SPELEN 1992
PZC/ week-in
31
zeldzaam
heepsrecht
verf kwast je
ambitieus
veiligheid
voordeel
gerrit jan hoek
rob van den dobbelsteen
ZATERDAG 7 DECEMBER 1985
ij de onlangs gehouden marathon van
New York wreven de toeschouwers
gs de route hun ogen uit van verbazing,
der de duizenden deelnemers
derscheidden zich twee lopers, die ruim
kilometer lang een immens spandoek
ar de finish sleepten. Op die originele,
Jaar nogal vermoeiende manier
n obeerden twee Catalaanse architecten,
cl anislao Roca en Joan Puich Reu, de
ndacht te trekken van de Amerikanen
Hi or de kandidatuur van hun stad
I ircelona voor de organisatie van de
I [ympische zomerspelen van 1992. Het
I .eetal wilde niet achterblijven bij de
T tie van veertien Catalaanse alpinisten,
ie deze zomer de olympische vlag van
rcelona '92 in hun bagage meenamen
jdens hun expeditie naar de Himalaya.
aar ook in Spanje zelf is de olympische
orts uitgebroken. Tijdens de laatste
reldkampioenschappen van moderne
i ■mische gymnastiek in Valladolid werd de
I irgemeester van die stad door een
I B mutenlange staande ovatie onderbroken,
hij in zijn openingsspeech Barcelona
I luk toewenste bij de toewijzing van de
1 merspelen van 1992. Zelfs aartsrivaal
f Ri al Madrid heeft de historische rancune
gen Catalonië overboord gezet door het
bf sluit op de sportshirts het embleem van
Barcelona '92 te dragen.
Qr organisatie van de Spelen wordt
tl schouwd als een zaak van nationaal
tflang. Het parlement heeft inmiddels een
solutie aangenomen, waarin unaniem de
Kandidatuur van Barcelona wordt
dersteund. De centrale regering in
Madrid, anders nogal terughoudend om
ff dsen aan het autonome Catalaanse
stuur over te dragen, heeft dit keer haar
y# ledige medewerking en financiële hulp
tl egezegd. En ook op de Spaanse koning
J§ in Carlos (zelf een fervent
ortliefhebber en deelnemer aan de
elen van 1972 van München) kan
rcelona rekenen, getuige de inscriptie
de monarch in het gastenboek van het
tropisch bureau.
t collectieve enthousiasme en de alom
'staande unanimiteit (een zeldzaam
omeen in het traditioneel verdeelde
anje) is een van de solide argumenten,
de organisatoren aandragen om de
ielen van 1992 in de wacht te slepen,
ritiek op onze kandidatuur is er amper",
rklaart Jordi Serra, directeur en
lordinator van het olympisch buro,
•vestigd in een betonnen bunker aan de
I iet van de Montjuic-heuvel, waar
rl iniatuurvliegtuigen en dieselmotoren van
1« staatsbedrijf INI in allerijl plaats
h bben moeten maken voor de maquettes
e posters van de kandidatuur van
B arcelona. „Aanvankelijk waren er wat
r serves van de kant van bijvoorbeeld de
I iurtraden, die zich afvroegen of het geld
1 m de Spelen niet beter voor andere,
I iciale doeleinden kon worden aangewend.
'aar dat is een valse discussie. Want
z mder de Spelen zijn er geen inkomsten,
v aarmee de verbetering van de
infrastructuur kan worden gefinancierd".
aar ook om historische redenen vindt
en in Catalonië, dat Barcelona moreel
cht heeft op een wat langer verblijf van
olympische vlam dan de vluchtige
ssage van het olympisch vuur in 1968 op
eg naar Mexico. Want al drie keer eerder
•1 eed Barcelona een vergeefse gooi naar de
I roerspelen. In 1924 ontnam Pierre de
Q oubertin op het laatste moment de
J lusies van Barcelona, door de Spelen van
I at jaar aan Parijs te gunnen. Barcelona
I wam er bekaaid af met een erepenning
I an olympische verdienste. Ook de Spelen
I an 1936 gingen aan de neus van de
I atalanen voorbij. Een delegatie van het
B )C, die Barcelona in het voorjaar van
1131 bezocht, vaardigde een negatief
dvies uit. Kopschuw gemaakt door de
I olitieke onrust en de rellen in de
I eginfase van de lie Republiek, die twee
eken daarvoor was uitgeroepen, koos het
|9C voor Berlijn.
1965 werd een derde poging ondernomen,
aar in dit geval ging 'drie keer
heepsrecht' niet op. Het Spaanse
Olympische Comité prefereerde Madrid als
kandidaat, waardoor voor Barcelona niet
meer overbleef dan de 'kruimel' van het
zeilevenement. Veel maakte dat overigens
niet uit, omdat het IOC niet van zins bleek
het Franco-regime een propagandistische
dienst te bewijzen. De Olympiade van 1972
ging uiteindelijk naar München. „Zoveel
Olympische trouw, beleden in de afgelopen
60 jaar, moet eens gehonoreerd worden",
oordeelt Serra.
„Daarbij komt nog, dat het IOC altijd de
spreiding van de Spelen over zoveel
mogelijk continenten en zoveel mogelijk
Maquette van het olympisch centrum in Barcelona.
landen gepropageerd heeft. En Spanje is
het enige grote Europese land, dat nog
nooit de Olympische Spelen heeft
georganiseerd, terwijl andere landen zoals
Frankrijk, Nederland en Engeland al een of
meerdere keren de Spelen toegewezen
hebben gekregen". En alsof die
argumenten nog niet voldoende zijn, wijst
hij op een overweging van
historisch-sentimentele aard: in 1992
wordt ook het feit herdacht, dat 500 jaar
geleden in 1492 de Spanjaard Christoffel
Columbus Amerika ontdekte.
Barcelona was er vroeg bij om zijn
kandidatuur te stellen. Al in 1981 opperde
de toenmalige burgemeester Narcis Serra
het idee om Barcelona zetel van de Spelen
te maken, elf jaar voordat die Spelen
gehouden zullen worden. De Catalaanse
stad verwierf zich daarmee een voorsprong
op de andere kandidaten, die hun projecten
veel later indienden. Maar die voorsprong
heeft ook een nadeel in de ogen van de
huidige burgemeester van Barcelona en
onvermoeibaar promotor van de
kandidatuur van zijn stad, Pasqual
Maragall. „Het is net als met een
wielrenner, die uit het peloton is ontsnapt.
De achtervolgers moeten maar zien de
vluchteling in te halen. Maar de ontsnapte
coureur heeft wel het nadeel, dat hij alleen
tegen de wind moet vechten".
Maar zo zwaar tilt men in Barcelona nu ook
weer niet aan dat veronderstelde bezwaar.
Immers, Barcelona kan schermen met het
argument, dat 70 procent van de
noodzakelijke installaties al gereed is of
slechts een kleine ingreep vereist. Van de 46
benodigde sportinstallaties hoeven er nog
maar 12 helemaal nieuw gebouwd te
worden. Een voordeel van Barcelona is
bovendien, dat de vier centra, waar de
belangrijkste sportmanifestaties gehouden
worden, betrekkelijk dicht bij elkaar liggen.
Lange reistijden zullen uit den boze zijn.
IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch.
Barcelona is klaar voor de Olympische Spelen van 1992. Achter de
olympische schermen, waar de 'lobby' tot een kunstvorm verheven is,
zijn de Spanjaarden al sinds 1981 actief om de Spelen van 1992 binnen
de eigen landsgrenzen te laten plaatsvinden. Insiders, onder wie de
Nederlandse staatssecretaris Joop van der Reijden, beweren dat
Barcelona koploper is in de olympische race met Amsterdam als goede
tweede.
De voorsprong van Barcelona is gemakkelijk te verklaren. Amsterdam
heeft Johan Cruyff en Anton Geesink, Barcelona weet zich gesteund
door koning Juan Carlos (in '72 deelnemer tijdens de Spelen in
München) en IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch. Barcelona
beroept zich daarnaast op het feit dat er nog nooit Olympische Spelen in
Spanje gehouden zijn. Bovendien zijn de accommodaties in de
Catalaanse hoofdstad nauwelijks een probleem te noemen.
Barcelona gaat aan kop. Pasqual Maragall, burgemeester van Barcelona
een een fervent promotor van de Spelen in zijn stad, ziet daar echter
geen voordeel in. „Het is net als een wielrenner die ontsnapt is uit het
peloton. De achtervolgers moeten maar zien de vluchteling in te halen.
Maar de ontsnapte coureur heeft wel het nadeel, dat hij alleen tegen de
wind moet vechten".
De centrale kern is de 'Ring van Montjuic'.
Op deze heuveltop ligt het hart van het
olympische complex. Van het uit 1929
daterende Olympisch stadion blijft de
historische buitenkant overeind, maar het
interieur wordt momenteel ingrijpend
gerenoveerd om de capaciteit op 70.000
comfortabele plaatsen te brengen. De
bouw van het sportpaleis is toegewezen
aan de Japanse architect Arata Isozaki,
terwijl de rest van de 'Ring' gemodelleerd
zal worden aan de hand van projecten van
Catalaanse architecten. Verder zullen de
hallen van de Jaarbeurs, gelegen aan de
voet van de Montjuic, opgekalefaterd
worden om daar onder meer het
perscentrum in onder te brengen.
Op het complex van Montjuic zullen de
belangrijkste evenementen plaatsvinden
zoals atletiek, boksen, schermen,
gymnastiek, gewichtheffen alsmede de
finales van basketbal, zaalhandbal en
volleybal. Op iets meer dan een kilometer
afstand van Montjuic bevindt zich de kern
van Diagonal. De installaties van FC
Barcelona met het immense stadion Nou
Camp met een capaciteit van 120.000
toeschouwers, het Ministadion, dat plaats
biedt aan 16.000 bezoekers en het
Sarria-stadion van Espanol (43.000
plaatsen) zijn bij de WK voetbal van 1982 al
zodanig gemoderniseerd, dat er hoogstens
een verfkwastje over heen zal moeten om
als een vorstelijk decor voor de olympische
voetballers te dienen. Bovendien bevinden
zich op het complex van de Diagonal de
installaties, waar tennis, hockey, basketbal,
judo en het concours hippique zullen
worden georganiseerd.
Iets verder weg, aan de rand van de heuvels
aan de NW-kant van de stad, ligt het
complex van Vall d'Hebron. Vorig jaar werd
daar ter gelegenheid van de WK wielrennen
een splinternieuw wielerstadion in gebruik
genomen. De enige technische bezwaren,
die tegen die wielerpiste aangevoerd
kunnen worden, zijn, dat de capaciteit voor
het olympische evenement aan de magere
kant is (3800 toeschouwers, met enkele
noodgrepen uit te breiden tot 6200) en dat
de lengte van de baan slechts 250 meter
bedraagt. Andere projecten, die voor Valle
d'Hebron op stapel staan, zijn een baan
voor het boogschieten en een paviljoen voor
het volleybal.
Het enige sportonderdeel, waar nog geen
lokatie voor is aangewezen, is het zeilen.
Maar gezien de karakteristieken van de
Costa Brava met zijn talloze jachthavens en
van Mallorca, zal die keus niet al te moeilijk
te maken zijn. Op dit moment zijn er al een
tiental gegadigde dorpen, die dolgraag de
organisatie van het zeilen op zich willen
nemen.
Het meest ambitieuze onderdeel van het
olympische project is evenwel het
Olympisch dorp. Dat is geprojecteerd in
Poble Nou, een stadsdeel ten noorden van
de haven, dat nu nog een troosteloos
industriegebied is met haveloze gebouwen
en ruines. Zeer recentelijk heeft Barcelona
het ontwerp van de Catalaanse architect
Oriol Bohigas goedgekeurd, dat Poble Nou
een volledige metamorfose moet laten
ondergaan. Op een gebied van 35 hectare
staan onder meer de huisvesting voor de
14.000 atleten gepland, de aanleg van een
aantal grote hotels (het enige, waar
volgens de organisatoren Barcelona een
groot gebrek aan heeft om de stroom
bezoekers op te vangen) en een
hypermodern congrescentrum, gelegen op
een kunstmatig schiereiland. Om de
atleten, gasten en bewoners van Poble Nou
toegang te verschaffen tot het strand, zal
zelfs de spoorlijn naar Frankrijk volledig
omgelegd moeten worden en grotendeels
ondergronds worden aangelegd.
Over de wijze om het Olympische project te
financieren, is in brede kring maanden van
gedachten gewisseld. Uiteindelijk heeft
men gekozen voor een tussenweg tussen de
overheidbemoeienis van München '72 en
het volledige particuliere initiatief van Los
Angeles '84. De totale geschatte kosten,
inclusief de nodige investeringen, maar
exclusief het Olympische dorp, belopen
intussen al 1,7 miljard gulden.
Ongeveer de helft daarvan zal gedekt
worden met inkomsten uit entreegelden,
munten, postzegels, totogelden en
tv-rechten. Deze laatste zijn op de begroting
aan de lage kant gehouden met ongeveer
650 miljoen gulden. De opbrengst zal
aanzienlijk hoger uitvallen, in aanmerking
genomen, dat in Seoel al onderhandeld
wordt over een bedrag van meer dan 1
miljard gulden.
Het Olympisch buro heeft wel een aardige
opsteker gehad met het initiatief van een
groep sympatiserende ondernemers,
verenigd in de Olympische Vereniging '92.
In amper drie maanden tijd wist dit Comité
meer dan 80 bedrijven te porren om ieder
een donatie van ongeveer 2 ton te geven.
Met de totale opbrengst, bijna 16 miljoen
gulden, is het grootste deel van de kosten
van de promotie van Barcelona '92 gedekt.
Het enige punt, dat nog niet in de begroting
is opgenomen, is het thema van de
veiligheid tijdens de Spelen. Die veiligheid
gaat de organisatoren bijzonder ter harte.
Al toont Jordi Scerra zich nogal sceptisch
over de vragen, die van her en der worden
gesteld over dit onderwerp. „Er bestaat
een curieuze tendens om het terrorisme,
dat zich elders in Spanje voordoet, met
name in Baskenland en Madrid, te
projecteren op Barcelona. De laatste
twintig jaar is Barcelona vrijwel
gevrijwaard geweest van aanslagen.
Bovendien zijn er andere Europese
hoofdsteden zoals Parijs of Rome, waar het
terrorisme zich de laatste jaren veel
nadrukkelijker heeft gemanifesteerd".
Maar ook Serra moet toegeven, dat
München voor 1972 niet bepaald het doelwit
van terroristische activiteiten was. „We
hebben er inderdaad rekening mee te
houden, dat internationale terroristische
organisaties de Olympische Spelen
aangrijpen voor hun 'exhibitionisme'.
Vandaar dat we ook uitgebreide
veiligheidsmaatregelen zullen nemen,
waarbij naar schatting zo'n 14.000 agenten
zullen worden ingezet. Maar we zullen er
daarbij naar streven een compromis te
bereiken. De atleten stellen het namelijk
niet op prijs om gewapende politie in het
olympisch dorp te zien of iedere keer als ze
naar binnen willen uitvoerig gefouilleerd te
worden. Om die reden zullen we kiezen voor
een bewaking, die diskreet en niet lastig
voor de deelnemers is, maar waarbij de
veiligheid toch optimaal gegarandeerd is".
Over ongeveer een jaar, op 17 oktober 1986,
zal het IOC in Lausanne definitief een keus
maken welke stad in 1992 met de
organisatie van de Spelen gaat strijken.
Velen, onder meer de burgemeester van
Parijs, Chirac, hebben min of meer openlijk
geinsinueerd, dat Barcelona een grote
streep voor zou hebben omdat de voorzitter
van het Internationale Olympische Comité,
Juan Antonio Samaranch, afkomstig is uit
Barcelona.
In plaats van de bewering tegen te spreken,
onderschrijft Serra deze volledig. „Ik
geloof, dat het feit dat Samaranch uit
Barcelona komt, in het voordeel van onze
kandidatuur is. Zij het niet om de redenen,
die Chirac gesuggereerd heeft. In de eerste
plaats is Samaranch een exponent (en geen
toevalstreffer) van de sportieve instelling
van Barcelona. En daarnaast ben ik van
mening, dat veel leden van het IOC
mogelijkerwijs hun dankbaarheid willen
tonen jegens Samaranch voor de inzet en
de impuls, die hij aan de olympische
beweging heeft gegeven. Maar het is een
grove leugen, om te insinueren, dat
Samaranch hen onder druk zou zetten om
in 1986 voor de kandidatuur van Barcelona
te stemmen".
Over de mogelijke kansen van Barcelona en
'e andere kandidaten op grond van de
krachtsverhoudingen binnen het 92 leden
tellende IOC wil Serra zich op dit moment
niet uitlaten. Van sentimentele steun van
leden uit Latijns-Amerika wil hij op
voorhand niet uitgaan. Evenmin staart hij
zich blind op de openlijke steun voor
Barcelona van de invloedrijke Braziliaan
Joao Havelange, voorzitter van de
wereldvoetbalbond FIFA of van de
loftuitingen van de voorzitter van het
organisatiecomité van Los Angeles, Peter
Ueberroth, die recentelijk in Oost-Berlijn
verklaarde, dat de planificatie van
Barcelona die van los Angeles overtreft.
„Als de leden van het IOC zich openlijk voor
een bepaalde kandidatuur uitspreken, geef
ik er natuurlijk de voorkeur aan dat ze voor
Barcelona kiezen. Maar daar gaan we niet
van uit. Tot 17 oktober kan er nog veel
veranderen en we kunnen nu niet op onze
lauweren gaan rusten".
Tot die datum gaat Barcelona onvervaard
verder met het werken aan zijn promotie
en aan de projecten, die (toewijzing of niet)
doorgaan. Het enige wat telt is klaar te
zijn, als volgend jaar oktober de beslissing
valt, en alle eventuele lacunes en gaten in
Dali's symbolische 'Kosmische
Discuswerper' tijdig te dichten. Serra:
„Iedereen kan er van overtuigd zijn, dat
wanneer op 17 oktober 1986 de keuze in ons
voordeel uitvalt, op 18 oktober de
pikhouwelen de grond in gaan'.
bulgarije lonkt naar de winterspelen
Bulgarije lonkt naar de organisa
tie van de Olympische Spelen
|992. Géén concurrentie voor Am-
erdam, want de Bulgaren azen op
Ie Winterspelen. Het land speelt
an wel geen rol van grote beteke-
lis in de wintersporten, zijn verte
genwoordigers en vertegenwoordig
sters zijn er wel altijd bij in de
peeste disciplines.
Jlaar ook zonder grote internationa
le successen leeft toch het nodige
Snthousiasme onder de bevolking
an de Bulgaarse wintersportgebie
den. Ze willen ook wel eens in het
onnetje van de grote wereldbelang-
Itelling staan en stralen hetzelfde
tinderlijke verlangen uit naar een
jportief feest, dat ook Serajewo ken
merkte in de voor-olympische perio-
Alleen, Sofia is nog niet zover. De
stad, met op de achtergrond de be
sneeuwde toppen van de Vitosha, is
alleen nog maar kandidaat, zoals
ook Amsterdam alleen nog maar
kandidaat is.
Ivan Slavkov, de president van het
Bulgaarse Olympische Comité, is
echter een groot optimist. En met
enige trots toont hij de maquettes en
tekeningen van de olympische ge
bouwen, pistes en ijsstadions. Sera
jewo, de vergeten hoek in de repu
bliek Bosnië in Joegoslavië is voor de
Bulgaren het inspirerende voor
beeld. De stad kreeg publiciteit en
moderne accommodaties en hield er
nog een aardige cent aan over ook.
Bulgarije heeft voldoende bergen
met sneeuwzekere pistes. De Vitosha
wordt de belangrijkste plaats van
ontmoeting, want daar gaat het ski-
gebeuren zich afspelen. Dit bergge
bied ligt op ongeveer 8 kilometer van
de hoofdstad Sofia, maar de toe
gangswegen naar deze berg zijn
smal. Dat heeft dit gebied overigens
gemeen met meerdere plaatsen waar
De skipistes van Aléko liggen wat
verder op in het brede Vitosha-berg-
gebied, dat als een mooi winters
decor de hoofdstad Sofia omsluit.
Daar komen ook jaarlijks de paar
duizend Nederlandse toeristen, die
hun skivakantie willen aanvullen
Winterspelen zijn gehouden en als
het moet zal ook daar wel weer een
oplossing gevonden worden. Daar
waren ze in Lake Placid en Serajewo
ook sterk in.
De meeste deelnemers zullen daar
overigens geen last van hebben,,
want die worden ondergebracht in
speciaal te bouwen appartementsge
bouwen aan de voet van de Vitosha.
met de totaal andere sfeer van een
Balkanland.
Duidelijk is wel, dat de Bulgaren er
alles aan willen doen om meer geld
uit het wintertoerisme te halen. De
infra-structuur aan liften en hotels
is de laatste jaren gemoderniseerd
en daar steekt ook wel wat buiten
lands geld in. Fransen mochten er
de liften aanleggen en de Japannes
bleken bereid te investeren in hotel
accommodatie.
De Fransen, dezelfden die het ski
oord Les Arcs uit de grond stampten,
verzorgden de warme cabinelift, die
de skiërs van 1670 naar 2190 meter
hoogte brengt.
Het Vitosha-gebied telt zeven liften,
die samen een capaciteit hebben van
4500 personen per uur. Dat is in ieder
geval in de weekeinden onvoldoen
de, wanneer heel Sofia lijkt uit te
lopen om een dagje te gaan skiën.
Vooral de pistes omsloten door grote
dennebosen zijn aantrekkelijk voor
beginnende skiërs.
Gemiddeld valt er in de Bulgaarse
winter in het Vitosha-gebergte 3,5
meter sneeuw. De temperaturen lig
gen doorgaans ongeveer acht graden
onder nul.
In het berggebied liggen drie hotels
direct aan de skipistes. Interessanter
is het wellicht om acht kilometer
verder in Sofia te logeren, om tege
lijk te profiteren van het moois dat
de Bulgaarse hoofdstad te bieden
heeft.
Verder van Sofia, op 70 kilometer,
ligt de wintersportplaats Borovez.
Het is de thuispiste van de Bulgaar
se top-skiër Pétar Popanghélov.
Zijn vader was Bulgarije's eerste
topskiër in de jaren tussen 1950 en
1960.
Een cabinelift met een capaciteit
van 1200 personen per uur brengt de
skiërs hier naar een hoogte van bijna
2400 meter. Deze zes-persoons cabi
nelift is ook modem en comfortabel,
wat niet van alle oude sleepliften in
het gebied gezegd kan worden.
Met vijf verschillende sleepliften kan
de skiër nog hoger komen om dan
aan 3 tot 4 kilometer, voornamelijk
door het bos lopende, afdalingen te
beginnen. In totaal beschikt Borovez
over 14 liften. De hotels liggen aan of
vlak bij de pistes. Niet alle Neder
landse touroperators organiseren
reizen naar Bulgarije. Veelal zijn de
minder goede organisaties van de
transfers en de kwaliteit van de
huurski's ter plekke er de oorzaak
van dat Bulgarije geschrapt werd uit
de reisgidsen. De slechte organisatie
geldt voor wel meer Oostbloklanden.
Wie er heen gaat zal zich erop moe
ten instellen en deze ervaringen moe
ten afwegen tegen de toch wel aparte
bekoring van een land als Bulgarije
met zijn heel eigen cultuur.
