BERT DE VRIES
EÜZ
MIJNSTAKING
bond wankelt,
regering wint
ZELFSTANDIGEN:
VERGEET DE EUZ '84 NIET!
Compensatie
walijk
Prikkels
Richtlijn
Gematigd
Beslag
Desastreus
Trots
Devaluatie
Korting
VTERDAG 28 DECEMBER 1985
VVD
neemt
grote
risico s
CDA's Bert de Vries voorgrondmet - in de luwte - Nijpels (VVD).
Door Peter van Nuijsenburg
onder stemverheffing, maar ondubbelzinnig: „Als de VVD ons wil bruskeren op punten
als de euthanasie, de anti-discriminatiewet en nu ook de mediawet, dan houdt dat grote
sico's in. Niet alleen voor deze kabinetsperiode, maar ook voor een volgende termijn. Op
ze manier wordt de kabinetsformatie zwaar belast".
worden dat heel moeilijke onderhan
delingen. Je kunt van ons niet ver
wachten dat we de ene dag A zeggen
en de volgende dag B".
at de Vries, sinds de tot siandko-
ing van het kabinet Lubbers fractie-
rzitter van de CDA-fractie in de
*eede Kamer, maakt van zijn hart
.en moordkuil. Coalitiepartner VVD
wel heel lichtvaardig met, D'66 in
gegaan om een regeling over de
ithanasie te treffen. „Tijdens de Al-
:mene Beschouwingen twee maan-
n geleden, zei Nijpels nog dat hij
:rst de discussies in het kabinet
ilde afwachten. Hij zou de 'koninklij-
weg bewandelen', maar met wat hij
doet legt hij wel een hele zware
apotheek op die weg",
lij denkt ook veel te makkelijk: als
it initiatiefwetsontwerp van D'66
jor de Tweede en Eerste Kamer is
ingenomen, dan wordt het ook wel
het kabinet geregeld. Nou, dat
irdt heel moeilijk. Je kunt niet van
fractie verwachten dat wij een voor
verwerpelijk voorstel in het
aatsblad zullen helpen. Ik zal nu
iet zeggen dat onze ministers het
letsontwerp zullen weigeren te on-
irtekenen, maar ik kan me de reac-
van Deetman (onderwijs, staat te
appelen on te ondertekenen - red)
heel levendig voorstellen. Het
IDA zal zich niet als een kudde
iakke schapen naar de slachtbank
ten leiden. Bovendien, ook de VVD-
linisters zijn geirriteerd over het ei-
inmachtige optreden van de fractie,
inister Korthals Altes (justitie)
ordt nu door zijn eigen partij voor de
leten gelopen".
n, in één ademtocht: „Het is toch
uitengewoon merkwaardig, dat een
tij als de VVD gemene zaak maakt
iet de oppositie. Als het er maar even
lijkt dat wij op sociaal-economisch
Trein met de PvdA op een lijn ziten,
roepen ze 'schande', 'overspel',
at hoort niet'. Ik kan dat gedrag van
VVD weinig anders vinden dan een
jiitengewoon kwalijke ontwikkeling,
e grote risico's in zich draagt".
rie ook nog een regeerakkoord waar
niet aan te tomen valt". Opnieuw
waarschuwt De Vries voor 'spannin
gen en risico's' binnen de coalitie.
Niettemin ligt voortzetting van de
coalitie met de liberalen voor de hand.
De PvdA eist een rigoreuze verande
ring van beleid voor ze met de chris
ten-democraten het Catshuis wil be
trekken. Uitlatingen van de PvdA-
voorzitter in deze krant aan het adres
van premier Lubbers en minister De
Koning (sociale zaken), die 'van stro
pers koddebeiers' waren geworden,
staan evenmin borg voor een harmo
nieuze sfeer. Bovendien presenteren
de socialisten 'onmogelijke eisen'.
Niet alleen met betrekking tot de
onvermijdelijke kruisraket:en, maar
ook ten aanzien van het stelsel voor
sociale zekerheid.
Dit stelsel wordt aan een vermage
ringskuur onderworpen, maar Van
den Berg heeft al laten weten dat een
kabinet met de PvdA deze afslan
kingsoperatie ongedaan zal maken.
De Vries: „Elke coalitie krijgt te ma
ken met de erfenis van haar voorgang
ster. In die zin is voor ons alles op
binnenlands terrein bespreekbaar.
Maar als ze de uitkeringswetten die
kort voor de verkiezingen door een
kamermeerderheid zijn aanvaard,
weer overhoop willen halen, tja dan
Het gesprek komt op de suggesties
van minister De Koning om de huur
subsidies, studiefinanciering en de
tegemoetkoming bij de gezinshulp
geleidelijk af te schaffen. De pijn
moet gecompenseerd worden via een
verlaging van de belastingen. De be
windsman wil deze kwestie bij de
komende kabinetsformatie al aan de
orde stellen. De Vries voelt zich ge
roepen tot enige nuancering van deze
voorstellen.
„Ik heb deze discussie zelf aangezwen
geld bij de Algemene Beschouwingen
van vorig jaar. Dus zo nieuw zijn ze
niet. Maar er mag niet de indruk
worden gewekt, dat de huursubsidie
en studiefinanciering zullen verdwij
nen. Dat schrikeffect is absoluut on
juist. Er liggen voorstellen om de
huursubsidie en studiefinanciering
een wettelijke basis te geven. Die
worden gewoon behandeld. Wat wel
bij de formatie aan de orde kan ko
men is het weghalen van de 'overdrij
ving'. Dat is prima, maar schokeffec
ten moeten vermeden worden".
Ondanks de gunstige ontwikkeling
(Advertentie)
eenmalige
uitkering
zelfstandigen '84
aar niet alleen bij de euthanasie
emt de VVD afstand van het CDA.
orige week lieten de liberalen we
nt er weinig voor te voelen de
ediawet van CDA-minister Brink-
an (WVC) te steunen, wanneer het
twerp niet ingrijpend in hun rich-
wordt gewijzigd,
i Vries laat ook hier de kwalifikatie
walijk' vallen. „Er is de Kamer over
medianota (ter voorbereiding van
wet - red) gesproken. Dat heeft
leid tot afspraken over de media
nt. En daar zal de VVD binnen
toeten blijven. Er ligt over die mate-
Als u in 1984 een laag inkomen had maar nog geen aan
vraag voor een Eenmalige uitkering zelfstandigen '84 heeft
ingediend, zijn er 2 redenen om dat nu snel te doen:
1. De EUZ '84 is ook voor u bestemd.
2. Alleen zelfstandigen die een uitkering over 1984
ontvangen kunnen volgend jaar de EUZ '85 ontvangen.
Vraag er naar bij uw boekhouder of accountant.
Vergeet niet de aanvraag vóór 28 februari a.s. in te dienen,
want daarna worden geen aanvragen meer in behandeling
genomen.
Stichting Coördinatie
Dienstverleningscentra
Kleinbedrijf SCDK
Postbus 7278
1007 JG Amsterdam
Telefoon 020 - 997595
Stulm
Stichting tot uitvoering
van landbouwmaatregelen
Postbus 20401
2500 EK 's-Gravenhage
Telefoon 070 - 793911
van de economie blijft de hoge werk
loosheid zorgen baren. Arbeidsduur
verkorting (ADV), tot voor kort gezien
als de magische formule om dit kwaad
te bezweren, stuit op steeds meer
weerstand. De Vries blijft pleitbezor
ger van ADV, maar meent dat de
discussie niet verstandig gevoerd
wordt. De centrale vraag is niet of
iedereen '32, 34 of 36 uur gaat werken',
maar de mate van herbezetting."
„Bij de overheid vechten we voor een
herbezetting van 75 procent. In het
bedrijfsleven kan het per beroeps
groep anders liggen. Daar moet je
flexybel in zijn. Daar kunnen ver
vroegd uittreden (VUT), deeltijdba
nen, de betere methode blijken. Maar
het gaat om de bestrijding van de
werkloosheid. ADV, VUT en deeltijd
banen zijn daartoe een middel".
De categorie van langdurig, werklo
zen (400.000 man) vraagt bijzondere
aandacht. De Vries wijst er op dat er
hard gewerkt wordt aan instrumen
ten om deze groep te helpen. Hij
noemt in dit verband scholing en
vrijstelling van betaling van werkge
verspremies om het voor het bedrijfs
leven aantrekkelijk te maken deze
mensen in dienst te nemen.
Maar de werklozen zelf moeten ook
geprikkeld worden. „Wanneer er bij
bepaalde beroepen tekorten zijn, de
mogelijkheid tot scholing aanwezig is
en er een perspectief is op een baan,
en er zijn mensen die dat afwijzen tja.
dan heeft de samenleving het recht te
zeggen, dat heeft gevolgen voor de
uitkering. Dat is voor ons al langer
bespreekbaar, maar kan bij de forma
tie zeker een rol spelen."
Hoewel de verkiezingen pas in mei
volgend jaar plaatsvinden, werpen ze
hun schaduw nu al vooruit. Het CDA
is bezig aan een opmerkelijke opmars:
volgens de laatste peilingen goed voor
een kleine 50 zetels. De Vries voorziet
bij voortgang van deze ontwikkeling
zelfs een 'nek aan nek race' met de
nog altijd grotere PvdA. Ondanks het
verlies van de VVD twijfelt bijna
niemand aan de voortzetting van de
coalitie.
Op het Binnenhof wordt dan ook met
groot enthousiasme het gezelschaps
spel 'wie krijgt welke portefeuille'
gespeeld. De Vries wordt daarbij on
der meer getipt voor de departemen
ten van WVC, binnenlandse zaken en
sociale zaken. Het onderwerp van
deze speculaties zelf:„Ik heb dit werk
met toenemend enthousiasme ge
daan. Als ik voor een ministerspost
gevraagd wordt, zal ik daar natuur
lijk over nadenken. Maar het belang
rijkste is dat Lubbers weer minister
president wordt. En wat me zelf
betreft: mijn voorkeur gaat uit naar
het leiden van de fractie".
(Door Maureen Johnson
Negen maanden zijn verstreken
sinds de ooit zo machtige Britse
National Union of Miners (NUM) de
kolenstaking verloor, en in die tijd
heeft de bond de ene vernedering na
de andere moeten slikken.
De bond werd gedwongen het Hoog
gerechtshof zijn verontschuldigin
gen aan te bieden. De leden begin
nen in steeds grotere aantallen over
te lopen naar een afgescheiden mijn-
werkersbond, en de Nationale Ko-
lenraad sluit de kolenmijnen in nog
hoger tempo dan aanvankelijk in de
bedoeling lag.
De leider van de bond, de ooit door
de regering geduchte marxist Arthur
Scargill, heeft zijn politieke invloed
zien wegsmelten terwijl ook zijn posi
tie binnen de NUM wordt aangetast.
Veel mijnwerkers zijn na de kolen-
staking, die de langste en geweldda
dige was uit de Britse geschiedenis,
het actievoeren moe, en besteden
hun tijd liever aan de wederopbouw
van hun bestaan of aan het vinden
van een nieuwe baan. Ongeveer
18.000 mijnwerkers zijn na het eind
van de staking vrijwillig of onvrijwil
lig hun baan kwijtgeraakt, en nog
elke dag zijn er nieuwe ontslagen.
De moedeloosheid van veel mijnwer
kers staat in scherp contrast met de
strijdlustige sfeer bij het begin van
de staking, nu een jaar en 10 maan
den geleden. De vonk sprong in het
kruitvat na de aankondiging in fe
bruari 1984, dat de mijn in Corton-
wood zou worden gesloten.
verliesgevende mijnen te sluiten. De
Kolenraad zegt dat de sluiting van
de mijnen nodig is om uitvoering te
geven aan een richtlijn van de rege
ring, die wil dat de Raad in maart
1987 geen verlies meer lijdt. Overi
gens is tegengevolge van de staking
het verlies van de Kolenraad in het
jaar van de staking bijna verdub
beld.
Sedert het einde van de staking in
maart van dit jaar heeft de Kolen
raad al 24 mijnen gesloten, en de
komende maanden zullen er nog
zeven volgen. Formeel kan er tegen
de sluiting van een mijn bezwaar
worden aangetekend, op grond van
een nieuwe herzieningsprocedure
waarover tijdens de staking overeen
stemming werd bereikt. De directie
van de mijn houdt echter het laatste
woord, en tot nu toe zijn alle be
zwaarschriften van de vakbonden
verworpen.
Het tempo waarin de mijnen worden
gesloten maakt de problemen van de
NUM goed duidelijk. De niet aflaten
de stroom ontslagen heeft bovendien
een verwoestende uitwerking op het
ledental van de NUM. Aan het begin
van de staking kon Arthur Scargill
zich de vertegenwoordiger noemen
van 193.000 mijnwerkers, maar de
bond is sinds het stakingsdebacle
niet meer zo scheutig met gegevens
over het aantal leden. Er wordt ech
ter vanuit gegaan de dat de NUM
ongeveer 50.000 leden heeft verloren
tengevolge van de mijnsluitingen, de
actiemoeheid bij de mijnwerkers, en
niet te vergeten aan de nieuwe mijn-
werkersbond, de Unie van Democra
tische Mijnwerkers.
De sluiting van de mijn in Corton-
wood maakte deel uit van een plan
van de Kolenraad, die door de rege
ring wordt gecontroleerd, om 20
De nieuwe bond, die wordt geleid
door de gematigde Roy Lynk, kreeg
een aanzienlijke steun in de rug toen
de mijnwerkers uit het district Not
tinghamshire op 19 oktober toetra
den tot de bond. De meeste mijnwer
kers uit dit district hadden tijdens
de staking doorgewerkt, en de werk
hervattingen die uiteindelijk een
einde maakten aan de staking be
gonnen hier.
Grote aantallen mijnwerkers uit de
kleinere districten Derbyshire, Dur
ham en Lancashire volgden het voor
beeld van Nottinghamshire, en de
nieuwe bond zegt nu dat ze 35.000
leden heeft, en dat er elke dag nieu
we bijkomen.
"Binnenkort zijn wij de nieuwe Na
tional Union of Mineworkers, ge
grondvest op democratische princi
pes en op het recht van ieder lid om
over zijn eigen leven te beslissen,"
zegt Lynk optimistisch.
De nieuwe bond, die door Scargill
wordt verfoeid omdat ze volgens
hem aan de leiband van de mijndi-
recties loopt, ging vlot akkoord met
een loonsverhoging van 6,9 procent,
en met het instellen van premies op
extra-hoge produktiviteit, waardoor
het weekloon kan stijgen tot 250
pond.
Scargill heeft zich altijd met hand en
tand verzet tegen een dergelijke pre
miestelsel, omdat het een tweedeling
aanbrengt tussen mijnwerkers in
winstgevende gebieden, (zoals Not
tinghamshire), en de armere gebie
den als Zuid-Wales en delen van
Yorkshire. Maar ook op dit punt zal
hij een nederlaag lijden. Deze maand
stemden de leiders van de mijnwer
kers uit Yorkshire vóór het aanvaar
den van de voorwaarde van de Ko
lenraad dat de NUM akkoord moet
gaan met invoering van het pre
miestelsel voordat er kan worden
onderhandeld over loonsverhoging.
Scargill wordt - wankelend - afgevoerd van het stakingsfront.
Het uitvoerend comité van de NUM
legde op 14 november de bezwaren
van Scargill naast zich neer, toen
het zijn officiële verontschuldigin
gen aanbood aan het Hooggerechts
hof wegens het negeren van een
beslissing van het Hof dat de mijn
staking in twee districten onwettig
was en het aansluitend weigeren
een boete van 200.000 pond te beta
len. Het aanbieden van de veront
schuldigingen was de enige manier
om het beslag op te laten heffen dat
was gelegd op de middelen van de
NUM, die zo'n 8 miljoen pond be
droegen. De hele beslagleggingspro
cedure heeft de NUM nog eens 1,4
miljoen pond gekost.
Arthur Scargill heeft bij al deze
tegenslagen zijn koelbloedigheid en
vechtlust niet verloren. "Ik heb ge
noeg van al dat gepraat over een
nederlaag," zo donderde hij in okto
ber tijdens het Labourcongres voor
een juichend gehoor van linkse af
gevaardigden.
Scargill, die nog altijd kan rekenen
op een grote aanhang bij de bonden,
heeft nog steeds het vermogen om
verdeeldheid te zaaien binnen de
Labourpartij, en om de verschillen
binnen de nationale federatie van
vakbonden, de TUC, aan te scher
pen.
Hij kreeg het Labour-congres - zij het
ternauwernood - zover dat een reso
lutie werd aangenomen waarin werd
beloofd dat een eventuele toekomsti
ge Labourregering de boetes en be-
slagkosten aan de bond zal terugbe
talen.
Labourleider Neil Kinnock, die zich
tijdens het congres ontpopte als een
leider van formaat, verklaarde ech
ter dat hij de resolutie naast zich
neer zal leggen, omdat een Labourre
gering niet de vuile boel zal oprui
men van het conflict van de mijnwer
kers "met het gewoonterecht, het
burgerlijk recht en het strafrecht."
Portugal als zorgenkindje van de EG
(Door Gerrit Jan Hoek
MADRID - Als op oudejaarsavond het vuurwerk in
Portugal zal worden ontstoken, zal het merendeel
van de Portugezen het nieuwe jaar met gemengde
gevoelens ontvangen. In de roerige politieke perio
de van de afgelopen elf jaar zijn zij er wel aan
gewend geraakt, zich bij de twaalf klokslagen niet
al te veel illusies te koesteren voor het nieuwe
jaar. Maar dit keer zijn er meer dan gegronde
redenen om 1986 met pessimisme tegemoet te zien.
De toetreding van Portugal tot de EG mag dan van
de kant van de politici voorgesteld zijn als het
manna voor de oplossing van alle Portugese proble
men, de harde feiten doen echter vermoeden dat die
problemen met de integratie in de Gemeenschap
alleen nog maar zullen verergeren. De EG-tombola
dreigt meer nieten te bevatten dan aanlokkelijke
surprises.
Sinds de onderhandelingen over de toetreding tot
de EG goed op gang kwamen, is de Portugese
bevolking stelselmatig voorgehouden, dat de geld
stroom vanuit Brussel in alle hevigheid zou losbar
sten, als de integratie eenmaal een feit zou zijn. De
275 miljoen ecu's die de EG in 1980 als voorschotje
verstrekte, vormde een aardig opwarmertje. Ook de
toezegging van 3 miljard gulden over de komende 7
jaar om het chronische tekort op de handelsbalans
°P te vangen, vormt samen met de 1,8 miljard
gulden, bestemd voor de herstructurering van ach
tergebleven sectoren als de landbouw, visserij en
industrie, een attractieve opsteker.
Maar daartegenover staan de normale bijdragen
aan de EG-pot, die de balans bijna weer in even
wicht brengen. Als de Portugezen na 1 januari de
balans opmaken, zullen ze er al snel achter komen,
dat de veronderstelde Zilvervloot slechts een scha
mel nettobedrag ten gunste van Portugal zal ach
terlaten.
Economen, zowel binnen als buiten Portugal,
voorspellen desastreuze consequenties voor de
labiele Portugese economie als gevolg van de
toetreding tot de EG. De kern van het kwaad ligt
volgens velen bij de lankmoedige en vaak veel te
slappe opstelling van de Portugese delegatie bij de
onderhandelingen in Brussel. Zelfs de vertegen
woordigers van de tien EG-landen moesten de
Portugese onderhandelaars af en toe influisteren,
dat ze niet te ver moesten gaan in het doen van
concessies.
De bereidheid om te capituleren voor de opge
schroefde eisen van de EG bracht zelfs de doorge
winterde EG-delegaties bij tijd en wijle in verlegen
heid. Portugal heeft, vergeleken met de geindustia-
liseerde en ontwikkelde EG-landen, inderdaad niet
zoveel te bieden.
De nationale trots is nog steeds dat Portugal de
wereldranglijst aanvoert van kurkproducerende
landen, met een marktaandeel van ruim 50 pro
cent. De port is nog steeds een drank die vooral in
Engeland bijzonder gewild is, ondanks dat er de
laatste jaren wat onregelmatigheden zijn gesigna
leerd en de prijs van een fles goede (Vintage) port
al zo rond de 50 gulden schommelt of nog meer. De
Portugese sardientjes uit blik zijn voor de fijnproe
vers op een hors d'oevre nog altijd iets smakelijker
dan die uit Italië of Spanje.
Maar omdat bij de onderhandelingen de politieke
overwegingen de overhand hadden over de econo
mische, heeft Portugal genoegen genomen met een
vergaande beperking van de export van zijn tradi
tioneel sterke produkten.
De organisatie van Portugese exporteurs, Renacex,
richtte onlangs een felle beschuldiging aan het
adres van de Portugese regering, dat zij akkoord
was gegaan met een 'belachelijk lage' contingente-
ring van de export van textiel, kleding en kurk in de
overeenkomst met Spanje. Daar staat tegenover
dat de Portugese onderhandelaars maar een heel
klein vuistje hebben gemaakt om de toevloed van
produkten uit de overige EG-landen in te dammen.
Ondanks de temporisatie van de overgangsperiode
van de import dreigt de toetreding tot de EG de
toch al wankele Portugese handelsbalans nog
verder uit evenwicht te brengen, een ontwikkeling
die onvoldoende gecompenseerd dreigt te worden
door de 'invoer' van buitenlands kapitaal. Daar
door ontstaat het risico, dat de Portugese econo
mie slachtoffer wordt van het beruchte fenomeen
waaronder zoveel Derde-Wereldlanden gebukt
gaan: de spiraal van noodgedwongen devaluatie
van de Portugese munt, de escudo, en een onstuit
bare inflatie.
De nieuwe minister van financiën uit het kabinet-
Cavaco Silva, Miguel Cadilhe, voorspelde vorige
maand dat de inflatie voor het komende jaar
gereduceerd zal worden tot 14 procent, om in 1988
op het 'Europese' niveau van 8 procent gebracht te
worden. Die prognoses lijken luchtkastelen, die ook
al door zijn voorgangers gebouwd werden. Want op
de prijsverhogingen die de regering-Cavaco Silva
onlangs op essentiële produkten van eerste levens
behoefte afkondigde, komt per 1 januari ook nog
eens de btw.
Kenmerkend voor de weinig doortastende manier
waarop Portugal de onderhandelingen in Brussel
gevoerd heeft, is dat de Portugese btw beduidend
hoger is dan in Spanje. Het normale tarief is 16
procent (Spanje wist er 12 procent uit te slepen), het
gereduceerde tarief is met 8 procent twee punten
hoger dan in Spanje, terwijl alleen de luxe belasting
met 30 procent lager is dan de 33 procent die Spanje
voor dit hoofdstuk bedong.
Het toekomstbeeld voor de doorsnee Portugees is
vanaf 1 januari allerminst rooskleurig: een oncon-
toleerbare inflatie, een daling van de koopkracht
omdat de salarissen geen gelijke tred met de
prijsverhogingen zullen houden, en een korting op
de sociale uitkeringen, een van de stokpaardjes
van Cavaco Silva.
Terwijl de Europese economieën langzaam maar
zeker uit het dal van de economische crisis krabbe
len, dreigt de Portugese economie daarentegen
steeds verder in het moeras weg te zinken. Vandaar
dat men er niet van hoeft op te kijken, als er
binnenkort een Portugese delegatie als een bede
laar bij de EG-poorten in Brussel aanklopt om een
aalmoes, of aankomt met de smeekbede om de
draconische voorwaarden van het EG-verdrag op
nieuw inzet te maken van onderhandelingen.
