met het gas naar
de psychiater
hypotheken
expositie over
een verwaarloosd
stukje huis
wonen
WAT
KRIJGEN
WE OP
ONS
DAK?
PZC/ vrijdagkrant
u
achttiende
week in
cijfers
Meterkaart
ACTIE ZUINIG STOKEN
theelen van der weele
vragen
duurzamer
verwachtingen
iIJDAG 28 FEBRUARI 1986
De discussie over de gasprijs
bevindt zich in een kritiek
stadium. En niet eerder is zo
duidelijk geworden, hoezeer
die gasprijs als politiek
instrument wordt gehanteerd.
Te vrezen is dat het zo zal gaan:
tegen de achtergrond van de
komepde verkiezingen en de
wetenschap van de kiezers, dat
de gasprijs is gekoppeld aan de
gekelderde prijs van de
huisbrandolie, zal het kabinet
wel besluiten enig water in de
wijn te doen en de tarieven iets
te verlagen.
Maar tegelijkertijd is al een
verhaal bedacht om ons te doen
inzien, dat de opbrengsten voor
de staatshuishouding uit de
lengte of uit de breedte moeten
komen, met andere woorden: de
inkomsten moeten ergens
anders uit gehaald worden.
Dus welk kabinet er ook zit of
komt te zitten, gebeten worden
we toch wel, óf door de hond óf
door de kat. De kunst is alleen
om in dit geval de wonden te
beperken. Zuinige Stokers
betalen minder méér of meer
minder.
Uit de toenemende hoeveelheid
correspondentie, die de kranten
met betrekking tot deze actie de
laatste weken bereikt wordt
duidelijk, dat het onderwerp de
aandacht van veel mensen heel
intiensief bezig houdt.
Ernstiger is evenwel wat een
psychiater schrijft, namelijk dat
de problematiek van het
rondkomen sommige mensen zo
kan aangrijpen, dat daardoor
emotionele stoornissen
ontstaan. Die mensen voelen
zich door de maatschappij
bedonderd en worden daardoor
opstandig.
Dat is de andere kant van de
medaile, die door politici niet
altijd even goed in de gaten
wordt gehouden. Het
psychologisch aspect van het
verhaal.
De psychiater in kwestie raadt
daarom aan de politieke
discussie met betrekking tot de
gasprijs gedurende de laatste 25
jaar eens haarscherp te
analyseren („misschien een
goede studie-opdracht voor een
student bestuurs- of
bedrijfskunde", suggereert hij
zelf).
Hij wil daarmee aan de weet
komen of de opvatting van zijn
patiënten kan worden bevestigd
en dat zou de laatstgenoemde
groep maar niet alleen hen best
enige opluchting kunnen
verschaffen.
PI ET ER BOS
zijn.
it het resultaat van de jongste staatslening kan worden afgeleid,
dat grote schommelingen in de hypotheekrente niet te verwachten
hypotheekrente
Hypotheekrente
beta-
rente
af-
rentepercentages
per
lings
vast
sluit-
met gemeente
zonder gemeente
25 februari 1986
wijze
gedu
provi-
garantie
garantie
rende
sie in
opgave
werke
opgave
werke
°7c
bank
lijk
bank
lijk
ANNUÏTEITENHYPOTHEKEN
ABN
MA
variabel
1.5
7.0
7,39
7.2
7,61
MA
1 jr
1.5
7.1
7,50
7.3
7,71
Nederland
MA
3 jr
1.5
7.5
7.93
7.7
8.15
MA
5 jr
1.5
7.7
8,15
7.9
8,36
MA
7 jr
1.5
7.9
8.36
8,1
8.58
MA
10 jr
1.5
7.9
8,36
8.1
8.58
MA
15 jr
1.5
8.2
8,69
8.4
8,91
Amrobank
MA
variabel
1.5
xxxxx
xxxxx
7,0
7,39
MA
2 jr
1,5
7,2
7,61
7.4
7,82
MA
5 jr
1.5
7.7
8.15
7.9
8.36
MA
7 jr
1.5
7.9
8,36
8.1
8.58
Avistabank
MA
variabel
1.5
7.0
7.39
7.2
7.61
MA
1 jr
1.5
7.0
7.39
7.2
7.61
MA
2/3 jr
1.5
7.5
7,93
7.7
8.15
MA
5 jr
1.5
7.7
8,15
7,9
8.36
Bouwfonds
MA
variabel
1.5
7,3
7,71
7,3
7,71
Nederlandse
MA
5 jr
1.5
7,6
8,14
7.8
8.36
Gemeenten
MA
10 jr
1.5
8.0
8,57
8,2
8,79
MA
30 jr
1.5
8.4
9,01
8,6
9.23
MA
renterust
1.5
7.7
8.25
7.9
8,46
Centrale
MA
2 jr
1
6,9
7.23
7.1
7.44
Volksbank
MA
5 jr
1
7.4
7,77
7.6
7.98
Direktbank/
M'A
1 jr
1
6.9
7,23
7,1
7,44
NCB-bank
MA
3 jr
1
7.3
7.66
7.5
7,87
MA
5 jr
1
7,5
7,87
7.7
8,09
Grenswissel-
MA
1 jr
1
7,0
7,34
7,2
7,55
kantoren/CDK
MA
5 jr
1
7.5
7,87
7,7
8,09
HJ/A
1 jr
1
7.2
7,43
7,4
7.64
HJ A
5 jr
1
7,7
7,96
7.9
8.17
Van Lanschot/
M/V
variabel
1.5
6.5
7,01
6.9
7,34
Woonfonds Holland*
(idem opstart) M/V
variabel
1.5
xxxxx
xxxxx
6,25
6.64
MV
1 jr
1.5
6.7
7.23
6.9
7,34
MV
2 jr
1.5
6.9
7.43
7.1
7,56
MV
5 jr
1.5
7,5
8,10
7.7
8,22
MV
comfort
1.5
7.5
8,10
7,7
8,22
NMB
MA
1 jr
1.5
7.0
7,39
7.2
7,61
MA
3 jr
1.5
7.5
7,93
7,7
8.15
MA
5 jr
1.5
7.7
8.15
7,9
8.36
MA
7 jr
1.5
7.9
8.36
8.1
8,58
Postbank
MA
2 jr
1
7.0
7,34
7.2
7.55
MA
5 jr
1
7,5
7,87
7.7
8.09
MA
7 jr
1
7.7
8,09
7.9
8,31
Rabobank
MA
variabel
1,25
7.1
7,42
7.3
7.63
Adviesrente
MA
3 jr
1,25
7.4
7.74
7.6
8.01
MA
5 jr
1.25
7.6
8.01
7.8
8,23
MA
stabiel
1,25
7,8
8,23
8.0
8,44
HJ/A
variabel
1,25
7.3
7,57
7,5
7.77
HJ A
3 jr
1,25
7.6
7,88
7.8
8.09
HJ/A
5 jr
1.25
7.8
8.09
8.0
8.30
HJ A
stabiel
1.25
8.0
8,30
8.2
8,51
Rabo
MA
3 jr
1.5
7.4
7,82
7.6
7.98
Hypotheekbank
MA
5 jr
1.5
7.6
7.98
7.8
8,25
HJ A
3 jr
1.5
7.6
7,91
7.8
8.12
HJ/A
5 jr
1.5
7,8
8,12
8.0
8,33
Verenigde
MA
Vfe jr
1
7.1
7,44
7.3
7,66
Spaarbank
MA
3 jr
1
7,2
7,55
7.4
7,77
MA
5 jr
1
7.5
7,87
7.7
8,09
MA
ideaalren
1
7.4
7.77
7.6
7.98
Westl. Utr. (stand»
MV
2 jr
1.5
7,0
7.55
7,2
7,77
(stand)
MV
5 Vm 9 jr
1,5
7.7
8.32
7.9
8.54
(stand)
MV
10 Vm 15 jr 1.5
7.9
8,54
8.1
8.76
(lage lasten) M"V
7 jr
1.5
xxxxx
xxxxx
8.1
8.61
(interim)
MV
1 jr
1.5
6,9
7,45
6.9
7.45
le kwartaal 1986
budget
KW-A
variabel
1.5
7.8
8,20
7.8
8.20
(no-risk)
MV
5 jr
1.5
op aanvraag
op aanvraag
LEVENHYPOTHEKEN
Centraal Beheer
MA
5/10 jr
7.6
7,87
7.6
7,87
MA
15/20 jr
7,8
8,08
7.8
8,08
NVL-maatschappijenM'A
5/10 jr
7.6
7,87
7.6
7.87
MA
15 20 jr
7.8
8.08
7.8
8,08
*Van Lanschot/Woonfonds Holland met gemeentegarantie Woonfonds Holland
zonder gemeentegarantie Van Lanschot
MA maandbetaling achteraf HJ/A half]aarbetaling achteraf
M/V maandbetaling vooraf KW/A kwartaalbetaling achteraf
Bron: 'Vereniging Eigen Huis' te Amersfoort.
super
zuinig
bevalt
niet
l Advertentie)
(makelaardij in hypotheken
- Onafhankelijk deskundig- Bemiddeling voor eikel
- Vrijblijvend geldverstrekker
- Computeranalyse - Speciale aanbiedingen
- Geen extra kosten
Rente ca. variabel 5,9 5 jr. vast 6,7 10 jr. vast
7,2 12 jr. vast 7,4 15 jr. vast 7,7 20 jr. vast
7,65%. 7 jr. vast incl. 2 jr. rentebedenktijd 6,9%.
Voor inkomens boven 1 ton diverse fiscaal gunstige
vormen.
Vlissingen, Badhuisstraat 31-33-35, tel. 01184-13920*.
De belangstelling van de
mensen is wel wat ver-
choven. Aanvankelijk was het
oveel mogelijk isoleren en zo
uinig mogelijk doen. Daarna is
iet in de richting van wat meer
omfortniveau gegaan, maar
Fel zuinig-aan zijn. Het heel
uinig doen blijkt dus gewoon
iet te bevallen. De mensen
ebben wat meer geld over
oor een bepaald comfort". Dit
egt voorlichter L. Corstanje
an de NV Provinciale Zeeuwse
hergie-Maatschappij. Hij
ijkt terug op de ervaringen die
net de reizende tentoonstelling
an de Coördinatiegroep Ener-
iebesparing Zeeland (CEZ)
ijn opgedaan. De expo deed tot
iu toe bijna honderd Zeeuwse
teden en dorpen aan.
)e tentoonstelling van de CEZ/
"ZEM is bijna de klok rond. Van
tot en met 6 maart wordt
loofdplaat aangedaan en 11 en
2 maart Dreischor. Goes is van
tot en met 3 april de honderd-
:te tentoonstellingsplaats.
)aarna volgen nog enkele
ilaatsen. Voor Middelburg
rordt van 17 tot en met 21
naart afgeweken van het 'rei
ende uitgangspunt'. Daar
rordt de expo in het voorlich-
ingscentrum van de PZEM aan
ie Poelendaelesingel gehouden.
,Die ruimte is er speciaal voor
en waarom ruimte huren als je
zelf over een prima centrum
beschikt", legt Corstanje uit.
Voor die gelegenheid is het cen-
;rum ook 's avonds (van 19.00
tot 21.00 uur) open.
Eet de reizende tentoonstelling
is in het begin van de jaren
tachtig gestart. Doel ervan:
mensen kennis laten maken
met de mogelijkheden van be
sparing op stookkosten. Er zijn
dan ook allerlei vormen van
energiebesparing te zien op het
gebied van centrale verwar
ming, warmwater en isolatie.
Volgens voorlichter Corstanje is
de belangstelling voor de expo
sitie gemiddeld zeer redelijk.
„Er zijn plaatsen waar het storm
loopt en plaatsen waar het min
der druk is. Bijvoorbeeld in een
dorp als Westkapelle hadden we
het razend druk en in een stadje
als Veere veel minder. Waar ligt
het aan? Wij kunnen dat moei
lijk inschatten. Misschien een
kwestie van mentaliteit".
De mensen kunnen tijdens de
tentoonstelling niet alleen rond
kijken, maar natuurlijk ook met
vragen terecht. ..Wat is er moge
lijk en wat kan er worden aanbe
volen", vat Corstanje samen. Hij
beklemtoont dat er vrijwel nooit
een standaard-antwoord te ge
ven is op vragen, omdat elke
(woon)situatie verschillend is.
„Wat heeft iemand, wat wil ie
mand. We zorgen wat dat be
treft echt voor maatwerk". Hij
zegt dat de reacties van de
Het is schrikbarend hoe
r 7 weinig mensen afweten
van dakbedekkingen. Toch
kost een nieuw dak al snel
10.000 tot 15.000 gulden. Daar
mag je best een paar uurtjes
voor gaan zitten om je er wat
meer in te verdiepen". Ing.
Louis Blokland van het Rotter
damse Bouwcentrum weet
waar hij over spreekt. Hij geeft
voorlichting over dakbedek
king en krijgt dagelijks mensen
aan de lijn die eigenlijk ver
wachten binnen vijf minuten
een pasklaar antwoord te krij
gen over wat ze op hun dak
moeten leggen.
Al hoort een dak boven het
hoofd tot de eerste levensbe
hoeften; de meeste mensen be
kommeren zich er niet om. Tot
er een lekkage is. Het dak is
vaak een verwaarloosd deel van
de woning. Echt gek is dat niet:
of het schilderwerk bladdert,
kun je als leek nog wel zien,
maar een beoordeling van de
toestand van het dak maken, is
een stuk moeilijker.
In het Bouwcentrum is tot 8
maart een tentoonstelling geor
ganiseerd over dakbedekkin
gen. Bedrijven en, instellingen,
27 in totaal, exposeren er hun
materialen en geven er voorlich
ting. Het is een overzicht wat er
zoal te koop is, maar de leek zal
er. zo geeft Blokland toe, niet te
weten komen wat nou het beste
materiaal is.
..Dat kun je ook niet verwach
ten. Ieder dak is anders. Kijk. de
Consumentenbond verwent ons
heel erg door van allerlei appa
raten een aantal verschillende
types te kopen en die dan te
testen. Maar met bouwmateria
len kun je dat niet zomaar doen.
Er zijn wel normen en keurin
gen, maar of een bepaald mate
riaal geschikt is, is afhankelijk
van de omstandigheden".
Er zijn platte en schuine daken.
Schuine daken zijn over het
algemeen een stuk duurzamer.
Omdat het water er niet op kan
blijven staan, is de kans op
lekkage minder groot en gaat
de dakbedekking langer mee.
Op de expositie is ook een over
zicht van materialen waarmee
schuine daken bekleed kunnen
worden. De gewone rode dak
pan is al lang de enige niet
meer. Er zijn kunstmatige leien
te koop in verschillende kleu
ren, metalen dakpannen en
shingels, een soort platte kunst
stof platen. En er zijn gebakken
dakpannen in allerlei kleuren.
Blokland: „Je kunt niet zeggen
dat het een beter is dan het
ander. Dat hangt van het dak
af'.
Platte daken worden meestal
bedekt met een bitumen dakbe
dekking, een weefsel, vaak vilt
of glasvlies, dat in een teerachti-
ge massa wordt gedoopt. Blok
land: ..Dat krijgt nogal wat voor
zijn kiezen: regen, zon, hitte,
vorst. Het krimpt, het zet uit. De
wijze waarop zo'n dakbedek
king opgebouwd wordt, is heel
belangrijk. Als je geen rekening
houdt met krimp en uitzetting,
gaat de zaak kapot. Platte da
ken zijn een vak apart. Je moet
weten wat de goede materialen
zijn, maar ook hoe die reageren
op de ondergrond waar ze op
komen te liggen".
Volgens hem worden bij het
leggen van de dekbedekking
vaak fouten gemaakt. Het ge
middelde platte dak gaat zo'n
jaar of 8 a 10 mee, terwijl 20 a 25
jaar zeker haalbaar zou moeten
zijn. Het probleem voor de con
sument is natuurlijk, dat hij ook
niet of weet of de dakbedekker
zijn werk goed doet. Maar er zijn
een aantal instellingen waar hij
advies kan krijgen.
Ten eerste is er het Bouwcen
trum zelf. Dat heeft een afdeling
die ondermeer offertes beoor
deelt op de technische kant en
op de prijs, maar ook volledig
uitgewerkte adviezen verstrekt.
Dat kost geld, maar volgens
Blokland is het gezien de kosten
van een nieuw dak beslist de
moeite waard. Het centrum
geeft ook telefonisch voorlich
ting. Dat kost 25 gulden per
kwartier. Het nummer van het
Bouwcentrum is 010-309911.
Verder is er het Bureau Dakad
vies in Gorinchem. Dat bureau
doet ook laboratoriumonder
zoeken. Een advies komt er,
inclusief uurloon en reiskosten
al snel op zo'n 700 gulden. Een
bedrag dat voor de meeste par
ticulieren een bezwaar is, zo
geeft het bureau toe. Het is in
ieder geval bereikbaar op num
mer 01830-34277.
Daarnaast zijn er nog een aantal
rapporten van de Stichting
Bouwresearch, waarin in tabel
len is uitgerekend welke mate
rialen voor welk dak geschikt
zijn. Het telefoonnumer van de
stichting is 010-117276.
En wie zich een beeld wil vor
men wat er allemaal op dakge-
bied te koop is, kan tot 8 maart
terecht in het Bouwcentrum, op
maandag tot en met zaterdag
van 9 tot 17 uur.
RU NA HELLINGA
800 m3
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
2.000
2.200
2.400
2.600
2.800
3.000
3.300
3.600
3.900
4,200
4.500
5.000
5.500
6.000
43 m3
54
65
75
97
108
118
129
140
151
161
177
194
210
226
242
269
296
323
533
533 m3
666
798
932
1064
1200
1332
1464
1598
1729
1864
1997
2195
2396
2594
2794
2994
3328
3660
3994
Het voorlichtingscentrum van de PZEM Ifoto PZEM)
■mm* wm ui 11 miii—i'i ui >ii mniiiiiii i iiiiiiii i*i iii iWi iiiiMMWMi
bezoekers in het algemeen posi
tief zijn. Een enkeling gaat in
discussie ('daar is uiteraard
geen enkel bezwaar tegen') of
maakt zich boos. Dan gaat het
meestal niet om energiebespa
ring, maar om zaken als bijvoor
beeld uitbreiding kernenergie
en de PZEM als monopoliebe-
drijf.
Het 'maatwerk' dat wordt gele
verd door de energie-voorlich
ters is globaal van opzet. Er
worden geen installaties uitge
tekend en berekend. Wel staat
voorop: een onafhankelijk ad
vies. „Het liefst hebben we dat
de mensen bij ons informeren en
de verschillende mogelijkheden
'meenemen'. Vervolgens kun
nen ze dan informeren bij een
installateur, of liever twee. Daar
komt een kostenplaatje uit en
daarover kan met ons weer ge
praat worden", aldus Corstanje.
„Wij proberen de zaken eerlijk
te bekijken en ons te verplaat
sen in de situatie van de klant".
De voorlichter heeft inmiddels
de ervaring opgedaan dat het
grootste probleem niet zozeer
de techniek is. „Veel meer: wat
bedoelen de mensen en wat wil
len ze. Dat moeten we duidelijk
boven tafel zien te krijgen".
De wens om (meer) aan energie
besparing te doen komt soms
bij de mensen op als een koorts
aanval. Corstanje: „Dan moet
alles tegelijk, bij voorkeur giste
ren nog. Later wordt het dan
gelukkig wat rustiger bekeken".
De PZEM-voorlichter hoort tij
dens de reizende tentoonstellin
gen heel vaak dat bezoekers van
bepaalde apparatuur en ontwik
kelingen daarin tittel noch jota
weten. Hij heeft daar begrip
voor, want wie verdiept zich
zonder noodzaak in energiebe
sparende apparatuur. Corstanje
vindt het jammer dat mensen
wel eens overdreven verwach
tingen hebben van de bespa
ringsmogelijkheden. Hij schrijft
dat mede toe aan de enorme
voordelen die fabrikanten van
apparatuur in hun wervende fol
ders weten te schetsen. Naar
zijn opvatting is het moeilijk in
deze al te veel te generaliseren.
„Elke (gezins(situatie heeft zijn
eigen energie-verbruik en de
daarmee samenhangende mo
gelijkheden om veel of weinig te
besparen".
Corstanje licht dat toe aan de
hand van praktijkvoorbeelden.
Een gezin met een baby kent
een hoger gasverbruik. Ook het
droogstoken van een nieuw huis
is meteen van invloed. En wat te
denken van een gezin met op
groeiende kinderen. Daar wil
het voorkomen dat pa - regel
matig geconfronteerd zijnde
met een koude douche - graag
zo vlug mogelijk van boiler wil
overstappen op geiser. En als
enkele jaren later de kinderen
de deur uit zijn moet de situatie
weer teruggedraaid worden
-tenminste, als er zo zuinig mo
gelijk met energie omgespron
gen moet worden. Wat dat aan
gaat heeft Corstanje .gemerkt
dat er enige gewenning opgetre
den is. Van de almaar en fors
stijgende gasprijzen schrokken
de mensen. Het was een extra
stimulans om energie te bespa
ren. De 'eerste schrik' is er intus
sen wel af. „Het is net als met
hogere benzineprijzen. Daar
wen je op den duur ook aan",
meent Corstanje.
RINUS ANTHONISSE
Normaal
verbruik
op jaarbasis
Streefverbruik
week van
17-02 t/m 23-02
Totaal streef
verbruik vanaf
21-10 t/m 23-02-86
maand
1
gasmeterstand
weekverbruik
(verschil-
tussen meter-
standj
3
weekstreef-
verbru
