STRESS psychiater vliegende keep van de alarmcentrale HORIZONTAAI VERTICAAL OPLOSSING lil primeur vlees van scharrelvarkens PZC/ vrijdagkrant buitenland aandacht B s Q voorwaarden VRIJDAG 21 JUNI 1985 Voor de ANWB-alarmcentrale breekt het hoogseizoen weer aan. Ook deze zomer raken waarschijnlijk meer dan duizend toeristen in het buitenland in de ellende. Maar het zijn niet alleen versufte automobilisten die hun auto tegen een Spaanse vangrail parkeren of ongeoefende lieden die zonodig een berg willen beklimmen, die de ANWB te hulp schiet. Sinds enkele jaren behoren daartoe ook vakantiegangers met psychische problemen. Zij worden opgehaald door de Bergenaar Lucas Jansen, waarschijnlijk Nederlands enige psychiater in de lucht. Regelmatig vliegt Lucas Jansen (34) erop uit om vanuit het buitenland toeristen, die geestelijk in de knoop zijn geraakt, weer naar ons land te begeleiden. Het betreft altijd de 'zware' gevallen; een man die in Tel Aviv naakt over straat loopt en naar VW-kevertjes fluit of een vrouw die in de bergen rond het Gardameer telefoonkabels probeert door te knippen om zodoende de wereld van de ondergang te redden. De jonge psychiater - hij heeft een vaste baan in het psychiatrisch ziekenhuis Vrederust in Bergen op Zoom - vindt het onderhand de normaalste zaak van de wereld dat hij 's ochtends op zijn werk wordt opgebeld en 's avonds in Bulgarije een patiënt tot kalmte probeert te brengen. „Maar het gaat natuurijk niet om grote groepen mensen, het is slechts een paar procent van de toeristen die worden gerepatrieerd worden. De mensen van de alarmcentrale - waar ook artsen zitten - handelen de meeste gevallen zelf af. Wanneer ze mij inschakelen, zijn het echte noodgevallen die deskundige begeleiding vereisen. Een echtpaar met huwelijkssores in Fuengirola kan best zelfstandig naar huis". Voordat Jansen z'n tickets afhaalt en op pad gaat, neemt hij altijd eerst telefonisch contact op met zijn nieuwe patiënt in den vreemde, de familie en z'n arts. „Zo'n patiënt moet weten met wie hij te maken krijgt. Als er plotseling een onbekende voor hem opdaagt, kan dat heel vervelend zijn. Ik vertel hem precies wat de bedoeling is. Bovendien moet ik vooraf zoveel mogelijk informatie over hem hebben, zodat ook ik weet wat me te wachten staat". „Soms zijn het mensen die ook in Nederland al problemen hadden. Een reis naar het buitenland kan voor bepaalde patiënten verkeerd uitwerken. Dokters zeggen wel eens 'een vakantie zal je goed doen', maar dat kan averechts uitvallen. Iemand die overspannen is, is meestal gebaat bij rust in zijn eigen, vertrouwde omgeving". „Een wildvreemd land en een andere taal kan mensen in verwarring brengen. Waarmee ik niet wil zeggen dat psychiatrische patiënten absoluut niet met vakantie zouden mogen; sommigen knappen er wel van op. Zo ken ik iemand met een sterk angstsyndroom. Hij denkt dat die angsten veroorzaakt worden door de stad. Het Franse De consument hoeft als hij dat graag wil vanaf half juli geen varkensvlees meer te eten dat van de bio-industrie afkomstig is. Er komt volgende maand vlees van 'scharrelvar kens' op de markt met een speciaal keurmerk. Het initia tief daartoe werd genomen door de Stichting 'Lekker Dier' in Utrecht. Het scharrelvlees zal wel wat duurder zijn (circa 50 cent per kilogram) dan het varkensvlees dat nu wordt aangeboden, maar is volgens woordvoerder Wim de Kok van 'Lekker Dier' aanzien lijk gezonder. Vooral echter geldt dat het vlees een produkt is van een 'diervriendelijke' en 'milieuvriendelijke' fokwijze. De 'mishandeling' van de beesten zoals in de' bio-industrie wordt verboden. „Er betaat al jarenlang behoefte aan vleesprodukten, die niet af komstig zijn uit de bio-indus- de indruk dat er in de toekomst vaker een beroep op hem zal worden gedaan. „Vroeger zag men de noodzaak nog niet zo in, werden patiënten aan hun lot overgelaten of veel te lang in een vreemde omgeving door buitenlandse artsen behandeld, met alle risico's vandien. Nu begrijpt men dat professionele begeleiding noodzakelijk is en dat patiënten er het meest bij gebaat zijn als ze zo snel mogelijk weer terug in Nederland zijn". JOHN BAS platteland kan voor hem heel goed zijn". Nogal wat mensen denken dat Lucas Jansen er met een injectiespuit en een dwangbuis in zijn reiskoffertje op uittrekt. Dat werkt lekker snel en jaagt het ziekenfonds of de particuliere verzekeraars niet zo op kosten. Maar dat zijn wel de laatste middelen die de vliegende psychiater zou willen hanteren. „Platspuiten en op een brancard vastbinden, wil ik zeker niet. Dat is onmenselijk, de slechtste en meest onbevredigende manier die er is. Het kan zijn datje wat kalmerends geeft, maar ik wil altijd een vertrouwensrelatie met een patiënt opbouwen". „Er zat eens een man in Spanje die niet meer naar huis wilde. Er was al wekenlang een telefonisch contact, maar hij vond dat z'n vakantie nog niet lang genoeg had geduurd. Uiteindelijk ben ik maar naar Alicante gegaan en binnen tien minuten was hij bereid mee terug te vliegen". Zo vlotjes verloopt het echter lang niet altijd. Jansen herinnert zich een meisje dat zich door de duivel bezeten waande en in een Italiaans hotel het kreng met haar zusje probeerde uit te drijven. Of de man die in Wenen om de kleinste dingen stampij veroorzaakte en een gevaar was voor z'n omgeving. In het laatste geval vloog de psychiater er met een Beachcraft heen, een klein ambulance-vliegtuig. De amokmakende Hollander met een chartervlucht vol opgelaten toeristen over laten komen, zou te link geworden zijn. „We brachten die man in een ziekenwagen naar het vliegveld. Maar plotseling viel zijn stoel om. De bestuurder raakte in paniek en zette hem pardoes uit de wagen. Gelukkig bleef die patiënt staan. Het lijkt een beetje slordig als ik naar Nederland moet bellen en zeggen dat ik in Wenen een patiënt ben verloren". Om al zijn aandacht op zijn de patiënten te kunnen richten, neemt de Bergse zenuwarts altijd een B-verpleegkundige mee. Bij deze repatriëringsvluchten komen nogal wat formaliteiten kijken. Er is bijvoorbeeld uitgebreid overleg met de verzekeraars nodig, de douane en de vliegmaatschappijen. „Het is handig als iemand anders wat dingen kan regelen. Wanneer er op een vliegveld problemen met de paspoorten zijn, is het vervelend als je achter een patiënt aanmoet, die over de transportband probeert te rennen. Dit soort patiënten heeft elke seconde aandacht nodig, je weet nooit wat er kan gebeuren". „Ik zat ooit in een bus in Zagreb met een jongen die opstandig werd van autoriteiten. Toevallig kwam er een stel militairen naast ons staan. Paniek, natuurlijk. Ik zeg tegen die patiënt, kijk jij maar lekker naar buiten, dan hou ik die gasten wel koest. Dat werkte", zegt een lachende Lucas Jansen die ondanks zijn ernstige beroep de humor van bepaalde situaties nog wel kan inzien. De Bergse psychiater heeft na vijfjaar ervaring op dit terrein Het milde winterweer van begin juni is niet bevorder lijk geweest voor de aanvoer van jonge zomergroente en vers fruit. Maar de natuur herstelt zich snel en haalt de schade wel weer in. Of om met die nimmer pessimistische boer uit het Westvlaamse Damme te spre ken: „Het is nooit slecht geble ven". Hij zei het precies een week geleden, vrolijk lachend terwijl de regen met bakken uit de lucht kwam en het kwik niet hoger wist te stijgen dan zo'n dertien graden. Dat was 's mor gens en inderdaad kwam 's middags de zon door. Een mens is dan weer gauw met de om standigheden verzoend, zeker als bij de groenteman de verse aardbeien je toelachen. Jonge groenten en het eerste verse fruit van de koude grond zijn zo puur natuur dat je er eigenlijk niets gecompliceerds mee moet doen. Zo eenvoudig mogelijk op tafel brengen, dat is het beste. Aardbeien met wat poedersuiker en slagroom. Sim peler kan het niet. De beide variaties die hier volgen vergen wat meer ingrediënten, maar doen aan de smaak van de aard beien niets af. De groenten, worteltjes, spercie- boontjes en tuinboontjes, wor den met hetzelfde respect be handeld. We geven er een 'entre- cote nature' bij die maar net even de pan heeft gezien. Nico Ladenis, een chef van Griekse afkomst die in Londen grote furore maakt, bakt zijn entreco- tes niet langer dan een paar minuten. Gasten die hun vlees goed doorgebakken willen zien, wijst hij onverbiddelijk de deur. Goed, we houden het dus een voudig. Entrecote nature met jonge groenten Ingrediënten: 4 entrecotes van zo'n anderhalf a twee centime ter dik, anderhalve kilo tuinbo nen, 1 pond sfcierciebonen, 1 pond worteltjes, scheutje melk, wat bonekruid, 1 theelepel sui ker, 1 eidooier, wat peterselie, een halve dl room, twee plakjes mager gerookt spek, verse boe- renboter, zout. Bereiding: Dop de tuinbonen, schrap de worteltjes en maak de sperciebonen schoon. Kook de worteltjes en de boontjes apart in wat water met zout in zo'n vijftien a twintig minuten net gaar. Bak tegelijkertijd de plak jes rookspek in de koekepan en doe dan spek en het uitgebak ken vet in een vuurvaste scho tel, doe er het bonekruid bij en de tuinboontjes e giet er een halve centimeter melk bij. Voeg wat zout toe en breng de melk aan de kook. Draai vervolgens het vuur laag en laat de tuin boontjes met de deksel op de schaal zachtjes sudderen, na er nog een theelepeltjes suiker bij te hebben gedaan. Klop intussen de eierdooier en de room luchtig op. Na tien minuten zijn de tuinboontjes vrijwel gaar. Nu moet de pan van het vuur en wordt onder voortdurend roeren het ei-room mengsel toegevoegd. Vervol gens op een heel laag vuurtje de saus mag niet koken de zaak een paar minuten laten smoren. In die tijd kan de entre cote worden klaargemaakt: laat wat boter in de pan bruin wor den en bak het vlees in enkele minuten aan beide zijden bruin. Serveer met de worteltjes, be strooid met peterselie, en de boontjes en geef beide groenten nog een flinke klont boter toe. Zet daarnaast de tuinboontjes op tafel. Aardbeien met rumzabaglione Ingrediënten: 2 doosjes aard beien, een halve dl donkere rum, 55 gram poedersuiker, zes eier dooiers, 5 eetlepels droge, witte wijn. Bereiding: Maak de aardbeien schoon en snij ze in vieren. Vermeng de aardbeien met een eetlepel van de suiker en een eetlepel van de rum en zet ze een uurtje in de koelkast. Doe de aardbeien daarna in glazen. Klop de eierdooiers met de rest van de suiker op in een vuurvast schaaltje tot het mengsel een lichte kleur heeft en wat is inge dikt. Breng water aan de kook in een pan waarin het schaaltje past en zet het schaaltje erin. Blijf een paar minuten kloppen en schenk dan wijn en overgeble ven rum erbij onder voortdu rend kloppen. Het beste is een electrische mixer te gebruken op de hoogste snelheid. Na een minuut of tien zal het mengsel dik en romig zijn geworden en kan de schaal uit de pan met water worden genomen. Blijf nog een minuutje kloppen en schep dan de zabaglione over de aardbeien. In plaats van rum is het mogelijk aardbeienlikeur of frambozenbrandewijn te gebrui ken. Aardbeien-Y oghurtijs Ingrediënten: Anderhalf doosje aardbeien, 300 gram suiker, 2 dl water, 1 eiwit, 1 citroen en twee tot drie dl yoghurt. Bereiding: Maak de aardbeien schoon en pureer ze in de meng beker. Wrijf ze vervolgens door een zeef, zodat er een dik aard- beiensap overblijft. Kook de sui ker op in het water en voeg die suikerstroop toe aan het aard- beiensap. Laat dit mengsel in de koelkast afkoelen. Doe vervol gens het citroensap erbij en voeg ook de yoghurt toe. Roer alles goed door elkaar en zet het mengsel in platte schalen of cakeblikken in de vriezer. Klop het eiwit op met wat suiker en doe dat bij het vruchten-yog hurtmengsel zodra dit wat opge steven is. Meng het voorzichtig door elkaar. Met een ijs- of sor betmachientje is de werkwijze hetzelfde. In dit laatste geval kun je de hoeveelheid yoghurt variëren. Je vult het vruchtenmengsel net zolang aan met yoghurt tot de mengbeker van de ijsmachine tot het streepje dat het maxi mum aangeeft, is gevuld. Het is vaak een beetje uitkienen en op de eigen smaak afgaan. Bij de hierboven aangegeven hoeveel heden is de yoghurtsmaak nau welijks herkenbaar, maar is er voldoende zurigheid aanwezig om het ijs een heerlijke frisheid te geven, waarbij de aardbeiens- maak volledig tot haar recht komt. RIEN VAN REEMS 1 plotselinge en algemene angst; 5 vaartuig; 9 steensoort; 1 muzieknoot; 13 op die plaats; 14 treksluiting; 15 voorzets! 17 aan boord (afk.); 19 voorzetsel; 21 stad in België; I scheepsvloer; 26 koers, richting; 29 delfstof; 30 onsierlijk vi vorm; 32 schaakfiguur; 33 gesloten; 34 onder andere (afk.);i hoewel, ofschoon; 37 bijbelse naam; 38 tegenover (afk.); waterkering; 41 bijstand; 43 muzieknoot; 44 onvergelijkeljjl 46 vergelding; 48 bewaarplaats voor vis; 50 zeer; 51 gepan: serde gevechtswagen; 54 geestelijke; 56 Argentijnse mum 59 landbouwwerktuig; 60 roede; 62 vod; 64 voegwoord; i toiletartikel; 67 muzieknoot; 69 voorzetsel; 70 gewricht; i Arabisch opperhoofd; 73 kleur; 76 gebied, streek; 77 pi verschenen; 79 biljartstok; 80 kleurling; 81 Amsterdams pt (afk.); 83 symbool van selenium; 84 file; 85 opgeld boveni parikoers; 87 moesplant; 88 bolgewas; 90 dikste been in d benedenarm; 92 vreemde taal; 93 onderricht. 1 snelle draai op één voet; 2 deel van de dag (afk gelijkmatig, effen; 4 schaaldier; 5 vrouwelijk dier; 6 roofdiei 7 deel v.h. bovenbeen; 8 inwoners van zekere Europes hoofdstad; 10 paardeslee; 11 titel (afk.); 16 hoofddeel v.i toneelstuk; 18 reclame licht; 20 wisseling; 22 Zweedse mum 23 loofboom; 24 inhoudsmaat (afk.); 25 lengtemaat (afk Z voorzetsel; 28 stad in Rusland; 30 siervogel; 31 slaginstn ment; 34 bijbeldeel (afk.); 36 laatstleden (afk.); 39 soortelij gewicht (afk.); 40 onbarmhartig; 41 vorm van neerslag; paardekracht (afk.); 45 elektrisch geladen atoom; 47 wooi schip; 49 vlaktemaat; 51 beroep; 52 trompetvogel; 5 gewicht (afk.); 54 droesem; 55 dwang der omstandighedet 56 per procuratie (afk.); 57 rivier in Frankrijk; 58 ondi elkaar; 61 voltooid; 63 lengtemaat (afk.); 66 insect; 68 groo rond zitkussen; 70 schouwburgrang; 72 symbool van ruthe nium; 74 maangestalte (afk.); 75 tegenwoordig; 76 persoot lijk vnw.; 78 voertuig; 80 kattekruid; 82 biersoort; 83 tralii 86 oosterlengte (afk.); 87 schaakafkorting; 89 uitroep vai blijdschap; 91 vogelprodukt. Welke 2 sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes: 8 16, 18,13, 73, 85, 5, 47, 60, 3 en 68, 20,15, 91, 66, 9, 71,51, 52,8' Voor de wekelijkse Vrijdagpuzzel stelt de PZC ditmaal d volgende prijzen beschikbaar: 3 exemplaren van het prachtboek 'De Zeeuws-Vlaams kustvlakte' (uitgave Den Boer/Lannooy), winkelwaard 49,50. Schrijf uitsluitend de twee sleutelwoorden op een briefkaa: en zorg ervoor dat uw oplossing uiterlijk woensdagmorge in het bezit is van: Puzzelredactie PZC-Vrijdagkrant, Postbus 466, 4380 AL Vlissingen. Vermeld uw naam, adres en woonplaats De oplossing en de namen van de prijswinnaars vindt u ind PZC-Vrijdagkrant van volgende week. VRIJDAG 14 JUNI öéts c 'g 2 o g-B „t C Q, O u CO E- =2 Sm rt <D O ■O C O a v a fc 2 >S O r! C H bOS O "ij 23 8 s "iïfl D sa :d? U N 0> CS CB O c 00 "S3 O tO 03 S"! fl> £0 1-i r CÖ <u in vi al1' N T3 13 ca hSA O O -tb - lO CD Horizontaal: 1 brug; 4 lastertaal; ooi; 14 marmer; 15 tube; 16 te; 17 re; 1 Man; 20 bek; 21 auto; 23 lover; 26 L.K 27 ra; 29 welp; 31 regel; 32 bat; 34 emi 36 rek; 37 Mr.; 38 ineen; 40 pijp; 4 reces; 44 eten; 45 zeker; 47 los; 48 sai 49 wet; 50 top; 53 jl.; 54 big; 55 bof; 5 me; 58 pen; 60 dor; 61 dam; 62 eik; 8 nooit; 66 halo; 67 egaal; 69 sen; koren; 71 e.o.; 72 m.a.w.; 74 rage; i mis; 77 gevel; 79 rauw; 81 St.; 82 R.P 84 rebab; 86 trijp; 87 oom; 89 kam; 3 ik; 92 ka; 93 olijk; 95 genoeg; 97 zin; 91 fotogeniek; 99 eelt. Verticaal: 1 boterbiesje; 2 roe; 3 ui:! la; 5 arm; 6 smal; 7 tenor; 8 er; 9 T.T, 10 a.u.b.; 11 Abel; 12 lekkers; meteen; 17 ruw; 19 leger; 22 olm; 2 ver; 25 rekel; 28 aantal; 30 pipet; teer; 35 rijk; 37 mes; 39 en; 41 pet; 4 col; 45 zegen; 46 robot; 49 wip; 51 P<" 52 demonstrant; 56 Maleis; 57 via; S N.O.S.; 60 dinar; 61 darm; 62 ego;( kamer; 65 oer; 66 ho; 67 eerroof; f lavet; 70 keurig; 73 web; 75 gat; 1! laken; 80 wijk; 83 polo; 85 bani; f mijt; 90 moe; 92 kil; 94 K.O.; 95 ge; 98 e.k.; 97 ze. trie", zegt De Kok. „Een paar jaar geleden heeft het Produkt- schap voor Vee en Vlees samen met het ministerie van land bouw geprobeerd een garanties tempel voor 'scharrelvlees' te creëren, maar die aanzet stuitte op veel kritiek. Het produkt- schap was te veel van de belan gen van de producent en te weinig van de vraag van de consument uitgegaan". Na deze mislukking besloten consumentenorganisaties, de dierenbescherming, milieu-or ganisaties en een slagersvereni ging van scharrelvarkens zelf aan een regeling te gaan werken. „Wij hebben het welzijn van de dieren en het behoud van het natuurlijk milieu als invals hoek genomen. Daarvan uit gaande is een compromis met de prijsstelling gezocht. We ge loven dat het diervriendelijk en toch betaalbaar fokken op deze wijze haalbaar is". De initiatiefnemers willen dat ook het scharrelvarken straks onder de landbouwkwaliteits- wet komt te vallen, zoals op dit ogenblik de scharrelkip. Een half jaar proefdraaien met de regeling onder toezicht van een interimcommissie uit het consu- mentenoverleg moet het minis terie van het nut en de nood zaak overtuigen. Ook zal in die periode ervaring worden opge gaan met de controle. „Die moet waterdicht zijn", meent Wim de Kok. Hij wijst erop dat er in het verleden ook wel 'scharrel vlees' werd aangeboden, maar dat niemand precies wist wat daaronder moest worden ver staan. De nieuwe regeling bindt boeren en slagers aan duidelij ke voorwaarden. Zo moet een scharrelvarken in een strohok worden groot gebracht, waar bij het dier vanaf drie maanden bovendien een uitloop naar een wroetweide wordt verschaft. Op de dieren mogen geen licha melijke ingrepen worden toege past. Zij behouden staart, zaad ballen en hoektanden. In de bio-industrie worden deze ver wijderd. De groei van de varkens mag voorts niet worden bevorderd door hen anti-biotica, koper en andere kunstmatige middelen toe te dienen. Wim de Kok:, „Omdat aan varkens in de bio- industrie bijna alleen maar meel wordt gevoerd, waarin kopersul faat zit, komt er jaarlijks zes honderdduizend kilo koper in het milieu". Een meer gevarieerde voeding van de varkens is een volgende eis. „Varkens willen van nature wroeten", zegt De Kok. „Ze kun nen uren op iets kauwen. Om die reden moeten ze ook deels ruwvoer hebben, zoals bieten, hooi, veldbonen en mais. Daar raken ze verzadigd door en hoe ven zich niet zoals in de bio- industrie te vervelen. Het staartbijten tot zelfs kannibalis me toe blijft dan achterwege". De perikelen rond het inspuiten van kalveren met groeihormo nen hebben volgens 'Lekker Dier' bewezen dat de consu ment het 'gerommel met medi camenten' meer dan zat is. Het toedienen van anti-biotica heeft bovendien als nadeel dat de beesten stees resistenter wor den. Wat tot gevolg heeft dat er nieuwe, sterkere medicijnen moeten worden ontwikkeld om ziekten te bestrijden. Op de vraag of de consument het duurdere vlees ook zal wil len kopen, herinnert De Kok aan eert enquête van het Pro- duktschap voor Vee en Vlees. Daaruit bleek dat ongeveer de helft van de vleesetende consu menten wel iets voelde voor scharrelvlees. Van die groep was zeventig procent bereid één tot anderhalve gulden per pond méér te betalen. „Een markt is er dus zeker voor", meent hij. Vanaf half juli kunnen geïnte resseerde boeren en slagers zich bij de interimcommissie Utrecht (Slachtstraat 30) 4 melden. De bedrijven wol dan gekeurd en er zal begf ding mogelijk zijn. In slag winkels kan dan bekend wol gemaakt dat zij tot de rege. zijn toegetreden. Wim de K „Consumenten kunnen dat ons verifiëren". Sceptische veehouders kur: volgens de stichting misscï over de streep worden get ken door kennis te nemen het proefschrift van de Utre) se zoötechnicus W. Ruiterka) Deze promoveerde deze nu op een vergelijkend onden van drie stalsystemen kwam daarbij tot de concll dat strohokken tot minder duktieverlies leiden dan thans in gebruik zijnde roos vloeren in de bio-industrie. LOUIS ENGEUt

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1985 | | pagina 42