IN DE VRUDAGKRANT:
l\\\
Verkoeling
Dode bij zinken van
de Rainbow Warrior
-AV/ZQJ'S STERRENSLAG
Israël valt Palestijnse
kampen bij Tripoli aan
CflIO
Vlamingen zingen toontje lager
SCHERP PROTEST VAN DEN BROEK
PZC
de PZC
vandaag
Geen durf
Bisschop Tutu
redt man van
verbranding
NOG ENKELE DAGEN EN.
Rabobank Q
GREENPEACE: EXPLOSIES MOGELIJK OPZET
Directe steun
Raad van elf
Geld
Zonnige perioden
228e jaargang no. 161
Donderdag 11 juli 1985
Festival op straat!
vrijdagkrant
JOHANNESBURG/DEN HAAG - De betrekkingen tussen Zuid-Afrika en Nederland zijn op
een dieptepunt beland na een incident in de Nederlandse ambassade in Pretoria. Gewapende
Zuidafrikaanse politieagenten drongen dinsdag de ambassade binnen om de Nederlandse
demograaf-antropoloog Klaas de Jonge, die twee weken geleden werd gearresteerd maar die
dinsdag er in slaagde aan zijn bewakers te ontsnappen en de ambassade binnen te vluchten,
weg te slepen.
PRESENTEERT
HET GROTE TV-KIJK-EN KANSSPEL MET
6 X F 100.000 - EN 50 AUTO'S.
VANAF 15 JULI A.S. OP DE BUIS.
SPEEL MEE BIJ DE TV.
KOOP NU TELELOTEN
BIJ: ALBERT HEIJN
SHELL EN RABOBANK
Profielen van
burgemeesters
Dl
Zonnig en droog weer. Later op de
dag meer bewolking. Matige zuid
westelijke wind. Middagtemperatuur
21 graden.
Elke vrijdag ander nieuws..
ROVINCIAL
(Van onze correspondent)
Minister van buitenlandse zaken Van
den Broek heeft de Zuidafrikaanse
ambassadeur D. Louw woensdag op
het matje geroepen. Hij wees de Zuid-
afrikaanae ambassadeur erop dat de
Nederlandse regering dit voorval be
schouwt als een „ernstige inbreuk op
de onschendbaarheid van het ambas
sadegebouw". De bewindsman wil
niet alleen dat Klaas de Jonge naar de
ambassade terugkeert, maar ook dat
Zuid-Afrika verontschuldigingen aan
biedt voor dit diplomatieke incident,
de schuldigen straft en maatregelen
neemt om herhaling te voorkomen.
De woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken kon woens
dagavond nog niet zeggen wat Neder
land zal doen als aan de eisen van
minister Van den Broek niet zouden
worden voldaan.
De Jonge, die samen met zijn ex-
vrouw Helena Passtoors sinds 23 juni
onder sectie 29 van de interne veilig
heidswet gevangen wordt gehouden,
maakte onder begeleiding van drie
geüniformeerde agenten een tocht
door Pretoria om aan te geven waar
hij in de dagen voor zijn arrestatie was
geweest. Op zijn tocht is hij er blijk
baar in geslaagd zijn begeleiders te
misleiden, want hij bracht hen naar
de Nederlandse ambassade, die is
gevestigd op de eerste etage van een
bankgebouw in het centrum van de
stad.
De Jonge, wiens handen en benen
geboeid waren, wist in zijn eentje door
te dringen tot de wachtkamer van de
ambassade, waar zich nog enige ande
re personen ophielden. Volgens een
ooggetuige was hij amper gaan zitten,
toen drie agenten binnenstormden en
hem met geweld weer meenamen. De
hele gebeurtenis zou slechts enige
seconden in beslag genomen hebben.
Om die reden kon de Nederlandse
ambassadeur pas enige tijd daarna
officieel bij de Zuidafrikaanse rege
ring protesteren.
Het is onbekend of de begeleidende
agenten bij het betreden van de Ne
derlandse ambassade hun pistolen
hebben getrokken. Wel is inmiddels
(Van onze correspondent
JOHANNESBURG - De Angli
caanse bisschop van Johannes
burg, Nobelprijswinnaar Des-
mond Tutu, heeft woensdag het
leven gered van een man die
door een woedende menigte met
benzine was overgoten en naar
zijn reeds in brand gestoken
auto werd gesleept.
Dit incident vond plaats in de
zwarte woonwijk Duduza na de
begrafenis van drie slachtoffers
van een „vermeende" granaat-
aanval twee weken geleden.
Volgens ooggetuigen viel een
groep jongeren de man aan, om
dat hij verdacht werd van colla
boratie met de Zuidafrikaanse
politie. Ze stelden hem eerst
enige vragen, staken vervolgens
zijn auto in brand en overgoten
hem met benzine. Op dat mo
ment kwam bisschop Tutu
langs, die de begrafenis had bij
gewoond. Hij pakte de man vast
en trok hem in de auto van de
zwarte bisschop Simeon Nkoa-
ne, die zelf in KwaThema woont.
Deze reed daarna met grote snel
heid weg.
De jongeren verweten hierna Tu
tu, dat hij het had opgenomen
voor een zwarte verrader, maar
Tutu legde dit verwijt naast zich
neer door een pleidooi te houden
voor-vrede. „Wij moeten de we
reld tonen dat we een fatsoenlijk
volk zijn en moeten geen gebruik
maken van de methoden van de
Zuidafrikaanse politie".
van de kant van de Zuidafrikaanse
veiligheidsdienst aan de Nederlandse
consul-generaal te Johannesburg me
degedeeld, dat zijn eerder toegezegde
bezoek aan De Jonge en zijn ex-vrouw
Helena Passtoors aan het einde van
deze week gewoon zal kunnen door
gaan.
Het Zuidafrikaanse ministerie van
buitenlandse zaken wilde nog geen
commentaar geven, omdat zij het
verslag van haar ambassadeur in Den
Haag wil afwachten. Volgens de Zuid
afrikaanse ambassadeur in Den Haag
bevond De Jonge zich niet op gebied
van de Nederlandse ambassade. Uit
het incident met De Jonge kan even
wel worden geconcludeerd dat het
onderzoek tegen hem en zijn vrouw
nog niet is afgerond. Volgens de Zuid
afrikaanse wet kunnen zij zes maan
den voor ondervraging worden vast
gehouden, zonder dat er een aan
klacht tegen hen hoeft worden inge
diend zolang het vooronderzoek
duurt.
Zoals al eerder was gemeld, bestaat
het vermoeden dat De Jonge en zijn
ex-vrouw zijn gearresteerd omdat in
hun auto explosieven zouden zijn
aangetroffen. Hun positie wordt in
diplomatieke en juridische kringen
met „uiterst delicaat" omschreven.
BRIGHTON (AP) Studenten Ian Merrick rechtsen Amanda Hinds
zoeken verkoeling in zee nadat zij eerder aan de Sussex-universiteit in
Brighton de plechtigheden rond het slagen voor het kandidaats-examen
hadden bijgewoond. De traditionele studentenkleding maakte de bijeen
komst tot een extra warme gebeurtenis. De temperatuur in de populaire
Britse badplaats is in de voorbije dagen tot ruim boven de twintig graden
gestegen. Op de achtergrond is de befaamde pier van Brighton te zien.
De gezonken Rainbow Warrior in de haven van Auckland.
DEN HAAG (GPD) - De Nederlander
Fernando Pereira (35) is omgekomen
bij het zinken van het Greenpeace-
schip Rainbow Warrior, woensdag in
de haven van Auckland in Nieuw-
Zeeland. Het vlaggeschip van de mi
lieu-organisatie zonk, nadat zich -
door onbekende oorzaak - twee ex
plosies op het schip hadden voorge
daan. Sabotage wordt niet uitgeslo
ten, zo verklaarde woordvoerder
Henk Kersten van Greenpeace in
Amsterdam.
Ook de politie in Auckland liet weten
bij het onderzoek rekening te houden
met opzet. Pereira was vele jaren als
fotograaf betrokken bij acties van
Greenpeace. Hij bevond zich op het
moment van de ontploffingen in de
'donkere kamer' van het schip. De
andere tien bemanningsleden - onder
wie nog vier Nederlanders - hebben
zich in veiligheid kunnen brengen
door van boord te springen, aldus de
woordvoerder.
Ze zijn voor verhoor naar een politie
bureau in Auckland meegenomen. De
Rainbow Warrior was op weg naar het
gebied rond de atol Mururoa om de
bewoners naar een eiland te brengen
dat niet besmet is. Bij Mururoa wor
den regelmatig kernproeven genomen
door Frankrijk. De Rainbow Warrior
werd sinds 1977 door Greenpeace ge
bruikt om protestacties te voeren
tegen buitengaatse olie-operaties, de
jacht op zeehonden, Franse boven
grondse kernproeven en andere acti
viteit die de beweging als schadelijk
voor het milieu ziet. Het is nog niet
duidelijk of het schip als afgeschreven
beschouwd moet worden.
Internationaal-voorzitter David
MacTaggart verklaarde dat Green
peace ondanks het zinken van de
Rainbow Warrior door zal gaan met
haar campagne om het milieu te
beschermen.
Greenpeace bezit nog drie andere
schepen. Het nieuwste schip, de
Greenpeace, is in mei naar Antarcti
ca vertrokken om als permanente
basis dienst te doen.
Zelfs de geboren klimmers durfen
Bernard Hinault niet meer aan te
vallen. De Tour de France heeft
wel eens andere tijden meege
maakt. De voorwaarden voor een
grimmige strijd leken gisteren op
timaal: een brandende zon, 269
kilometers, waarvan 73 km steil
bergop, in totaal acht beklimmin
gen, vervaarlijke afdalingen en
levensgevaarlijke nauwe passa
ges. De echte klimmers (en vooral
de Columbianen) hadden een unie
ke gelegenheid de aanval op Hi
nault te openen. Maar niemand
durfde. Illustratief was de opmer
king van de debuterende Cana
dees Steve Bauer: „Het was een
prachtige dag, er stonden leuke
mensen langs de weg en Hinault
deed al het werk". De zware Alpe
nétappe werd dan ook niet meer
dan een veredelde trimtocht. Zo
kon het bijvoorbeeld gebeuren, dat
de Nederlander Teun van Vliet, die
in feite geen meter echt kan klim
men, als derde op de top van de
gevreesde Granier arriveerde.
Kortom, het peloton wandelde.
Pas in de laatste beklimming was
er wat vuurwerk. Twee Columbia
nen ginger er vandoor en Parra
won voor Herrera. Voor de rest
leek het of zij voornamelijk in
dienst van Hinault hadden gere
den. Het enige opmerkelijk feit was
dat Phil Anderson twee minuten
verloor.
PAGINA 19
De Columbiaanse klimgeit Fabio
Parra, die aan één actie in de
laatste kilometers genoeg had om
de zwaarste Alpenétappe in de
Tour de France te winnen.
EG-landbouwcommissaris An-
driessen wil bij lagere prijzen de
boeren directe steun geven.
PAGINA 3
Sluis komt nog een inwoner te kort
voor een gemeenteraad van elf:
wie meldt zich als drieduizendste?
PAGINA 11
Wim de Waal wil geld zien van de
nieuwe ploegleider Roy Schuiten.
PAGINA 18
Rtv, kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3 en 5
Financiën, economie: 4
Varia: 7 en 9
Provincie: 11, 13, 15 en 17
Sport: 18 en 19
(Advertentie)
Archieffoto van Fernando Pereira.
'rfPewtF
(Van onze correspondent)
TEL AVIV - De Israëlische lucht
macht heeft woensdagmiddag drie
Palestijnse kampen bij de Libanese
stad Tripoli aangevallen, waarbij ze
ker 17 mensen gedood werden en 40
gewond.
Volgens een legerwoordvoerder in
Tel Aviv waren trainingkampen van
de pro-Syrische groeperingen van
Aboe Moessa en Achmed Jibril van
het Volksfront voor de bevrijding
van Palestijna het doel van de lucht
aanval.
Bulldozers werkten tot in de avond
aan het opruimen van tonnen puin
van enkele met de grond gelijk ge
maakte gebouwen, op zoek naa meer
lijken.
Waarnemers in Jeruzalem veronder
stelden dat de luchtaanval van
woensdag te maken had met de twee
autobommen die dinsdagmiddag in
Zuid-Libanon door pro-Syrische zelf
moordcommando's tot ontploffing
waren gebracht. Hierbij werden 19
mensen gedood.
Bij de aanhoudende gevechten tus
sen moslims-milities rond Tripoli
zijn volgens politiekringen dinsdag
21 mensen gedood en 27 gewond
geraakt.
.e benoeming van een
'burgemeester wordt in
Nederland steeds meer een
spraakmakende gebeurte
nis, die tegelijk met grote
geheimzinnigheid wordt omgeven.
Het spitsuur in de procedures van de
laatste tijd toont dat duidelijk aan.
De gang van zaken in Den Haag heeft
grote aandacht getrokken. Nu daar
inmiddels de CDA-er mr. A. Haver-
mans uit Doetinchem is neergezet
liggen de posities in de vier grootste
steden voorlopig vast. Ook Groningen
heeft sinds kort een nieuwe burge
meester. In beide gevallen ging het
om benoemingen waarvoor het lobby
circuit van de politieke partijen op
volle toeren draaide. Dichter bij huis
in Zeeland is eveneens de nodige
beweging te signaleren. Hulst en Val-
kenisse hebben hun nieuwe burge
meester binnen. In Middelburg nadert
de stoelendans om de opvolging van
drs. P. A. Wolters het eind. De ge
meenteraad van Aardenburg heeft
zijn voorkeur voor een nieuwe burger
vader aan de commissaris der konin
gin kenbaar gemaakt. Met het oog op
het vertrek van drs. Th. J. Westerhout
begint ook de gemeenteraad van Vlis-
singen zich af te vragen welke eisen en
kwaliteiten vereist zijn voor een
nieuwkomer. Kortom, het burgemees
terskorps in Zeeland ondergaat in
korte tijd een vrij grondige verversing.
Min of meer standaard in de proce
dure zijn de laatste jaren gewor
den: de profielschets van de ideale
kandidaat en de inschakeling van een
vertrouwenscommissie uit de ge
meenteraad. In de Nederlandse
grondwet is nu eenmaal bepaald dat
de burgemeester bij koninklijk besluit
wordt benoemd. EChte invloed vanuit
de burgerij en/of de gemeenteraad is
er in de rechtlijnigheid van de voorge
schreven procedure dus niet of nau
welijks. Toch is, om tegemoet te ko
men aan de roep om inspraak en
verdergaande democratisering bij dit
soort van benoemingen, een tussen
stap ontwikkeld die een zekere garan
tie zou moeten bieden dat er naar de
wensen en verlangens van de gemeen
te zelf wordt geluisterd. Uiteraard kon
dat alleen maar op een nogal mistige
manier gebeuren. De gemeenteraad
mag een profielschets maken van de
nieuwe burgemeester, het portret van
het bekende schaap met vijf poten dat
in niet veel meer dan vage termen kan
aangeven welk soort kandidaat de
gemeenteraad voor ogen staat. De
vertrouwenscommissie uit de ge
meenteraad krijgt onder strikte ge
heimhouding de gelegenheid om in
contact te treden met een aantal van
de kandidaten. Over de bewuste kan
didaten brengt de vertrouwenscom
missie een advies uit aan de commis
saris der koningin. En deze laatste
stuurt tenslotte zijn eigen, vrij bepa
lende 'aanbeveling' naar de minister
van binnenlandse zaken.
Achteraf is de afgelopen jaren nogal
eens gebleken dat bij burgemees
tersbenoemingen niet veel rekening is
gehouden met de voorkeur van de
gemeenteraad (en zijn vertrouwens
commissie). Heel andere factoren spe
len dan een rol. Zeker in grotere
gemeenten. Om te beginnen het wan-
delgangenwerk van de politieke par
tijen. Hoe staat het met de verdelende
rechtvaardigheid van de ruim 700
Nederlandse burgemeestersposten in
verhouding tot het landelijke partij
politieke krachtenveld? Hoe met het
promotiebeleid voor zittende burge
meesters dat opeenvolgende minis
ters van binnenlandse zaken willen
voeren? Overwegingen van deze aard
leiden soms naar een kandidaat die
niet of onderaan op het lijstje van de
gemeenteraad voorkomt. Het opval
lendste protest tegen deze afwijking
van de inspraak kwam enkele weken
terug uit de gemeenteraad van Den
Haag. Die schoof op het laatste nip
pertje van de procedure dwars
tegen alle geheimhoudingsregels in
een eigen kandidaat naar voren: de
huidige staatssecretaris van volks
huisvesting Brokx. Ingrijpen van mi
nister-president Lubbers persoonlijk
was nodig om deze actie vanuit Den
Haag af te stoppen.
Voor het systeem van de gekozen
burgemeester is in Nederland nog
steeds geen meerderheid te vinden.
Om de bezwaren tegen het geheimzin
nige en volstrekt ondoorzichtige stel
sel van de door de kroon benoemde
burgemeester een beetje tegemoet te
komen is enkele jaren terug een pro
cedure ontwikkeld die van tijd tot tijd
slechte ervaringen en frustraties ople
vert. In theorie wordt de nodige lengte
gegeven aan de positie van de ge
meenteraad. In de praktijk komt
daarvan in een beperkt aantal geval
len werkelijk iets van terecht. Boven
dien blijkt de geheimhouding lang
niet altijd waterdicht. Zeker tijdens
procedures die zich lange tijd voort
slepen geeft dat spanningen en voet
aan allerlei speculaties. Het stelsel is
daarmee nogal halfslachtig geworden
in zijn uitwerking. Profielschetsen te
kenen van burgemeesters die daar in
werkelijkheid toch zelden of nooit aan
voldoen komt dan in de sfeer van de
vrije expressie. Maar dat is een heel
ander terrein.
vdM.
Russische satelliet In de Sowjet-
Unie is woensdag een satelliet gelan
ceerd aan boord waarvan zich een
aap, enkele ratten en een aquarium
van kunststof met hagedissen bevin
den. Doel is de studie van de weerslag
van de gewichtloosheid.
De dieren waren in het gezelschap van
bloemen, waaronder blauwe orchi
deeën, toen zij werden gelanceerd
vanaf een basis in Centraal-Azië.
BRUSSEL (ANP) - De Vlamingen moeten voortaan als ze hun volkslied „De
Vlaamse leeuw" aanheffen, een toontje lager zingen. Dat blijkt uit de officiële
publicatie van melodie in notenschrift en tekst in het Belgische staatsblad. De
besluiten over volkslied en vlag zijn genomen door de Vlaamse minister voor
culturele zaken, Karei Poma.
De melodie van „De Vlaamse leeuw" werd in 1847 gecomponeerd door Karei
Miry (1823-1889). De hoogste noten van die melodie gaven echter in de praktijk
van het zingen nog wel eens wat problemen. Vandaar dat men nu een advies
gevolgd heeft van het Vlaamse Algemeen Nederlands Zangverbond" en de
toon van de gehele melodie wat heeft verlaagd. De tekst van het lied, van de
hand van Hippoliet van Peene 1811-1864is niet veranderd. Die begint nog
steeds met: „Zij zullen hem niet temmen, de fiere Vlaamse leeuw..."
Inval Zuidafrikaanse
politie in ambassade
