PvdA winnaar in drie van de vier grote Zeeuwse steden D66 Veere mist zetel met 1 stem Verkiezing succes voor We houden ons niet afzijdig... Belgische kandidaten PZC/ verkiezingen 23 WETHOUDERSCRISISHEEFT GEEN INVLOED LANDELIJKE TENDENS IN ZEELAND AFGEZWAKT Middelburg CDA Terneuzen Vlissingen Goes Voorschriften Niet afzijdig )ONDERDAG 20 MAART 1986 Niet overal is de weg naar de stembus zonder hindernissen. Deze bejaarde stemmer in Middelburg liet zich echter niet afschrikken en uitte met wat hulp toch zijn politieke voorkeur. VLISSINGEN De Partij van den Arbeid is in drie van de vier 'grote' Zeeuwse steden (Middelburg, Vlissingen, Terneuzen en Goes) als grote overwinnaar uit de raadsverkiezingen tevoorschijn gekomen. De PvdA behaalde in Vlissingen, Goes en Middelburg twee zetels winst. In Goes is de PvdA met acht zetels de grootste partij geworden. In Vlissingen bezetten de socialisten nu dertien zetels en in Middelburg acht. In Terneuzen kwam de PvdA echter niet verder dan de huidige zeven zetels. In die gemeente kreeg het CDA er twee raadszetels (van zeven naar negen) bij. De PvdA klom in Middelburg overi gens dankzij een restzetel van zes naar acht zetels in de nieuwe gemeen teraad. De 'wethouderscrisis' heeft kennelijk geen negatieve invloed gehad op het stemgedrag. Wethouder van onder wijs, welzijn en cultuur G.B. Schoen makers -derde op de kandidatenlijst- kreeg 768 voorkeurstemmen, het hoogste aantal tijdens deze verkiezin gen. Het CDA bezet in de nieuwe Middelburgse raad 7 zetels, één min der dan nu. Ook ditmaal werd het resultaat behaald dankzij een restze tel. De WD handhaafde zich op 5 zetels en blijft daarmee -geholpen door een restzetel- derde partij. Wei nig nieuws onder de zon ook voor SGP/RPF/GPV (drie zetels) en D66 (één). De Partij voor Socialisme en PvdA verovert in totaal 17 nieuwe raadszetels VLISSINGEN - De verkiezingen voor de dertig Zeeuwse gemeenteraden hebben voor de PvdA in totaal 17 nieuwe zetels opgeleverd. CDA en VVD leverden alles bijeen genomen elk drie zetels in, evenals de reformatorische partijen (SGP, RPF, GPV, die vaak in combinatievorm meededen). Er waren deze keer 414 zetels te verdelen, tegen 416 in 1982. Het ver schil werd veroorzaakt door een afna me van vier zetels in Sluis en een toename van twee zetels in Valkenisse (wegens afgenomen en toegenomen inwonertallen). Van een nadrukkelij ke verschuiving in de politieke ver houdingen was in geen enkele ge meente sprake. De winst van de PvdA en het verlies van de twee regeringspartijen CDA en VVD viel in Zeeland minder markant uit dan het landelijk gemiddelde aan gaf. Met name de plattelandsgemeen ten waren weinig 'veranderingsge zind'. Het aantal van zeven gemeen ten waarin de zetelverdeling bij het oude gebleven is, onderstreepte dat. Een vergelijking met verkiezingen voor Tweede Kamer of provinciale staten liet zich nauwelijks maken. In een flink aantal gemeenten deden zoals gebruikelijk puur plaatselijke partijen mee (zoals gemeentebelang en in Zeeuwsch-Vlaanderen verschil lende lijsten op persoonsnaam). Evenals vier jaar geleden kwam Sint Philipsland als de gemeente met het hoogste opkomstpercentage uit de bus: 94,4, overigens een verlaging met 0,5 percent. Daarna volgden Marie- kerke (90,8), Westkapelle (88,4), Hon- tenisse (87,4) en Domburg (86,4). De twee gemeenten die in 1982 opvallend laag scoorden, Terneuzen en Vlissin gen, deden het deze keer heel wat beter. Terneuzen ging van 59 naar 67,3 percent en Vlissingen van 59,4 naar 68 percent. Het gemiddelde opkomstper centage voor heel Zeeland bedroeg 75,4 percent, tegen ruim 70 in 1982. In drie van de vier grote Zeeuwse steden ging de PvdA met twee zetels vooruit: Goes, Middelburg en Vlissin gen. In Terneuzen bleven de socialis ten gelijk. Klein links en de centrum partij kwamen in Vlissingen niet aan de bak. In Middelburg zag de PPR een van de twee zetels verloren gaan. In Goes leverden CDA en VVD elk een zetel in voor de PvdA. Duidelijk in afwijking van het algemene beeld kreeg het CDA er in Terneuzen twee zetels bij, ten koste van VVD en SGP. In de vier grote steden wist D66 zich met steeds een zetel te handhaven. In de gemeenteraad van Sint Philips land blijft de SGP de grootste partij. Daar boekte het CDA wel veel winst, maar onvoldoende om op twee zetels te komen. In Tholen verloor de WD een zetel aan de PvdA. In de raad van Reimerswaal zal een nieuwe partij, Bewonersbelangen, haar intrede doen met tegelijk twee zetels. Daar verlo ren CDA en VVD. In Sas van Gent verdwenen bij gemeentebelangen twee zetels, maar komt de VVD met twee afgevaardigden in de raad. Sluis leverde vier zetels in: van elf naar zeven en dat ging ten koste van PvdA en CDA met elk een en de VVD met twee. De situatie in Aardenburg kreeg door diverse nieuwe lijsten een ander aanzicht. De winst van de VVD met twee zetels viel op, terwijl de 'oldti mer' L. de Clerck het niet meer haal de. De PvdA-winst van een zetel in Oostburg betekent verlies voor dorps belangen en toerisme. In Arnemuiden wisselden PvdA en CDA een zetel uit en hetzelfde deden in Brouwershaven PvdA en VVD. Ge meentebelangen in Domburg kwam tekort om zich te handhaven en daar profiteerde de PvdA van. Gemeente belangen en SGP in Kapelle verloren elk een zetel aan PvdA en CDA. In Kortgene stond het CDA een zetel af aan de nieuwe partij gemeentebelan gen. De vroegere PPR in Borsele deed mee onder de naam Kombinatie Bor sele en verloor de ene zetel. Ook de SGP verloor er. In de oude Bruse raad lagen CDA en algemeen belang nogal eens met elkaar overhoop. Het CDA verloor een zetel aan haar rivaal. In Duiveland scoorde de SGP/RPF ten koste van het CDA. Plaatselijke lij sten bepaalden als vanouds het beeld in Hontenisse, waar als enige 'landelij ke' partij het CDA een zetel won. De twee extra zetels in Valkenisse gingen naar de PvdA en VVD. In Zierikzee verloor de reformatorische unie een zetel en won de PvdA er een. Ontwapening (PvSO) en de CPN kre gen te weinig stemmen om hun entree te maken op het hoofdstedelijke plu che. Dat lukte -met één zetel- wél de PPR, die tot dusver deel uitmaakte van het 'klein linkse' samenwerkings verband Progressief Middelburg. PvdA-lijsttrekker F.Boersma-Smits- kamp schreef het resultaat van haar partij toe aan landelijke ontwikkelin gen. Als het aan de PvdA ligt, krijgt Middelburg ook de komende vier jaar een college van b en w van twee PvdA- en twee CDA-wethouders. De VVD claimt evenals de vorige keer een wethouderszetel, kondigde lijstaan voerder C.de Dreu-Koster aan. De D66er drs W.Ovaa -blij met een stem menpercentage boven het landelijk gemiddelde- liet woensdagavond een (oud) proefballonnetje op met het voorstel om drie wethouders te kie zen, afkomstig uit PvdA, CDA en WD. SGP/RPF/GPV rekenden -voor zichtig- op een vierde raadszetel. Dat het daar niet van kwam, weet het SGP-raadslid A.v.d. Toorn aan het hoge opkomstpercentage. De twee verliezers van woensdag, PvsO en CPN, toonden zich niet al te somber. D.F.Blom (PvSO) denkt dat de 'Mid delburgse' uitslag, gelet op het stem menpercentage van 1,6, hoop geeft op een kamerzetel. De CPN wil zich -'bevrijd' uit Progressief Middelburg- volledig richten op 'buitenparlemen taire' acties. Opvallend was bij deze raadsverkie zingen tenslotte dat de vertraging in de bestelling van de oproepkaarten -een affaire die zou leiden tot kamer vragen- geen enkele rol speelde. Mid delburg boekte een opkomst van 72,64 procent, aanzienlijk meer dan in 1982, toen het percentage 67,4 bedroeg. Hoofd bevolkingszaken F.H. Reijn- ders, terugkijkend op het tumult: „Een storm in een glas water". kend. Laport wees de deelname van GPV/RPF als oorzaak voor de terug gang aan. Deze combinatie heeft, zo veronderstelde hij, stemmen wegge haald bij het CDA. Opgelucht was J. de Graag (WD). Het verlies van zijn partij bleef tot één zetel beperkt. De uitslag van de raadsverkiezingen in Goes levert mogelijk een andere politieke samenstelling van het dage lijks bestuur van de gemeente op. Sinds de herindeling in 1970 heeft het CDA steeds twee wethouders gele verd en de PvdA en de WD ieder een. Tijdens de verkiezingsavond in het stadhuis werd dan ook druk gespecu leerd over het toekomstige college. De Leeuw, die als lijstrekker van de grootste fractie het initiatief tot de onderhandelingen moet nemen, hield Sluiskillenaar W. Goethals, die op een 18e plaats op de CDA-lijst stond, met voorkeurstemmen in de raad te kie zen. En dat lukte. Alleen al in Sluiskil kreeg Goethals 680 stemmen. Hij zou er aan 619 genoeg hebben gehad. Het comité ijverde voor een raadszetel voor Goethals omdat men het van belang vond dat er de komende raad speriode zoveel mogelijk Sluiskillena- ren deel uit zouden maken van de Terneuzense raad in verband met ingrijpende veranderingen in de structuur van het kanaaldorp (slui ting van het Elisabethziekenhuis; toe komst Sluiskil-Oost). Hamelinck was een gelukkig man, woensdagavond. „Ik zie in deze uit slag toch een beloning voor het con structieve beleid, zoals dat door een goed college is gevoerd. Ook het ver lies van de WD is uiterst beperkt gebleven. Dat zegt voldoende". Het CDA had de afgelopen vier jaar twee wethouders in het college, de WD en de PvdA ieder een. Als het aan Hame linck ligt, wordt die 'brede samenwer king' voortgezet. Ook WD-voorman W. de Zeeuw voelt daar alles voor. De Zeeuw was blij dat het verlies beperkt was gebleven tot één zetel. „We wijken daarmee dus duidelijk af van de landelijke tendens. De uitslag geeft aan dat de mensen in Terneuzen het beleid zoals dat de afgelopen vier jaar is gevoerd, heeft gewaardeerd"..." PvdA-lijsttrekker A. Stahl-Hemelsoet zocht de oorzaak van het verlies ten opzichte van de uitkomsten van de 'verkiezingspolls' vooral in de actie voor de CDA-er Goethals in Sluiskil. „In die kern behaalden we altijd goeie resultaten. Ik denk dat zich nu heeft herhaald wat er jaren geleden gebeur de, toen de Partij Alternatief Sluiskil (PAS) een zetel binnenhaalde. Moge lijk heeft ons dat een zetel gekost. De PvdA is in Goes de grootste partij geworden. Met een winst van twee zetels (was zes, wordt acht) namen de sociaal-democraten deze positie van het CDA over, dat van acht naar zeven zetels ging. De andere zetel won de PvdA van de WD, die van haar vijf zetels er één moest inleve ren. Voor de kleine fracties in de Goese raad bleef alles bij het oude: SGP twee zetels, PPR (deze keer samenwerkend met de PSP) één en D66 één. Voor PvdA-lijsttrekker L. H. de Leeuw was de avond waarop zijn partij het CDA achter zich liet 'een historisch moment'. CDA-lijsttrekker J. T. La- port stak zijn teleurstelling over het verlies van zijn partij niet onder stoe len of banken. Hij had minstens op behoud van de acht CDA-zetels gere- zich op de vlakte. Hij beperkte zich tot de uitspraak dat het college wat hem betreft zo breed mogelijk dient te worden samengesteld maar toch ook geënt dient te zijn op de politieke realiteit. De Graag meende dat de WD-wethouderszetel redelijk veilig gesteld lijkt te zijn. Laport zei te verwachten dat de onderhandelingen over het college van burgemeester en wethouders er met deze verkiezings uitslag niet gemakkelijker op worden. Het CDA is bij de gemeenteraadsv'er^ kiezingen in Terneuzen als winnaar uit de bus gekomen. De christende mocraten kregen er woensdag twee raadszetels bij en hebben er nu in totaal 9. Als tweede partij kwam de PvdA uit de bus. De socialisten be hielden hun 7 zetels en dat werd in PvdA-kringen algemeen beschouwd als een teleurstellende uitslag. De WD verloor een zetel en komt nu op 5. Ook de SGP leverde een zetel in en komt nu met één raadslid terug. D66, Links Perspectief en GPV/RPF be hielden hun ene zetel. De actie van het comité 'Goethals, zo goed als zeker...' in Sluiskil heeft succes gehad, zo bleek woensdag avond nadat de stemmen waren ge teld. Doel van het comité was de De PvdA heeft in Vlissingen twee zetels gewonnen en kwam daardoor op een totaal van 13. Een daarvan was afkomstig van de VVD, die terug viel van zeven naar zes en de ander van Progressief Vlissingen, die niet meer in de gemeenteraad terugkeert. Dit betekent dat klein links niet meer is vertegenwoordigd in de Vlissingse gemeenteraad, aangezien F. A. Su- wijn er niet in slaagde een zetel te veroveren als lijsttrekker van de PPR. Het CDA bleef op acht zetels en D66 en RPCU (Rechts Protestants Christelijke Unie) behielden hun ze tel. Lijsttrekker D. J. P. Bruinooge van de PvdA constateerde dat zijn partij als enige zetels heeft gewonnen. Hij noemde dat reden voor grote tevre denheid. „Deze uitslag versterkt na tuurlijk onze positie bij de onderhan delingen voor het nieuwe college". Lijsttrekker A. Hoefkens van het CDA merkte op, dat zijn partij meer stem men heeft gekregen dan de afgelopen twaalf jaar het geval is geweest. „Wij constateren dat het vertrouwen onder de bevolking in ons is gehandhaafd. Dat zal tot uiting moeten komen binnen het nieuwe college. Ik gun de PvdA dit resultaat. De uitslag heeft echter ook de politiek van de afgelo pen PvdA-CDA coalitie versterkt", aldus de heer Hoefkens. Ook lijsttrekker T. R. K. Meijers van de WD toonde zich ondanks het verlies niet ontevreden. „Wij heb ben niet veel minder stemmen dan vorige keer. Alleen de hoge opkomst breekt ons op", zei hij. VEERE - De Veerse verkiezingsuit slag was voor D66 wel een erg bittere pil. De partij had 0,9 procent stem men te weinig om de kiesdrempel te halen. De laatste restzetel ging daar om naar de combinatie PvdA/PPR, die daardoor van één naar twee ze tels ging. De andere partijen behou den hun zelfde zetelaantal wat bete kent: 5 CDA-zetels, 2 WD-zetels en 2 zetels voor de combinatie SGP/GPV/ RPF. „Nog minder dan een stem, dat is wel erg bitter", zegt lijsttrekker J. de Kuiper. „Maar het geeft wel aan dat1 D66 hier aan een zetel toe is en dat geeft toch weer moed om door te gaan." Wat zuur lachend neemt hij de door partijleden meegebrachte bloe men aan. D66 nam aan deze raadsver kiezingen voor het eerst als zelfstandig ge partij deel. Vorig keer had de partij zich nog verbonden met de nu opge heven partij Gemeentebelang. De combinatie haalde toen één raadsze tel. De spanning in het verenigingsge bouw steeg gisteravond na negen uur tot een hoogtepunt toen als laatste de uitslagen van Vrouwenpolder bekend werden. Door de diverse, aan aparte tafels zittende partijleden, werd drif tig gerekend. Vooral aan de tafel van D66 en de PvdA/PPR gingen de staartdelingen tot in decimalen door. Tot het laatst bleef onzeker wie de laatste restzetel in de wacht zou sle pen. „Het heeft allemaal wat langer geduurd dan gewoon maar we hadden ook zo'n nauwe vergelijking te ma ken", zo hield burgemeester W. van Montfrans de spanning er nog even in. Toen ze de kiesdrempel van 201,9 stemmen bekend maakte stegen er van de D66 tafel kreten van teleurstel- 'ing op en gejuich bij de PvdA/PPR. Een breed lachende lijstrekker J. van Kieuwenhuizen van de PvdA/PPR: «Erg blij, tevreden, het kan niet op. Kou kunnen we samen wat aanpak ken. Ja dank u wel, dank u wel." Hij heeft handen tekort om al de felicita ties in ontvangst te nemen. Opmerke lijk was verder een lichte stemmen- stijging bij de VVD in tegenstelling tot het landelijke resultaat. „Blij natuurlijk dat we de landelijke ten- hens niet gevolgd hebben", zegt par tijsecretaris A. Tilroe. „Ja, we zijn best tevreden." De familie Baskos brengt de stemmen uit in Middelburg MIDDELBURG - In de Zeeuwse gemeenten waar veel 'niet-Neder- landers' wonen, bestond gisteren over het algemeen de indruk dat het opkomstpercentage onder buiten landers 'heel redelijk' was. Voor zover verkiezingscoördinatoren het aandurfden om percentages te ge ven, zweefden die iets boven de 50 procent. Een aantal Zeeuwse stem bureaus meldden dat -ondanks alle voorlichting- enkele 'niet-Nederlan- ders' moeite hadden met de voor schriften bij het stemmen. Zo kre gen mensen van de stembureau's regelmatig de vraag voorgescho teld hoe de stembiljetten moesten worden ingevuld, of moesten ze er op toe zien dat er slechts één per soon per keer het stemhokje inging. In Kruiningen en Hansweert was de opkomst maximaal: Alle respectie velijk 4 en 2 'niet-Nederlanders' brachten daar hun stem uit. Het is niet mogelijk exact aan te geven hoeveel buitenlanders ter stembus gingen, omdat ze niet apart staan geregistreerd. Bovendien zijn een heleboel 'buitenlanders' niet als zodanig te herkennen: Ze zien er net zo uit, hebben gelijkluidende achter namen (bijvoorbeeld Belgen in Zeeuwsch-Vlaanderen) en spreken net zo goed 'Hollands' als de gemid delde Nederlander. De stembureau's die getallen noem den (Middelburg, Axel, Rilland, en Tholen) komen op basis van schat tingen tot hun percentages. De ge meenten die geen cijfers durfden te noemen, maar waar wel veel 'niet- Nederlanders' wonen, zijn Goes, Ter neuzen, Sas van Gent, en Vlissingen. Het bleek dat een aantal buitenlan ders toch moeite had met het invul len van de stembiljetten. Een Mid delburgs lid van het stembureau die zijn naam pertinent niet wil noemen vertelt dat hij gezien heeft hoe een buitenlander het hokje van de SGP inkleurde. „En dat terwijl ik niet de indruk had dat hij daarop wilde stemmen. Maar ja, wij kun nen daar natuurlijk niets van zeg gen." Andere stembureauleden meldden bijvoorbeeld dat sommige buitenlanders elkaar wilden helpen bij het invullen. En dat is tegen de voorschriften. De familie Baskos uit Middelburg behoorde tot de buitenlanders die voor het eerst in Nederland gingen stemmen. De vader woont 12 jaar in Nederland, zijn vrouw en twee zoons volgden 4 jaar later. „Net als ande ren werk ik en betaal ik belasting. Het is een goede zaak dat ik nu ook mag meestemmen", zo legt Baskos uit. Hij hoopt dat er snel een rege ling komt die het mogelijk maakt dat 'niet-Nederlanders' ook aan de Tweede-Kamerverkiezingen mogen deelnemen. Ook zijn vrouw ging naar de stem bus. Ze kan niet lezen of schrijven maar via vrouwen-bijeenkomsten van de Turkse werknemersvereni ging houdt zij zich op de hoogte van de Nederlandse en Middelburgse maatschappelijke ontwikkelingen. Binnen de Marokkaanse wereld in Nederland ontstond enige beroering toen de Marokkaanse koning Has san zijn onderdanen onlangs advi seerde hun stem niet uit te brengen in het 'gast-land'. Mohamed Elmirou uit Middelburg ging toch naar de stembus. „Ooit hoop ik terug te gaan naar Marokko. Maar dat bete kent niet dat ik me in Nederland ondertussen afzijdig moet houden van de politiek. We krijgen de kans om mee te beslissen, en daar wil ik gebruik van maken." A. Battai uit Oost-Souburg (gebo ren in Marokko en 20-ste op de kandidatenlijst van de Vlissingse PVDA) denkt er net zo over. Hij hecht weinig waarde aan geruchten die binnen de Nederlands-Marok kaanse wereld circuleerden dat als men eenmaal in Nederland heeft gestemd, het moeilijk is om ooit nog Marokko binnen te komen. „In Ne derland zijn de verkiezingen ano niem. Het is nooit te achterhalen wie er wel wie er niet gestemd heeft." TERNEUZEN - De 'Belgische kandidaten', die deelnamen aan de raadsver kiezingen in Terneuzen en Aardenburg, hebben het stuk voor stuk gehaald. In Terneuzen werden de 'Belgische Nederlanders' A. van Himme (Links Perspectief) en W. Goethals (CDA) gekozen; in Aardenburg sleepte de 61-jarige veehouder E. Rammelaere uit Eede één zetel in de wacht. Het waren er trouwens bijna twee. De VVD-er W. Mesuere in Sluis werd niet gekozen; hij stond op een onverkiesbare zevende plaats. Rammelaere reageerde woensdag avond -hij zat thuis en keek televisie enthousiast. In zijn (ietwat ludieke) verkiezingscampagne had hij zich voornamelijk gericht op de Belgen, die in de gemeente Aardenburg wo nen. „Maar ik heb deze zetel niet alleen aan hen te danken, dat weet ik zeker. Ook bij de Nederlanders heb ik de nodige sympathisanten. Ja, wij zijn nu inderdaad in een hoerastemming. We gaan er iets moois van maken..." Rammelaere waagde zich op het poli tieke pad omdat hij zich ontzettend ergerde aan het gekrakeel in 'politiek Aardenburg'. „Ik heb de mensen niet veel beloofd. Maar ik heb wel steeds gezegd dat ik wil gaan fungeren als een soort katalysator. Het moet uit zijn met die rotzooi, met al die ruzies. Het wordt tijd dat Aardenburg weer normaal wordt bestuurd. Want laten we wel zijn, daar is de afgelopen vier jaar toch helemaal niets van geko men". Rammelaere verzamelde 261 stemmen; hij had er maar 178 nodig voor een zetel. In Terneuzen werd 'Belg' A. van Him me zonder problemen gekozen. Hij was als lijsttrekker van 'Links Per spectief vooraf eigenlijk al zeker van een raadszetel, maar had eigenlijk op twee zetels gerekend. De Belgische Sluiskillenaar W. Goet hals werd met voorkeurstemmen ge kozen. Goethals -achttiende op de CDA-lijst- had dat vooral te danken aan de acties van een comité dat ijverde voor zoveel mogelijk Sluis- killenaren in de raad. Van Himme en Goethals richtten zich de afgelopen verkiezingsperiode niet specifiek op kiesgerechtigde landgenoten in Ter neuzen. De heer W. Goethals lm.) en zijn echtgenote (l.) bij het uitbrengen van hun stem.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1986 | | pagina 23