GROOT
PERS BERAADT ZICH OP JURIDISCHE STAPPEN
BRISTOL
Kabinet: voor 1 oktober
duidelijkheid euthanasie
Mediawet
maandag
naar kamer
de PZC
vandaag
W/EEK-UIT
\NEEK-IN
TIJDENS GESPREK MET DELEGATIE
Heden Antiekbeurs
Huren volgend
jaar minder
sterk omhoog
Spionage en
discriminatie
Later onbestendig
228e jaargang no. 205
Zaterdag 31 augustus 1985
xxék 1foé(ft''aóBa0ek>
Reclame
'ONTARIO'
dat kan alléén bij
Omroepbijdrage
WK-wielrennen
Vissersvloot
Veerdienst
M
Eerst droog met zonnige perioden,
later op de dag regen. Maximum 20
graden. De zwakke zuid tot zuidwes
ten wind neemt vanmiddag toe en
wordt vanavond krachtig of hard.
ANJELIERSTRAAT 5-7 Telefoon 01100-16810
ÏBrinkman
DEN HAAG (GPD) - Minister Brink
man van welzijn, volksgezondheid en
cultuur (WVC) moet binnen veertien
dagen opnieuw beslissen over de toe
kenning van de A-status aan Veroni
ca. Een eerder besluit (van 12 juli) om
deze omroep niet tot A-omroep te
bevorderen, is vrijdag door de afde
ling rechtspraak van de Raad van
State vernietigd.
De kans dat Veronica nog dit jaar
zendtijduitbreiding krijgt moet echter
vrijwel uitgesloten worden geacht.
De afdeling rechtspraak van de Raad
van State wijst erop dat de bewinds
man zich ten onrechte niet aan de
toezegging gehouden heeft het meest
gunstige getalscriterium - de boven
grens van de uitslag van de telling van
het ledental - te hanteren. Daardoor
kwam hij uit op een getal lager dan de
voor de A-status noodzakelijke
450.000 leden.
Verder blijkt volgens de afdeling
rechtspraak nergens uit dat - zoals de
minister veronderstelde - de door
Veronica overgelegde accountants
verklaringen ter controle van de lede-
naanhang onbetrouwbaar waren.
In 1987 derde ty-net
betaald uit reclame
DEN HAAG (GPD) - Er komt medio 1987 een derde landelijk televisie-net dat geheel
bekostigd zal worden uit STER-reclameopbrengsten. Dit heeft het kabinet-Lubbers vrijdag
besloten. De kijkers zullen voor de 520 uur extra zendtijd per jaar geen extra omroepbijdra-
Igen hoeven te betalen.
De ministerraad is schoorvoetend tot
de invoering ervan overgegaan. In de
brief van minister Brinkman (WVC)
aan de Tweede Kamer staat dat „het
kabinet zich neergelegd" heeft bij de
wens van een meerderheid van de
Tweede Kamer (motie Vander San-
den van het CDA). Minister-president
Lubbers verklaarde tijdens de pers
conferentie na het kabinetsberaad
dat hij er „niet in gelooft dat een
derde tv-net de redding van het pu-
i blieke omroepbestel zal betekenen.
Nederland III zal minder kijkdicht
heid krijgen dan I en II".
Door realisering van Nederland III,
dat gevuld zal worden met program
ma's van de NOS en kleine zendge
machtigden zonder leden (IKON, Hu-
manistisch Verbond), komt er meer
zendtijd vrij voor de bestaande om
roeporganisaties op Nederland I en II.
Daardoor kunnen deze zich beter wa
penen tegen de concurrentie van de
nieuwe media (commerciële satelliet
televisie, abonnee-tv).
Hotel Britannia, Boul.
Evertsen 244, Vliss.
van 11.00 tot 22.00 uur,
zondag van 11.00 tot 17.00
uur.
(Advertentie)
pol./katoenen jogging/
vrijetijdspak in diverse
kleurkombinaties.
Mt.S/XL Adviespr. 135 -
alléén vandaag slechts
Middelburg - Markt 45
(naast de NMB) tel. 01180 - 29911
donderdag koopavond tot 21.00 uur
blijken niet veel indruk te hebben
gemaakt. „Misschien is voor de tijd
schriften de invoering van een derde
net nadelig, maar de omvang van met
name de personeelsadvertenties in de
dagbladen neemt toe", aldus premier
Lubbers.
De brief van minister Brinkman sluit
echter niet uit dat over enige tijd
toch tot verhoging van de omroepbij
drage moet worden overgegaan. Op
dit moment wordt nog ingespeeld op
de verbeterde economische situatie
in ons land waardoor het bedrijfsle
ven meer te besteden heeft aan recla
me.
Nadrukkelijk heeft het kabinet de
kennen gegeven dat er overleg moge
lijk is over een nadere invulling van
het derde net. „Maar dat het een
commercieel derde net wordt naar de
suggestie die Brinkman heeft geuit in
Londen, moeten we vooralsnog uit
sluiten".
De besturen van de Nederlandse Dag
blad Pers (NDP) en de Organisatie
van Tijdschrift-Uitgevers (NOTU) zijn
verontwaardigd en teleurgesteld over
het besluit van het kabinet om het
derde net alleen uit de STER-gelden
te financieren. „Dit heeft niets meer
met een samenhangend mediabeleid
te maken. Alleen de omroep maakt
blijkbaar de dienst uit; met de belan
gen van de pers wordt totaal geen
rekening gehouden", aldus woord
voerder Henny Grootveld van de
NDP.
Met de NOTU is Grootveld van me
ning dat premier Lubbers afgelopen
maandag tijdens het beraad met de
gedrukte pers „valse verwachtingen"
(Slot zie pagina 3 kolom 4)
Adri van der Poel
Johan van der Velde en Adrie van
der Poel zijn zondag tijdens de
wereldkampioenschappen wiel
rennen in Italië de beschermde
renners in de Nederlandse ploeg.
De profs sloten gisteren daarover
een akkoord.
PAGINA 7
Het stilleggen van de vissersvloot
zou een ramp betekenen voor de
export, aldus wethouder Adan bij
zijn bezoek aan de Vlissingse vis
mijn.
PAGINA 11
De tarieven voor de veerdiensten
over de Westerschelde gaan vol
gend jaar met gemiddeld 3,8 pro
cent omhoog.
PAGINA 13
Anton Heyboer wil blijdschap
brengen De weinig vrolijke ver
halen van de arts auteur Geert
Bremer Rico Bulthuis pakt de
draad van zijn memoires
op Louis van Dijk en Daniël
Wayenberg over de soms dodelijke
spanning op het podium De eer
ste Amerikaanse' film van Paul
Verhoeven Radio- en tv-pro-
gramma's voor het weekeinde
PAGINA 17, 18, 19. 21 en 23
Inspraak bij de keuze van
bouwplaatsen voor nieuwe kern
centrales: flauwekul of toch zin
vol? Geheime diensten in het
nauw. Hoe werkt dat in Neder
land? 'Ons Indië' en de neutrali
teitspolitiek Het seizoen van de
poen in ivielerland Een 59-jari-
ge wandelfanaat op weg naar een
nieuwe mijlpaal
PAGINA 25, 27 en 29
Binnen- en buitenl.: 2 en 3
Financiën: 5
Provincie: 9, 11, 12, 13 en 15
Sport: 7
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet wil
voor 1 oktober duidelijkheid ver
schaffen over een wettelijke regeling
De kosten die de exploitatie van het
derde net met zich meebrengt, wor
den gedragen door invoering van
zwevende reclameblokken op de bei
de bestaande zenders. „Zwevende
blokken" zijn STER-blokken die tus
sen de programma's in worden ver
toond en niet meer - zoals nu - alleen
gegroepeerd zijn rond de nieuwsjour-
naals van de NOS.
Met het besluit om het derde net
alleen uit STER-reclame te financie
ren, is het kabinet voorbij gegaan aan
de bezwaren van de gedrukte pers.
Begin deze week gingen de delegaties
van de Nederlandse Dagblad Pers en
de tijdschriften-uitgevers (NOTU) na
overleg met Lubbers en de ministers
Brinkman (WVC) en Van Aardenne
(economische zaken) er nog vanuit
dat er besloten zou worden tot een
gemengde financiering, te weten uit
breiding van de STER-zendtijd en
verhoging van het kijk- en luistergeld.
Maar de argumentatie van de verte
genwoordigers van de dagbladen en
de tijdschriften dat verruiming van de
omroepreclame verstrekkende nega
tieve gevolgen voor de positie van de
gedrukte media tot gevolg zal hebben,
Advertentie
GREAT YARMOUTH - Een bezorgd kijkende Karl Bartoni probeert zo snel mogelijk uit zijn dwangbuis te komen
onder de ogen van drie leeuwen. De 36-jarige ontsnappingsdeskundige'die ook nog zijn benen aan elkaar had
laten binden, vertoonde zijn kunsten in het Super Hippodrome Circus in het Britse Great Yarmouth in een kooi
met vijf leeuwen. Vijftig jaar geleden werd de stunt voor het laatst uitgevoerd.
voor euthanasie. Of het kabinet de
voorstellen van de Staatscommissie
Euthanasie, die twee weken geleden
rapport uitbracht, zal volgen is on
duidelijk, aldus premier Lubbers.
DEN HAAG (GPD) - De definitieve
voorstellen voor een nieuwe Media
wet gaan maandag naar de Tweede
Kamer. Dat de voorstellen gisteren
niet besproken zijn in de minister
raad, houdt in dat de kritiek van de
Raad van State die in de nieuwe
voorstellen verwerkt niet zo onge
zouten is als aanvankelijk werd ver
wacht.
Het advies van de Raad van State ligt
al enige weken bij minister Brinkman
(WVC) op tafel. Wanneer de inhoud
van dit advies even vernietigend als
dat van de Omroepraad was geweest,
dan hadden de bestaande wetsvoor
stellen ingrijpend aangepast moeten
worden. En dan had het voltallige
kabinet zich opnieuw met de kwestie
moeten bezighouden.
Uit het feit dat dit nu niet het geval is,
valt voorzichtig af te leiden dat de
verwerking van de adviezen van de
Raad van State niet al te veel wijzi
gingen in de beleidsopvattingen van
de minister hebben opgeleverd.
Behandeling van de mediawet in het
parlement zou nu toch nog voor het
eind van het jaar kunnen plaatsvin
den.
Als het kabinet er voor 1 oktober met
in slaagt zelf met een wetsvoorstel te
komen, zal het initiatief aan de Ka
mer worden overgelaten. Ruim een
jaar geleden heeft het D66-kamerlid
Wessel-Tuinstra een initiatief-wets
ontwerp over euthanasie ingediend.
Premier Lubbers reageerde vrydag na
een oproep van WD-leider Nijpels, in
Haaren, om een wettelijke regeling
van de euthanasie nog voor de Twee
de Kamerverkiezingen in mei volgend
jaar te realiseren.
Nijpels zei uitstel van de regeling tot
na de verkiezingen 'in hoge mate te
betreuren'. Minister Brinkman (WVC)
liet tijdens de aanbieding van het
rapport van de staatscommissie blij
ken geen haast te hebben met een
wettelijke regeling.
Nijpels wees er vrijdag onder meer op
dat de tijd rijp is voor een wettelijke
regeling en dat uitstel tot aan de
formatie geen zin heeft, omdat de
standpunten van de grote politieke
partijen bekend zijn.
Een wettelijke regeling voor het
vraagstuk van euthanasie kan reke
nen op de steun van PvdA, VVD en
D66.
Loonstop VS - Het ambtenaren
korps van de Amerikaanse federale
regering (ongeveer twee miijoen werk
nemers) hoeft in de komende vijftien
maanden niet op loonsverhoging te
rekenen. President Reagan heeft don
derdag vanuit zijn vakantieverblijf in
Californië een loonstop afgekondigd,
die tot januari 1987 loopt.
Het bevriezen van de ambtenarensa
larissen is één van de middelen waar
mee de Amerikaanse regering het
enorme overheidstekort wil terug
dringen.
Beyers Naudé en Tutu
vragen EG om sancties
PRETORIA (GPD/ANP/RTR/UPI) -
De secretaris-generaal van de Zuid-
afrikaanse Raad van Kerken, domi
nee Beyers Naudé, en Nobelprijswin
naar bisschop Desmond Tutu hebben
vrijdagmiddag bij de EG-ministers-
delegatie aangedrongen op economi
sche sancties tegen Zuid-Afrika, „om
dat dit een van de weinige overgeble
ven middelen voor een niet-geweld-
dadige strijd tegen de apartheid" is.
De twee kerkelijke leiders waren de
eersten die een bezoek brachten aan
de EG-delegatie. die wordt gevormd
door de Nederlandse minister van
buitenlandse zaken, Hans van den
Broek, en zijn collega's Jaques Poos
uit Luxemburg en Giulio Andreotti
uit Italië. De drie ministers arriveer
den vrijdagochtend in Zuid-Afrika.
Beyers Naudé en Tutu presenteerden
na afloop van het gesprek de verkla
ring die zij aan de ministers hadden
overhandigd. In deze verklaring bena
drukten zij. dat een oplossing voor de
immense problemen van Zuid-Afrika
slechts was gelegen in de onmiddellij
ke vrijlating van ANC-leider Nelson
Mandela en andere gevangen gehou
den anti-apartheidstrijders.
Volgens dominee Beyers Naudé was
de ontmoeting met de drie ministers
in alle vriendelijkheid verlopen en
hadden zijn gesprekspartners laten
blijken dat zij de vreedzame strijd
tegen apartheid in alle opzichten on
dersteunden. Maar Beyers Naudé kon
niet zeggen, of de stellingname van de
Zuidafrikaanse Raad van Kerken ten
gunste van economische sancties ook
door de EG zal worden overgenomen.
De EG-delegatie sprak verder met
vertegenwoordigers van de vakbewe
ging en met Zoeloe-leider Gatsha Bu-
thelezi, die zich tegen economische
sancties uitsprak. Bij de vakbond
safvaardiging was de mijnwerkers-
bond NUM niet aanwezig wegens
drukke werkzaamheden rond de sta
king die morgen moet beginnen.
In de aankomstspeech omschreet de
legatieleider Poos nog het doel van de
EG-delegatie: Namens de tien EG-
leden en Spanje en Portugal de sterke
(Slot zie pagina 3 kolom 6)
JOHANNESBURG - EG-delegatieleider Poos imiddeni staat vlak na de
aankomst van de drie ministers in Johannesburg de pers te woord. Links van
hem minister Van den Broek, rechts minister Andreotti van Italië. Uiterst
rechts EG-commissaris van buitenlandse zaken Willy De Clercq.
DEN HAAG (GPD) - De huren
en de aardgasprijs gaan vol
gend jaar minder omhoog dan
dit jaar. Dat blijkt uit de
Miljoenennota die de derde
dinsdag van september be
kend wordt gemaakt. Voor de
aardgasprijs wordt een stij
ging van twee cent verwacht,
terwijl die de afgelopen jaren
altijd drie cent omhoog is
gegaan. Dat is mede te danken
aan de daling van de dollar en
de daling van de aardolieprij-
zen.
De gewone huren zullen met 2
procent stijgen. Voor wonin
gen die onder de huurharmo-
nisatie vallen (woningen die te
goedkoop zijn in verhouding
met hun kwaliteit) zal de ma
ximale huurverhoging waar
schijnlijk 5 procent bedragen.
Het totale aantal te bouwen
woningen zal volgend jaar niet
veel afwijken van dit jaar.
Naast de huidige premie-C-
woningen komt er nog een
subsidie voor woningbouw in
de vrije sector. Die subsidie,
een eenmalige bijdrage van
ongeveer 20.000 gulden, wordt
gegeven -voor woningen die in
stadsvernieuwingsgebieden
worden gebouwd. Het bouwen
in zulke gebieden is namelijk
duurder dan elders.
Spionnen in de hoogste
regionen van de West-
duitse regeringsdiensten,
een Oostduits geheim agent
die naar het Westen over
loopt, de Russische geheime dienst
die Amerikaanse diplomaten in Mos
kou in de val tracht te lokken met een
onzichtbaar poeder en agenten van de
Franse veiligheidsdienst die ver
momd als argeloze toeristen dood en
verderf zaaien op een schip van
Greenpeace in Nieuw-Zeeland. Het
kan niet op de laatste weken: de
kranten onthullen de ene spionage-
affaire na de andere. De inlichtingen
diensten van een aantal landen zijn
weer eens in opspraak gebracht. In
West-Duitsland is de affaire-Tiedge
de man die de leiding had van de
contraspionage in de Bondsrepubliek
en die bekend stond als een fervent
(oostblok)spionnenjager uitge
groeid tot een schandaal van de eerste
orde, waardoor de regering-Kohl in
ernstige verlegenheid is gebracht. De
minister van binnenlandse zaken
heeft zijn politieke huid op het nipper
tje kunnen redden door de chef van
Tiedge de laan uit te sturen.
Spionage is bijna zo oud als de
(bewoonde) wereld zelf. Spionnen
moeten de zwakke plekken van de
tegenstander zien bloot te leggen,
zonder dat deze er enige notie van
heeft dat zijn plannen de vijand be
kend zijn. Toen de Israëlitische leger
leider Jozua op het punt stond het
joodse volk vanuit de Sinaiwoestfjn
het Beloofde Land binnen te leiden,
stuurde hij eerst zijn verspieders
zeg maar: spionnen uit. Jozua be
greep heel goed dat hij op de hoogte
moest zijn van het doen en laten van
de volkeren, die in die tijd Palestina
bewoonden. Ondanks een ander soort
oorlogvoering dan vroeger en on
danks de enorme hoeveelheid geavan
ceerde hulpmiddelen die de spionnen
terzijde staan, is het principe van de
spionage niet veranderd: méér van de
vijand te weten komen dan goed voor
hem is. Elk zichzelf respecterend land
houdt er in één of andere vorm een
spionagedienst op na. Die inlichten-
diensten werken meestal in het ver
borgene: openheid en openbaarheid
verdragen zich niet met het doel dat
zij nastreven. Het gevolg daarvan is
dat dit soort diensten moeilijk valt te
controleren, zekér in een democrati
sche rechtsstaat waar een grote mate
van geheimhouding tegen het wezen
van de democratie ingaat.
West-Duitsland is per definitie een
land waar de spionage floreert.
Door zijn ligging op de grens van Oost
en West en door zijn nauwe betrok
kenheid met het wel en wee van
buurland Oost-Duitsland is de Bonds
republiek een waar paradijs voor de
genen die zich bezighouden met het
verzamelen van inlichtingen. Enkele
jaren geleden kwam de vroegere
bondskanselier Willy Brandt in op
spraak, toen een van zijn naaste me
dewerkers een Oostduitse spion
bleek. Acht jaar later is er nog weinig
veranderd in de Bondsrepubliek: het
publiek krijgt zo langzamerhand de
indruk dat het land vergeven is van
lieden die inlichtingen verzamelen.
Spionage is een onuitroeibaar kwaad
geworden, dat zo goed als mogelijk
wordt bestreden met de beperkte
middelen die een democratie op dit
gebied nu eenmaal ter beschikking
staan. In de Bondsrepubliek heeft
men vooral te maken met Oostduitse
spionnen: ze spreken dezelfde taal en
ze hebben dezelfde historische achter
grond als hun medeburgers in West-
Duitsland. Dat maakt infiltreren heel
gemakkelijk. Toch wordt aan oost-
blokkant onderkend dat men het nu
ook weer niet te gek moet maken. De
Oostduitse leider Honecker heeft zich
gehaast te verklaren dat de avonturen
van Oostduitse en Westduitse spion
nen de verhouding tussen de twee
landen niet mag schaden...
Hoe staat het met de jacht op
spionnen in ons land? In Neder
land knapt de Binnenlandse Veilig
heidsdienst (BVD) het inlichtingen
werk op. Formeel ziet het parlement
er op toe, dat de BVD binnen de wet
opereert. Er is een vaste Tweede-
Kamercommissie voor inlichtingen
en veiligheidsdiensten, bestaande uit
de fractievoorzitters van de vier groot
ste partijen. De vergaderingen van de
commissie hooguit vier per jaar
onttrekken zich echter aan de open
baarheid. Het summiere verslag van
de besloten bijeenkomsten en in de
openbaarheid gekomen uitglijers van
de BVD willen wel eens aanleiding
zijn het reilen en zeilen van de veilig
heidsdienst in de Kamer aan de orde
te stellen. Maar dat gebeurt slechts
zelden. Een wet die de beide kamers
der Staten-Generaal méér handvat
ten moet geven om de BVD te contro
leren, is na tien jaar nog steeds niet
behandeld. Dat wil echter geenszins
zeggen dat de BVD maar wat aanrom
melt. Een staat in de staat, zoals
bijvoorbeeld de inlichtendiensten van
de Sowjet-Unie en He Verenigde Sta
ten min of meer zijn geworden, is de
BVD bepaald niet. Trouwens Neder
land speelt op het duistere toneel van
de wereldwijde spionage slechts een
bescheiden rolletje. Gewoon omdat
wij internationaal gezien voor weini
gen interessant zijn. Het soort uitglij
ers. zoals nu pas weer in Duitsland en
Frankrijk is geconstateerd, zal in Ne
derland niet voorkomen.
Dim
D'66-fractie - Twee van de huidige
zes D'66-kamerleden keren na de ver
kiezingen volgend jaar mei niet terug
in het parlement. Na mevrouw Wessel
(53) heeft ook dr. Mik (63) bedankt
voor een plaats op de kandidatenlijst
voor zijn partij.
