PZC
oud nieuw
VARIATIE
GENOEG
1
35
ierde fase
lord
hulp
behoefte
frasen
vrij
jan jongschaap
n het gebied van de Westeren
Ban van Schouwen - Brabers
bevinden zich de oudste
ewoningssporen van Zeeland:
ifderzettingssporen uit het
leolithicum, de brons- en
jzertijd, de Romeinse tijd en de
liddeleeuwen. De ouderdom
an deze woonomgeving heeft
r natuurlijk niets mee te
laken. Maar opmerkelijk feit
sdat Westerschouwen samen
iet Bloemendaal het nieuwe
aar 1986 intreedt als 'de meest
ergrijsde gemeente van
ederland'.
)e Schouwse kustgemeente telt
ond de jaarwisseling
uimschoots duizend
ijf-en-zestigplussers, op een
otale bevolking van ongeveer
100: een percentage van 20,3
Bloemendaal: 20.4). En van het
ergrijzende deel van de
Ichouwenaren wonen er meer
an 800 niet ver van Brabers: in
buitengebieden en de kernen
lurgh en Haamstede.
Westerschouwen neemt echter
luidelijk afstand van het wel als
lejaardenreservaat'
mgeduide Bloemendaal, (ruim
7.000 inwoners). Want in die
emeente sterven jaarlijks
emiddeld 150 mensen méér
an er geboren worden. En
esterschouwen maakt
aelding van 43 geboorten tegen
9 overledenen in 1982, 42
eboorten en 63 sterfgevallen in
983, en 51 geboorten en 57
verledenen in 1984.
(og afgezien van deze cijfers
naakt burgemeester J. L.
iemants verdriet-Leenheer,
evens voorzitster van rusthuis
)uinoord in Haamstede en de
dichting Welzijn Ouderen
chouwen-Duiveland, zich
een zorgen over de groei van
iet aantal ouderen. „Dat is
;ewoon een realiteit waar we
nee te maken hebben. We
noeten het natuurlijk niet
agatelliseren, maar er
nderzijds geen probleem van
naken".
n burgemeester
iemantsverdriet wil daar met
ndere woorden mee aangeven:
Er zal naar omstandigheden
ehandeld moeten worden",
ij stelt vast dat veel elders
«pensioneerden vanwege de
nooie woonomgeving hun
ierde levensfase in de Kop van
ichouwen willen beleven. „De
Ierde levensfase wordt voor
ze mensen steeds
elangrijker. En mensen
lebben blijkens het Verdrag
an Rome het recht om te
ronen waar ze willen. Het zou
lan ook niet eerlijk zijn te
ggen 'je mag hier je rust niet
loorbrengen', of 'je mag niet in
zelf verdiende woning wonen
>e grote concentratie van
uderen in Haamstede - zo'n
eshonderd - wordt mede in de
land gewerkt door het
;ortgeleden grotendeels
erbouwde en uitgebreide
erzorgingsoord Duinoord aan
le Kloosterweg (92 bewoners)
n de nabijgelegen 24 nieuwe
orgwoningen, met een
eertigtal zoals dat heet
lelfstandig functionerende
luderen. Maar het nieuwe
luinoord heeft ook een
«langrijke wijkfunctie voor
Ie ouderen van
iurgh-Haamstede en
mgeving, en de bewoners van
Ie zorgwoningen. „Er wordt
leeds meer een beroep op onze
aciliteiten gedaan. En
iuinoord staat open voor
edere oudere", vertelt
lirectrice C. E. M. Engelman.
Dat betekent voor het
>ersoneel wél harder lopen om
le bewoners niet te kort te
loen". De directrice
•nderstreept hiermee dat
Duinoord het 48 leden tellende
lersoneelsbestand met ten
ninste twee krachten wil
(itbreiden, mede in het kader
'an de herbezetting krachtens
le arbeidsduurverkortende
naatregelen. „Het is hard nodig
lat de directies van
'ej aardenoorden de
mogelijkheid krijgen om dit zelf
te regelen".
Voor de bewoners en de
vijfenzestigplussers van Burgh
en Haamstede en wijde
omgeving worden in Duinoord
allerlei activiteiten gehouden,
zoals bezigheidstherapie,
volksdansen, beter bewegen,
bijbellezingen, handenarbeid
(welfare) en natuurlijk de vaste
tweewekelijkse soosmiddagen.
De directie vindt de
belangstelling voor een en
ander heel redelijk, in
tegenstelling tot een elders wel
gesignaleerde verminderende
animo, in het bijzonder voor het
soosgebeuren.
Directrice Engelman heeft
onlangs een kijkje genomen in
een verzorgingshuis in de
Verenigde Staten. (Californië).
Haar indruk: „Het is eigenlijk
ongelooflijk hoeveel beter de
zorg voor ouderen hier in elkaar
steekt. Maar de zorg in
Nederlandse tehuizen is dan
ook niet voor niets de laatste
fotografie: wim riemens
oudste woongebied en
sterkste vergrijzing
jaren heel wat intensiever en
een stuk zwaarder geworden".
„Ouderen moeten in staat
worden gesteld zolang
mogelijk in de vanouds
vertrouwde omgeving te
blijven wonen". Ex-politicus
prof. dr. I. A. Diepenhorst met
name heeft zich voor deze
stelling sterk gemaakt op een
onder het motto 'De toekomst
wordt steeds ouder' gehouden
congres van de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten,
(VNG).
In een vervolgpublikatie van
de VNG wordt als 'terecht'
aangemerkt dat oud-zijn geen
directe relatie met
hulpbehoevendheid hoeft te
hebben. „Slechts een beperkt
deel van de ouderen is
aangewezen op zorgverlening
door anderen. Veel minder
ouderen dan algemeen
verondersteld wordt".
De zeer vele nog altijd in hun
door prof. Diepenhorst
aanbevolen 'vanouds
vertrouwde omgeving' wonende
oudere Schouwenaren zijn,
wanneer langdurige
hulpverlening dan tóch
geboden is, aangewezen op de
gezinshjipsters bij bejaarden,
en de gediplomeerde
bejaardenhelpsters en
-bejaardenverzorgsters van de
federatie Maatschappelijke
Dienstverlening Noord-Zeeland
Op aanvraag van de oudere,
familie, huisarts,
wijkverpleegster, kerk of
ziekenhuis worden de helpsters
en verzorgsters ingezet:
wanneer psychische of
lichamelijke klachten de
betrokkene tijdelijk
verhinderen de dagelijkse
beslomeringen zélf af te
handelen.
De zogeheten traditionele hulp
wordt deze dagen geboden aan
een vijftigtal zelfstandig
wonende ouderen in Burgh en
Haamstede, en aan een
dertigtal in Renesse,
Noordwelle en Serooskerke. De
helpsters en verzorgsters nemen
vooral het zwaardere
huishoudelijke werk voor hun
rekening, maar bieden zo nodig
ZATERDAG 28 DECEMBER 1985
ook de helpende hand bij het
schrijven van een brief, aldus de
leidster van de gezinsverzorging
bij bejaarden in
Westerschouwen, Andrea
Pols-Kruis.
Een goed ingeburgerd
onderdeel in het hulpaanbod
van de instelling voor
gezinsverzorging is ook de
'alphahulp' geworden. In de
Schouwse kernen is gemiddeld
een vijftiental alfahulpen bij
ouderen aan het werk,
(helpsters in dienst van de
mensen zelf, met subsidie van
en bemiddeling door de
maatschappelij ke
dienstverlening). Ze verschijnen
vooral bij ouderen die in staat
zijn zélf leiding aan deze
eenvoudiger vorm van
hulpverlening te geven.
Op Schouwen zit er intussen
volop beweging in de
bejaardenhulp, vervolgt
Andrea Pols. Zij noemt met
name het in 1984 begonnen
experiment met aangepaste
hulp een geslaagde
ontwikkeling.
De instelling is ermee begonnen
naar aanleiding van
toenemende hulpaanvragen, die
zowel ten aanzien van de
hulpverlening als de wijze van
inzet van de hulpverleners ver
uitgaan boven de 'normale'
gezinsverzorging. Andere
overwegingen zijn de groeiende
belangstelling voor de zorg in de
thuissituatie, de toenemende
vergrijzing en de accenten op de
eerstelijnszorg.
De morgelijkheid is ook
geopend voor hulp 's avonds en
in de weekeinden, en andere
'ongebruikelijke tijden', zoals
'I.:..
Een kamer in 'Duinoord'.
bij het opstaan, wassen,
ontbijten en het naar bed gaan.
Aangepaste hulp krijgen
bejaarden die geïndiceerd zijn
voor opname in verpleeghuis of
verzorgingscentrum, uit het
zieken- of verpleeghuis
ontslagen patiënten, mensen
die zich in de laatste levensfase
bevinden en hulpbehoevenden
wanneer de vaste verzorgster
tijdelijk uitvalt. Ook is een
slaapwachtvoorziening
ingesteld voor gevallen van
plotselinge ziekte en wanneer
de partner bijvoorbeeld een
tijdje in het ziekenhuis moet
worden opgenomen.
De aangepaste hulp voorziet in
een behoefte en wordt verder
uitgebouwd, aldus Andrea Pols.
„Er is sprake van een gunstige
ontwikkeling. Het betekent wél
dat de hulpverlening steeds
meer verzorgend wordt. En
hoewel het huishoudelijk werk
natuurlijk erg belangrijk blijft:
de instelling is géén
uitleenbureau voor werksters".
Bij het invullen van de
zorgbehoefte van de oudere
komt tevens een op de
toekomst gerichte
samenwerking met het
verzorgingshuis op gang,
waarbij reeds de mogelijkheid
is geopend een zieke bejaarde
tijdelijk in de ziekenafdeling
van Duinoord op te nemen.
En het open bejaardenwerk kan
voor bijvoorbeeld
werkbesprekingen eveneens
gebruik maken van een ruimte
in het tehuis.
De leidster van de
gezinsverzorging bij de ouderen
in Westerschouwen is ervan
overtuigd dat een en ander voor
de mensen 'een heel stuk rust'
betekent, me^ie gelet op de
nauwe samenwerking met de
wijkverpleging en een nog op
stapel staande
viereft twintigsuur
bereikbaarheid van de
instelling. Want in het kader
van de 'aangepaste hulp' wordt
óók bekeken hoe buiten de
kantooruren op de behoeften
kan worden ingespeeld.
Andrea Pols stelt overigens vast
dat veel bejaarden nog moeten
leren 'een beroep op iemand te
doen'. „Nogal te vaak krijg je te
horen: Ik kan niet vragen. Maar
eigenlijk is dat geklets".
Waar is grijs al wit
geworden? De oudste
gemeente van Zee
land is Westenschou-
wen, met de kernen
Burgh en Haamstede,
men woont er graag,
mooi en vertrekt niet
zo gauw. Vandaar.
In Westerschouwen bestaat
sinds enige tijd óók een
vrijwillige hulpdienst. Doel is
tijdelijke hulp te bieden in
situaties waarin een instelling,
familie of bekenden niet direct
kunnen voorzien. Maar de vraag
blijft grotendeels achterwege,
en de activiteiten beperken zich
voornamelijk tot begeleiding bij
ziekenhuisbezoek en dergelijke.
En de contacten met de
beroepskrachten zijn matig, zo
blijkt uit het jaaroverzicht van
de algemene hulpdienst
Westerschouwen.
„Veel mensen denken dat onze
hulp aan een kerkelijke
gezindte gebonden is. Maar dat
is een misvatting, want iedereen
kan onze hulp vragen", aldus
vrijwilligster Miep Spee. Zij
noemt allerlei eenvoudige
karweitjes in en om het huis,
boodschappen halen,
ziekenbezoek en 'samen koffie
drinken'. Maar de bekendheid
van de hulpdienst moet nog
groeien".
Terugkijkend op het
VNG-congres 'De toekomst
wordt steeds ouder' noemt
burgemeester
Niemantsverdriet het onlangs
opgezette alarmeringssysteem
op Schouwen-Duiveland en
Sint-Philipsland een goede
zaak. Er zijn 999 aansluitingen
mogelijk, maar het aantal
ouderen dat van het systeem
gebruik maakt is tot dusver
niet meer dan dertig.
„De zorg van de overheid is erop
gericht dat ouderen zo lang
mogelijk zelfstandig blijven.
Daarbij moet het niet bij mooie
frasen blijven. En het rijk moet
zich er in de eerste plaats van
bewust zijn dat er aan dit
streven óók een prijskaartje
hangt", betoogt Niemantsver
driet.
De burgermoeder van
Westerschouwen maakt
duidelijk zélf sinds kort oma te
zijn. En ze prijst zich gelukkig,
ondanks dat op zich heuglijke
feit, in het bezit te zijn van een
kapsel waarin de vergrijzing
nog niet, zoals bij één op de vijf
medeburgers, onomkeerbaar
heeft toegeslagen.
Wat de vele
'randstadgepensioneerden' in
de Kop van Schouwen betreft
hecht
Niemantsverdriet-Leenheer er
aan uit te leggen dat er zich
daaronder zeer velen bevinden
die de uitdrukkelijke behoefte
hebben vrij te willen zijn, en met
rust gelaten te willen worden.
„En je moet die mensen, zomin
als jezelf natuurlijk, geen
behoeften aanpraten. Want het
zijn met name deze 65- tot
70-jarigen die nog met beide
benen in de maatschappij staan
en meestal een liefhebberij
beoefenen. En het is niet
terecht, op deze
vijfenzestigplussers het stempel
'bejaard' te drukken".
Niet een gepensioneerde
randstedeling, maar een in
Kapelle geboren Zeeuw is
voorzitter van de
Bewonerscommissie Duinoord.
De heer Pieter van de Kreeke
(84) gewaagt met groot
genoegen van mooie
wandelmogelijkheden nabij
het verzorgingshuis. „Variatie
genoeg", zegt Van de Kreeke.
„Een ommetje naar 't dorp.
Over de Hoogezoom en
Breedsteweg. Of de duinkant
op, richting Vertonsweg".
Hij verheelt intussen niet dat de
bewoners een stuk minder te
spreken zijn over de oversteek
Kloosterweg, vanuit het eigen
wandelpark naar het wandelbos
aan de overkant, en al evenmin
over het fletsverkeer op het
wandelpad richting dorp.
„Ten behoeve van de bejaarden
zijn de verkeerslichten op de
kruising verderop overigens al
zó vertraagd afgesteld, dat de
wachtende automobilisten er
over klagen. Maar het
oversteken naar 't bos voor
Duinoord blijft een gevaarlijke
onderneming. Dat moet nodig
eens bekeken worden".
