ED NIJPELS,
kamer
Simei
Nijpels staat
er alleen voor
HANDWERK
VOORVOETEN
Gebruik van
kernenergie
blijft groeien
Op Hemelvaart naar de kerk of naar Den Bosch
PZC/°Pinie en achtergrond
yUyuK
Succes
Nederlagen
Geen inspraak
Wapens
Programma
stemmen uit de kerken
Keuze
VRIJDAG 2 MEI 1986
JD
een gehavend
lijsttrekker
Door Henri Kruithof)
Zijn start was uitstekend. Champagne van het merk Veuve Cliquot Ponsardin bezegelde
op 20 april 1982, de verkiezing van de 32-jarige Ed Nijpels tot politiek leider van de VVD
en opvolger van Hans Wiegel. „Een onmenselijke klus", zoals hij het zelf even later zou
omschrijven. Hoe onmenselijk, kon zelfs hij toen op geen stukken na overzien.
Erg veel discussies gaan er in de VVD
nooit vooraf aan de benoeming van de
politiek leider. Bij Nijpels werd er in
de fractievergadering zelfs met geen
woord over gesproken. De nestor van
de liberale fractie, Theo Joekes, stel
de, na een onderonsje van vier promi
nenten uit de partij, waarbij kandida
ten als Smit-Kroes en De Korte waren
afgevallen, voor Nijpels bij acclamatie
tot nieuwe fractievoorzitter te kiezen,
waarna het applaus losbrak. Hans
Wiegel keek toe en zag dat het goed
was.
Velen in de politiek hoopten (of vrees
den) dat met de benoeming van Nij
pels tot politiek leider van de WD, de
vorming van een kabinet PvdA-WD
een forse stap dichterbij was geko
men. Als voorzitter van de liberale
jongerenorganisatie JOVD, had hij
menigmaal laten blijken daarvan een
warm voorstander te zijn. Bovendien
was hij lid van de zogeheten 'Des
Indes Groep', een volstrekt informeel
gezelschap van VVD- en PvdA-kamer-
leden die regelmatig over de mogelijk
heid van samenwerking spraken. In
hun hart zouden zij het prachtig vin
den het CDA eens een poosje in de
oppositie te dwingen. Dat zou ze
leren.
Nijpels' haat tegen het CDA is eigen
lijk nooit overgegaan, ondanks het
feit dat hij nu al vier jaar met deze
partij samenwerkt in een kabinet.
Toen hij nog gewoon kamerlid was zei
hij daar eens over: „Het CDA blijkt in
hoge mate onbetrouwbaar. Je weet
vijf minuten vóór een debat begint
niet, welke kant die partij opgaat".
Natuurlijk, naar buiten toe zegt hij
dat hij graag met het CDA door wil
gaan. Binnenskamers echter laat hij
regelmatig blijken het CDA nog altijd
niet te vertrouwen.
Bij de behandeling van de herziening
van het sociale zekerheidsstelsel bij
voorbeeld is hij tot het laatste mo
ment bang geweest dat het CDA
ingrijpende wijzigingen zou voorstel
len, die dan met de PvdA gerealiseerd
zouden worden. Het is niet gebeurd,
maar het heeft inderdaad weinig ge
scheeld.
Zijn veruit grootste succes kwam
enige maanden na zijn verkiezing tot
politiek leider. Bij de verkiezingen in
1982, na het mislukte kabinet Van
Agt-Den Uyl, boekte Nijpels met zijn
partij maar liefst tien zetels winst en
kwam op 36 zetels. Een hoogte die de
liberalen nooit eerder haalden en een
winst, die ook voorganger Hans Wie
gel niet heeft kunnen bewerkstelli
gen.
Maar daarna ging het bergafwaarts.
Het ene probleem na het andere kreeg
hij te verwerken. Inhoudelijk had hij
er het bij de kabinetsformatie redelijk
vanaf gebracht, maar toen de posten
moesten worden ingevuld ging het
mis. Vooral de benoeming van DRS
Charles Schwietert, die van NOS-
verslaggever, via directeur voorlich
ting bij het ministerie van financiën,
staatssecretaris van defensie werd,
levert Nijpels nog wel eens nachtmer
ries op. Schwietert bleek geen docto
randus te zijn (wat hij wel beweerde);
Schwietert bleek geen luitenant ge
weest te zijn (wat hij wel beweerde,
maar wat bij defensie natuurlijk snel
uitgezocht was) en Schwietert bleef
liegen over zijn verleden, hetgeen hem
de kop kostte. Hij kon vertrekken.
Vervolgens kreeg Nijpels de proble
men rond het Kamerlid Jaap Metz te
verwerken. Metz zou, zo wilde het
gerucht, Nijpels chanteren met zijn
vermeende homoseksualiteit. Van
chantage noch homosekualiteit (trou
wens, wat zou er tegen zijn) is ooit een
spoor van bewijs gekomen, maar het
kwaad was geschied. Nijpels trad via
een interview in De Tijd in openbaar
heid over deze problemen, „om ze
voor eens en voor altijd uit de wereld
te helpen". Dat hielp niets, de discus
sie werd alleen maar heviger.
Ed Nijpels heeft de gewoonte om in
conflicten met coalitiepartner CDA
hoog in te zetten, zonder tevoren te
weten waar hij uiteindelijk wil uit
komen. Een werkwijze die al snel
betiteld werd als de 'nederlagenstra-
tegie'. Hij wil daarmee bereiken dat
iedereen weet waar de WD staat en
als dat standpunt er uiteindelijk niet
uitkomt, kan iedereen zien dat dat
aan het CDA ligt. Hij hoopt daarmee
de duidelijkheid in de politiek te
dienen en en passant wat kiezers
naar zich toe te trekken.
Helaas, het tegendeel is het effect. Het
lijkt wel of alle vervelende maatrege
len die het kabinet heeft getroffen
door de kiezers op het conto van de
WD worden geschreven, terwijl de
successen direct aan Lubbers worden
toegebedeeld. Het is Nijpels' eigen
schuld. Het lijden van nederlaag op
nederlaag, wordt door de kiezers niet
als succesbeleid ervaren. Bovendien
zijn onderwerpen als euthanasie geen
beste verkiezingsitems, vooral niet als
je op het laatste moment een zwaai
van 180 graden moet maken en voor
de premier in het stof bijt.
Frappant was de opstelling van Nij
pels in het beraad over de bezuinigin
gen die nodig waren om de tegenval
lende aardgasopbrengsten op te van
gen. Van meet af aan liet Nijpels
weten dat wat hem betreft lastenver
zwaring voor burgers, maar vooral
voor bedrijfsleven uit den boze zou
den zijn. Als de staatshuishouding op
orde gebracht moest worden, dan via
directe bezuinigingen op de departe
menten.
Een mooi streven, maar Nijpels wist
dat hij dat wel kon vergeten. Bedrijfs
leven en burgers hadden zoveel voor
delen van de dalende olieprijs en
dollarkoers, dat daarvan best wat
terug gehaald mocht worden, vond
het CDA. Oppositieleider Den Uyl
steunde het CDA daarin van harte.
Nijpels mocht drie weken spartelen
aan het lijntje van Lubbers, waarna
het kabinet besloot tot het pakket dat
de premier aan het begin van de
discussie had voorgesteld. Nijpels kon
weer terug naar zijn bankje.
In de VVD-fractie is er duidelijk
onrust. Officieel willen de meeste
Kamerleden hun leider nog wel dek
ken. In de wandelgangen is er vrijwel
geen fractiegenoot van Nijpels meer
te vinden die nog waardering voor de
leider kan opbrengen. Sterker nog,
men vindt Nijpels een arrogant baas
je die weinig open staat voor advie
zen van anderen. Ook Hans Wiegel is
niet meer zo enthousiast over zijn
opvolger. In een interview in deze
krant liet hij enige tijd geleden blij
ken dat hij Nijpels te impulsief vond.
„Ik dacht altijd eerst na voor ik wat
zei, ik was meer een schaker", zei hij
VERKIEZINGEN
over zijn opvolger. Een weinig com
plimenteus commentaar. De enige
die hem nog volop in bescherming
neemt hij de fractievoorzitter van de
WD in de Eerste Kamer, Guus Zou
tendijk. Zijn kritiek, geuit in deze
krant, op onder meer de ministers
Korthals Altes en Van Aardenne, is
hem echter ernstig kwalijk genomen.
In WD-gelederen wordt de laatste
tijd al hardop nagedacht over een
manier om van Nijpels af te komen.
Voor de verkiezingen kan dat niet, dat
begrijpt iedereen. Maar stel nu eens
dat de WD rta de verkiezingen in de
oppositiebankjes plaats zou nemen,
zo wordt er gedacht. Dat is electoraal
altijd heel interessant voor de WD,
vooral als CDA en PvdA over straat
gaan rollen bij de ongetwijfeld veel
vuldig optredende conflicten. In die
periode van betrekkelijke rust voor de
WD zou er naar een nieuwe, wat
minder springerige leider kunnen
worden omgezien. Namen worden er
ook al genoemd: Rudolf de Korte bij
voorbeeld.
Als Nijpels al weet van deze zacht
uitgeproken gedachten, trekt hij er
zich in elk geval niets van aan. Ster
ker nog, hij stelt zich de laatste tijd
alleen maar harder op. „Als CDA en
WD doorgaan na de verkiezingen, wil
ik vice-premier worden", heeft hij on
langs laten weten. Het zal niet gemak
kelijk zijn voor de andere WD-ers om
dat tegen te houden. Tenslotte voert
alleen de politiek leider de onderhan
delingen bij een kabinetsformatie. Als
Nijpels succes heeft, hebben tegen
standers als Korthals Altes en Van
Aardenne, die immers niet op de lijst
staan, het nakijken. Hij zit dan weer
stevig in het zadel en een vent die hem
er dan weer uit krijgt.
(Advertentie)
De lijsttrekker die het ongetwij
feld het moeilijkst heeft in de
aanloop naar de verkiezingen,
maar aan wie je dat nooit zult
merken, is de jeugdige liberale lei
der Ed Nijpels. Een onverbiddelijke
optimist die, deels door eigen
schuld, deels door invloeden van
buitenaf, de laatste jaren zoveel te
verstouwen heeft gekregen, dat ve
len zich afvragen, hoe het mogelijk
is, dat hij er nog steeds zit.
Het uitgestelde vertrek van Nijpels,
heeft alles te maken met de interne
problemen in de VVD. Zo vlak voor
de verkiezingen ook nog een strijd
moeten uitvechten over de opvol
ging van Nijpels, zou de electorale
dood zijn geweest voor de VVD, die
er in de onderzoeken toch al niet
florissant voorstaat. De mogelijke
terugkeer van Wiegel naar de
Haagse politiek na het overlijden
van Rietkerk werd als een van de
mogelijkheden gezien Nijpels een
beetje in de hand te houden. Hoe
dat is afgelopen, weten we.
Kortom, Nijpels moet het nu toch
alleen doen. Veel steun heeft hij niet
te verwachten. Kopstukken in het
kabinet als Van Aardenne en Kort
hals Altes moeten weinig van hem
hebben. Partijvoorzitter Kamminga
en senator Zoutendijk staan niet op
de lijst. Van de kersverse minister
van binnenlandse zaken Rudolf de
Korte heeft hij wel enige steun,
maar daarentegen heeft minister
Neelie Smit-Kroes weer niet zoveel
met hem op. Zij vindt dat zij zijn
post had moeten bekleden. Kortom
een gehavend lijsttrekker met niet
al te veel vrienden.
Sioux schoenen worden met de hand gemaakt van
de fijnste sóórten kwaliteitsleer. Ze hebben een uit
stekende pasvorm, zijn soepel en geven door hun
anatomisch gevormde leest uw voeten volledige
steun. Vraag dus bij ons
er een past, trekke hem
aan. Nog jaren en jaren.
leesi uw voeten voneaige
ns naar Sioux. Wie
r
btt
fctt
|ns
19
Hhi
In de hele wereld, van Ar
gentinië tot Joegoslavië
en van Taiwan tot Zuid-
Afrika, wordt steeds meer
gekozen voor kernreactors
voor de opwekking van
energie ondanks de bezorgd
heid van burgers die ertoe
heeft geleid dat de bouw van
kerncentrales in sommige
landen aan banden is gelegd.
In de Verenigde Staten staan meer
kerncentrales dan waar ook. Vorige
maand werd in Ohio de 100ste ver
gunning voor de bouw van een reac
tor afgegeven. Maar de Amerikaanse
centrales voorzien in slechts 15 pro
cent van de energiebehoefte, terwijl
in Frankrijk tweederde van de ener- -
gie in kerncentrales wordt opge
wekt.
Het Internationale Bureau voor
Atoomenergie (IAEA) telde eind
1985 over de hele wereld 374 reac
tors. In dat jaar werden 32 reactors
aangesloten op een electriciteitsnet.
De IAEA, een VN-organisatie die
zijn hoofdkantoor in Wenen heeft,
berekende dat de reactors een zesde
van het energieverbruik voor hun
rekening namen.
De Sovjet-Unie, waar maandag dui
delijk werd dat zich in een centrale
een ernstig ongeluk had voorge
daan, is voor tien procent van de
energie afhankelijk van kerncentra
les, zo schatten westerse diploma
ten. In totaal zijn er 26 landen die
kerncentrales voor commerciële
doeleinden hebben, aldus de IAEA.
Door angst voor kernenergie in de
Verenigde Staten, die nog werd aan
gewakkerd door het ongeluk in de
reactor op Three Mile Island, en de
kostbare, langdurige procedure voor
de aanvraag van een vergunning,
worden er de laatste tijd minder
centrales gebouwd, terwijl andere
landen zich steeds meer toeleggen
op kernenergie.
In veel landen worden overheidsbe-
slissingen centraal genomen zonder
veel inspraak van de bevolking. Zo
won Frankrijk, waar een stan
daardontwerp voor kernreactors
geldt, in 1985 maar liefst 64,8 pro
cent van zijn electriciteit in kern
centrales. In Taiwan werd door
kerncentrales voor 59 procent in de
energiebehoefte voorzien, in België
voor 57,8 procent, Zweden 42,3 pro
cent, Zwitserland 39,8 procent, Bul
garije 31,6 procent, West-Duitsland
31,2 procent en Japan 25 procent,
aldus het IAEA. Nederland blijft,
met 8 procent, ver achter.
Milieuactivisten maken zich zorgen
over de veiligheid van de reactors,
een bezorgdheid die nog groter zal
worden na het ongeluk in de Sovjet-
Unie. Zweden en Denemarken heb
ben de Sovjet-Unie onmiddellijk ge
vraagd om een volledig verslag van
het ongeluk. De Zweedse minister
van energie Birgitta Dahl zei maa<
dag: "We moeten hogere bevel
gingsnormen in de Sovjet-Unie i
sen."
Hoewel Zweden een van de pionil
was voor kernenergie, hebben
Zweden in 1980 bij referendum I
sloten om hun 12 reactors tot bed
volgende eeuw geleidelijk te oij|
mantelen. De Oostenrijkers besla
ten in 1978 om hun enige reactor nitj
in werking te stellen, terwijl
Deense parlement vorig jaar plaj
nen voor de bouw van kemcentra
in de ijskast heeft gestopt.
President Aquino van de Filippijn^
heeft plannen bekendgemaakt
de enige reactor in het land geleia|
lijk buiten bedrijf te stellen.
Groot-Brittannië bleek voni
maand uit een opiniepeiling dat i
Britten steeds minder voor ken
energie voelen. Slechts 24 procej
was voor kerncentrales, terwijl
10 jaar geleden nog 39 procent vaj|
In de Britse opwerkingscentrale S(
lafield hebben zich in februari ni
enkele problemen voorgedaan. Si
lafield heette oorspronkelijk Windi
cale, maar omdat de centrale ei|
slechte naam kreeg, werd beslotf
tot een naamsverandering.
Tegen uitbreiding van kernreactor
werkt ook de angst dat de central
gebruikt kunnen worden voor
produktie van kernwapens. Isral
heeft tot nog toe vergeefs gejir
beerd om een reactor in het buitel
land te kopen. In 1981 bombardei
de Iraël een Iraakse reactor vi
die voltooid was. Het Israëlisc!
argument was dat in de centra^
kernwapens gemaakt konden wol
den om tegen Israël te gebruiken)]
Pakistan is nauwelijks in staat ol
zijn kleine reactor draaiende te hoi
den. Canada wil geen onderdelen e|
technische steun leveren omdat Pi
kistan weigert het non-proliferatii
verdrag te tekenen dat de verspre
ding van kernwapens tegen mol
gaan.
In de EG werd in 1985 27 proceij
van de energie opgewekt in kerncei)
trales. Verwacht wordt dat dit
1995 zal zijn opgelopen tot 40 prt
cent. "Het belangrijkste doel is Ei
ropa minder afhankelijk te make
van externe energievoorrader.'
stond in een rapport van de EG
De Sovjet-Unie heeft grootse plan
nen voor de uitbreiding van de ker
centrales. Groot voordeel van ker
energie is dat uranium, de brandst
voor de reactors, uit verschillen
landen wordt geïmporteerd en nie l
uit dezelfde landen die ook al olie ei t
aardgas leveren.
Frankrijk en Groot-Brittannië het
ben opwerkingscentrales, een mo. j
gelijkheid die de VS eind jaren
niet wilde benutten, gedeeltelij) i
uit angst dat het plutonium-afva
gestolen kan worden voor kernwiT
pens. De VS heeft ook veel minde
snelle kweekreactors dan Europa
Zulke reactors kunnen door kei re
plijting veel meer energie opwel
ken dan de andere reactors.
Onder het motto: Geloven bij het leven zullen op
8 mei, Hemelvaartsdag, opnieuw duizenden
katholieken, die de katholieke kerk nog steeds een
warm hart toedragen, elkaar ontmoeten, ditmaal
in de Brabanthallen in Den Bosch. Wat aanvanke
lijk als een eenmalig gebeuren gedacht was, heeft
spontaan een vervolg gekregen. Op 8 mei 1985,
enkele dagen voordat het officiële pausbezoek aan
Nederland begon, kwamen meer dan 10.000 katho
lieken op het Malieveld in Den Haag bijeen om,
zoals het toen heette, het andere gezicht van de
kerk te laten zien. Juist omdat in die dagen
katholiek Nederland volop in de binnen- en buiten
landse belangstelling van de nieuwsmedia stond,
was het een uitgelezen gelegenheid te laten zien
dat de Nederlandse kerk meer is dan alleen die
kerk, die in de daaropvolgende dagen tijdens het
pausbezoek alle belangstelling zou krijgen.
Het andere gezicht van de kerk had niet de
bedoeling zich tegen iemand of iets te verzetten, het
ging niet om polarisatie, iedereen was welkom en
voor iedereen was er gelegenheid te over zijn eigen
kerkvisie aan die van een ander te toetsen. Juist
omdat er zoveel ruimte was. hebben duizenden
gelovigen zich aan elkaar kunnen optrekken, groei
de er spontaan zo'n saamhorigheidsgevoel dat het
tot een eenmalig gebeuren beperkt kon blijven, het
bijzondere en verrassende van die dag was immers
dat men ontdekte dat er toch mogelijkheden waren
om samen op een geloofwaardige manier kerk te
zijn. 8 Mei 1986, precies een jaar later, blijkt een zeer
geschikte dag te zijn. Het is Hemelvaartsdag.
Niemand hoeft een vrije dag op te nemen om dit
gebeuren mee te kunnen maken. Maar er is meer
dat toevallig uitstekend op deze dag van toepassing
is. In de liturgie van Hemelvaartsdag horen we de
bekende woorden uit Handelingen 1,11: wat staat
ge naar de hemel te kijken? In de loop van de
geschiedenis heeft men het christendom vaak en
vaak ook terecht het verwijt gemaakt dat het zich
blind staarde op de hemel met verwaarlozing van de
aardse werkelijkheid. Daar blijkt nu in ieder geval
geen gevaar voor te zijn. In Geloven bij het leven
gaat het zowel om geloven (en niet zo'n klein
beetje!) alsook om dit aardse leven, waar nog
ongeveer alles aan gedaan moet worden om het
voor iedereen een beetje leefbaar te maken of te
houden.
Ook al heeft zo'n massale bijeenkomst altijd wel
iets van een demonstratief karakter en waarom
ook niet toch is dit hu duidelijk van onderge
schikt belang. Dat blijkt al direct uit de thema's
die in de loop van de dag door enkele bekende
theologen worden ingeleid.
Zo zal Tine Halkes spreken over 'Geloven in
emancipatie' en Edward Schillebeeckx over 'Ook
als politiek niet alles is...'. Beide theologen behoor
den ook op het Malieveld in 1985 tot de inleiders.
Veel aandacht zal er zeker ook uitgaan naar zuster
Mariani, kandidate voor de Nobelprijs voor de vrede
voor 1986. Zij spreekt over 'Echt christendom vind
je in de gevangenis en onder de armen'. Zij spreekt
uit eigen ervaring. Vele jaren heeft ze gewerkt onder
de leden van de verzetsbeweging tegen het bewind
van president Marcos op de Filippijnen. Zij heeft
aan den lijve ervaren wat een gevangenis is, maar
ook waartoe saamhorigheid uiteindelijk in staat is.
Het is slechts een greep uit de onderwerpen die aan
bod komen. Het is evenwel niet de bedoeling dat het
een eenrichtingverkeer is, dat er alleen maar tegen
mensen wordt aangepraat. Vooral het middagpro
gramma biedt veel mogelijkheden zelf meer actief
ce zijn. Behalve een 'sprekershal', waarin enkele
sprekers aan het woord komen, zijn er 24 kringen
(van a tot z), waarin door deelnemers van de
8-mei-beweging de thema's van de inleidingen in de
voormiddag verder worden uitgewerkt. En wat ligt
er meer voor de hand dan dat al de deelnemers aan
deze manifestatie de bezieling van die dag met
elkaar vieren in een gezamenlijke eucharistievie
ring, tevens het sluitstuk van de dag.
Het gaat op deze dag dus werkelijk om het leven,
zowel het leven van de mens als het leven van de
aarde, dat voortdurend bedreigd wordt. Daarom is
het belangrijk dat het tot iedereen doordringt dat
de huidige mens de speelbal van een meedogenloos
machtsspel is geworden en steeds meer onderge
schikt wordt gemaakt aan economische wetmatig
heden, waarbij de waanzin van de bewapening en de
vernietiging van het milieu als vanzelfsprekendhe
den op de koop toe worden genomen. Dat is het
cynisme van een no-nonsensbeleid dat eenvoudig
constateert: zo gaan de zaken nu eenmaal. Maar
vanuit een joods-christelijke traditie zal men in
deze opvatting niet mogen berusten. Men zal dus
moeten kiezen voor het leven!
Wie gaan er op 8 mei naar Den Bosch? En welke
trouwe kerkgangers zien zich op 8 mei voor de
keuze geplaatst: naar de kerk of naar de Braban
thallen? Laten we voorop stellen dat het natuur
lijk niet niks is. In feite gaat het om een hele vrije
dag en bovendien is het voor de meesten ook niet
naast de deur. Maar uiteindelijk zal de keuze voor
of tegen toch wel bepaald worden door de priori
teit die men meent aan de kerk te moeten stellen:
Gaat het in de eerste plaats om de belijdenis van
de rechtzinnige of gaat het om de praktijk van een
leven dat bepaald en gedragen wordt door de
verantwoordelijkheid voor het leven, zoals het
door Jezus van Nazareth op een unieke wijze is
voorgeleefd?
Kiest men voor de praktijk, dan zal men er ook op
toe moeten zien dat plaatselijke kerken een samen
bundeling van krachten zijn van waaruit de ge
rechtigheid beoefend en het geloof in dit leven
werkelijk gevierd kan worden. Dan gaat het dus
meer om dienstbaarheid, dat wil zeggen het doen
van gerechtigheid dan om het streven naar macht
omwille van eigen zelfbehoud. Natuurlijk roept dit
spanningen op, maar dat mag geen reden zijn om
dan maar niets te doen. Deze spanning kan ook
positief geduid worden: het wijst erop dat de Geest
van Jezus zich door de geschiedenis van de kerk
heen steeds opnieuw een weg blijft banen, zich niet
laten vangen en stollen in instituties die altijd het
gevaar lopen zichzelf belangrijker te vinden dan
het doel waarvoor ze in het leven zijn geroepen.
De Nederlandse bisschoppen hebben inmiddels
hun keuze bepaald: ze blijven thuis! Gaat voor hen
de rechtzinnigheid in de leer (en welke leer dan?)
boven alles?
Hadden ze er niet veel beter aan gedaan om zich een
dag lang onder andere niet minder gelovige geloofs
genoten te mengen om te ervaren hoe ook deze
mensen door dezelfde Geest gedreven worden?
Gewoon staf en mijter thuis laten en een dag lang je
oor te luisteren leggen bij vele niet minder geënga
geerde en niet minder theologisch geschoolde men
sen, zou toch heel leerzaam kunnen zijn! En zijn de
meeste congresgangers ook niet tegelijkertijd de
trekpaarden van de plaatselijke geloofsgemeen
schappen? Maar laten we hopen dat juist deze
mensen inmiddels zelfstandig en kritisch genoeg
zijn geworden om zich hierdoor niet te laten
ontmoedigen.
Dr. G. H. Buijssen
