kleintj
VERRASSENDE BENOEMINGEN IN KREMLIN
Bush: Eureka geen
variant van Star Wars
Koningin 'deed9 een druk
dagje Zeeuwsch- Vlaanderen
Hoge Raad vernietigt
omroep-boetes Brinkman
Rapport rekent af met
apartheid Zuid-A frika
de PZC
vandaag
MOEITE MET NIEUWE NAAM
VS
REGELS TE STRIKT GEHANTEERD
Berechting
Kroonprins slaagt voor vliegbrevet
Vrijheid
Fluor
Opnieuw winst
S olieveld
Zonnig en warm
228e jaargang no. 154
Woensdag 3 juli 1985
MOSKOU (AFP/DPA/ANP/RTR) - Michail Gorbatsjov heeft dinsdag vriend en vijand verrast
met de benoeming van Andrei Gromyko tot president van de Sowjet-Unie. Even verrassend
was de benoeming van de Georgiër Eduard Sjevardnadze tot minister van buitenlandse
zaken. De meeste westerse deskundigen hadden verwacht dat Gorbatsjov net als de
partijleiders Leonid Brezjnev, Joeri Andropov en Konstantin Tsjernenko vóór hem het
presidentschap naar zich toe zou trekken.
In de vroege ochtend laaghangende
bewolking die snel oplost, daarna
zonnig en warm zomerweer. Zwakke
noordoostelijke wind, middagtempe-
ratuur 24 graden.
kunt u telefonisch opgeven. Bel
'Middelburg 01180-27651 Terneuzen 01150-944571
Vlissingen 01184-15144 Hulst 01140-140581
Goes 01100-31800 Zierikzee 01110- 5380
PROVINCIALE ZEEUW
WASHINGTON (UPI) - President Reagan en Sowjet-leider Michail Gorbats-
jov zullen elkaar in november van dit jaar in Genève voor het eerst
ontmoeten. Dit hebben regeringsfunctionarissen in Washington dinsdag
gezegd.
Tijd en plaats van de topontmoeting zijn maandag overeengekomen tijdens
een bezoek van Sowjet-ambassadeur Dobrynin aan het ministerie van
buitenlandse zaken in Washington.
De Amerikaanse president had Gorbatsjov uitgenodigd voor een bezoek aan
Washington, omdat de Russen aan de beurt zouden zijn. Het zal de eerste
ontmoeting tussen regeringsleiders van de Sowjet-Unie en de VS zijn sinds zes
jaar.
Richard Nixon en Gerald Ford gingen beide naar de Sowjet-Unie in de jaren
zeventig. Jimmy Carter en Leonid Brezjnev onmoetten elkaar in Genève om
het SALT-2 verdrag te ondertékenen.
Volgens sommige waarnemers ziet Reagan reikhalzend uit naar een ontmoe
ting met Gorbatsjov om zijn prestige op te vijzelen en de besprekingen in
Genève over het dode punt heen te helpen. De besprekingen zitten vast,
omdat de Russen zich tegen het 'Star Wars'-plan (SDI) verzetten.
Voor de topontmoeting zijn drie dagen uitgetrokken: van 19 tot en met 21
november.
Gromyko president
van Sowjet-Unie
Ook de verkiezing van Sjevardnadze deur bij de Verenigde Naties, generaal uit dat de benoeming van Sjevard-
Vernon Walters. nadze zeker in het begin geen ver-
Diplomaten in Moskou gaan er van schuivingen in de buitenlandse poli-
komt onverwacht. De voormalige lei
der van de communistische partij in
de Sowjetrepubliek Georgië is geen
carrièrediplomaat en beschikt slechts
over geringe internationale ervaring.
Gromyko en Sjevardnadze werden
dinsdag met algemene stemmen ge
kozen door de 1.500 afgevaardigden,
die samen de twee kamers van de
Opperste Sowjet vormen. Het Sowjet-
parlement vergadert twee keer per
jaar.
Een ontspannen glimlachende Gor
batsjov betrad als eerste de vergader
zaal in het Kremlin, gevolgd door
premier Nikolaj Tichonov en Andrei
Gromyko. De partijleider nam vrijwel
meteen het woord en stelde Gromyko
kandidaat voor het presidentschap.
Hij wees op de grote internationale
ervaring van Gromyko, die niet alleen
zijn functie van minister van buiten
landse zaken zal neerleggen, maar
ook die van eerste vice-premier van de
Sowjet-Unie.
De benoeming van Gromyko, die ja
renlang de buitenlandse politiek van
de Sowjet-Unie heeft bepaald, tot
staatshoofd mag worden gezien als de
bekroning van een uitzonderlijke
loopbaan. Zij verleent ook meer ge
wicht aan het presidentschap, tot
dusver voornamelijk een protocollaire
functie. De Opperste Sowjet benoem
de Gorbatsjov zelf dinsdag tot lid van
het eigen presidium, een orgaan dat
35 leden telt.
In zijn dankwoord tot de afgevaardig
den verklaarde Gromyko „dat de
USSR een belangrijke rol dient te
spelen bij de versterking van de vre
de." De oud-minister zei ontroerd te
zijn door het grote vertrouwen dat in
hem wordt gesteld.
Jegor Lichatsjov (64), een medestan
der van Gorbatsjov, werd benoemd
tot voorzitter van de buitenlandcom
missie van de Raad van de Unie, een
van de twee kamers van de Opperste
Sowjet. De functie is over het alge
meen weggelegd voor de partijsecre
taris belast met ideologie, een van de
topmensen in de partij.
WASHINGTON (DPA) - De woordvoerder van president Reagan, Larry
Speakes, had dinsdag tijdens zijn dagelijks persgesprek met journalisten
grote moeite met de naam van de nieuwe Sow jet-minister van buitenlandse
zaken Sjevardnadze. „Wie kan de naam van de nieuwe minister uitspreken?
Zijn voornaam is Eduard'', vroeg Speakes. Na een moment stilte voegde
Reagans woordvoerder eraan toe: „Sjewardenesj"Toen een journalist hem
de juiste naam noemde, reageerde Speakes met de opmerking: „Heeft ooit
van deze knaap gehoord?"
tiek van de Sowjet-Unie zal inhou
den. Daarentegen zal wel een veran
dering in stijl optreden, zo menen zij.
„Gorbatsjov is er zich van bewust dat
de Sowjet-Unie in het buitenland
vaak een slecht image heeft", zei een
hooggeplaatste Westeuropese diplo
maat. „Hij koos dus een man uit die
heeft geleerd hoe hij met de media
moet omgaan, die er goed uit ziet, die
open is en die in staat is te glimla
chen".
Hoewel de nieuwe minister weinig
praktische ervaring heeft met de bui
tenlandse politiek, heeft hij tijdens de
schaarse buitenlandse reizen die hij
namens de Sowjet-leiding maakte,
nogal indruk gemaakt. In het bijzon
der was dat het geval tijdens een
bezoek aan Algerije in mei vorig jaar.
Waarnemers in Moskou onderstreep
ten dinsdag ook de banden die Sje
vardnadze heeft met de Derde We
reld.
De Verenigde Staten zijn bereid te
werken aan de oplossing van de
problemen die tussen de VS en de
Sowjet-Unie bestaan, zo verklaarde
dinsdag de woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken.
Woordvoerder Bernard Kalb zei dat
president Reagan en minister Shultz
van buitenlandse zaken de nieuwe
president Gromyko met zijn benoe
ming hebben gelukgewenst. Shultz
zou zich nog apart tot zijn ambtsge
noot Sjevardnadze wenden.
„De Nederlandse regering hoopt dat
de nieuwe minister van buitenlandse
zaken van de Sowjet-Unie zijn beste
krachten zal geven aan het bevorde
ren van de ontspanning en het berei
ken van een duurzame vrede". Dit
heeft de woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken in Den
Haag dinsdag meegedeeld.
Het vertrek na 28 jaar van minister
Gromyko moet een belangrijke ge
beurtenis worden geacht, aldus de
woordvoerder.
In de meeste landen hebben verte
genwoordigers en woordvoerders
van regeringen de wijzigingen geka
rakteriseerd als een aanwijzing dat
Gorbatsjov de touwtjes in het Krem
lin thans stevig in handen heeft.
In veel reacties klinkt de opvatting
door dat Gorbatsjov thans een beslis
sende controle heeft gekregen op de
buitenlandse politiek van de Sowjet-
Unie.
„Dat hij (Gorbatsjov) deze en andere
veranderingen heeft kunnen doorvoe
ren bevestigt dat hij thans een stevige
basis voor zijn gezag heeft", was de
reactie van de Amerikaanse ambassa-
TERNEUZEN - Snelheid beheerste gisteren het overbe-
laden programma van koningin Beatrix tijdens een
'dagje Zeeuwsch-Vlaanderen'. En zo werd het letterlijk
een bliksembezoek, waarbij de vorstin in ruim zeven
uur zeven van de acht Zeeuws-Vlaamse gemeenten
aandeed: van Hontenisse via Axel, Sas van Gent en
Terneuzen naar Oostburg, Aardenburg en tenslotte
Sluis. Waar het ondanks het krappe tijdschema maar
mogelijk was een glimp van haar op te vangen, werd de
koningin enthousiast onthaald door een vaak rijendik
opgesteld publiek. Tijdens een bezoek aan het streek
museum in Axel was er even tijd voor een kopje koffie,
mede in het gezelschap van een aantal dames die zich
in de fraaie Axelse klederdracht hadden gehuld.
(Zie ook pagina 11)
PARIJS (UPI/DPA),- De
Amerikaanse vice-pre
sident George Bush
vindt dat een gesprek
met de Franse president
Francois Mitterrand
veel, wederzijdse, mis
verstanden uit de we
reld heeft geholpen
over de Amerikaanse
Star Wars-plannen en
het door Frankrijk ge
stimuleerde Eureka-
project.
Na afloop van het onder
houd met Mitterrand zei
Bush dinsdag op een
persconferentie in Parijs
dat er „geen tegenstrij
digheid is tussen Eureka
en SDI" (Strategisch
Defensie Initiatief, de of
ficiële naam voor Star
Wars). „Zij begrijpen ons
onderzoeksprogramma,
dat strikt is gebonden
aan de strategische de
fensie, en wij begrijpen
duidelijker hun concept
van gezamenlijk techno
logisch onderzoek, voor
zover het Europa be
treft", aldus Bush.
MOSKOU Partijleider Gorbatsjov
rechtsfeliciteert de nieuwe presi
dent Gromyko (links). In het midden
premier Tichonov.
Sjtsjaranski Anatoli Sjtsjaranski,
een joodse Sowjet-activist die in 1978
wegens „verraad" tot 13 jaar gevange
nisstraf veroordeeld is, is kort geleden
in een volledig isolement geplaats in
het kamp waar hij geïnterneerd is. Dit
heeft zijn vrouw dinsdag in Londen
gezegd.
DEN HAAG (GPD) - De omroepspe-
cialisten van PvdA, CDA en VVD zijn
niet verrast door het vonnnis van de
Raad van State waarin de boetes die
minister Brinkman (WVC) een aantal
omroepen wegens sluikreclame had
opgelegd, nietig zijn verklaard. De
omroepen hebben met instemming
gereageerd op de uitspraak.
In afwachting van de tekst van het
vonnis constateerden zowel Kosto
(PvdA), als Beinema (CDA) en Keja
(WD) in een eerste reactie, dat de
afdeling Rechtspraak van de Raad
van State de kritiek van de Kamer
grotendeels heeft overgenomen.
Keja noemde de belangrijkste conse
quentie dat Brinkman het betreffende
artikel 11 van de omroepwet anders
zal moeten uitleggen.
Kosto zou het wel betreuren wanneer
het vonnis nu door de omroepen zou
worden aangegrepen als een „vrijbrief
om onbekommerd hun gang te gaan".
Brinkman zelf meende, evenals Beine
ma, dat zijn beleid door het vonnis in
principe wordt ondersteund, omdat
de Raad in een groot aantal gevallen
spreekt over „ontoelaatbare recla
me". De verfijningen die het vonnis
aanbrengt in de uitleg van het betref
fende artikel noemt hij aanknopings
punten voor de voortzetting van zijn
beleid. Over de kritiek op de hoogte
van de boetes zal hij zich nader bera
den.
De afdeling Rechtspraak van de Raad
van State vernietigde dinsdag Brink
mans besluit de NOS, Teleac, KRO,
AVRO, Veronica en TROS in totaal
met 2,3 miljoen gulden te beboeten
wegens sluikreclame. Deze boetes
werden overigens in januari met 25
procent verlaagd.
Volgens de Raad van State heeft de
minister in een aantal gevallen arti
kel II van de omroepwet, waarin
regels voor reclame worden gesteld
te strikt geinterpreteerd. In gevallen
waarin de omroepen wel over de
schreef waren gegaan, waren de boe
tes volgens het hoogste rechtscollege
van ons land te hoog.
KRO en NOS zijn blij met het vonnis.
KRO-mediadirecteur Schoonhoven
meent dat de uitspraak beschouwd
kan worden als een aanzet tot juri
sprudentie.
„De KRO wil met de minister aan de
schoonmaak, maar is tegen een
schoonmaakwoede die èn de minister
èn de televisie belachelijk maakt",
aldus Schoonhoven.
Volgens de TROS is Brinkman door
de Raad van State op de vingers
getikt.
Veronica onthield zich in afwachting
van de overwegingen van het vonnis
en de definitieve beslissing van
Brinkman van commentaar.
De Amerikaanse regering
heeft geëist dat Libanon de
vliegtuigkapers voor de rech
ter brengt.
PAGINA 3
Brinkman
George Bush.
DEN HAAG (ANP) - Prins Willem-Alexander heeft dinsdag op hel
vliegveld Lelystad met goed gevolg een proeve van vliegbekwaamheid
afgelegd en daarmee het vliegbewijs privé-vlieger tweede klasse behaald.
Dit heeft de Rijksvoorlichtingsdienst meegedeeld.
PRETORIA - „Het systeem van 'ge
scheiden ontwikkeling' (apartheid)
in zijn oorspronkelijke vorm heeft
conflicten tussen de verschillende
rassengroepen niet kunnen voorko
men, en zal in de directe toekomst tot
ernstige botsingen leiden". Aldus
luidt de eindconclusie van een onder
zoek door de Human Sciences Re
search Council (HSRC), een onder
zoeksraad die door de Zuidafrikaan-
se regering is aangesteld.
Hoewel het eindrapport van de HSRC
in het midden laat of alternatieven
van de apartheidspolitiek, zoals het
'one-man-one-vote-systeem', succes
voller zouden zijn geweest, blijkt uit
het onderzoek dat in ieder geval het
apartheidssysteem mislukt is. In
blanke Zuidafrikaanse politieke krin
gen wordt de eindconclusie van het
onderzoek gekarakteriseerd met 'so
ciale (lynamiet' en 'een boodschap
van hoop'.
Uit een enquête onder de blanke
bevolking die door de HSRC is gehou
den, blijkt dat 60 procent van de
blanken verwacht dat Zuid-Afrika
binnen twintig jaar volledig geïnte
greerd zal zijn. Slechts 4 procent wil
ook in de toekomst vasthouden aan
volledige apartheid.
De zwarte bevolking daarentegen
blijkt veel minder optimistisch te zijn
over de toekomst. Kritiek was er op
verschillende aspecten zoals het on
derwijssysteem, het juridische appa
raat en de werkloosheid di met name
op de zwarte bevolking wordt afge
wenteld.
De HSRC roept op tot een betere
verstandhouding tussen staat en
kerk, en dat moet vooral gelden voor
de relatie tussen de Zuidafrikaanse
Raad van Kerken en de regering.
Een van de belangrijkste conclusies
uit het onderzoek is, dat er wel
degelijk gemeenschappelijke ele
menten zijn die alle etnische groepen
in Zuid-Afrika binden.
Ongeveer 20.000 zwarte mijnwerkers
in Zuid-Afrika, die zondagavond aan
een wilde staking begonnen, zijn
dinsdag weer aan het werk gegaan
nadat hun werkgevers dreigden hen
te ontslaan.
Bij een aanslag in de zwarte voorstad
Thembisa, vlakbij Johannesburg, zijn
dinsdag twee kinderen om het leven
gekomen. Hun huis werd door onbe
kenden bestookt met een handgra
naat, aldus de politie.
Eerder op de dag vond de politie in
Kwazekele, een zwarte voorstad van
Port Elizabeth, het lijk van een dertig
jarige zwarte man.
Nederlandse academici zijn bezig een
actie op touw te zetten voor de
vrijlating van de 47-jarige antropo
loog-demograaf drs. Klaas de Jonge
die in Zuid-Afrika op grond van
sectie 29 van de Veiligheidswet
wordt vastgehouden.
Volgens de Zuidafrikaanse regering
heeft de Nederlander zich schuldig
gemaakt aan staatsondermijnende
actitiveiten.
Paus Johannes Paulus II eist
voor de christenen in Oost-
Europa volledige vrijheid van
geweten en godsdienst~.8
PAGINA 5
De Districts Gezondheids
dienst Zeeland wil in het na
jaar beginnen met fluorspoe-
len op de basisscholen.
PAGINA 9
En weer was er een Neder
lands feest in de Tour Feminin,
nu was de winst voor Petra de
Bruin
PAGINA 16
De eerste overwinning in de
Tour voor de Nederlanders is
binnen, Gerrit Solleveld won
de vierde etappe.
PAGINA 17
Rtv, kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Opinie: 4
Beurs en financiën: 7
Provincie: 9, 11, 13 en 15
Sport: 16 en 17
