voorzienin
genniveau 'kan niet op alle terreinen
worden gehandhaafd'. Dat is - kort
weergegeven - de boodschap die
doorklinkt in de toelichting op de be
groting voor volgend jaar van Ge
meente- en Provinciefonds.
De teruggang van de gemeentelijke en
provinciale voorzieningen wordt on
der de huidige sociaal-economische
omstandigheden 'onvermijdelijk' ge
noemd. Uit de toelichting blijkt dat ge
meenten en provincies ook de komen
de jaren een aandeel zullen moeten le
veren in verdere sanering van de col
lectieve uitgaven.
Evenals dit jaar wordt de gemeenten
een investeringsimpuls verleend door
een (structurele) toevoeging aan het
Gemeentefonds van 50 miljoen gul
den. De zogenoemde 2/3-compensatie-
regeling voor de stijging van het ge
meentelijk aandeel in de bijstandslas-
ten wordt de komende kabinetsperio
de voortgezet. Het laatste deel van de
profijtkortingen van 93 miljoen gulden
die aan de gemeenten zijn opgelegd,
komt te vervallen. De profijtkortingen
zijn gebaseerd op de redenering dat
burgers meer moeten betalen voor de
voorzieningen waar zij gebruik van
maken.
De aardgasbaten in procenten van het nationale inkomen
DEN HAAG (GPD) - Minder nieuw
bouw en meer woningverbetering.
Dat is het belangrijkste dat in de be
groting van het ministerie van Volks
huisvesting staat. Staatssecretaris
Brokx moet volgens het regeerak
koord de komende jaren 1,7 miljard
gulden bezuinigen en hij zoekt dat
vooral in vermindering van het
nieuwbouwprogramma. Dat het wo
ningtekort iets oploopt, neemt hij op
de koop toe.
Het totale woningbouwprogramma
ligt volgend jaar op 98.000 woningen
en daalt tot 93.000 in 1990. De bezuini
gingen gaan vooral ten koste van de
sociale woningbouw, waar volgend
jaar 5.000 woningen minder worden ge
bouwd. Het aantal nieuwbouwwonin
gen in die sector daalt tot 36.000 wo
ningen in 1987. De jaren daarna gaat
de daling verder, tot 30.000 woningen
in 1990. De marktsector (premie-A en
-B) blijft in de planning drie jaar lang
gelijk, op 35.000 woningen.
Het aantal premie-C woningen wordt
geraamd op 18.000 volgend jaar en
16.000 in de jaren daarna. Alleen van
de vorig jaar ingevoerde premie-D wo
ningen (vrije sectorwoningen in stads
vernieuwingsgebieden met een een
malige bijdrage van 20.000 gulden)
wordt verwacht dat er meer gebouwd
zullen worden: 2.000 komend jaar en
4.000 in de jaren daarna.
Dit nieuwbouwprogramma houdt in
dat er een woningtekort blijft bestaan,
dat tot 1990, 1 procent van de totale
voorraad bedraagt. Het loopt zelfs
licht op.
De regering heeft volgend jaar wel
meer geld uitgetrokken voor woning
verbetering. Het verbeteringspro
gramma van particuliere huurwonin
gen wordt tot 1990 verhoogd tot 8.000
woningen. Verder wordt het verbete
ringsprogramma voor aangekocht be
zit verhoogd tot 12.000 woningen in
1990. Ook voor de verbetering van de
naoorlogse woningbouw komt meer
geld.
AANTAL VOLTOOIDE WONINGEN PER 1003 INWONERS
Remigratie - De belangstelling on
der Surinamers voor terugkeer naar
hun land stijgt voor het eerst sinds ja
ren weer. Gedurende de eerste zeven
maanden van dit jaar gaven al circa
duizend mensen de wens te kennen te
willen remigreren naar Suriname, vijf
honderd meer dan het aantal Surina
mers dat gedurende het hele jaar 1985
terugkeerde. Op het ministerie van so
ciale zaken spreekt men van een „op
merkelijk verschijnsel', gezien de
moeilijke economische situatie in Su
riname.
Opvallend is ook de toenemende be
langstelling voor emigratie naar Au
stralië, Canada en Nieuw-Zeeland.
Minister Braks
