ataianak
Waar
recreatie
kan,
moet het
Dubbele aanvaring Turks vrachtschip
\PROVINCIE EN WATERSCHAP:
ZEEüiym j
Oude veerboten voor
drie ton verkocht
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Hond aan boom
achtergelaten
IrENESSE - Een stomdronken jonge automobilist heeft
I in de nacht van donderdag op vrijdag op de Hogezoom in
iRenesse een negentienjarig meisje aangereden en is
I doorgereden zonder zich om haar ernstige verwondingen
Ite bekommeren. Het meisje A. M. uit Genemonde is met
leen gecompliceerde bovenbeenbreuk naar het ziekenhuis
lin Zierikzee gebracht. De automobilist, R. N. (19) uit het
I Duitse Mönchen-Gladbach, is aangehouden.
I Deel
Grappig
Verbetering
Aantrekkelijk
Eierraen
(Het meisje maakte deel uit van een groepje jongeren dat
(op de Hogezoom een lift trachtte te krijgen. R. reed dwars
Idoor het groepje heen en schepte A. M. Onder de getuigen
Iwaren enkele personen die het kenteken van N.'s auto
noteerden. Bovendien wist iemand op welke camping de
bestuurder van de auto verbleef. Op die manier kostte het
de politie weinig moeite de verdachte van het misdrijf aan
te houden. De arrestatie ging geheel aan N. voorbij. Hij
werd volkomen bewusteloos op de camping aangetroffen.
De Duitser bleek zoveel alcohol te hebben genuttigd dat
vergiftigingsverschijnselen bij hem werden geconstateerd.
Daarom werd ook hij later naar het ziekenhuis in Zierikzee
gebracht. N. zal waarschijnlijk rijden onder invloed,
doorrijden na een aanrijding met achterlating van een
zwaar gewonde en het toebrengen van zwaar lichamelijk
letsel door schuld ten laste worden gelegd.
Nieuwe studie naar
aanvoer zoet water
[MIDDELBURG - Het provinciaal bestuur wil samen met het bestuur van het waterschap
Ischouwen-Duiveland een studie verrichten naar de (on)mogelijkheden van zoetwatervoor-
Iziening voor agrarisch Schouwen-Duiveland. Kernvraag: kan er voor 15 miljoen gulden
[zoetwater - vanuit Krammer/Volkerak of Zoommeer - aangevoerd worden? Daarbij is de
|keuze met name uit aanleg van een buisleiding of van een open waterleiding.
IUiterlijk juni 1987 moet er duidelijk-
Iheid over zijn. Eén en ander stelt
(gedeputeerde J. de Voogd (water-
staat), naar aanleiding van de beslis-
Ising van minister drs N. Smit-Kroes
(om het Grevelingenmeer zout te hou-
|den.
|Aan die voor de boeren op Schouwen-
(Duiveland ongunstige beslissing
Igeen zoet meer vlakbij om water uit
(te halen), koppelt de bewindsvrouw
|een subsidie voor een pijpleiding van
]l5 miljoen gulden (7,5 miljoen verkeer
jen waterstaat, 7,5 miljoen landbouw
|en visserij) én de eis dat de regio vóór
]l januari 1987 de nodige besluiten
(moet hebben genomen. Tevens kan in
(de aanlegkosten van een distributie-
|systeem op het voormalige eiland (of
(aanleg van een zogenaamd 'kwel-
|scherm'), 50 percent subsidie ver
dacht worden van het ministerie van
(landbouw en visserij; toch altijd een
|bedrag van zo'n 10 miljoen gulden.
(Gedeputeerde De Voogd tekent aan
(dat het besluit door het provinciaal
(bestuur met bitter weinig enthousias-
|me ontvangen is. Dat is inmiddels in
|een eerste afwijzende reactie aan me
ivrouw Smit-Kroes meegedeeld. Gede
buteerde staten zijn teleurgesteld dat
Ide keus over Grevelingen zout/zoet
(zonder vooroverleg met 'Zeeland' ge-
|maakt is, terwijl verschillende malen
('met klem' op vooroverleg is aange
drongen.
(Verder kan het college niet accoord
Igaan met een subsidie van slechts 15
|miljoen gulden, omdat daardoor
(maar een deel van de becijferde kos-
(GOES In het dierenasiel 'Tussen-
Ihaven' in Goes is vrijdag een nog
Ijonge hond binnengebracht, die door
lzijn baas aan een boom gebonden
[was achtergelaten op de Kattendijk-
Isedijk.
[Volgens een asielmedewerker betreft
[het een 1 a 2 jaar oude bastaard
lachthondje, wit met zwarte spikkels.
[Het dier was met een touw aan de
|boom vastgemaakt. Het hondje
naakte een verzorgde indruk,
fomented kampen veel dierenasiels
net plaatsqebrek, doordat in de
|vakantieperiode veel mensen van hun
dier afstand doen en veel dierenpen-
Isions vol zijn.
Het was gisteren helemaal mis
met onze collega. Een humeur
om op te schieten. Een klein
beetje begrip hadden we er wel
voor. U herinnert zich het vori
ge almanakje, over de roodrij-
der? Dat was van de hand van
onze collega. Het was voor
hem aanleiding om uitgebreid
de loftrompet te steken over
zijn eigen bestuurders-kwali
teiten. Niet dat hij zelf altijd
een brave Hendrik op de weg
is. Maar de sterke arm der wet
had hem in zijn twintigjarige
rijloopbaan nog niet kunnen
betrappen.
Gisteren schijnt hij in Vlissin-
gen een rood licht genegeerd
te hebben. Nee, er stond geen
camera, daar had hij op gelet.
Een verdekt opgestelde motor
agent verraste hem.
Onze collega probeerde er met
een grapje onderuit te komen.
Hij wees de wetsdienaar op
het almanakje in de krant.
„Dat heb ik geschreven", voeg
de hij er hoopvol aan toe.
De agent kon er om lachen. En
zei: „Hier hebt u een bon. Die
heb ik geschreven. Grappig,
hè?"
Zoals we al schreven, we heb
ben begrip voor de gemoeds
toestand van onze collega.
ten van de aanvoerleiding naar
Schouwen-Duiveland door het rijk
zou worden betaald. Uitgangspunt is
namelijk een bedrag van 20 miljoen
gulden voor de 'zoetwaterpijp' (en 20
miljoen gulden voor een distributie
systeem).
Gedeputeerde De Voogd merkt op dat
het voor 100 percent betalen van de
buisleiding door het rijk beslist geen
overvragen vanuit het Zeeuwse is.
„Wij vinden dat de regio daar op
grond van gewekte verwachtingen
recht op heeft. Alleen bij volledige
subsidie door het rijk is een zoetwa
tervoorziening bedrijfs-economisch
en sociaal-economisch verantwoord".
De Voogd noemt het 'uitgesloten' dat
door de provincie 'een substantiële
bijdrage' verleend kan worden in een
zoetwaterproject. „Het gaat om mil
joenen guldens. Dat geld is er niet". In
dit verband herinnert de gedeputeer
de aan uitspraken van de Tweede
Kamer, die ook aandringen op volle
dige rijksfinanciering. „Ik ga ervan uit
dat er in de Kamer nog wel over
gepraat zal worden, wanneer er geen
tot tevredenheid stemmende afspra
ken met de minister gemaakt kunnen
worden", betoogt De Voogd. Hij
maakt voor de goede orde duidelijk
dat een extra bijdrage van de regio
niet mogelijk is. Er wordt via het
geschot al 10- miljoen gulden opge
bracht en nog meer betekent een té
hoge heffing, meent de gedeputeerde.
Provinciale staten hebben zich uitge
sproken voor een zoute Grevelingen,
met als nadrukkelijke voorwaarde:
verbetering van de zoetwatervoor
ziening op Schouwen-Duiveland, gro
tendeels door het rijk te financieren.
In de wandelgangen: 'zout mét pijp'.
Gedeputeerde De Voogd neemt aan
dat de staten dit standpunt nog
steeds huldigen en derhalve vasthou
den aan een pijpleiding op rekening
van het rijk. Helemaal afwijzend in
de sfeer van 'alleen 20 miljoen gulden
is aanvaardbaar' is de gedeputeerde
niet. Hij vindt dat er ruimte moet
zijn voor een bijstelling.
„Of 15 miljoen gulden een volledige
(Slot zie pagina 13 kolom 7)
VLISSINGEN - De twee oudste veer
boten van de Provinciale Stoomboot-
dienst (PSD), de Koningin Juliana en
de Prins Bernhard, zijn eindelijk ver
kocht. Voor het tegenvallende bedrag
van iets meer dan drie ton wordt de
Rotterdamse in- en verkoopmaat
schappij Intershitra eigenaar van de
sterk verouderde en inmiddels ook
verwaarloosde boten. Dat bedrijf is
nog op zoek naar kopers. De provin
cie heeft nu alleen nog de enkeldek
ker Prinses Irene in de aanbieding.
Dat schip zou 3,5 miljoen gulden op
moeten brengen.
Op grond van taxaties hoopte de
provincie in totaal 4 miljoen gulden
aan de verkoop van de drie oude
veerboten over te houden. Dat bedrag
is als stelpost in de PSD-begroting
opgenomen. Met het rijk is afgespro
ken dat eventuele tegenvallers door
Den Haag worden opgevangen. „We
kunnen ons als provincie in elk geval
geen buil vallen", aldus gedeputeerde
J. de Voogd.
De Juliana en Bernhard werden vrij
dagmiddag naast elkaar afgemeerd in
de tweede binnenhaven van Vlissin-
gen. Twee sleepboten haalden de
Bernhard 's morgens op uit Kruinin-
gen. De Juliana had Vlissingen sinds
vorig jaar reeds als 'rustplaats'. In
tershitra heeft voorlopig een maand
lang een ligplaats in Vlissingen gere
serveerd. Maar of de schepen binnen
die termijn kunnen worden verkocht
moet betwijfeld worden.
Dick van der Kamp, vertegenwoordi
ger van Intershitra, kwam gisteren
een kijkje nemen in Vlissingen. Hij
vertelde dat de schepen voor puur
speculatieve doeleinden zijn opge
kocht. De afgelopen twee weken heeft
hij contact gezocht met mogelijke
kopers. Tot nu toe zonder succes. Van
der Kamp: „Het zal niet meevallen
om de schepen kwijt te raken. Met een
diepgang van ruim vier meter zijn ze
(Slot zie pagina 13 kolom 7)
De 'Prins Bernhard'.
De 'Koningin Juliana'.
ZATERDAG 26 JULI 1986
VLISSINGEN - Het Turkse vracht
schip Yavuz Emre (3936 brt) is vrij
dagochtend om ongeveer half vijf op
de rede van Vlissingen in aanvaring
gekomen met twee schepen die daar
voor anker lagen. Het Turkse schip
werd vermoedelijk het slachtoffer
van wind en stroming, toen het zelf
een ankerplaats zocht. De schade aan
de drie schepen bleef beperkt. Assis
tentie van sleepboten was niet nodig.
Het Turkse vrachtschip kwam vanuit
het Oostgat met de vloedstroom op
draaien om ten anker te gaan. Voor
het gestopt kon worden dreef het af
over bakboord, in de richting van de
Nederlandse chernicaliëntanker Phi
lip Broere (2130 brt), die daar ten
anker lag. Verdere manoeuvres moch
ten niet meer baten en de Yavuz Emre
ramde midscheeps de stuurboord
voorzijde van de chernicaliëntanker,
die leeg en ook ontgast was.
Na zich te hebben vrijgevaren dreef de
Yavuz Emre verder af over bakboord
zijde en raakte de boeg van het Russi
sche vrachtschip Baltysky (1987 brt),
dat eveneens ten anker lag op de rede
van Vlissingen. Na ook van dit schip
vrijgekomen te zijn slaagde de Yavuz
Emre erin ten anker te komen.
Het Russische vrachtschip liep een
deuk op van twee meter lengte. Ook
werd de verschansing aan stuur
boordzijde ingedrukt. Het schip kon
even later echter de reis naar Antwer
pen voortzetten. De Philip Broere kon
de reis naar Dow Chemical in Temeu-
zen ook vervolgen. Dit schip liep een
deuk op in de bak en in de verschan
sing op de bak, waar bovendien een
gat in ontstond.
De meeste schade liep de Yavuz Emre
zelf op. Het schip was flink geraakt
aan bakboord en met name aan de
railing, gangway en ontluchtingspij-
pen. Het kon zijn reis naar Turkije
echter vervolgen.
Ter Hooge: wandelen in fraai bos met eik, es en beuk en veel stinzenplanten.
Natuurterreinen: rust
en een mooi landschap
Het aantal mensen dat opvallend zichtbaar van het Zeeuwse landschap
houdt, is de laatste tijd aanzienlijk toegenomen. Dat komt overigens
niet door een plotseling groeiend milieubesef - zie de rotzooi die wordt
achtergelaten in steden en dorpen,-op stranden en in recreatiegebieden.
De massale liefdesverklaringen aan het landschap zijn veroorzaakt door
de stichting Het Zeeuwse Landschap. Die verstrekte ter gelegenheid van
het gouden jubileum met gulle hand stickers (en kreeg er ruim 2300
nieuwe donateurs voor terug), die vervolgens op de achterruiten van vele
automobielen - milieuvervuilers bij uitstek - belandden. „Ik hou van mijn
Zeeuwse landschap", luidt de boodschap.
Of dat gegrond is op veel feitenken
nis, valt te betwijfelen. Vooralsnog is
het meer liefde op afstand. Want
langs de meeste natuurgebieden
prijken nog altijd bordjes met de
mededeling 'geen vrije toegang'.
Volgens de organisaties die in Zee
land de natuurgebieden beheren
(naast Het Zeeuwse Landschap zijn
dat de Vereniging tot Behoud van
Natuurmonumenten en Staatsbos
beheer) is dat beslist noodzakelijk.
De natuurgebieden herbergen erg
kwetsbare levensgemeenschappen.
Het 50-jarig bestaan is voor Het
Zeeuwse Landschap echter meer
dan een mijlpaal om even tegen aan
te leunen. Het is ook een rustpunt
om eens na te denken over de vraag:
hoe kunnen we de Zeeuwen en de
toeristen die Zeeland bezoeken nog
meer laten genieten van het mooie
Zeeuwse landschap?
„Waar recreatie kan, moet het", zegt
Chiel Jacobusse, medewerker van
Het Zeeuwse Landschap. Hij voegt
er eerlijkheidshalve meteen aan toe
dat het vaak niet kan. „Wij hebben
erg veel kleine, versnipperde terrein-
tjes in beheer. Als je die openstelt
krijg je snel scheefgroei van de situa
tie: vertrappen van de vegetatie,
verstoren van de vogels. Dat laatste
is wel het grootste probleem. Het is
dan ook met name om de vogels dat
we natuurgebieden meestal moeten
afsluiten. Vogels zijn heel gauw ver
stoord, ai hangt het er wel van af wat
ze in een gebied doen. De kreken en
inlagen bijvoorbeeld zitten in de
winter vol met vogels die daar rustig
moeten kunnen recreëeren. In de
vroege zomer heb je er de broed vo
gels en daarna de ruiende vogels.
Vervolgens begint de trek op gang te
komen. De kreken en inlagen moet
je dus met rust laten. Dat is ook voor
de natuurliefhebber van belang".
Jacobusse maakt duidelijk dat veel
kleine reservaten (waaronder kre
ken en inlagen) vanaf wegen en
dijken - wél vrij toegankelijk -
prima te overzien zijn. Juist natuur
gebieden die verboden toegang zijn,
bieden vaak veel aantrekkelijks
voor het publiek. Vogels en andere
dieren hebben namelijk snel in de
gaten dat van mensen die over de
wegen langs hun rustgebied wande
len of rijden, geen gevaar te duch
ten valt. Maar zodra er één stap in
het reservaat wordt gezet, gaan alle
vogels op de wieken. „Je kunt in de
gebieden ook niks doen; je ziet meer
als je op de weg blijft", vertelt Chiel
Jacobusse.
Het Zeeuwse Landschap gaat op een
aantal plaatsen observatiehutten
zetten, om zonder verstoring vogels
in natuurgebieden gade te slaan. Ze
komen bij het Grote Gat bij Oost
burg, de Keihoogte op Noord-Beve
land en ergens op Schouwen-Duive
land. In het kader van het jubileum
kreeg de stichting van de provincie
informatieborden. Die komen bij het
Zwin, de Paulinaschorren, Ter Hoo
ge, de Yerseke Moer en de eendekooi
op Sint-Philipsland. Jacobusse zegt
dat Het Zeeuwse Landschap streeft
naar uitbreiding van de 'recreatieve
activiteiten'. Zo wordt gewerkt aan
opzet van een gidsenteam voor de
Yerseke Moer (ze zijn er al voor het
Zwin en de Verdronken Zwarte Pol
der). Bij de eendekooi moet een
informatiepunt verrijzen.
Het zijn vooral de grotere natuurter
reinen, met veel uitwijkmogelijkhe
den, die zich beter lenen voor mense
lijk bezoek. Dat geldt ook voor de
gebieden met veel dekking in de
vorm van opgaande begroeiing.
„Dan kun je er gemakkelijker wat
paadjes door leggen voor wandelaar
en fletser. Maar ook dan kan van
ongelimiteerde openstelling geen
sprake zijn", betoogt Jacobusse. Hij
noemt als voorbeeld de Verdronken
Zwarte Polder. Die was aanvanke
lijk zonder beperkingen openge
steld. Het gebied werd volledig on
der de voet gelopen door recreanten.
De broedvogels verdwenen, schor
werd platgetrapt. De polder ligt tus
sen een reeks campings en het
strand en dat maakte het nemen
van maatregelen niet eenvoudig.
Tussen de drukste strandovergang
en het strand is een plankier aange
legd als verbindingsweg. De rest van
het gebied werd afgesloten. Jaco
busse tekent aan dat een groot deel
toegankelijk is gebleven via een
wandelroute.
De medewerker van Het Zeeuwse
Landschap stipt aan dat er enkele
vanzelfsprekende dingen zijn die be
zoekers in natuurgebieden moeten
nalaten: geen onnodige herrie ma
ken; nooit bloemen en planten pluk
ken; geen vuur stoken; geen vuil
storten. Jacobusse heeft de indruk
dat het een 'bepaald soort recrean
ten' is dat naar natuurgebieden
komt. Vooral rustzoekers en natuur
lijk de 'echte' natuurliefhebbers.
Hij signaleert dat er, gelukkig in
beperkte mate, ook onaangename
vormen van 'recreatie' worden
waargenomen. Zoals motorcrossen
en eierrapen. „Voor bijzondere nes
ten wordt door verzamelaars veel
geld betaald. Dat neemt in hinder
toe. Je hebt ook commerciële verza
melaars, die weidevogeleieren ra
pen om ze te verkopen. In de Yerse
ke Moer en op Sint-Philipsland is
dat steeds prijs. Enkele jaren gele
den hadden we in een inlaag op
Noord-Beveland een professionele
raper. De dwergstern was er meteen
uitgeroeid". Het lijdt geen twijfel
dat de landschapbeheerders derge
lijke recreanten kunnen missen als
kiespijn.
Jacobusse wijst erop dat een aantal
terreinen regelmatig in groepsver
band wordt bezocht. Zo zijn er erg
veel excursies naar het landgoed Ter
Hooge bij Middelburg: een parkbos
in Engelse landsschapsstijl, omge
ven door landerijen en een statig
landhuis met waterpartij. Andere
gebieden die in trek zijn: Yerseke
Moer, Verdronken Zwarte Polder,
inlagen Noord-Beveland, Verdron
ken Land van Saeftinghe, Zwin. Er
zijn excursies op aanvraag en zoge
naamde open excursies (start op een
bepaald punt en iedereen die zin
heeft kan er naar toe). Het Zeeuwse
Landschap krijgt aanvragen van de
meest uiteenlopende groepen geïn
teresseerden. Chiel Jacobusse: „Bij
voorbeeld voor de Yerseke Moer
varieert het van een familiereünie,
tot artsen en professionele biolo
gen".
Op Zuid-Beveland zijn het landgoed
Landlust bij Heinkenszand, de Yer
seke Moer en de bloemdijken vrij
toegankelijk. Op Walcheren is rond
huis Ter Hooge een wandelroute
uitgezet, die vrij toegankelijk is voor
donateurs. De Hooge Platen in de
Westerschelde en het Zwin in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen kunnen gro
tendeels vrij betreden worden. De
Verdronken Zwarte Polder bij
Nieuwvliet is open voor donateurs
en houders van dagkaarten. Door de
Kievittepolder bij Cadzand ligt een
wandel- en fietspad. Voor de Clinge-
polder gelden geen beperkingen.
Het overgrote deel van Saeftinghe is
alleen in excursieverband te bezoe
ken. In de Zeepeduinen bij Haam
stede kunnen donateurs vrij wande
len. Open excursies naar Saeftinghe
zijn er op 30 juli, 6 en 20 augustus en
17 september (vertrek 09.00 uur,
Emmahaven). Het Zwin kan elke
maandagavond (19.30 uur) en don
derdagochtend (10.00) bekeken wor
den (vertrek Zwinhoeve, Cadzand-
Bad) en de Verdronken Zwarte Pol
der elke woensdagavond (vertrek
19.30 uur, Panneschuur Nieuwvliet).
Chiel Jacobusse beklemtoont dat
het op pad gaan door de natuurge
bieden vooral rust, vogels en plan
ten biedt en uiteraard het totale
landschap. „Voor kermisvermaak
moeten de mensen er vanzelfspre
kend niet zijn", stelt hij. Met name
de excursies vormen naar zijn me
ning een goede gelegenheid om na
der kennis te maken met het
Zeeuwse landschap. Dan heeft de
bezoeker ook de minste last van de
bordjes. Ook al ter gelegenheid van
het gouden jubileum heeft Het
Zeeuwse Landschap - dat in Hein
kenszand kantoor houdt - een zak-
gidsje uitgegeven (zij het niet op
zakformaat, maar alla). Daarin
staan alle natuurgebieden (ook die
van andere organisaties) vermeld.
Aan de terreinen van de stichting
wordt wat uitgebreider aandacht
besteed: ligging, ontstaansgeschie
denis, en terreinbeschrijving.
Rinus Anthonisse
