INMIDDELS 30
PROJECTEN
WQJI9R
revolutie
in de
badkamer
hypotheken
PZC/ vrijdagkrant
vakantie
moes- fruittuin
van der weele
VRIJDAG 28 JUNI 1985
In het begin werden de
plannen van de Vereniging
Centraal Wonen door de
overheid en
woningbouwcorporaties nogal
wantrouwend bekeken. De
opzet: ieder gezin een eigen
woning en een aantal
gezamenlijke ruimtes voor
gemeenschappelijke
activiteiten zoals eten. hobby's
en tuinieren, wekte
wantrouwen. Je wist maar
nooit of het niet een
voorbijgaande modegril was,
en dan zat je over een paar jaar
met allerlei speciaal
ontworpen woningen die alleen
voor centraal wonen deugden.
Het rijk stelde dan ook de
voorwaarde dat de woningen
tot gewone woningen om te
bouwen moesten zijn.
Inmiddels is het vertrouwen
gegroeid. Centraal Wonen heeft
een plaats gekregen in de
woningbouw.
Het begon allemaal met een
Nijmeegse vrouw die in 1970 een
advertentie zette: ,,Wie
ontwerpt een wooneenheid met
een centrale keuken en een
eetzaal, een centrale wasserij,
een kindercrèche, een
studieruimte, gezamenlijk te
gebruiken logeerkamers en
daarboven of daaromheen eigen
kleine wooneenheden voor elk
gezin: een woonkamer, wat
slaapkamers, een piepklein
keukentje, een douche en een
toilet?"
Uit die advertentie is inmiddels
een landelijke vereniging
gegroeid die erin is geslaagd
dertig projecten te realiseren.
De keukens zijn niet altijd
piepklein, de samenstelling van
de gezamenlijke ruimtes
varieert en bij de een vind je wel
een gezamenlijke logeerkamer
en bij de ander niet. Maar de
projecten zijn er en er worden
nog eens 40 projecten
voorbereid. Overal zijn
wachtlijsten van toekomstige
bewoners. Het zijn vooral
dertigers met een meer dan
middelbare opleiding die zich
interesseren voor centraal
wonen, maar zij zijn echt niet de
enigen. De oudste bewoner van
'De Banier', een complex in het
centrum van Rotterdam, is
onlangs overleden. Zij was 84.
grijs
De architect van De Banier
moet een man met een grijze
blik op de wereld zijn geweest.
De gemeenschappelijke
voorziening zijn geen reclame
voor de nieuwe woonvorm. De
gangen en trappenhuizen die
het hele U-vormige gebouw met
elkaar verbinden, zijn van
somber onafgewerkt beton.
Langs de gemeenschappelijke
ruimtes liep oorspronkelijk een
Na de tóch weer natte juni
maand mag juli ons wat
meer zon geven, waarbij het
enkele nachten in de week wel
een beetje mag regenen... De
vrome wens van de tuinier,
want: overdag zon en 's nachts
regen is voor de tuin een zegen.
Groeizaam weertje noemen we
dat, en als 't zo valt is het
terdege te merken aan de ge
wassen! Die staan er fris groen
bij, wat zal veranderen wan
neer de zomer droog en warm
wordt. Dan wordt al het groen
'stoffig', maar de bloemen erbo
ven hebben het wel uitstekend
naar hun zin. Die bloeien dat
het een lieve lust is, waarbij u
echter niet moet verzuimen om
stelselmatig de uitgebloeide
bloemen weg te halen. Aan
zaadvorming hebt u niets, of
het moet om planten gaan
waarvan u die vruchten juist
wilt zien, omdat ze op hun
beurt weer kleur aan de najaar-
stuin geven, zoals de bessen en
de bottels aan de struiken en
bomen.
Bij de klim-, of liever: leirozen
èn die in de perken moeten de
uitgebloeide bloemen worden
weggeknipt. Doe dat vlak boven
een vijftallig blad, daar zitten de
sterkste 'ogen' waaruit de bloe
men moeten komen die u voor
een tweede keer in een seizoen
verrassen. Tenminste, bij de
doorbloeiende of remonterende
rozen is dat zo. De meeste bota
nische bloeien maar éénmaal, al
zijn er vele cultuurvariëteiten
die toch ook weer blijven door-
bloeien, terwijl de bottels zich al
kleuren.
Geef ze na die zomersnoei ook
mest, want die hebben ze nodig.
Houdt u aan de dosering op de
verpakking, want te veel
schaadt en te lang blijven mes
ten schaadt eveneens. De tak
ken blijven dan te lang in het
seizoen doorgroeien, 'rijpen on
voldoende af en zijn dan een
prooi voor de wintervorst.
Er zijn mensen die hun kamer
planten in de caravan meene
men op vakantie... Kunt u nie
mand vinden om voor ze te
hoger gelegen open gang. Dat
was geen idee van de bewoners,
maar een architectonische
poging om het onderlinge
contact te bevorderen.
„Dat werkte dus niet. De
gangen liepen pal boven het
aanrecht, zodat je het stof van
andermans schoenen in je eten
kreeg. Bovendien, alles wat in
de gemeenschappelijke ruimtes
werd besproken, kon je overal
verstaan. En dat is lastig; ook in
een Centraal Wonenproject Wil
een mens wel eens roddelen",
grinnikt René Krabbe, een van
de bewoners van de Banier. Hij
is actief in de Landelijke
Vereniging Centraal Wonen en
Een gemeenschappelijke tuin geeft kinderen ook de ruimte.
bezig met een boekje waarin alle
projecten worden
geïnventariseerd
Hij is ook niet erg gelukkig met
het grijze uiterlijk van de
gangen, maar: „Ik zie het niet
eens meer, het valt me eigenlijk
alleen op als ik bezoekers
rondleidt en het gebouw door
hun ogen bekijk". Dat de
bewoners het ook niet leuk
vinden, is overal in het gebouw
te merken. Her en der worden de
gemeenschappelij ka
huiskamers op eigen kosten
verbouwd en de open muur naar
de gang is bijna overal
dichtgemaakt. De kindercrèche
(die ook als feestzaal wordt
gebruikt) is voor duizenden
gulden geheel geluiddicht
gemaakt. Met overlast voor de
omwonenden was in het
oorspronkelijke ontwerp geen
rekening gehouden.
In de Banier wonen in het totaal
zo'n 100 mensen. De meeste van
de 30 Centraal Wonen-projecten
die op dit moment draaien, zijn
zo groot. René vindt dat
eigenlijk een bezwaar: „Binnen
zo'n project zitje in een cluster,
een groep mensen die samen
een bepaalde
gemeenschappelijke ruimte
hebben en meestal samen eten.
De filosofie is datje contact
hebt met iedereen in het
gebouw, maar in de praktijk zijn
er veel mensen met wie ik
misschien eens per jaar een
praatje maak. Ik ken iedereen
van naam en ik ben overal wel
eens binnengeweest, maar voor
echte contacten is 100 mensen
toch erg veel".
Centraal Wonen onderscheidt
zich duidelijk van het idee van
een woongroep. Belangrijk is
dat de bewoners een
zelfstandige woonruimte
hebben, hoewel ze wel allemaal
gewoond. Door de onderlinge
contacten en de hulp behouden
ze hun zelfstandigheid, terwijl
ze anders op een bejaardenhuis
aangewezen zouden zijn.
René Krabbe: „Ik woon samen
met mijn vriendin, Roos. Het
voordeel hier is, datje niet in
alle activiteiten op elkaar bent
aangewezen. Er zijn nog allerlei
anderé mensen in je leven. Met
de een kun je een boom over
politiek opzetten, met de
tweede kun je prima over sport
lid moeten worden van een
cluster. Die clusters kunnen
zelf bepalen wat ze gezamenlijk
willen doen. Dat kan variëren
van één keer in de week tot alle
dagen samen eten, van
kinderopvang tot allerlei
gezamenlijke activiteiten.
Maar juist de keuze van
mogelijkheden laat ruimte open
voor mensen die niet gewend
zijn om met anderen samen te
leven. Dat geldt bijvoorbeeld
voor de ouderen in de projecten
die vaak hun hele leven in een
gewone woning hebben
praten en met de derde ga je
hardlopen".
Een idee achter Centraal Wonen
is dat de gezamenlijke
activiteiten de emancipatie van
vrouwen bevorderen. Niet ieder
gezin hoeft voor zichzelf te
koken. Onderling kun je
gemakkelijk kinderopvang
regelen en meestal is er ook een
kinderdagverblijf in het
gebouw. Daardoor is
buitenshuis werken voor
vrouwen veel makkelijker te
regelen dan in een normaal
woonpatroon.
Centraal wonen eist wel een
sociale instelling. René: „Een
tijd lang kregen we van het
maatschappelijk werk mensen
toegewezen die heel eenzaam
waren. Maar wat dat betreft
hebben we onze les geleerd. Dat
ging helemaal mis. De
problemen werden alleen maar
groter. Iemand die eenzaam is,
wordt er hier met zijn neus op
gedrukt dat dat aan hemzelf
ligt, dat hij zich eigenlijk
afsluit voor de buitenwereld.
Als je nooit uit je woning komt,
krijg je hier ook geen
contacten".
René woont met zijn vriendin in
een driekamerwoning. De
clusterruimte, die op het
moment verbouwd wordt, is een
eindje lopen: „We moeten nu al
een paar weken zelf koken. Dat
is ook best gezellig, maar het
kost veel tijd. Nu merkje pas
wat de voordelen zijn". De
verbouwing wordt door de
cluster zelf betaald, net als het
onderhoud van de
gemeenschappelijke ruimten.
Er zijn ook een aantal ruimten
die door alle bewoners van het
gebouw worden gebruikt. In het
weekend is er een bar. Er is een
grote gezamelijke tuin. Het ziet
er gezellig uit, maar volgens
René wordt het terrein de
laatste tijd slecht onderhouden.
Hij heeft er wel vertrouwen in
dat het over een tijdje weer
beter gaat. Het enthousiasme
van de bewoners voor
gemeernschapelijke activiteiten
kent zijn pieken en dalen.
Centraal Wonenprojecten
lijken niet op elkaar. De meeste
projecten zijn nieuwbouw,
maar de laatste tijd worden
ook plannen gemaakt voor de
verbouw van oude panden.
Lang niet alle projecten zitten
in een groot gebouw. Er zijn
wijkjes met allemaal
eengezinswoningen, waarvan
er een als gemeenschappelijke
ruimte is ingericht. Soms is er
een gemeenschappelijke tuin,
zoals in Rotterdam, maar
elders heeft iedereen zijn eigen
stukje groen. Soms zijn de
woningen niet volledig
zelfstandig en moet
bijvoorbeeld de badkamer
worden gedeeld. Voorschrijven
hoe je centraal moet wonen,
doet de landelijke vereniging
niet. Er is ruimte voor ieders
ideeën. René: „Iedereen die aan
Centraal Wonen begint, moet
opnieuw het wiel uitvinden.
Want iedereen wil wat anders
en overal zijn de problemen om
je plannen te verwezenlijken,
verschillend".
RUNA HELLING A
vakantie voor
uw planten
Nog te weinig gebruikt men de compostbak om aan de grond
voedingsstoffen terug te geven, die de planten er uit hebben
gehaald.
zorgen tijdens uw wekenlange
verblijf in zonnige(r) oorden,
dan zijn er verschillende pot-
systemen in de handel die er
voor zorgen dat de in zo'n bij
zondere pot geplante kamerge
noot mondjesmaat water
krijgt. Informeer ernaar bij uw
bloemist, of tuincentrum. U
kunt ze ook allemaal in een teil
zetten, op een onderlaag van
natte dweilen met een water
laagje van ongeveer een centi
meter. Een hoog geplaatste em
mer water waaruit katoenen of
wollen draden tot in de pot
grond afhangen is een ander
systeem. Grote planten hebben
wel twee of drie van zulke
draden als 'navelstreng' nodig.
De draad mag onderweg niets
anders raken, anders geeft hij
daar zijn druppels af. Maak de
draden vóór het rangschikken
naar de rondom de emmer ge
plaatste planten eerst nat.
Ook als de goede buur of verre
vriend voor uw planten wil zor
gen kan het zijn, dat u deze
instructies moet geven omtrent
de hoeveelheid water en het
toedienen van mest. Want
bloeiende planten hebben al
gauw iedere week een portie in
het gietwater opgeloste kamer-
plantenmest nodig. Dit geldt
óók voor de bloembakken die
op uw balkon(rand) staan. Tij
dens warme zomerdagen moe
ten de planten daarin wel twee
keer per dag water krijgen. De
aarde mag in ieder geval niet
zodanig verdrogen dat er een
kier tusen de grond en de wand
van de bak ontstaat. Gaat u dan
gieten, dan loopt het water er
door de drainagegaten direct
uit. De planten in zulke droge
grond laten het dan wel afwe
ten.
Er zijn ook diverse kamerplan
ten die u zomers buiten kunt
zetten, zoals de meeste vetplan-
ten. Andere, die minder zonnig
willen staan, zoals de vinger-
plant, klimopsoorten, moeder
plantje, kamerden en dito linde,
clivia en aronskelk, graaft u op
een licht beschaduwde plaats in
de tuin. Laat de potrand iets
boven de grond uitsteken, dan
hebt u geen last van 'overworte-
len'. Overigens dienen de ka
merplanten buiten óók regelma
tig van mest te worden voorzien.
De julimaand is er om van uw
tuin te genieten. Neem er de tijd
voor, al blijft er het een en ander
te doen, zoals wieden en gras
maaien. Tussen jonge heide
struikjes strooit u een laagje
turfmolm. Tegen oorwormen
doet u een prop stro of hooi in
een bloempot die u onderstebo
ven tussen de planten (o.a. dah
lia's) zet. Op een stok. Elke
ochtend klopt u dan de oorwor
men uit het hooi en deponeert
die beesten bijvoorbeeld op de
composthoop.
Als de eerste bloemetjes van de
lavendel opengaan kunt u er
een aantal van de bloemsten
gels afsnijden en de bloemetjes
naait u dan in een linnen zakje.
Een heerlijke geur verspreidt
zich tussen uw linnengoed, als u
't zakje daar neerlegt.
Voor bloei in de winter - als die
zacht is - kunt u nu violen in een
bak zaaien, om ze later uit te
planten. En verder kunt u de
hagen snoeien evenals de hulst
boompjes.
Er komt steeds meer te oogsten
op uw bedden in de gebruik
stuin voorhanden. Soms denkt
u: waar laat ik het... Maar toch
gaat u onverdroten verder met
het zaaien van o.a. sla en zomer-
worteltjes en het leggen van
slaboontjes als daar plekken
voor vrijkomen (tot half juli).
Aardbeien kunt u nu planten
tot half augustus. Neem daar de
planten voor die door de NAKB
zijn gekeurd, want die zijn ge
zond en leveren veel vruchten.
U gaat door met het snoeien en
toppen van de tomaten en de
druif wordt gekrent als dat
nodig is. Er zijn namelijk ook
zogenaamde zelfkrentende ras
sen.
In juni/juli doet zich de zoge
naamde juni-val voor bij vrucht
bomen. Eronder liggen dan alle
maal kleine vruchten. Het is een
natuurlijke wijze van vrucht-
dunning. Pruimen zult u een
handje moeten helpen, anders
hebt u kans dat er vele niet eens
rijp worden. Afgevallen vruch
ten moet u altijd snel opruimen.
Van de 'valappels' kunt u moes
maken. Let eens op of er vele
zijn aangetast door de fruitmot
of de zaagwesp-larve. Zo ja, dan
dient u komend seizoen tegen
die beesten maatregelen te ne
men.
Zit u inderdaad met de vraag,
'waar laat ik al die boontjes, die
vruchten en weet ik veel?', dan
is de aanschaf van een diep-
vrieskist wellicht de oplossing.
Vroeger werd er geweckt en
daarvóór ingemaakt, maar nu
wordt het spul diepgevroren. Ga
volgens het bijgeleverde boekje
te werk en u kunt tot hartje
winter van produkten uit uw
eigen tuin genieten!
Voor de inrichting van de
badruimte worden onop
houdelijk nieuwe mogelijkhe
den bedacht en op de markt
gebracht. De badkamer blijkt
bij veel mensen die hun huis
opknappen en moderniseren,
bovenaan op het prioriteiten
lijstje te staan.
De keuze van nieuwe inte
rieurmaterialen, accessoires,
tegels, verlichting enz. kan
soms moeilijk zijn, omdat er
zo'n overweldigend aanbod is,
ook aan steeds weer nieuwe
produkten.
Het is verstandig om, voordat
een badkamer-renovatieplan
wordt aangepakt, een inten
sieve oriëntatietoer te maken.
Gespecialiseerde sanitairza-
ken hebben in het algemeen
de grootste keus. Ook een kijk
je in de showrooms van groot
handelaren kan de moeite lo
nen. Daar wordt weliswaar
niet aan de consument ver
kocht, maar er is wel voorlich
ting te krijgen en je kunt er
vragen waar de produkten te
koop zijn.
Enkele nieuwe dingen die we
onlangs signaleerden stippen
we hier even aan. De douche
cabine ombouwen tot een
stoombad is mogelijk door
een stoomgenerator (niet gro
ter dan een elektrisch kachel
tje) te monteren. De cabine
moet aan de bovenkant afge
sloten worden; daarvoor
wordt een zogenaamd koppel
dak van transparante kun
stof bijgeleverd, die op bi,
alle douchecabines past.
duur en warmte van
stoombad kunnen naar wi
geregeld worden.
Een „Romeins stoombad"?
een kwartiertje, bij 40 tot
graden kan een nieuw alter
tief voor de sauna vormen
is een noviteit van de Dui
fabrikant Hoesch.
Dan brengt Schock een
kamer-meubelsysteem dat
losse elementen bestaat
men naar eigen idee kan
menvoegen tot een interie
Flexibiliteit in de inrichti
dus.
Doorzichtige buisprofie
van kunststof, die door bij
horende hoekverbinding
naar eigen idee zowel horia
taal als verticaal gekopp
kunnen worden, vormen
basis van een nieuw acces:
re-systeem. De profielen ki
nen dienen als handdoeken
enz. Er kunnen doorzicht
zeepbakjes, bekerhouders e
aan vastgeklikt worden.
Duscholux heeft een douc
scheidingswand bedacht
voorzien is van en draaide
iets geheel nieuws. De glas
nelen (naar wens met een:
bedachte decoratie leverba
zijn gevat in fraaie aluminiu
profielen, of in hardhout,
deur is, afhankelijk van
situatie, links of rechts dr:
end te koop.
makelaardij in hypotheken J
Naast een objectief en onafhankelijk advies kunt u
bij ons kiezen uit offerten van alle mogelijke
geldgevers (50 a 100). Als gevolg van volume een
zeer gunstige rente: rente-indicatie: 5 jr. vast 7,2
7 jr. vast 7,4 10 jr. vast 7,8 15 jr. vast 8,0
Bel naar ons kantoor voor een hypotheek „op
maat".
Vlissingen, Badhuisstraat 31-33-35, tel. 01184-13920*.
AMERSFOORT In navolging van de banken die de afgelopen we
hun rentetarieven hebben verlaagd, zijn thans ook de laatkome
hiertoe overgegaan.
Verwacht wordt dat voorlopig de rente zich op dit niveau k
handhaven.
Hypotheekrente
per
beta- rente-
lings- vast
af
sluit- met gem
rentepercentages
zonder gem -
25 juni 1985
wijze
gedu
provi
garantie
garantie
rende
sie in
opgave
werke
opgave
werk
bank
lijk
bank
lijk
ANNUÏTEITENHYPOTHEKEN
A.B.N.
M'A
variabel
1,5
7,4
7,82
7.6
8
M/A
1 jr
'1,5
7.5
7,93
7,7
M/A
3 jr
1,5
7,8
8,25
8,0
8
M/A
5 jr
1,5
8,0
8,47
8.2
8
plushypotheek
M/A
7 jr
1,5
8,2
8,69
8,4
e
Amrobank
M/A
variabel
1,5
7,4
7,82
7,6
8
M/A
2 jr
1,5
7,7
8,15
7,9
8
M/A
5 jr
1,5
8,0
8,47
8,2
8
M'A
7 jr
1,5
8,2
8,69
8,4
8
Avista bank
MA
variabel
1,5
7,4
7,82
7,6 A
1
M'A
1 jr
1,5
7.5
7,93
7,7
MA
2 jr
1,5
7,7
8,15
7,9
8
MA
3 jr
1,5
7,8
8,25
8,0
8
MA
5 jr
1,5
8,0
8,47
8,2
8
Bouwfonds
MA
variabel
1,5
7,6
8,04'
7,6
8
Nederlandse
MA
5 jr
1,5
7,9
8,45
8.1
8
Gemeenten
MA
renterust
1,5
8,0
8,57
8,2
8
MA
10 jr
1,5
8,2
8,79
8,4
M'A
30 jr
1,5
8,4
9,01
8.6
Centrale
MA
2 jr
1
7,3
7,66
7,5
Volksbank
MA
5 jr
1
7,7
8,09
7,9
8
Direktbank/
MA
1 jr
1
7,4
7,77
7,6
7
NCB-bank
MA
3 jr
1
7,7
8,09
7,9
8
MA
5 jr
1
7,8
8,20
8.0
3
Grenswissel-
MA
1 jr
1
7.4
7,77
7,6
kantoren/CDK
MA
5 jr
1
7.8
8,20
8,0
HJ A
1 jr
1
7,6
7,85
7,8
8
HJ A
5 jr
1
8,0
8,27
8,2
Van Lanschob
MV
variabel
1,5
7,1
7,66
7,5
j
Woonfonds Holland*
M/V
variabel
1,5
-
-
7,1
(opstart)
MV
1 jr
1,5
7,3
7,88
7,5
8
MV
2 jr
1,5
7,5
8,10
7,7
MV
5 jr
1,5
7,8
8,43
8,0
8
(comfort)
MV
max. 10 jr
1,5
8.1
8,76
8,3
Nederlandse
MA
1 jr
1,5
7.4
7,82
7,6
Middenstands
M'A
3 jr
1.5
7,8
8,25
8,0
8
Bank
M'A
5 jr
1,5
8,0
8,47
8,2
8
Keuzehypotheek
MA
7 jr
1,5
8,2
8,69
8,4
Postgiro en Rijks
M'A
2 jr
1
7,4
7,77
7,6
postspaarbank
MA
5 jr
1
7,8
8,20
8,0
MA
7 jr
1
8,0
8,41
8,2
8
Rabobank
MA
variabel
1,25
7,4
7,80
7,6
(adviesrente)
MA
3 jr
1,25
7.7
8,12
7.9
MA
5 jr
1,25
7,9
8,34
8,1
MA
stabiel
1,25
8,1
8,55
8,3
HJ A
variabel
1,25
7,6
7,88
7,8
HJ/A
3 jr
1,25
7.9
8,20
8,1
HJ'A
5 jr
1,25
8,1
8,40
8,3
HJ/A
stabiel
1,25
8,3
8,61
8,5
Rabo
MA
3 jr
1,5
7,7
8,15
7,9
Hypotheekbank
MA
5 jr
1,5
7,9
8,36
8,1
HJ'A
3 jr
1.5
7,9
8,22
8,1
HJ A
5 jr
1,5
8,1
8,43
8.3
Verenigde
M'A
xh jr
1
7.6
7,98
7.8
Spaarbank
MA
3 jr
1
7,6
7,98
7.8
MA
5 jr
1
7,8
8,20
8,0
MA
ideaal-
rente
1
7,7
8,09
7,9
Westl. Utr. (stand.)
MV
2 jr
1,5
7,7
8,32
7,9
(stand.)
MV
5 t/m 9 jr
1,5
8,2
8,87
8,4
(stand.)
MV
10 t/m 15 jr
1,5
8,4
9,09
8,6
(no-risk)
MV
5 jr
1,5
op aanvraag
op aanvrs
lage lasten
MV
7 jr.
1,5
-
-
8.6
interim
M'V
1 jr
1,5
7.6
8,21
7,6
2e kwartaal 1985
budget
KW/A
variabel
1,5
8,3
8,74
8,3
LEVENHYPOTHEKEN
Centraal Beheer
MA
5/10/15/20 jr
8,0
8,30
8,0
Levensverzekeringen KW'A
5/10 jr
8,1
aangesl. bij N.V.L.
MA
5/10 jr
8,0
8,30
8,0
Van LanschobWoonfonds Holland met gemeentegarantie Woonfonds Ho..
zonder gemeentegarantie Van Lanschot
MA maandbetaling achteraf HJ A halfi aarbetaling achteraf
M'V maandbetaling vooraf KW/A kwartaalbetaling achteraf
Bron: 'Vereniging Eigen Huis' te Amersfoort
