IN DE VRUDAGKRANT:
Groei economie VS valt tegen
BRISTOL
SVR stelt advies over
stelselherziening uit
PZC
Z-AFRIKA ZWICHT VOOR DRUK
Venezuela
neemt belang
in raffinaderij
op Curasao
vandaag
llV\ vrijdagkrant
Wëdden dat üw
ziektekostenverzekeraar
geen aansluitende
reisverzekering heeft
voor een veel lagere
premie dan normaal?
Van Zilveren KruisVGCN
mag je meer verwachten.
Bel nu gratis 06-0444
voor informatie over onze
KrulsPolis. Of pak de pen.
lie PZC
Horeca ontdekt enkeling
ZilverenKruisVGCN verzekeringen
Lubbers' missie
Zuid-Afrika
op terugtocht
Wisselvallig
228e jaargang no. 168
Vrijdag 19 juli 1985
Dollarkoers
JOHANNESBURG, DEN HAAG - De Nederlandse antropoloog Klaas de Jonge wordt op korte
termijn teruggebracht naar de Nederlandse ambassade in Pretoria, zonder dat Zuid-Afrika
daar voorwaarden aan verbindt. De Zuidafrikaanse regering is hiermee uiteindelijk toch
gezwicht voor het Nederlandse ultimatum van dinsdag, dat de ambassadeur zou worden
teruggeroepen als De Jonge niet binnen 48 uur terug zou zijn op de ambassade. Ambassadeur
Carstens blijft dan ook in Pretoria, zo heeft het ministerie van buitenlandse zaken
donderdagavond meegedeeld.
Billy Wilder
Moerdijk
Straatfestival
Supersprinter
Vanochtend, nog opklaringen, van
middag toenemende bewolking ge
volg door regen. Overwegend matige
zuidwestelijke wind. Middagtempera-
tuur 19 graden.
Elke vrijdag ander nieuws..
PROVINCIALE ZEEUWS
NIJMEGEN - Ze haalt
het vrijwel zeker, de
bijna 78-jarige Mies
Klaver-Budding uit
Burgh-Haamstede: van
daag volbrengt ze in
Nijmegen haar vijftig
ste vierdaagse. En dat is
zondermeer een wereld
primeur. Mies Klaver is
zo langzamerhand dan
ook een beroemdheid
geworden, een absolute
wandelster, omringd
door talloze bewonde
raars.
Nu reeds bereidt ze zoch
voor op een grootse hul
diging, zaterdag in haar
Schouwse woonplaats,
waarvan ze inmiddels
bij geruchte heeft verno
men. De liefste wens van
het jubilerende wandel
fenomeen: een groots
wandelfestijn voo de
Zeeuwse en Westbra
bantse jeugd, als dè be
kroning van haar we
reldprestatie. Ze hoopt
dat vele van haar be
wonderaars een finan
ciële bijdrage voor dit
sportieve doel willen af
staan.
(zie pagina 13)
WASHINGTON (RTR/DPA) - De
groei van de Amerikaanse econo
mie heeft in het tweede kwartaal op
jaarbasis 1,7 procent bedragen, zo is
donderdag van officiële zijde in
Washington meegedeeld. Het per
centage is aanzienlijk lager dan de
3,1 procent die een maand geleden
als eerste voorlopige raming werd
opgegeven.
De regering heeft een groei voor heel
1985 opgegeven van 3,9 procent.
Door de tegenvallende cijfers in de
eerste helft van dit jaar zal dit
percentage nu waarschijnlijk niet
meer gehaald worden.
Het ministerie van handel liet don
derdag verder weten dat de inflatie
in het tweede kwartaal op jaarbasis
slechts 2,8 procent heeft bedragen.
Eerder was de inflatie geraamd op
3,2 procent.
De koers van de Amerikaanse dol
lar is donderdag gestegen. Op de
Amsterdamse wisselmarkt werd
een middenkoers opgemaakt van
3,2050 gulden voor de dollar tegen
3,1960 gulden op woensdag.
De berichten over de economische
groei van de VS hadden eerder in de
middag voor een plotselinge ver
koop van dollars gezorgd.
De voorzitter van de Amerikaanse
nationale bank, de Federal Reserve,
Paul Volcker, waarschuwde donder
dag tegen een scherpe koersval van
de dollar.
Wanneer de rest van de wereld het
vertrouwen verliest in de Ameri
kaanse dollar, zal dat groot gevaar
opleveren voor de Amerikaanse eco
nomie.
Verwacht wordt dat een dalende
dollar een eind zal maken aan de
kapitaalstroom naar de V.S., waar
door de Amerikaanse regering ge
dwongen zou worden zijn tekorten
op de binnenlandse geldmarkt te
financieren en de rente stijgt.
Om het enorme Amerikaanse han
delstekort te verminderen is een
wetsvoorstel in het Amerikaanse
Congres ingediend. Het betreft een
extra tarief van 25 procent op goede
ren die afkomstig zijn uit landen met
een te groot geacht overschot in hun
handel met de Verenigde Staten. De
Amerikaanse minister van finan
ciën, James Baker, heeft het voor
stel al betiteld als „protectionisme
in zijn grofste vorm".
Het voorstel is vooral gericht tegen
Japan, Zuid-Korea en Brazilië.
De onderhandelingen over het te
rugdringen van het begrotingste
kort heeft het Congres wegens ruzie
moeten opschorten.
De Jonge terug
naar ambassade
(Van onze correspondenten
punt van overleg zal vormen tussen
de beide regeringen.
In de Zuidafrikaanse verklaring wordt
verwezen naar de 'Wapen- en munitie-
wet van 1969', waarin staat dat een
De Zuidafrikaanse minister van bui
tenlandse zaken Roelof 'Pik' Botha
verklaarde donderdagavond dat zijn
regering met het terugbrengen van De
Jonge de fout wil herstellen die twee
agenten van de veiligheidspolitie had
den begaan, toen zij hem uit de am
bassade sleepten. De agenten hebben
een reprimande gekregen.
Het was donderdagavond laat nog
niet bekend, wannneer De Jonge naar
de ambassade wordt overgebracht,
maar volgens bronnen in Pretoria zou
dat vandaag in de loop van de dag
plaatsvinden.
Minister Botha zei dat met de aange
kondigde terugkeer van De Jonge 'het
volkenrechtkundige aspect' aan de
hele problematiek was opgelost. De
strafrechtelijke aspecten rond de ar
restatie van De Jonge, die wordt
verdacht van het vervoeren van ex
plosieven en wapens in dienst van het
in Zuid-Afrika verboden Afikaanse
Nationale Congres, zullen in een later
stadium aan de orde komen.
Botha sprak de hoop uit, dat Neder
land bereid zal zijn De Jonge weer aan
de Zuidafrikaanse justitie over te dra
gen, als duidelijk is geworden hoe
ernstig de aanklacht tegen hem is.
Botha deelde ten slotte mede, dat het
tijdstip van terugkeer van De Jonge
naar de ambassade te Pretoria een
DEN HAAG (ANP) - Venezuela heeft
zich bereid verklaard een belang te
nemen in de Shell-raffinaderij op
Curasao. Dit is de belangrijkste uit
komst van het bezoek dat premier
Lubbers de afgelopen dagen aan Ve
nezuela heeft gebracht.
De minister-president heeft donder
dag op een persconferentie verklaard
dat met zijn bezoek het wantrouwen
is weggenomen dat Venezuela had in
het voortbestaan van de raffinaderij
(Slot zie pag. 3 kol. 4)
persoon die zijn toevlucht heeft geno
men tot een diplomatieke missie om
een proces in een land te voorkomen,
op verzoek van het land waar de
missie zich bevindt, overgedragen
moet worden aan de competente au
toriteiten. Volgens minister van bui-
tenlanse zaken Botha is dit interna
tionaal gebruikelijk.
De Jonge is inmiddels officieel aange
klaagd voor criminele daden, conform
deze 'Wapen- en munitiewet' en dus
niet, zoals tot nu toe werd verwacht,
conform de interne veiligheidswet op
het terrorisme. Het onderzoek tegen
hem is afgesloten, zo blijkt uit de
verklaring.
De Zuidafrikaanse ambassadeur in
Den Haag, Louw, zei donderdag dat
met de Nederlandse regering moet
worden onderhandeld over wat er
verder moet gebeuren. Hij voegde er
veelbetekenend aan toe, dat het toch
niet in de bedoeling kon liggen dat de
ambassade het permanente adres
voor De Jonge zou worden.
PAGINA 4: JURIDISCH STEEKSPEL
Onlusten in Soweto, een radio- en tv-winkel is in brand gezet.
JOHANNESBURG (RTR/AP) - Voor de tweede achter
eenvolgende dag zijn donderdag in de zwarte stad bij
Soweto rellen uitgebroken. Twee huizen van politie
agenten werden met benzinebommen bestookt, auto's
in brand gestoken en van een politieman werd zijn
wapen en zijn auto gestolen, zo verklaarde de brigade
generaal van politie, Jan Coetzee.
Een man is doodgeschoten door de politie. Twee
mensen werden ernstig gewond door politiekogels. Nog
tien mensen zijn in het ziekenhuisopgenomen met
verwondingen aan hoofd en borst, veroorzaakt door
rubberkogels, aldus mededelingen van de politie. Vol
gens ooggetuigen trokken donderdag rond 1.000 scho
lieren door de straten van Soweto om te protesteren
tegen het politie-optreden in zwarte wijken ten oosten
van Johannesburg.
Een meningte heeft woensdagnacht een 25-jarige zwar
te vrouw met een bijl doodgeslagen en haar lichaam
verbrand omdat zij een boycot van door blanken
beheerde winkels had doorbroken, heeft de Zuidafri
kaanse politie meegedeeld.
De zwarte mijnwerkers in Zuid-Afrika hebben met
overgrote meerderheid gestemd voor staking als
actiemiddel waarmee kracht moet worden bijgezet
aan looneisen. Dit heeft de vakbond van zwarte
mijnwerkers, NUM, donderdag meegedeeld.
Stuur mij (vrijblijvend) een persoonlijke offerte
voor uw KruisPolis ziektekostenverzekering.
(Advertentie)
polo-shirts in div
streepdessins.
Alle maten.
Winkelprijs 29.95
alléén vandaag en
morgen slechts
BEIROET (AFP) - In de Libanese hoofdstad Beiroet was het donderdag rustig.
Nadat een bestand was afgekondigd, werden de gevechten langs de groene lijn
gestaakt. De ontmanteling van de barricaden (foto) konden worden voortge
zet.
Middelburg - Markt 45
(naast de NMB) tel. 01180 - 29911
donderdag koopavond tot 21.00 uur
Naam:
Adres:
M/D V
Postcode:
Plaats:
Telefoon nr.:
Geboortedatum man:
vrouw:
Geboortedata kinderen:
Waar bent u nu verzekerd:
723
Opsturen naar Zilveren Kruis VGCN, Antwoord
nummer 1, 2200 VB NOORDWIJK, geen postzegel.
ZOETERMEER (ANP) - De Sociale
Verzekerings Raad (SVR) heeft don
derdag tijdens een extra vergadering
besloten niet eerder dan op 24 sep
tember advies uit te brengen over de
herziening van het sociaal zeker
heidsstelsel.
Dit ondanks aandringen van staatsse
cretaris De Graaf van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid om spoed te ma
ken met de advisering opdat de Twee
de Kamer de wetsvoorstellen tijdig
kan behandelen. Het nieuwe stelsel
moet volgens het kabinet per 1 janua
ri ingaan.
Advisering op 24 september geeft de
vakbeweging ook de tijd voor raadple
ging van de achterban over de voor
stellen.
Donderdag boog de SVR zich in een
oriënterend gesprek over de eerste
gedeelten van het ontwerp-advies
over de nieuwe Werkloosheidswet.
Deze wet vervangt niet alleen de
huidige WW maar ook de WWV.
De nieuwe Werkloosheidswet bepaalt
dat men als er 26 weken gewerkt is
recht heeft op een uitkering van 70
procent van het gemiddeld per dag
verdiende loon gedurende een half
jaar. Vervolgens wordt de uitkering
per half jaar verlaagd tot 70 procent
van het minimumloon. Verlenging
van de uitkeringsduur is mogelijk
indien de werknemer gedurende drie
jaar in de vijf jaar voorafgaande aan
de werkloosheid, een dienstbetrek
king heeft gehad. De duur van die
verlenging is afhankelijk van leeftijd.
De hoogte van de uitkering, de half
jaarlijkse afbouw, de invulling van het
begrip passende arbeid, de leeftijdsaf
hankelijkheid en de omkering van de
bewijslast (werknemer moet in de
nieuwe wet aantonen dat de werkloos
heid niet aan hem te wijten is) zijn
punten van kritiek voor de vakbewe
ging.
De oost-west-klucht 'Een,
twee, drie' van Billy Wilder
trekt 25 jaar later volle zalen
in de Bondsrepubliek.
PAGINA 2
De regering stemt toe in de
Brabantse eis tot sanering van
de schulden van het industrie
terrein Moerdijk.
PAGINA 3
Vanaf zaterdag is Vlissingen
in de ban van het Straatfesti
val: twee aangekondigde
groepen vallen weg, maar de
organisatie heeft voor enkele
vervangende formaties ge
zorgd.
PAGINA 15
Eric Vanderaerden bewees
gisteren in Bordeaux wel de
gelijk een supersprinter te
zijn. De renner uit de ploeg
van Peter Post moest deze
Tour al enkele malen het on
derspit delven bij massale
aankomsten en één keer werd
hij zelfs gediskwalificeerd, om
dat de Belg tijdens de sprint
een robbertje zat te vechten
met de Ier Sean Kelly. Giste
ren won Vanderaerden met
een banddikte verschil.
PAGINA 21
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën, economie: 7
Provincie: 13, 15, 17 en 19
Sport: 20 en 21
vé.è&j'
''VA'
Op Curasao is grote op
luchting ontstaan nu de
onderhandelingen over het
voortbestaan van de Shell-
raffinaderij uit het slop zijn
gehaald. De zware missie onder lei
ding van de Nederlandse premier
Lubbers, die begin deze week naar de
Venezolaanse hoofdstad Caracas af
reisde, heeft met dit olie leverende
land in ieder geval een politiek ak
koord bereikt in deze uiterst gevoelige
kwestie. En dat is na alle onzekerheid
rondom Shell van het afgelopen half
jaar een stap vooruit. Volledige zeker
heid over de toekomstige positie van
de nu zwaar verlies lijdende olieraffi
naderij met rond 2000 werknemers op
Curasao zal er pas zijn wanneer Shell
en de staatsoliemaatschappij Petro-
lios van Venezuela het eens zijn ge
worden over de prijs van de olieleve-,
ring. Ook de deelname van Venezuela
en van de Nederlandse Antillen in het
aandelenkapitaal van Shell zal nog
nader moeten worden geregeld. Maar
een basis voor blijvende aanwezigheid
van de onderneming die zeventig jaar
economie en levensstandaard op het
grootste eiland van de Nederlandse
Antillen heeft bepaald, is nu tenmin
ste gelegd. Wanneer straks een ak
koord kan worden ondertekend waar
mee alle partijen voor de naaste toe
komst redelijk uit de voeten kunnen
is dat een groot winstpunt. Met de
kwestie-Shell is namelijk veel meer
gemoeid dan alleen een brok werkge
legenheid en welvaart op Curasao.
De daadwerkelijke rechtstreekse
betrokkenheid van drie regerin
gen (Venezuela, Nederland en de Ne
derlandse Antillen) bij de pogingen
om Shell voor Curagao te behouden is
vooral ook gericht op sociale rust en
politieke stabiliteit in de toekomst op
de nu nog Nederlandse eilanden. Met
ingang van 1 januari 1986 gaat het
eiland Aruba met zijn 'status aparte'
een soort van proefperiode in op weg
naar staatkundige onafhankelijkheid.
De banden tussen Aruba en de andere
vijf eilanden van de Nederlandse An
tillen zullen dan een stuk losser wor
den. Aruba heeft als gevolg van de
sluiting, begin dit jaar, van de Lago-
raffinaderij (van het Amerikaanse Ex-
xon-concem) een kwetsbare econo
mie gekregen. Voor Curagao dreigt
hetzelfde wanneer de Shell er zou
moeten sluiten. Venezuela ziet een
dergelijke ontwikkeling met voorspel
bare moeilijkheden op de "Nederland
se eilanden vlak voor haar kust be
zorgd aan. Vandaar de uiterst moeiza
me en voorzichtige bereidheid om met
de Nederlandse Antillen en met Ne
derland tot zaken te komen over
Shell. In het Caraibisch gebied zijn al
problemen genoeg. Aan nieuwe erbij
heeft een land als Venezuela geen
enkele behoefte. Ook vanuit de Ver
enigde Staten is de afgelopen jaren bij
herhaling in voorzichtige termen de
nadruk gelegd op het belang van
handhaving van rust op de Neder
landse Antillen. Nog onlangs werd in
een Amerikaanse studie de verant
woordelijkheid daarvoor met zoveel
woorden duidelijk bij Nederland ge
legd.
Het nogal opvallende .bezoek van
premier Lubbers aan Venezuela
om daar de belangen van Curagao en
Shell (als één geheel) te bepleiten
heeft aangetoond dat 'Den Haag' er
veel aan gelegen is de relatie tussen
dit land en Nederland zo vruchtbaar
mogelijk te houden. In feite heeft
Shell met de dreiging van sluiting van
de raffinaderij, met harde voorwaar
den en ultimatums aan Curagao zo'n
overleg op politiek niveau afgedwon
gen. De verhouding tussen Shell en de
Venezolaanse staatsoliemaatschappij
zat namelijk ernstig op dood spoor.
En dat was in niet geringe mate te
wijten aan de beslissing van het
OPEC-land Venezuela in de jaren '70
om daar alle Shell-belangen te natio
naliseren. Sindsdien is de Shell-raffi
naderij op Curagao in feite verstoken
van een gegarandeerde aanvoer van
olie uit Venezuela tegen een gegaran
deerde prijs. Wil er sprake van zijn dat
Shell als belangrijkste werkgever voor
Curagao behouden blijft dan zal er
aan de onzekerheden in de verhou
ding met Venezuela een einde moeten
komen. Shell is daar, gezien de erva
ringen in de afgelopen jaren, nog niet
zo gerust op. De missie van Lubbers
heeft daarom nog een open eind. Er is
in ieder geval een nieuwe vertrou
wensrelatie tot stand gekomen de
afgelopen dagen. En daar hebben alle
partijen die zich zorgen maken over
de toekomst van Curagao belang bij.
Zuid-Afrika heeft ingezien dat het
zich bij de huizenhoge problemen
van het ogenblik toch beter maar niet
óók nog eens regelrecht kon vergrij
pen aan het internationaal recht. Al
leen daaruit valt de - zoals minister
van buitenlandse zaken Botha het
noemde - „pijnlijke beslissing" van
Pretoria te verklaren om de Neder
landse anthropoloog Klaas de Jonge
te laten terugkeren naar de Neder
landse ambassade daar. De hele kwes
tie rondom de arrestant die werd
weggesleept uit het Nederlandse am
bassadegebouw waarheen hij had
kans gezien te vluchten was kennelijk
te riskant geworden voor het toch al
zo geschonden internationale aanzien
van Zuid-Afrika. Zonder voorwaarden
is Pretoria ingegaan op de harde eisen
van Nederland en het ultimatum dat
in het andere geval ambassadeur Car-
sten zou worden teruggeroepen. Voor
Nederland lag de zaak te principieel
om deze brutale schending van de
ambassade niet met een uiterste mid
del te beantwoorden. Het is goed dat
Van den Broek voet bij stuk heeft
gehouden. vdM.
