CIALE ZEEUWSE COURANT
Satelliet vliegt door komeetstaart
TUTU KONDIGT STAKING AAN
Veel doden
treinramp
Portugal
Streekvervoer wordt
vier procent duurder
Geweld Birmingham neemt af
swiss
de PZC
vandaag
Correspondent Newsweek
moet Zuid-Afrika verlaten
Kardinaal
Glemp
stemt niet
BEZORGDHEID OVER
LOT SACHAROVS
Nederland
tegen België
Apartheid
Handsworth
Hans Pont
Tevreden
KOSTEN VALLEN MEE
VS verwerpen
voorstel Moskou
chemische wapens
OOK RELLEN IN CO VENTR Y EN LIVERPOOL
Zonnige perioden
[28e jaargang no. 215
londerdag 12 september 1985
OHANNESBURG/PIETERMARITZBURG (AFP-DPA-REUTER-UPI) - President Pieter W.
Jotha van Zuid-Afrika heeft woensdag aangekondigd dat de zwarte Zuidafrikanen die in
ïaam inwoner zijn van een „thuisland", maar in Zuid-Afrika wonen, de nationaliteit van
5uid-Afrika kunnen behouden. De Anglicaanse bisschop Tutu kondigde aan dat hij begin
iktober een week van burgerlijke passiviteit zal organiseren als de regering niet spoedig de
ïoodtoestand opheft en met de echte vertegenwoordigers van de zwarte meerderheid gaat
iraten.
Droog. Eerst mistig, overdag zonnig,
later wolkenvelden. Maximum tempe
ratuur rond 22 graden. De zwakke
meest zuidoostelijke wind neemt van
avond toe tot matig.
Beestenmarkt 12 Goes
Korte Delft 4 Middelburg
/ASHINGTON (UPI) - Een Ameri-
aanse satelliet heeft woensdag op 71
ïiljoen kilometer van de Aarde een
omeet onderschept en is onbescha-
igd door haar 22.500 kilometer dik-
e staart van gas gevlogen. Het was
eerste ontmoeting tussen een
uimtevoertuig en een komeet.
let een duizelingwekkende snelheid
an 74.000 kilometer per uur door de
interplanetaire ruimte scherend
schoot de 1,5 meter lange robot om
12.53 uur de uit gassen en stofdeeltjes
bestaande lichtgevende staart van de
komeet van Giacobini-Zinner binnen
om er precies 18 minuten later aan de
andere kant onbeschadigd uit tevoor
schijn te komen.
NASA, het Amerikaanse bureau voor
ruimtevaart, was daar juichend en
thousiast over, want men was bezorgd
over eventuele schade aan de zeven
jaar geleden in Florida gelanceerde
ruimterobot. Botsingen met in de
staart vermoed gesteente waren uit
gebleven. Uit de duur van de signalen
kon berekend worden dat de dikte
van de staart 22.500 kilometer be
droeg, driemaal zoveel als men had
verwacht. De lengte beloopt rond 1,6
miljoen kilometer.
De capsule werd voor deze missie
twee jaar geleden uit een baan om de
aarde gehaald waar ze was 'gepar
keerd' na een 1,6 miljard kilometer
lange tocht voor het verzamelen van
gegevens over de zonnewind. Omdat
NASA wegens de hoge kosten niet
meedoet aan het onderzoek naar de
komeet van Hally werd besloten de
oude satelliet te gebruiken voor een
eigen komeetonderzoek.
Washington: plannen
Botha onvoldoende
Leo Beenhakker
Voor de Belgen eindigden gis
teravond de voorronden in
groep 1 van het wereldkam
pioenschap voetbal met een
teleurstellend gelijkspel (0-0)
tegen Polen. Daardoor gaan
de Polen rechtstreeks naar
Mexico en werd België verwe
zen naar een herkansing tegen
Nederland.
Oranje ontmoet de Rode Dui
vels twee keer: op 16 oktober
in Brussel en op 20 november
in Rotterdam. De winnaar van
deze tweekamp plaatst zich
alsnog voor de eindronde van
het wereldkampioenschap.
Volgens bondscoach Leo
Beenhakker is ons land in de
ontmoetingen met België licht
in het voordeel. „Wij hebben
een nieuwe generatie met ge
weldig veel kwaliteit, die soms
fantastisch kan spelen".
„De Belgen hebben het voor
deel dat ze sinds 1980 ge
schoold zijn in het spelen van
topwedstrijden. Dat missen wij
nog met onze jonge spelers".
PAGINA 23
[I
De N ederlands-Zuidafrikaan-
se Werkgemeenschap: 'kriti
sche vrienden' van Pretoria.
PAGINA 4
Explosie van onlusten in
Handsworth, Birmingham:
Het falen van 'community poli
cing'.
PAGINA 4
De opvolging van FNV-voor-
zitter Wim Kok door Hans
Pont is gisteren niet geruisloos
verlopen. De Voedingsbond
FNV liet bezwaren horen.
PAGINA 5
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën, economie: 7
Kunst en cultuur: 9
Provincie: 15, 16, 17 en 19
Sport: 23 en 25
Waarnemers wijzen er op dat de aan
kondiging van Botha, die sprak op
een vergadering van zijn Nasionale
Partij in Bloemfontein, een belangrij
ke afwijking betekent van het apart-
heidsbeleid dat sinds 1948 overheids
beleid is toen de Nasionale Partij
onder premier Hendrik Verwoerd aan
de regering kwam. De regering wil
tevens de juridische status nader be
zien van de zwarten die in de vier
„thuislanden" Ciskei, Venda, Trans
kei en Bophutatswana wonen. Het
gaat om ongeveer 10 miljoen mensen,
als men de zwarten er bij rekent die in
„blank gebied" wonen. Botha liet
doorschemeren dat hij denkt aan een
dubbele nationaliteit voor de zwarte
Zuidafrikanen. Voorlopig wil hij het
beleid van de thuislanden (door Zuid-
Afrika onafhankelijk verklaard, maar
door de internationale gemeenschap
niet als zodanig erkend) niet ter dis
cussie stellen.
De Verenigde Staten beschouwen de
aankondiging van Botha als „positief
maar onvoldoende". De woordvoer
der van het Witte Huis verklaarde
dat Washington alle inwoners van
Zuid-Afrika,, ook de 23 miljoen zwar
ten die 73 procent van de bevolking
uitmaken, als Zuidafrikanen be
schouwt.
Bisschop Tutu heeft woensdag laten
weten dat hij er genoeg van heeft dat
„zwarten als vliegen gedood worden".
Als de regering niet op korte termijn
de noodtoestand opheft en het leger
terugtrekt uit de zwarte woongebie
den, dreigt de Anglicaanse bisschop
van Johannesburg, die in 1984 de
Nobelprijs voor de vrede kreeg, begin
oktober een stakingsweek te organi
seren. Hij sprak van een geweldloze
actie, waarbij hij de bevolking zal
oproepen tevoren voldoende inkopen
te doen en daarna een week thuis te
blijven en hun kinderen van school te
houden.
ANC-leider Nelson Mandela heeft
woensdag in de zwaar bewaakte Polls-
moorgevangenis bij Kaapstad bezoek
gehad van zijn vrouw en twee doch
ters. Na het gesprek vertelde zijn
vrouw Winnie dat de ANC-leider „on
verkort vasthoudt aan zijn idealen".
Deze komen er op neer dat de regering
afziet van het gebruik van geweld, dat
ze politieke activiteit toestaat, dat
alle politieke gevangenen vrijkomen
en de ballingen in het buitenland naar
Zuid-Afrika mogen terugkeren, dat
het verbod op het ANC wordt opgehe
ven en de apartheid wordt afgeschaft.
Winnie Mandela zei dat haar man
nooit gezegd heeft dat er geen alterna
tief meer bestaat voor geweld tegen
de blanke regering. Haar man heeft
een vergrote prostaat en gezwellen in
de lever en de rechter nier, zo ver
klaarde zij na het bezoek. Het is
onbekend of de gezwellen goed- of
kwaadaardig zijn.
Een Zuidafrikaanse politieman, een
kleurling, is woensdag in Kaapstad
door een woedende menigte doodge
slagen nadat hij geschoten had op
mensen die op weg waren naar de
begrafenis van een slachtoffer van
eerdere rellen.
JOHANNESBURG (UPI) - Zuid-Afri
ka heeft woensdag de correspondent
van het Amerikaanse weekblad
Newsweek uit het land gezet. Onder
minister van buitenlandse zaken
Louis Nel, die buitenlandse media
van „systematisch liegen" beschul
digde, heeft gedreigd dat het bezoek
van buitenlandse journalisten be
perkt kan worden.
Tegenover de Westduitse voorzitter
van de buitenlandse persvereniging
heeft Nel verklaard dat Ray Wilkin
son het land uit moet omdat Zuid-
Afrika bezwaar heeft tegen een repor
tage over het land in Newsweek.
Het is het eerste optreden van de
Zuidafrikaanse regering tegen een
buitenlandse correspondent sinds zij
in 1983 de Nederlandse journalist Ge
rard Jacobs een werkvergunning ont
hield.
Minister Van den Broek (buitenland
se zaken) heeft woensdag de Tweede
Kamer schriftelijk verslag gedaan
van het bezoek dat hij samen met zijn
Italiaanse en Luxemburgse collega's,
Andreotti en Poos, namens de EG aan
Zuid-Afrika heeft gebracht. Volgens
Van den Broek heeft de EG-missie
haar vooornaamste doelstellingen -
uiting geven aan de ernstige veront
rusting van de tien EG-landen plus
Spanje en Portugal over de situatie
in Zuid-Afrika - verwezenlijkt. De
bewindsman kijkt dan ook tevreden
terug op zijn reis.
PRETORIA - Leden van de Westduitse Groene Partij hebben voor de duur van 40 uur de Westduitse ambassade in
Pretoria bezet. Twee van hen tonen hier anti-apartheidsleuzen voor een van de vensters van de ambassade.
IJSSELSTEIN-De heer Glabbeek uit IJsselstein toont een
door hem gekweekte mammoet pompoen. De kanjer weegt
zo'n 50 kilogram.
LISSABON (AFP) - Bij een treinbot
sing vlakbij Mangualde in Midden-
Portugal zijn woensdagavond een
groot aantal doden en gewonden ge
vallen. Volgens het Portugese pers
bureau ANOP waren gisteravond
laat 14 doden geborgen. Het hoofd
van de brandweer schatte dat er
minstens 100 doden zijn gevallen.
Een aantal wagons is na de botsing in
brand gevlogen.
Op de plaats van de ramp werden zijn
enkele honderden brandweerlieden
en tientallen ambulances ingezet. De
ziekenhuizen in de omgeving hebben
de bevolking opgeroepen bloed te
geven.
Een conducteur, die vlak na de bot
sing uit de trein was gesprongen, zei
dat in de voorste wagons, die in brand
vlogen, meer dan 200 passagiers za
ten.
Het ongeluk gebeurde toen een lokale
trein in botsing kwam met de snel
trein tussen de havenstad Porto en
Hendaye aan de Spaans-Franse
grens, aldus ANOP.
De twee elkaar tegemoet komende
treinen reden op hetzelfde spoor. Een
woordvoerder van de Portugese
spoorwegen zei dat dit vermoedelijk
te wijten was aan een fout van het
station van Mangualde.
Aidsproef bloeddonors De bloed
transfusiecentra van het Rode Kruis
in Zwitserland hebben besloten dat
mensen die met ingang van 1 novem
ber bloed willen afstaan, zich ver
plicht moeten onderwerpen aan een
aidsproef. Dit is woensdag van de
zijde van het Rode Kruis in Bern
vernomen.
Het besluit is genomen in samenwer
king met het Zwitserse ministerie van
volksgezondheid.
WARSCHAU (AFP) - Het
hoofd van de rooms-katholie-
ke kerk in Polen, kardinaal
Jozef Glemp, zal bij de op 13
oktober plaatsvindende par
lementsverkiezingen geen
stem uitbrengen. Dit is
woensdag in kerkelijke krin
gen in Warschau vernomen.
Op die datum zal de primaat
niet in Polen zijn omdat hij
van 5 tot 14 oktober een be
zoek aan het Vaticaan brengt.
Het is 'absoluut uitgesloten'
dat hij zijn stembiljet op de
ambassade van Polen in Rome
zal afgeven, zei men.
Overigens, zo werd in dezelfde
kringen verklaard, hebben de
Poolse bisschoppen al beslo
ten het mondeling advies te
volgen van de algemene raad
van het episcopaat, de hoogste
instantie van de Poolse kerk,
die hen kortelings heeft aanbe
volen de verkiezingen te negé
ren.
DEN HAAG (ANP) - De tarieven in
het stads- en streekvervoer gaan per
1 april 1986 met vier procent (inclu
sief de kosten van levensonderhoud)
omhoog. Dit zijn minister Smit-
Kroes (verkeer en waterstaat) en de
vertegenwoordigers van het stads- en
streekvervoer woensdagmiddag
overeengekomen, aldus heeft het mi
nisterie meegedeeld.
Aanvankelijk was het gezien de te
verwachten kostenontwikkeling de
bedoeling de tarieven meer te laten
stijgen, maar dat bleek niet nodig. Die
kostenontwikkeling viel mee door
deels externe oorzaken en het feit dat
de vervoerbedrijven de kosten in de
hand hebben weten te houden.
De gemeenten zijn verheugd met dit
resultaat en achten het met de minis
ter en de streekvervoerders mogelijk
met deze, beperkte, tariefsverhoging
Hartpatiënten - In de afgelopen tien
jaar zijn 5.670 Nederlandse hartpa
tiënten naar het buitenland afgereisd
voor een open hartoperatie. Dat blijkt
uit het informatieblad van de Zieken
fondsraad Blauwdruk.
De hartluchtbruggen die het mogelijk
maakten dat Nederlanders op grote
schaal naar het buitenland uitweken
voor een operatie zijn met ingang van
1 september opgeheven, omdat in
middels in eigen land voldoende op
vang is.
een voor het openbaar vervoer wer
vend beleid te voeren, aldus het mi
nisterie.
De stads- en streekvervoertarieven
worden voor een jaar vastgesteld.
WASHINGTON (DPA-AFP-UPI) - De
Amerikaanse regering heeft woens
dag het voorstel afgewezen van Sow-
jet-leider Michail Gorbatsjov om een
zone vrij van chemische wapens in
Europa te vormen. De woordvoerder
van het Witte Huis, Larry Speakes,
zei dat de VS in plaats daarvan
voorstander zijn een „veelomvattend
en verifieerbaar" verbod op chemi
sche wapens.
Gorbatsjov zei tegenover de West
duitse oppositiepoliticus Johannes
Rau dinsdag dat Moskou vóór het
vormen van zo'n zone is als ook de VS
stappen daartoe nemen.
Het Amerikaanse Huis van Afgevaar
digden stemt vermoedelijk volgende
week over een voorstel om de produk-
tie van chemische wapens voor het
eerst na 16 jaar vanaf 1987 te hervat
ten. De Senaat heeft daarmee al inge
stemd.
WASHINGTON (REU
TER) - De Amerikaanse
ambassade in Moskou
doet haar best duide
lijkheid te verkrijgen
over het lot van de
BIRMINGHAM (RTR/UPI) - De poli
tie van Birmingham heeft dinsdag
avond en woensdagochtend vroeg 91
arrestaties verricht tijdens geweld
plegingen op straat. Er hebben zich
meer dan 150 incidenten voorgedaan
en 23 mensen liepen verwondingen
op toen groepen jongelui met stenen
en flessen gooiden naar de politie en
de brandweer.
In twee andere wijken van Birming
ham en in Coventry en Liverpool
deden zich ook ongeregeldheden, ech
ter op kleinere schaal, voor. Ook het
geweld in Birmingham neemt af.
Politiechef Dear zei zich te realiseren
dat er weinig nodig is om de vlam
opnieuw in de pan te doen slaan, maar
hij zei er toch vertrouwen in te hebben
dat de rust vandaag geheel zal zijn
weergekeerd.
Hij zei ook te hebben vastgesteld dat
er veel mensen uit andere wijken naar
Handsworth waren gekomen om te
kijken.
Er is een politiemacht van 1400 man
in Handsworth gestationeerd om te
voorkomen dat er nog meer schade
wordt aangericht. Totaal 50 gebou
wen, voornamelijk winkels van kleur
lingen, zijn volledig door brand ver
woest.
Ook in de voornamelijk door immi
granten bewoonde wijk Toxteth in
Liverpool is het de nacht van dinsdag
op woensdag onrustig geweest.
De incidenten deden zich voor in de
buurt van Upper Parliament Street,
toneel van gewelddadige botsingen in
juli 1981. Een groep jongeren viel met
stenen auto's aan. De politie kwam
tussenbeide om de betogers te ver
spreiden.
„We denken dat het incident verband
houdt met. dat van Handsworth
veklaarde een politiewoordvoerder.
Andrei Sacharov en zijn vrouw Jelena Bonner in
1984.
vooraanstande Sowjet-
dissident Andrei Sacha
rov en diens vrouw Je
lena Bonner. Dit heeft
het ministerie van bui
tenlandse zaken in Was
hington woensdag mee
gedeeld.
De stiefzoon van Sacha
rov, Aleksei Semjonov,
die een hongerstaking
houdt bij de Sowjetam-
bassade in Washington,
heeft vorige week ge
zegd te geloven dat de
Nobelprijswinnaar uit
zijn huis in Gorki ver
dwenen is. Sacharov is
in 1980 naar de stad op
400 km ten oosten van
Moskou verbannen
waar buitenlandse jour
nalisten niet mogen ko
men.
Semjonov heeft ver
klaard dat hij „alarme
rende" berichten uit de
kring van Sowjetdissi-
denten heeft vernomen
als zouden zijn schoon
vader en -moeder al
ruim drie weken niet in
Gorki gezien zijn. Hun
huis maakt een verlaten
indruk en de gebruikelij
ke bewaking is weg.
