almanak
Kamerleden mobiliseren tegen
bezuinigingen in basisonderwijs
otorrijder lag acht
iur gewond in sloot
Zandschip zonk bijna
na botsing brugpijler
Studenten graven 14e
eeuws kasteeltje op
PZEM ONDERZOEKT GEVOLGEN
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Achtjaar
voor uitlokken
cocaïnesmokkel
ZEEUWSE
LESPROJECT ARNEMUIDEN
Gs: extra geld
inzamelen klein
chemisch afval
Inbraak in loods
firma Nieuwvliet
BEOORDELINGSFOUT SCHIPPER (21)
Steenhouck
Krant
Vergunning voor
kerncentrale in
MIDDELBURG - Gedeputeerde staten moeten de
Zeeuwse tweede kamerleden vragen alles in het werk
te stellen om de bezuinigingen op het basisonderwijs
te voorkomen. De voorgenomen kortingsmaatregel
van minister Deetman, om kinderen die na 1 augustus
vier jaar worden pas het volgende schooljaar op de ba
sisschool toe te laten, tast de kwaliteit van het onder
wijs aan. Bovendien is het zeer de vraag of het ministe
rie inderdaad een financieel voordeel van 220 miljoen
gulden haalt, omdat er geen rekening wordt gehouden
met neven-effecten.
Dat schrijft de provinciale Adviesgroep Planning Basis
onderwijs aan gs. Het verzoek aan het dagelijks bestuur
van de provincie om de Zeeuwse kamerleden te mobili
seren is zeer dringend gesteld. De adviesgroep wijst on
dermeer op mogelijk dramatische gevolgen voor kleine
scholen, die nu maar net het hoofd boven water kunnen
houden. Tevens zal het moeilijker worden om nieuwe
scholen te stichten. De brief: ..De Adviesgroep, nauw be
trokken zijnde bij de planning van het basisonderwijs,
meent met recht te moeten stellen dat deze maatregel,
zeker in de plattelandsgebieden, grote gevolgen zal heb
ben voor de wenselijke leefbaarheid in deze gebieden".
Verder wordt geconstateerd dat voormalige kleuter
leidsters, die bezorgd waren over het mogelijk ver
dwijnen van de kindgerichte aanpak in het onderwijs,
in het gelijk worden gesteld. Kinderen dreigen te snel
met leerstof geconfronteerd te worden en geen tijd
voor spel over te houden. De bezuinigingsmaatregel
belemmert het individualiserend onderwijs.
Tenslotte wijst de adviesgroep op de mogelijkheid dat
sommige kleuters bijna een jaar van onderwijs versto
ken blijven. Met name voor kinderen die toch al in een
achterstandssituatie zitten is dat funest. De kans is
groot dat de problemen bij jonge kinderen en hun ou
ders zullen toenemen, zodat de vraag naar hulpverle
ning en speciaal onderwijs stijgt. Dat ondergraaft de
beoogde bezuiniging van de minister.
Zie ook pag. 291
ÏHOLEN - Als er al een recept
Is om in goede gezondheid een
loge leeftijd te bereiken, is
let een sober en arbeidzaam
leven. Zo blijkt uit het levens
verhaal van de oudste inwo-
ler van Tholen, de heer M. J.
Moerland uit Sint-Annaland.
|ondag wordt hij 104 jaar en
lijn gezondheid laat niet veel
Ie wensen over.
he geboren 'Stallander' was lange tijd
lij een boer werkzaam. Op middelbare
leeftijd begon hij nog een eigen boeren-
ledrijfje. Hij beëindigde het bedrijf op
70-jarige leeftijd, maar kon het werken
op het land niet laten. Tot zijn 78-ste
hielp hij in het landbouwbedrijf van
zijn zoon, M. I. Moerland. ,,En hij kon
toen nog flink werken", vertelt Moer
land jr. „Een kras persoon", vonden
ook de specialisten in het ziekenhuis
Lievensberg in Bergen op Zoom. Vorig
jaar nog plaatsten zij bij hem een pea
cemaker. Na drie dagen ziekenhuisop
name kon de 100-plusser weer terug
naar zijn kamer in bejaardentehuis De
Schutse in Sint-Annaland, waar hij se
dert zijn 88-ste woont.
Moerland is inmiddels voorvader van
vier generaties. Van zijn twee zoons is
er nog één in leven. Drie kleinkinde
ren, acht achterkleinkinderen en één
achterachterkleinkind vormen het
verdere nageslacht. Buiten zijn kamer
op de tweede verdieping van het be
jaardentehuis komt Moerland niet
meer. „Hij zou nog wel naar beneden
kunnen, maar daar heeft hij geen be
hoefte meer aan", vertelt Moerland jr.
„Hij houdt zijn kamer zelf een beetje
bij, dekt zijn bed op en leest in zijn
stoel voor het raam de krant".
Veel poespas voor zijn 104-de verjaar
dag wil Moerland niet. Wel heeft hij
zich laten overhalen tot het houden
van een receptie. Maandag gaat hij bij
wijze van uitzondering naar de re
creatiezaal op de begane grond, waar
familie, kennissen en medebewoners
de gelegenheid krijgen hem te felici
teren.
De heer M.J. Moerland uit Sint-Anna
land, die zondag 104 jaar wordt.
Student Johan Huisson toont een opgegraven kruik, die tevoorschijn
kwam bij het blootleggen van de funderingen van het 14e eeuwse kasteel
tje op een akker bij Amemuiden. Mede-studenten die zich in het kader van
een lesproject met de opgravingen bezighielden, kijken toe.
MIDDELBURG - De directie van de Provinciale Zeeuwse
Energie Maatschappij (PZEM) stelt een onderzoek in naar de
vraag of er bij fusie van de produktiebedrijven van de drie
zuidelijke energiemaatschappijen PLEM, PNEM en PZEM een
hernieuwde aanvraag voor de kerncentrale Borssele moet
worden ingediend. Dat heeft PZEM-directeur A. Tiktak vrij
dag bevestigd.
ken hebben, een enorme rompslomp
tot gevolg kunnen hebben.
De energiebedrijven van Brabant en
MIDDELBURG - Gedeputeerde sta
ten willen volgend jaar extra geld uit
trekken voor de inzameling van klein
chemisch afval. Gebleken is dat huis
houdens en kleine bedrijven steeds
meer op de inzamelingsacties inspe
len, zodat een verhoging van de jaar
subsidie met 55.000 gulden reëel
wordt geacht. In totaal betaalt de pro
vincie dan 100.000 gulden voor de af
voer en verwerking van materialen
als oude accu's, afgewerkte olie en
batterijen.
In 1985 haalden de Zeeuwse gemeen
ten in totaal 70.000 kilo klein chemisch
afval op. Dat betekende een verdubbe
ling ten opzichte van het jaar daar
voor. Gevolg is dat de gemeenten met
steeds hogere kosten voor inzameling,
afvoer en verwerking worden gecon
fronteerd. Gs vinden dat de provincia
le bijdrage gelijke tred moet houden
met de stijgende kosten. Bovendien
past een ruimere subsidie in het actie
plan klein chemisch afval, dat eind dit
jaar wordt gepresenteerd.
Artikel 70 van de Kernenergiewet zegt
dat een afgegeven vergunning op
grond van deze wet persoonlijk is. In
dit geval is de NV PZEM de eigenares
se van de kerncentrale. Na eventuele
opheffing van het bedrijf in verband
met de fusie, moet daarvan binnen een
week melding worden gemaakt aan de
minister van economische zaken.
Bovendien moet binnen dertig dagen
een nieuwe vergunning voor de kern
centrale Borssele worden aange
vraagd. De oude vergunning blijft dan
intussen wel van kracht, maar volgens
bestuurslid J. Bannink van de Zeeuw
se Milieu Federatie biedt deze vergun
ningaanvraag voor mensen die tegen
kerncentrales zijn, weer alle mogelijk
heden om beroepsprocedures tegen
het verlenen van deze vergunning aan
te spannen. Dat zou voor de PZEM en
voor alle instanties die daarmee te ma-
NIEUWVLIET - In de nacht van don
derdag op vrijdag is ingebroken bij de
firma S. aan de Nieuwvlietseweg te
Nieuwvliet. Uit drie loodsen werden
een onbekende hoeveelheid gereed
schap en een laskar ontvreemd. Men
kwam binnen door het inslaan van een
ruit.
geding bij fusie
Limburg denken vóór het eind van dit
jaar al samen te gaan. De PZEM werd
zoals bekend aanvankelijk buiten de
fusiebesprekingen gehouden, die moe
ten uitmonden in de oprichting van
het EPZ (Electriciteits Produktiebe
drijven Zuid). Thans is de PZEM via di
recteur Tiktak als 'waarnemer' bij de
verdere voorbereidingen betrokken.
De juridische structuur van de toe
komstige produktie-NV, de recht
streeks democratische controle, de po
sitie van werknemers en aandeelhou
ders en de toekomstige verdeling van
de produktiemiddelen zijn een aantal
knelpunten waarop bij de PZEM
wordt gestudeerd. De PvdA-gedepu-
teerde W. Don (nutsbedrijven) heeft
onlangs te kennen gegeven dat naar
zijn mening de 'nieuwe' provinciale
staten, na de verkiezingen in 1987, een
beslissing moeten nemen over de pro-
duktiefusie.
De vergunningkwestie voor de kern
centrale is volgens de Zeeuwse Milieu
Federatie echter een van de hete han-
grijzers die het 'fusievuur van de
PZEM tempert'.
MIDDELBURG - De rechtbank in
Middelburg heeft de 30-jarige R. A. N.
uit Roosendaal conform de eis tot
acht jaar gevangenisstraf veroor
deeld voor zijn rol in het smokkelen
van cocaïne van Brazilië naar Neder
land. Hij stuurde diverse koeriers op
pad door hen 6000 gulden per kilo
naar Nederland overgebrachte cocai
ne te beloven.
Onder anderen vond hij de 19-jarige
Sandra D. uit Nieuwdorp en de 30-jari-
ge A. de B. uit Middelburg bereid een
cocaiinereis voor hem te maken. Zij
werden op het vliegveld van Sao Paulo
aangehouden toen zij met in totaal
tien kilo cocaïne op het lichaam naar
Nederland wilden afreizen. Zij werden
in Brazilië tot negen jaar gevangenis
straf veroordeeld.
Bij het vaststellen van de strafmaat
nam de rechtbank in aanmerking dat
met name deze twee door N.'s toedoen
tot langdurige vrijheidsstraffen waren
veroordeeld. N. ontkende tijdens de
behandeling van zijn zaak iets met de
ze smokkelaffaire te maken te hebben.
het rijksarchief. Alleen op een kaart
uit ongeveer 1650, afkomstig uit het
famieliearchief van Schorer, de
vroegere ambachtsheer van Nieu-
werkerke, stond de vindplaats met
een tekentje aangegeven met de
vermelding dat daar steenhopen la
gen. Andere kaarten van iets latere
datum duiden het stukje land aan
als "de steenhouck". Men vermoedt
dan ook dat het huis op zijn laatst
tot 1600 bewoond is geweest.
Omdat de stenige zware kleigrond
moeilijk te bewerken was is "de
steenhouck" jarenlang in gebruik
geweest als weiland. Na de ruilver
kaveling in 1964 kwam de grond in
bezit van de familie Louwerse.
Adrie Louwerse ploegde de grond
ongeveer tien jaar geleden om en
stuitte toen voor het eerst op een
hoop stenen die duidelijk aan el
kaar gemetseld zaten. Ook aan het
kleur- en groteverschil van zijn ge
wassen kon hij zien, dat er iets on
der de grond moest zitten. Hij gaf
zijn vondst door aan de archeologi
sche dienst van de provincie, waar
na die het op kwam meten en de
zaak wegens geldgebrek liet rus
ten.
„Om de grond wat beter bruikbaar
te maken heb ik het stuk twee jaar
geleden laten draineren", zegt Lou
werse. „Toen stuitten we echt dui
delijk op dikke muren. De vind
plaats heb ik op de draineerkaart
aangetekend zodat de leerlingen al
ongeveer wisten waar ze moesten
graven. Het is jammer van de bieten
maar de opgravingen konden niet
uitgesteld worden. Het belang van
de wetenschap moet dan maar
voorgaan, vind ik."
Onder Louwerses andere akkers zit
ten nog meer resten van het oude
dorp Nieuwerkerke verborgen. Zo
verbouwt hij erwten op het vroegere
kerkhof. In zijn grond vindt hij ieder
jaar weer botten, stenen en scher
ven die van de dorpsbewoners af
komstig zijn.
„Wanneer er ergens voor langere
tfjd mensen gewoond hebben zit er
zoveel rotzooi in de grond dat het
nooit meer schoon te maken valt",
zegt Bas Oele. „Naast al die scher
ven en ander afval blijf je elke ingra
ving zien. Zo hebben we rond de
hoekfundamenten zelfs de steken
van de spa nog teruggevonden,
waarmee die grond destijds afgega-
ven is om de fundamenten te leg
gen."
De resten van het kasteeltje zullen
na de afronding van het les-project
weer ondergegraven worden. Maar
het werk van de leerlingen is niet
voor niets geweest. Voortaan zal
het kasteeltje officieel te boek
staan als "grondmonument".
ARNEMUIDEN - „Een toevalstref
fer", noemt geologieleraar Kees
Bos het door zijn studenten in een
akker aan de Kraayenholseweg in
Arnemuiden opgegraven 14-de
eeuws kasteeltje. Bos, leraar aan
de Middelburgse christelijke peda
gogische academie, zocht begin dit
jaar samen met zijn collega natuur
kunde Jan Groen een leuk onder
zoeksproject voor zestien tweede
jaars studenten. „Ze moeten er van
leren bronnen te onderzoeken en
kennis bloot te leggen", zegt Bos di-
dactisch. De leerlingen, geholpen
door medewerkers van de provin
ciale archeologische dienst, vatten
die uitspraak wel erg letterlijk op
en groeven in een week een biete
nakker om en een kasteeltje op.
Bezorgers die zes dagen in de
week door weer en wind in alle
vroegte de krant bij de lezers in
de bus komen steken, hebben
het niet gemakkelijk. Want al
regent het pijpestelen, de ont
bijttafel mag niet besmeurd
worden door een natte krant.
Er zijn abonnees die daarover
een klacht indienen...
Nou ja, het was niet kwaad be
doeld, schreef ons een me
vrouw uit Middelburg. Ze had
een bezorgster van de PZC uit
genodigd voor een partijtje
sjoelen en dat was de buurman
niet ontgaan. Om de bezorgster
een beetje op de kast te jagen,
kwam hij zogenaamd zijn be
klag doen over de natte krant
van die ochtend. Het was trou
wens noodweer geweest.
De bezorgster was echter niet
voor'éen gat te vangen en be
taalde de man met gelijke
munt terug. Daar wij uit be
scheidenheid niet zelf de lof
trompet over onze medewerk
ster willen steken, laten we ver
der de briefschrijfster zelf aan
het woord:
„Vanochtend kwam de buur
man breed lachend binnen en
haalt van achter zijn rug de
krant vandaan. Wie schetst
mijn verbazing, want boven
aan de tietwat natte) krant za
ten twee gekleurde wasknij
pers. U begrijpt wel, dat was la
chen geblazen. Weet u wat mijn
buurman zei: ik vind dat de
service van de PZC wel heel erg
ver gaat".
Nou hoort u het ook eens van
een ander.
Het kasteeltje of „stenen huis" zoals
Bas Oele van de provinciale archeo
logische dienst het noemt, is ver
moedelijk gebouwd in het begin van
de 14-de eeuw. „Het moet een rijk
heerschap geweest zijn dat er huis
de", zegt Oele. „De gebakken ste
nen die er voor gebruikt zijn waren
toen erg duur. De fundamenten zijn
1 meter 20 breed, dat is niet zo dik
maar in de tijd dat het huis er stond
was het gevaarlijkste wapen de pijl
en boog. Bij latere kasteeltjes, na de
uitvindig van het buskruit, werden
de muren veel dikker. Dit soort hui
zen had minstens twee verdiepin
gen. De kamers waren echt zalen
zonder tussenmuren."
Van het kasteeltje zijn de vier hoek
punten, de fundamenten van de
spaarbogen, een fundament van
een hoektorentje, een latrine bin
nen het kasteeltje en de gracht er
omheen teruggevonden. Ook kwa
men er potjes en scherven van 13-de
eeuws "Aardenburgs aardewerk"
naar boven. Zelfs van de uit stenen
tegels bestaande dakbedekking
werden nog fragmenten opgegra
ven. In de gracht lagen vooral over
blijfselen van 16-de eeuws aarde
werk maar ook een rand van een Ro
meinse kruik.
„Het huis stond op een terp", zegt
Oele. „Destijds was het de gewoon
te dat men het afval gewoon uit het
raam gooide. Uit dat afval valt veel
af te leiden over de mensen die in
een huis geleefd hebben. Wij noe
men de grond rond een woonplaats
heen dan ook het bodemarchief.
Jammer genoeg heeft men het ter
rein later geëgaliseerd waardoor er
zeker een meter van dat "archief'
verdwenen is. Veel moet toch nog te
vinden zijn, bijvoorbeeld in de
gracht die met de grond gedempt
zal zijn."
Het kasteeltje is op geen enkele ou
de kaart terug te vinden. Het hoor
de destijds bij het verdwenen dorpje
Nieuwerkerke. Bos is met zijn leer
lingen een dag wezen snuffelen in
v
ten politieman bekijkt de verongelukte motor nabij Stoppeldijkveer.
lOGELWAARDE - Een zwaargewon
de motorrijder heeft in de nacht van
londerdag op vrijdag circa acht uur
lang zonder dat iemand hem opmerk-
e in de slootkant gelegen in de polder
ussen Vogelwaarde en Stoppeldijk
eer. Vrijdagochtend hoorde een
oorbi jganger iets voor negen uur het
ulpgeroep van D.C. uit Kloosterzan-
le. De man schakelde direct de politie
n, waarna de hulpverlening op gang
wam. De jongeman werd met een
sleutelbeenfractuur, gebroken schou
derbladen, enkele gekneusde en ge
broken ribben en pijn aan zijn wervel
kolom overgebracht naar het Sint-
Elisabethziekenhuis in Sluiskil.
De Kloosterzandenaar was rond mid
dernacht met zijn motor op pad toen
hij op onverklaarbare wijze op de split
sing Sasdijk- Catharinastraat recht
door reed. Hij kwam daarbij ongeluk
kig terecht in de sloot. In de nachtelij
ke uren zijn verschillende automobi
listen de plaats van het ongeluk gepas
seerd, maar, zo vertelde een politie
woordvoerder, doordat de man in het
riet verscholen lag, merkte geen van
de passanten hem op. De motor werd
bij het eenzijdig ongeval licht bescha
digd.
TERNEUZEN/SLUISKIL - Het Neder
landse binnenschip 'Adgor' (678 ton)
is vrijdagochtend in alle vroegte op
een pijler van de brug over het Kanaal
Gent-Terneuzen bij Sluiskil gebotst.
De schipper had de lichten op de pij
ler verward met reparatielichten. Het
schip, geladen met zand op weg naar
de Belgische grens, dreigde direct na
de aanvaring te zinken. In allerijl toe
gesnelde sleepboten van Willem Mul
ler Terneuzen voorkwamen dat. Er
werden direct pompen aan boord ge
plaatst en niet lang daarna werd het
gat in de kop van de 'Adgor' proviso
risch gedicht met zeilen.
Het schip botste omstreeks vijf uur op
de pijler. Schipper C. den Haan (21) uit
Werkendam: „We hadden nogal veel
oponthoud gehad in Hansweert en we
wilden dus opschieten. Om een uur of
half vijf zijn we gaan varen. Toen ik de
brug naderde was het nog pikdonker.
Ik zag een paar van die rooie lichtjes en
ik dacht dat die iets te maken hadden
met reparatiewerkzaamheden. Een
tijdje geleden namelijk, toen ik hier
ook passeerde, waren ze aan de brug
aan het karweien. Dus ik dacht dat er
niets aan de hand was. En toen kwam
die klap. Nog geen paar minuten later
stond het water al in het gangboord."
Den Haan werd aan boord geassis
teerd door matroos E. van Strien (16).
Ze hoefden het schip niet te verlaten.
De schipper meerde de zinkende 'Ad
gor' af aan de westkant van het kanaal.
Direct daarna kwamen de sleepboten
'Zeeland' en 'Nieuwland' van Muller
langszij. Nadat het gevaar voor zinken
was geweken, begeleidden de twee sle
pers het schip naar de kade van firma
'De Hoop' in Terneuzen, waar de la
ding werd gelost. Later op de dag werd
de 'Adgor' afgeleverd bij scheepwswerf
'De Schroef op het Kanaaleiland bij
Sluiskil. Daar wordt het schip gerepa
reerd.
Het binnenschap Adgor' werd na de botsing met de brugpijler bij Sluiskil afge
meerd, de 'kop' van het zandschip provisorisch gedicht met zeilen.
