feest moet
sombere
toekomst
verhullen
is er nog een zeeuwse
mossel?
nijpend
VRIJDAG 16 AUGUSTUS 1985
vrijdagkrant
voorbode van
een hete herfst...
houdbaarheid van garnalen een
precaire aangelegenheid is. De
Baare noemt het een
mentaliteisverandering. Hij
zegt: "Er wordt nu beter op de
kwaliteit van het product gelet.
Eerlijk gezegd schortte het
daar wel eens aan. Met de
invoering van de mechanisatie
werd de versgevangen garnaal
aan boord niet meer
luchtgekoeld. Ook werden de
garnalen dikwijls in te dikke
lagen bewaard. Dat is nu
veranderd. Een zorgvuldiger
aanpak heeft tot een betere
kwaliteit geleid".
Hij benadruktlD0 dat aan het
product garnaal op zich niets is
aan te merken, het gaat enkel
om de houdbaarheid. Helemaal
waterdicht kan de controle
volgens hem nooit worden, want
ook de handel, zelfs het kleinste
viswinkeltje, moet de kwaliteit
in de gaten houden. "In feite
gaat het om een
vertrouwensrelatie tussen
producent en consument. De
visser is maar één schakel in die
keten. En bovendien: wat voor
de garnaal geldt is voor alle
voedselproducten van kracht.
Of je het nu over vlees of groente
hebt, de houdbaarheid moet
altijd in de gaten worden
gehouden". Dat de
garnalenaffaire vorig jaar met
een sisser afliep ligt -aldus De
Baare- ook aan het relatief
gunstige tijdstip waarop de
kwestie aanhangig werd
gemaakt. In januari is er altijd
weinig aanvoer, zodat de ergste
opwinding vlug voorbij was.
Bovendien was de Hollandse
garnaal niet de hoofdverdachte.
De Baare is blij dat de ergste
consternatie voorbij is. Zonder
negatieve publiciteit ziet hij de
garnalensector toch al als een
riskante handel. Voor
overbevissing moet dan wel niet
gevreesd worden -hij kenschetst
de garnaal als het onkruid van
de zee- maar over opbrengsten
kunnen absoluut geen
voospellingen worden gedaan.
Het ene jaar puilen de netten
uit, het andere jaar keren de
schepen soms onverrichterzake
van zee terug. Dat is het
eigenaardige van de garnaal. De
Baare: "Een enkele keer wordt
geopperd dat het iets met het
milieu te maken zou hebben. Ik
geloof daar niets van. Als ik het
water nu vergelijk met 25 jaar
geleden, toen ik zelf nog viste, is
er geen sprake van meer zieke
vis. In die tijd werd er ook soms
een bot met wratten opgevist".
Zijn vertrouwen in de kwaliteit
van het zeewater neemt niet
weg dat hij sympathiseert met
de milieu-organisatie
Greenpeace. Voor alle
duidelijkheid: "Ik onderschrijf
hun doelstellingen. Dat wil niet
zeggen dat ik het eens ben met
de manier waarop ze te werk
gaan". De plannen voor de
uitdieping van de
Westerschelde volgt hij
nauwlettend. Samen met de
gemeente Oostburg hebben de
vissers al een protest laten
horen tegen het voornemen om
het opgebaggerde vervuilde slib
in de monding van de
Westerschelde te storten. "Ik
vind zoiets frappant. Nederland
investeert 26 miljoen gulden om
het Rotterdamse havenslib in
een afgedamd bekken op de
Maasvlakte te storten, terwijl de
Belgen zomaar hun gang
zouden gaan. Dat is natuurlijk
te gek".
Zijn zorgen over de visserij, die
in Breskens toch altijd nog
voor de nodige mensen aan
werk helpen, passen niet in het
kader van de feesten. Hij
concludeert dan ook:
"Eigenlijk is er helemaal geen
aanleiding om feest te vieren".
De traditie is echter sterk. En
zeker in sombere tijden is de
visserij gebaat met een goede
promotie. Gezien de duizenden
bezoekers die de
feestelijkheden elk jaar
trekken voldoen de
visserijfeesten nog altijd aan
de doelstellingen van de
organisatoren. De vis moet
gegeten worden.
JAN VAN DAMME
De traditionele
visserijfeesten.
Argeloze visliefhebbers
zullen zaterdag in
Breskens weer trots met
een gratis bekertje
garnalen aan de haal
gaan. Voor de
beroepsvisser valt er
echter weinig te lachen.
De Breskense
mijnmeester Piet de
Baare ziet donkere
wolken opduiken, die
voor de vissers weinig
goeds voorspellen. Hij
zegt zelfs bijna dreigend:
"Het zou wel eens een
hete herfst kunnen
worden".
Weinig reden dus voor een
vrolijk feest. De Baare, tevens
secretaris van ZEVIBEL, ziet de
dreigende sluiting van de
kabeljauwvangst als een zwaard
van Damocles boven het hoofd
van de vissers hangen.
Nederland heeft het in Brussel
vastgestelde kabeljauwquotum
-voor dit jaar ongeveer 25.000
ton- vrijwel volgevist. En dat
terwijl het eigenlijke
kabeljauwseizoen, dat van eind
september tot januari loopt, nog
moet beginnen. Wordt de
Nederlandse visserij inderdaad
op korte termijn aan banden
gelegd, dan zijn er voor de
kabeljauw vissers nauwelijks
alternatieven. De Baare: "Het
enige dat ze kunnen doen is
overschakelen op garnalen. En
daarmee kom je dan in een
vicieuze cirkel. Want hoe meer
er op garnalen wordt gevist, hoe
groter de aanvoer en des te lager
de prijs.
Een kabeljauwstop treft dus de
hele vloot". Voorgaande jaren is
gebleken dat de
kabeljauwvangst een gunstig
effect had op de prijsvorming.
De top van de garnalenvisserij
loopt van augustus tot eind
november. Voor die vissers was
het altijd van belang dat in de
loop van september een aantal
collega's op kabeljauw
overstapten. De vismijnmeester
is bang dat niet net als vorig
jaar op het laatste moment
onder een stop kan worden uit
gekomen. In 1984 dreigde
eveneens een sluiting van de
kabeljauwvangst, maar toen
was het al zo laat in het seizoen
dat er met het overnemen en
ruilen van quota met
buurlanden een bevredigende
oplossing werd gevonden. De
garnalenprijs bereikte een
recordhoogte van meer dan 20
gulden per kilo.
Dit jaar zal de kabeljauw
waarschijnlijk duur moeten
worden betaald. De Baare heeft
weinig begrip voor de strenge
EEG-reglementering. "Kijk,
voor tong en schol zijn er ook
beperkingen ingesteld. Daar
kan ik bij, want die soorten
werden 10 jaar geleden zwaar
bevist, zo niet overbevist. Maar
voor kabeljauw geldt dat niet.
Integendeel, de kabeljauwstand
neemt zelfs toe. Ik vind het een
belachelijke situatie. Belgie en
Duitsland kunnen hun quota
niet of nauwelijks volvissen, en
wij moeten voor het seizoen al
stoppen". Hij is er van overtuigd
dat Nederland zich bij de
EEG-besprekingen met een
kluitje in het riet heeft laten
sturen. De visserijwereld oefent
momenteel druk uit op
staatssecretaris Ploeg om
ruimere quota in de wacht te
slepen. De eerstvolgende
vergadering van de
EEG-commissie zal
waarschijnlijk pas in september
worden gehouden, en dan is het
kwaad volgens De Baare al
geschied. Zijn kritiek op het
nationale visserijbeleid is dan
ook niet mals. Hij constateert
dat de omvang van de
Nederlandse vissersvloot de
laatste 15 jaar is toegenomen,
terwijl de roep om
Is er eigenlijk nog wel sprake
van een Zeeuwse mossel? De
aanvoer vanuit Duitsland en
Denemarken neemt toe en niet
voor niets maken de kwekers
en vissers zich zorgen. Welis
waar liggen de mosselen uit het
noorden enkele weken in de
Oosterschelde te verwateren,
maar ze komen toch wel dege
lijk uit Duitsland en Denemar
ken. Overigens merkt de consu
ment daar niet zo veel van. De
kwaliteitseisen voor dit zee
banket zijn daar ondertussen
net zo streng als in Nederland
en aan de mosselen zelf is niet
te zien of ze uit de Oosterschel
de, het Nederlandse of het Duit
se wad komen.
Daar komt dit jaar nog bij dat er
wat kwaliteit en prijs niets dan
lovende berichten uit Yerseke
komen. Want de schelpen zitten
goed vol met 'vis' zoals kenners
dat zeggen. En omdat de ver
koop van mosselen nu eenmaal
via Yerseke loopt, zal er altijd
sprake blijven zijn van Zeeuwse
mosselen. Het centrum van de
mossel-en oestercultuur laat za
terdag 17 augustus nog eens
nadrukkelijk zien waarom
steeds meer mensen het zeeban
ket als een echte lekkernij we
ten te waarderen. Duizenden
kilo's mosselen zullen aan de
ontelbare bezoekers uitgereikt
worden, tijdens de jaarlijkse
mosseldag.
Het programma van de mossel
dag in Yerseke ziet er als volgt
uit:
10.00 uur - optocht versierde
fietsen, lawaaioptocht voor de
kinderen van de peuterspeel
zaal en de basisscholen.
11.00 uur tot 14.00 uur - langlauf-
demonstratie in een der havens
op zogenaamde mini-kano's.
12.00 uur tot 17.00 uur - gratis
mosselen eten op het parkeer
terrein bij de jachthaven. Muzi
kale omlijsting verzorgt de Blue
Jeans Big Band en het orkest
The Orpheans.
14.00 uur tot 17.00 uur - bezich-
ting van marineschepen in de
Julianahaven en duikdemon-
straties van de marine. Mogelijk
ook een reddingsdemonstratie
met een helicopter.
15.00 uur tot 16.30 uur - voorstel
ling met clowns voor de kinde
ren van de basisscholen en de
peuterspeelzaal in de feesttent
bij de Julianahaven. Voor kin
deren die niet uit Yerseke ko
men zijn kaarten verkrijgbaar
bij het VVV-kantoor.
15.30 uur tot 17.00 uur - vloot-
schouw op de Oosterschelde.
Vaartocht voor iedereen die dat
aan boord van een mosselkotter
wil.
19.30 uur- - taptoe op het par
keerterrein bij de jachthaven.
Deelnemers zijn de Rode Kruis
band uit Den Haag, Mozart uit
Yerseke, Blue Spirit uit Middel
burg en de Show Girls uit 's-
Heerenhoek. Burgemeester H.
Boer van Reimerswaal reikt dan
prijzen uit van de best versierde
straat, de fraaist versierde kot
ter en het fraaist versierde voer
tuig van de jeugd.
In het centrum van het dorp is
het verder vanaf 9.00 uur tot
18.00 uur braderie met om 11.00
uur, 12.30 uur, 14.30 uur en 16.00
uur optredens van artiesten en
een publieksquiz. Ook verzor
gen de Haagse Rode Kruisband,
de Babbelaars, Arti uit Goes en
Jonge Kracht uit Kapelle rond
gangen door het dorp. Andere
activiteiten die ook op de mos
seldag worden gehouden zijn
een tentoonstelling in gebouw
'De Haven' van amateur-kun
stenaars, een doorlopende film
voorstelling over de mossel-
kweek en schelpdieren jn ge
bouw 'De Haven', 's Avonds is er
een dansavond met medewer
king van John Spencer, de Ker
misklanten, Corry Konings en
Frank en Mirella.
Bezoekers van de mosseldag die
met de trein komen kunnen hun
enkel reis kaartje naar het sta
tion Kruiningen/Yerseke inleve
ren bij de informatie bus van de
Nederlandse Spoorwegen die
zaterdag 17 augustus in Yerseke
zal staan. In ruil voor dat kaar
tje krijgt men een kaartje voor
de terugreis gratis. Vanaf het
station rijden extra bussen.
RENÉ SCHRIER
fotografie: wim riemens
foto's: camille schelstrate
De kabeljauwstop is niet het
enige probleem waar de vissers
mee te kampen hebben. De
garnalenaffaire, die begin vorig
jaar lange tijd de
nieuwsbulletins vulde, ligt nog
vers in het geheugen. Dankzij
de over het algemeen
vergeetachtige consument
stortte de handel niet in. De
Baare: "Ik denk dat de mensen
overvoerd worden met
voedselschandalen. Dat ze dan
denken: ach, het loopt zo'n
vaart niet, is natuurlijk
logisch". Toch heeft de affaire
de vissers aan het denken gezet.
Na de eerste Haagse
paniekreacties is toch wel
doorgedrongen dat de
vangsbeperkingen steeds
sterker werd. "Nu wordt er via
een licentiesysteem pas iets aan
de vlootomvang gedaan. Maar
het is natuurlijk een waanidee
om in twee maanden een
jarenlange scheefgroei recht te
willen trekken".
Te krappe quota en te veel
schepen. De situatie is nijpend
en De Baare verdenkt de
EEG-partners ervan met
spanning te zitten wachten op
het moment dat de Nederlandse
visserij in elkaar klapt. "We
moeten er rekening mee
houden dat 30 tot 35 procent
van onze vloot zal verdwijnen.
Tevens zal er een aanslag
worden gepleegd op onze
marktpositie. Ben je die
eenmaal kwijt, dan kun je het
wel vergeten. Het zit er
allemaal aan te komen, maar
als de zaak politiek vast zit,
wat moet je dan?" Momenteel
wordt er over een zogenaamde
groepscontingentering gepraat.
Dat houdt in dat de Breskense
vissers gezamenlijk niet meer
dan een bepaald tonnage aan
wal mogen brengen. Het slagen
van een dergelijke regeling valt
of staat met de onderlinge
solidariteit van de vissers.
De Baare ziet dat voor Breskens
nog wel zitten. Toch vindt hij de
voorgestelde maatregel niet
meer dan een lapmiddel. "Zulke
oplossingen zijn niet
praktijkgericht. Wat mij betreft
kunnen we het beter in een
vistijdbeperking zoeken. Dan
mag elke visser een vastgesteld
aantal weken het water op en zit
je niet vastgepind op een aantal
kilo's". Voor de langere termijn
ziet hij ook weinig opklaringen
in het verschiet. De nieuwe
EG-partners Spanje en
Portugal maken de situatie er in
zijn ogen niet overzichtelijker
en zeker niet gemakkelijker op.
Een hete herfst is volgens De
Baare niet denkbeeldig. Hij
houdt de nodige slagen om de
arm, want vissers -zegt hij- zijn
geen mannen voor op de
barricades. Als de nood maar
hoog genoeg is, kan er echter
van alles gebeuren. De
mijnmeester verwacht niet dat
Breskens bij acties voorop zal
lopen. Vishavens als
Lauwersoog en Volendam zijn
meer van de kabeljauw
afhankelijk en zullen in elk
geval het voortouw nemen. De
vraag is vooralsnog hoe er actie
gevoerd zal worden. Blokkades
trekken wel de aandacht, maar
wat moet er geblokkeerd
worden. Bovendien is het
resultaat van spandoeken
volgens De Baare twijfelachtig.
Hij ziet meer in het druk
uitoefenen op politieke
vertegenwoordigers, die
uiteindelijk het Nederlandse
belang in Brussel moeten behar
tigen.
