kleintjes
de riiV
vandaag
Geen sancties tegen Indonesië
ondanks bevestiging executies
FN V: sancties in fases
BEURSEN WISSELMARKT ZUID-AF RIKA DICHT
Ruimteveer
lanceert
satelliet
dag eerder
Overleg met Van Aardenne
over beleid kerncentrales
Vrij warm
228e jaargang no. 197
Woensdag 28 augustus 1985
Beurs dicht
Geschokt
Jongeren
Werkloosheid
Banen
Kruisraketten
Ducrot
VAN DEN BROEK IN SPOEDDEBA T
BRITTEN HOUDEN
VLIEGTUIGEN
AAN DE GROND
Zonnig en droog, middagtemperatuur
24 graden, aan de kust 's middags
enige afkoeling door wind van zee.
Overigens een zwakke zuidelijke
wind.
ALE ZEEUWSE COURANT
BRUSSEL (ANP) - In een Nederlandse handleiding voor het maken van wijn
wordt het gebruik van anti-gel aanbevolen. Daarmee wordt gedoeld op een
middel dat de wijn helder maakt, maar antigel is Frans voor antivries. Rond
de toevoeging aan wijn van di-ethyleenglycol, een bij aanzienlijk gebruik
gevaarlijke stof die hardnekkig maar ten onrechte anti-vries voor autoradia
tors (mono-ethyleenglycol) wordt genoemd, is in Oostenrijk een enorm
schandaal ontstaan.
Het advies wordt verstrekt in het „Kitzinger Wijnboek" van Paul Prauner. Een
Nederlandse vertaling is in gespecialiseerde handel in Nederland en België
volop verkrijgbaar.
Volgens de heer Meijer van de Eindhovense firma Nitram is anti-gel in de
wijnhandel een gebruikelijke term voor vloeibaar pecto-enzym. De enzymen
zijn nodig om het in elk vruchtesap aanwezige pectine af te breken. Zonder
deze behandeling blijft wijn troebel. De 'antivries' die de Oostenrijkse
wijnboeren aan hun produkten toevoegden was bedoeld om de wijn zoeter en
stroperiger te maken.
Meijer zei zich dinsdag niet te kunnen voorstellen dat de term aanleiding tot
misverstanden zou kunnen geven, maar in België denkt men daar anders
over. De gerechtelijke politie in Antwerpen heeft de consumenten en de
importeurs van het boek gewaarschuwd dat zij er goed aan doen een
verbetering in de uitgave op te nemen. Men heeft liever dat er over
anti-geleermiddel wordt gesproken.
Volgens een woordvoerder van het Antwerpse parket heeft de anti-gel
overigens nog geen slachtoffers gemaakt onder de Belgische doe-het-zelvers.
Scherp protest VS
na arrestatie Boesak
WASHINGTON, HOGESCHOOL, DEN HAAG (RTR/UPI/DPA/GPD) - De Verenigde Staten
hebben dinsdag scherpe kritiek geuit op de arrestatie in Zuid-Afrika van dominee Allan
Boesak, een van de leiders van het multiraciale Verenigd Democratish Front (UDF) dat
vreedzaam oppositie voert tegen het apartheidssysteem. De Amerikaanse regering maakte
bekend dat zij bij Pretoria had geprotesteerd tegen de detentie van Boesak, die vandaag een
demonstratie zou leiden voor de vrijlating van ANC-leider, Nelson Mandela. Zuid-Afrika
heeft gisteren alle beurstransacties opgeschort.
„Wij zijn van mening dat de arrestatie
van dominee Boesak en andere lei
ders de huidige spiraal van polarisatie
slechts kan verergeren", zo zei een
woordvoerder van het ministerie van
buitenlandse zaken. „Wij hebben al
een formeel protest ingediend tegen
deze actie bij de Zuidafrikaanse rege
ring", zo voegde hij er aan toe.
Washington heeft herhaaldelijk aan
gedrongen op de vrijlating van Nelson
Mandela. De afgelopen twee weken
heeft de regering-Reagan zich steeds
kritischer geuit over de weigering van
de Zuidafrikaanse autoriteiten om on
derhandelingen te beginnen met
zwarte leiders, die moeten leiden tot
afschaffing van het apartheidsregime.
De Zuidafrikaanse regering heeft
dinsdag de transacties op de beurs
van Johannesburg en op de wissel
markten opgeschort. Minister Ba
rend du Plessis van financiën maakte
bekend dat de maatregel van kracht
blijft tot volgende week maandag
wegens de „abnormale druk" op dë
economie van Zuid-Afrika.
De Rand verloor dinsdag bijna vier
dollarcent ten opzichte van de Ameri
kaanse munt, en sloot op een koers
van 0.3530 - 0.3560 dollar, wat een
absoluut dieptepunt is.
De beschermheer van het Verenigd
Democratisch Front (UDF) en de pre
sident van de Wereldraad van Her
vormde Kerken, dominee Allan Boe
sak. werd dinsdagmiddag rond half
drie door Zuidafrikaanse veiligheids
agenten in burger gearresteerd. De
38-jarige Boesak, die zijn theologische
opleiding heeft gekregen in Kampen
en die vloeiend Nederlands spreekt,
was op weg naar een demonstratieve
bijeenkomt op de Universiteit van
Kaapstad.
Op de terugweg van zijn kantoor werd
Boesak aangehouden bij een wegver
sperring. Volgens Boesaks kantoor is
hij gearresteerd op grond van sectie
29 van de interne veiligheidswetge-
ving. Deze houdt in, dat hij voor
onbepaalde tijd in hechtenis kan wor
den gehouden, zonder dat hij recht
heeft op juridische bijstand. Ook
hoeft er geen gedurende zijn hechte-
CAPE CANAVERAL (Reuter/UPI/
AFP) - Het dinsdag vertrokken Ame
rikaanse ruimteveer Discovery heeft
kort na zijn lancering de Australi
sche communicatiesatelliet Aussat-1
in de ruimte geplaatst.
Dat gebeurde een dag eerder dan op
het programma stond. Het scherm
dat de in de open laadruimte van het
ruimteveer opgestelde kunstmaan be
dekte was door onbekende oorzaak
gedurende de lancering beschadigd.
Aangezien de capsule de satelliet tot
aan haar lancering tegen de hittestra-
fing van de zon moest beschermen
bestond het gevaar dat de kunstmaan
te warm zou worden.
De bemanning van het ruimteveer
moet nu nog twee Amerikaanse
kunstmanen lanceren en gaat dan
proberen de Leasat-3 te repareren. De
Leasat is een door het Amerikaanse
tnmisterie van defensie gehuurde
communicatiesatelliet die in april in
de ruimte werd gebracht maar door
het weigeren van het startmechanis-
tfle niet in haar juiste baan kwam.
De \veersomstandigheden bij de lan
cering van een space shuttle waren
hog niet eerder zo slecht. Tijdens een
Plaatselijke opklaring na hevige regen
werd besloten het veer de ruimte in te
sturen. Luttele minuten later volgde
een wolkbreuk met zware rukwinden.
De missie was al tweemaal uitgesteld.
nis geen aanklacht tegen hem worden
ingebracht.
Een woordvoerster van het kantoor
van Boesak zei dat ondanks de arres
tatie van Boesak, de optocht vandaag
voor de vrijlating van Mandela ge
woon zal doorgaan. Ook in Soweto en
Johannesburg zullen naar verwach
ting vandaag demonstratieve optoch
ten plaatsvinden om de onmiddellijke
vrijlating van Mandela af te dwingen.
De moderamina (besturen) van de
generale synoden van de Nederland
se Hervormde Kerk en van de Gere
formeerde Kerken in Nederland zijn
zeer geschokt door de arrestatie van
dr. Allan Boesak. Zij zijn van mening
dat hierdoor de tegenstellingen in
Zuid-Afrika toenemend onoverbrug
baar worden en vrezen dat elke
vreedzame oplossing onmogelijk
wordt gemaakt.
De tien landen van de Europese Ge
meenschap beraden zich intussen
over de verklaring van de Zuidafri
kaanse minister van buitenlandse za
ken Roelof Botha, waarin "dringend
opheldering" werd gevraagd over de
aard van de EG-missie naar Zuid-
Afrika.
De drie EG-ministers zouden donder
dagavond uit Frankfurt naar Johan
nesburg vertrekken, vergezeld door
EG-commissaris Willy de Clerq. Vol
gens een woordvoerster van het mi
nisterie van buitenlandse zaken in
Den Haag is er geen sprake van
uitstel, omdat aankomst in Zuid-Afri
ka op vrijdag al enige tijd voorzien
was.
Een woordvoerder van de Europese
Commissie in Brussel zei dinsdag dat
voor zover bekend het bezoek van de
ministers Van den Broek, Andreottti
en Poos gewoon doorgaat.
Minister Van den Broek zei gisteren
te betreuren dat een gesprek met
Nelson Mandela niet wordt toege
staan. De Italiaanse minister van
buitenlandse zaken Giulio Andreotti
zei dinsdag op een persconferentie
dat de reis zinloos zou zijn als de
ministers in Zuid-Afrika niet de
"breedst mogelijke besprekingen
kunnen voeren, met inbegrip van
gesprekken met representatieve figu
ren die strijden voor beëindiging van
apartheid".
hmi i tu
Wmm-.
SEDALIA - Een duikende muilezel is de nieuwste attractie op Ameri
kaanse kermissen. De eigenaar van het stuntnummer. Tim Rivers, vertelt
trots aan zijn publiek dat er maar zes van deze dieren in de hele wereld
zijn die de tien meter diepe duik aandurven. De duikers komen terecht in
een twee meter diep reservoir.
Minister Zimmerman pakt documenten uit bij het begin van het
V/estduitse kabinetsberaad dinsdag over de zaak Tiedge.
BONN (DPA-RTR) - Bondskanselier Helmut Kohl van West-Duitsland
besluit op korte termijn of er ontslagen zullen vallen in de zaak-Tiedge,
een zeer hoge functionaris van de contra-spionage die vorige week naar
de DDR is overgelopen. Dit heeft regeringswoordvoerder Friedhelm Ost
dinsdag op een persconferentie meegedeeld.
Algemeen neemt men aan dat Heri- een geheim overleg met de Bonds-
bert Hellenbroich op moet stappen.
Deze was tot 1 augustus hoofd van
het bureau ter bescherming van de
grondwet (BfV). Tiedge was daar
hoofd van de afdeling die spionage
door de DDR moest besrijden.
Hellenbroich is nu hoofd van de
buitenlandse inlichtingendienst
(BND), die onder de bondskanselier
ressorteert.
Minister van binnenlandse zaken
Zimmermann (CSU) heeft tijdens
dagcommissie voor de inlichtin
gendiensten verklaard dat de West-
duitse contra-spionage weliswaar
„aanzienlijke schade" heeft gele
den door het overlopen van Tiedge,
maar dat deze schade „binnen de
perken" kan blijven.
In Koblenz is het proces begonnen
tegen een functionaris van de
grenspolitie. De 36-jarige Franz-
Arthur Roski wordt er van beschul
digd dat hij zeer geheim materiaal
aan de DDR heeft geleverd.
Ruim dertig procent van de
jongeren verlaat de school met
onvoldoende opleiding.
PAGINA 3
CNV-voorzitter Harm van der
Meulen wil dat er in 1995 nog
maar 120.000 werklozen in Ne
derland zijn.
PAGINA 3
De nieuwe overwerkregeling
in het wegtransport heeft deze
bedrijfstak vorig jaar en dit
jaar bijna 1600 nieuwe banen
opgeleverd.
PAGINA 7
Een groot aantal Zeeuwse
platforms bundelen hun
krachten tegen de komst van
kruisraketten en maken zich
gereed voor het volkspetition
nement.
PAGINA 14
Het is onzeker of Maarten Du
crot zondag kan deelnemen
aan het wereldkampioen
schap op de weg in Italië. De
Middelburger kwam gisteren
tijdens een wedstrijd in Meers-
sen ten val en liep daarbij
naast de nodige schaafwon
den ook een hoofdwond op.
Vandaag (woensdag) rijdt Du
crot nog een wedstrijd in Vee-
nendaal en dan zal hij beslis
sen of hij mee kan doen aan
het WK.
Cees Priem, een ploeggenoot
van Ducrot, kon gisteravond
tijdens de stayersfinale bij het
WK op de baan geen vooraan
staande rol spelen. De renner
uit Wemeldinge eindigde op
een zevende plaats. Rene Kos
werd vijfde.
PAGINA 17
Radio, tv, kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Opinie: 4
Financiën: 7
Varia: 9
Provincie: 11, 13, 14 en 15
Sport: 17
KAAPSTAD - Dominee Allan Boesak,
midden, op een persconferentie
maandag waarin hij de plannen voor
de mars. op Kaapstad voor de vrijla
ting van Nelson Mandela uiteenzette.
Gisteren is Boesak door de Zuidafri
kaanse politie gearresteerd.
LONDEN (REUTER/UPI) - De lucht
vaartautoriteiten in Groot-Brittan-
nië hebben opdracht gegeven tot de
onmiddellijke terugkeer van twaalf
Britse toestellen, die dezelfde moto
ren hebben als het vliegtuig dat'
vorige week in Manchester in brand
vloog.
De organisatie voor burgerluchtvaart
CAA gebood dat alle toestellen met
de Amerikaanse Pratt and Whitney-
motoren aan de grond moeten blijven
totdat zij zijn onderzocht..
De motor is een van de meest gebruik
te vliegtuigmotoren ter wereld en
komt voor op de Boeing 737, de
Boeing 727 en de DC-9.
DEN HAAG (GPD) - De Nederlandse
regering zal geen maatregelen nemen
tegen Indonesië, ondanks de officiële
bevestiging van Jakarta dat de drie
ter dood veroordeelde communisti
sche voormannen inmiddels zijn geë
xecuteerd. De ministers Van den
Broek (buitenlandse zaken) en Schoo
(ontwikkelingssamenwerking) heb
ben dit dinsdagavond verklaard in
een spoeddebat, dat was aange
vraagd door de CPN.
Minister Van den Broek verklaarde
dat de Nederlandse regering pas dins
dagochtend „desgevraagd via diplo
matieke kanalen van de Indonesische
DEN HAAG (ANP/GPD) - De FNV wil
dat de Nederlandse regering de ande
re landen van de Europese Gemeen
schap voorstelt om tot economische
sancties tegen Zuid-Afrika te komen,
die stap voor stap moeten worden
verhevigd. Als de Zuidafrikaanse re
gering niet bereid is om de apartheid
af te schaffen, dan zullen als eerste
stap de nieuwe investeringen in dat
land moeten worden stopgezet. Daar
na zullen buitenlandse bedrijven, die
vestigingen hebben in de thuislanden
in Zuid-Afrika, hun poorten moeten
sluiten.
Dit heeft de komende FNV-voorzitter
H. Pont dinsdag in Den Haag in een
gesprek met minister Van den Broek
van buitenlandse zaken naar voren
gebracht.
De FNV heeft samen met de Neder
landse anti-apartheidsbeweging een
boekje gepubliceerd waarin de han
delsbetrekkingen tussen ons land en
Zuid-Afrika op een rijtje zijn gezet.
Het boekje werd dinsdag aan Kamer
voorzitter Dolman overhandigd.
Volgens het boekje hebben dertig
Nederlandse ondernemingen vestigin
gen in Zuid-Afrika. Bij deze vestigin
gen zijn in totaal ongeveer 22.000
mensen werkzaam. Philips en het
vatenconcern Van Leer produceren
volgens de Anti Apartheidsbeweging
Nederland ook goederen voor het
Zuidafrikaanse leger.
Konsumenten Kontakt ondersteunt
de vorige week door het Komitee
Zuidelijk Afrika aangekondigde boy
cot tegen fruit uit Zuid-Afrika. In zijn
maandblad Koopkracht roept de con
sumentenorganisatie op geen fruit en
andere produkten uit dat land te
kopen.
In de komende maanden gaat het
vooral om Outspan sinaasappels; in
december komen er weer druiven,
pruimen, nectarines, perziken en abri
kozen uit Zuid-Afrika. De belangrijk
ste merken zijn Outspan, Cape, Odda
en Caprice.
DEN HAAG (ANP) - Minister Van
Aardenne van economische zaken
zal morgen, donderdag, in het
openbaar ten overstaan van de
vaste kamercommissie van econo
mische zaken om opheldering wor
den gevraagd over zijn voortvaren
de beleid ten aanzien van de keuze
van vestigingsplaatsen voor de
bouw van nieuwe kerncentrales.
Aanleiding voor het overleg zijn
uitgelekte brieven van de bewinds
man waaruit toezeggingen zouden
kunnen worden afgeleid dat de
kerncentrales hoe dan ook op het
industrieterrein Moerdijk zullen
worden gevestigd.
De kamercommissie heeft inmid
dels Kamervoorzitter Dolman ver
zocht voor komende week dinsdag
een plenair debat over deze zaak.
Van Aardenne heeft reeds tegenge
sproken dat hij de inspraakproce
dure over de vestigingsplaatskeuze
als een wassen neus zou beschou
wen.
Van Aardenne
regering" bevestiging had gekregen
van de terechtstelling van Roestomo,
Lestario en Joko Untung. Amnesty
International had al eerder gemeld
dat de drie mannen begin juli waren
terechtgesteld wegens, zoals Jakarta
dat noemde, hun betrokkenheid bij de
mislukte staatsgreep van 1965.
Minister Van den Broek verklaarde,
dat hij dezelfde ochtend de Indonesi
sche ambassadeur, Waluyo Sugito, bij
zich had ontboden en „de diepe te
leurstelling en de bezorgdheid van de
regering heeft uitgesproken". Er is na
dit diplomatieke protest geen aanlei
ding om tot verdergaande stappen
over te gaan, zo zei de bewindsman
tegenover de vaste commissies voor
buitenlandse zaken en ontwikkelings
samenwerking.
De woordvoerster voor de CPN, Ina
Brouwer, vond de houding van de
regering „een beschamende verto
ning". Zij eiste dat er harde maatrege
len worden genomen tegen Indonesië,
niet alleen als protest tegen de execu
ties, maar ook om te voorkomen dat
dertig anderen die op terechtstelling
wachten, worden geëxecuteerd. Maar
volgens Van den Broek heeft de helft
van deze ter dood veroordeelde com
munisten onlangs gratie gekregen.
PvdA-woordvoerder Knol herinnerde
minister Schoo aan haar uitspraken
waarin zij zou hebben toegezegd dat
de ontwikkelingshulp aan Indonesië
zal worden herzien als bevestigd
wordt dat de drie communistische
voormannen zijn terechtgesteld. Maar
Schoo zei dat alleen aan stopzetting
van ontwikkelingshulp kan worden
gedacht als er sprake is van een
systematische schending van de men-
senrchten. Dat is in Indonesië volgens
haar niet het geval.
Gualthërie van Weezei van het CDA is
er een voorstander van dat de Indone
sische regering aangepakt wordt via
de weg van de „stille diplomatie".
Ook zou de Indonesische regering via
kerkelijke kanalen kunnen worden
benaderd, meent hij.
De WD steunt, evenals het CDA, het
regeringsbeleid en pleit voor een op
lossing via de diplomatieke weg.
De ministers Van den Broek en Schoo
verklaarden dat, ook al ziet Neder
land geen aanleiding tot strafmaatre
gelen, „de regering moet blijven zoe
ken naar de meest effectieve weg om
begrip te kweken voor haar stand
punt".
