II
bijzondere
betaling
PZC/ week-in
29
RSV
curaqao
oplichting
willem j. van dam
1!
p; -IRDAG 15 JUNI 1985
*1
e heren hebben elkaar al vaker
getroffen; in de directievertrekken van
koninklijke Maatschappij De Schelde
pissingen, op het hoofdkantoor van het
Schelde-Verolme-concern, of -
nter nog - voor de parlementaire
uêtecommissie die een onderzoek
elde naar de ondergang van RSV.
Jlfabetische volgorde: W. Bos (voormalig
cteur personeelszaken bij RSV), H.
iank (FNV-districtsbestuurder), M.A.
jen (vakbondscoördinator voor het
V-concem), D. Rijkse (bondsbestuurder
de Industriebond FNV), drs J. van Rijn
van de raad van bestuur van RSV), J.A.
it (oud-groepsdirecteur van de KMS) en
Stikker (ex-voorzitter van de raad van
tuur van RSV). Binnenkort ontmoeten
rikaar opnieuw: in het gebouw van de
■ondissementsrechtbank te Middelburg.
(Want daar zullen - vermoedelijk binnen
In maand - op verzoek van de
Itaalwerkgeversorganisatie FME de
[ejuigenverhoren plaatsvinden over de
ig van zaken rond de uitbetaling van
zeer omstreden schadevergoeding
).000 gulden) aan de Industriebond FNV
tegemoetkoming in de kosten, die de
|o(id in het najaar van 1980 had gemaakt
lens een staking bij 'De Schelde' in
[ssingen.
bedrag zou door RSV in het geheim aan
[eïndustriebond zijn uitbetaald; een deel
1 kwart miljoen) van het geld werd via
a?ao naar de Industriebond
rgeboekt. Door de transactie langs een
weg af te wikkelen, zou RSV hebben
Jen voorkomen dat de
kgeversorganisatie FME er lucht van
eg. Want anders zou RSV naast een
ering uit het stakingsfonds van de FME
pen. Omdat: de stichting
:E-Steunverlening verstrekt uitsluitend
[unultkeringen aan door stakingen
roffen bedrijven, als die bedrijven geen
n uitbetalen over de niet-gewerkte uren.
plinten straks voor de Middelburgse
htbank duidelijk wordt dat er destijds
teve schaatsen zijn gereden, zal de FME
ham alle waarschijnlijkheid 1,3 miljoen
Hden (dat is het totale bedrag dat de FME
in hie tijd uit het weerstandsfonds als
Kadeloosstelling aan RSV uitkeerde)
terugvorderen.
Mn. J. W. van Ulden, algemeen secretaris
Hi de FME, aan de telefoon: „Als blijkt dat
de voorwaarden van de FME-steunregeling
Hrtreden zouden zijn - ik zeg expres:
f^iden zijn, omdat dat voor ons niet
ststaat, maar we wel indicaties krijgen
er iets vreemds aan de hand is geweest -
len we bekijken welke stappen we verder
eten ondernemen. We willen eerst de
feiten vastgesteld zien". Pas daarna, zegt
|Vqn Ulden, wordt de vraag actueel bij wie
ntueel aan de deur gerammeld zal
hfdrden om de 1,3 miljoen gulden terug te
Hen; bij RSV of bij 'De Schelde' in
ܧssingen.
t verhaal begint op Prinsjesdag 1980. Op
dag legden bijna tweeduizend van de
eveer vijfendertighonderd werknemers
'De Schelde' het werk neer. Hun
ornaamste eis: meer loon voor de laagst
aalden.
werd een van de ernstigste
eidsconflicten uit de ruim honderd jaar
lende geschiedenis van de KMS. Veertien
dagen duurde de staking. Toen werd er - zij
het uiterst moeizaam - een akkoord bereikt.
jGeen akkoord om een feestje rond te
"uwen. „Maar het is toch ook niet niks", zo
ak FNV-districtsbestuurder Henk
vank de honderden stakers enige moed
En de eerste dag van oktober '80
vatten zij - velen weliswaar morrend -
|t werk. Het zou bijna vier jaar duren,
prdat zij uit de kranten vernamen welke
al' RSV een dag voor de beëindiging van
B staking met de Industriebond FNV had
■roden.
1'/.
zevenhonderdvijftig lapjes
van duizend met een luchtje
enquêtecommissie uit: de directe
aanleiding tot de staking bij 'De Schelde'
vormde een loonsverhoging aan een
beperkt aantal werknemers, terwijl de rest
van het personeel daarvan verstoken bleef.
Achteraf zou de leiding van het concern
hebben toegegeven dat zij daarmee de
staking zelf had uitgelokt en derhalve de
Industriebond ten onrechte op kosten had
gejaagd. RSV weigerde in te gaan op de eis
de gestaakte uren uit te betalen. Wel bleek
het concern bereid de Industriebond
schadeloos te stellen voor de kosten (denk
aan de stakingskassen) die de bond had
moeten maken. Door de zaak in een
achterkamertje te regelen zou RSV de FME
bewust om de tuin hebben willen leiden.
Rijkse wilde dat laatste niet toegeven. Maar
hij had eerder schriftelijk tegenover de
commissie wel verklaard dat hem via de
FNV-onderhandelaar in Vlissingen door
RSV was verzocht aan deze transactie geen
ruchtbaarheid te geven. Voer voor
journalisten. Zeker, toen ook nog eens bleek
dat de Industriebond de zevenenhalve ton
in eigen kas had gehouden; in elk geval een
deel van het geld had doorgesluisd moeten
worden naar de centrale FNV. Want die had
tenslotte de stakingskassen geopend voor
de acties in Vlissingen.
Een reactie van de FME kon niet uitblijven.
De werkgeversorganisatie liet daags daarop
weten 'onaangenaam verrast' te zijn door de
feiten die boven water waren gekomen en
kondigde aan een nader onderzoek in te
zullen stellen.
En de leiding van RSV? Tegenover de
enquêtecommissie ontkende drs J. van Rijn
van de raad van bestuur van RSV dat de
betalingen aan de Industriebond verband
hielden met de staking van 1980 bij 'De
Schelde'. De driekwart miljoen moest, zo
legde hij uit, gezien worden als een
bijzondere werkgeversbijdrage voor de
grote inspanningen die de
vakverenigingen bij RSV leverden.
kom op een ander punt", zegt voorzitter
Juan Dijk van de parlementaire
quêtecommissie ergens halverwege
gina 1157 van het enkele kilo's wegende
port over de opkomst en ondergang van
Ijn-Schelde-Verolme. Het is dan 26 juni
|84 en in de Weeskamer van het Haagse
nnenhofcomplex zit David Rijkse,
stuurder van de Industriebond FNV, in
getuigenbank.
'nder de bijzondere betalingen die RSV
(••1) heeft verricht, troffen wij in 1981 een
Btaling aan van 750.000 gulden aan de
KuntU zich", zo vroeg Wan Dijk, „die
Iftaling herinneren en zo ja, kunt u ons
pjrtellen waarom die betaling werd
Pfrricht?".
Nou, dat kon Rijkse. En de volgende dag
richtten de dagbladen dat RSV in 1981
enkele zijweggetjes driekwart miljoen
d overgemaakt naar de Industriebond.
gP't zat zo, legde Rijkse de
Een paar citaten uit de verhoren (10 juli
1984) door de parlementaire
enquêtecommissie
De heer Wan Dam: „Moet ik begrijpen dat
die 750.000 gulden in uw ogen een bijdrage
was aan de FNV voor de vele inspanningen
die zij zich voor RSV getroostte?".
De heer Wan Rijn: „Misschien niet voor de
RSV, maar in ieder geval voor de mensen
die bij RSV werken. De normale
werkgeversbijdrage komt jaarlijks voor in
de cao. Een bijzondere werkgeversbijdrage
komt inderdaad niet zo vaak voor. In 1981 is
zo'n bijdrage wel betaald".
Maar, is dan de vraag die onmiddellijk rijst,
waarom dan zo'n ingewikkelde weg gevolgd
om dat geld over te maken? RSV heeft drie
verschillende adressen (waarvan één op
Curasao) gebruikt om het geld te versturen.
Wan Rijn tegenover de enquêtecommissie:
„Ik kan het mij niet herinneren dat dat drie
verschillende adressen zouden zijn, wel kan
ik mij twee adressen herinneren. Vanuit
Curasao is 250.000 gulden betaald, terwijl
500.000 gulden 'voor de bühne langs' in
Nederland is betaald. De betaling vanuit
Curasao houdt verband met de toevallige
omstandigheid dat wij een bijzondere
korting uit Brazilië hadden geïncasseerd
die in Curacao terecht kwam. Dat bedrag is
gewoon aangewend. Vandaar die betaling
van die plaats. Wij zouden er echter geen
enkele moeite mee hebben gehad dat
bedrag vanuit Nederland te betalen".
De Industriebond FNV waste zijn handen
intussen grondig in onschuld.
„Er zijn mensen en media", zo schreef het
blad Zin van de Industriebond FNV in
augustus van het vorig jaar, „die vinden dat
de Industriebond FNV dat geld niet had
mogen aannemen omdat toen vermoed had
kunnen worden dat RSV de FME zou
oplichten. Dat wijzen wij af. Hoe een
vooraanstaand werkgevers-lid zijn zaken
regelt met zijn eigen organisatie is onze
verantwoordelijkheid niet".
En alsof de onduidelijkheid al niet groot
genoeg was, schreef de redactie van Zin dat
de FME wel degelijk op de hoogte had
kunnen zijn van de schimmige transactie.
Bovendien zat in de
onderhandelingsdelegatie van RSV een lid
(de Industriebond doelde op RSV-directeur
personeelszaken W. Bos) van de Kommissie
Sociale Zaken van de FME. Dat is de
kommissie die het
arbeidsvoorwaardenbeleid van de FME
bepaalt. Van 'oplichting' van de FME is
/vi
foto wim riemens
En zo is de Middelburgse rechtbank
voor de derde keer geconfronteerd met
een zaak, die min of meer voortvloeit uit
de problemen bij het Rijn-Schelde-Ver-
olme-concern.
In de eerste plaats ligt daar nog altijd de
eis van een lid van de ondernemings
raad van de Koninklijke Maatschappij
De Schelde om doorbetaling van de
bonus (vijf procent van het jaarsalaris),
die de KMS-werknemers destijds moes
ten inleveren toen 'De Schelde' uit RSV
werd losgeweekt. Mocht de rechtbank
die eis inwilligen, dan gaat dat de KMS
vele miljoenen guldens kosten.
Evenmin heeft de rechtbank al een
uitspraak gedaan over de eis tot scha
devergoeding (een bedrag dat schom
melt tussen de 1,2 en 1,4 miljoen
gulden) die de voormalige KMS-direc-
teur ir. J. van Loosen indiende, nadat hij
bij de verzelfstandiging van de KMS de
laan werd uitgestuurd.
En eind vorige week kreeg de rechtbank
een nieuwe KMS/RSV-zaak op haar
bord geschoven. De metaalwerkgevers
vereniging FME heeft de rechtbank
gevraagd een nader onderzoek in te
stellen naar de gang van zaken rond de
uitbetaling van een schadevergoeding
door RSV aan de Industriebond FNV als
tegemoetkoming in de kosten, die de
bond in het najaar van 1980 had ge
maakt tijdens een staking bij 'De Schel
de'.
onzes inziens dus geen sprake. Genoemde
onderhandelaar was van alle afspraken op
de hoogte. Als die informatie niet is
doorgegeven, is dat een zaak tussen de
RSV(-onderhandelaar) en de FME".
„Er staan in het getuigenverhoor van de
enquêtecommissie twee visies naast elkaar
of misschien zelfs hier en daar tegenover
elkaar. En dat zijn de visies van twee
mensen die niet direct betrokken zijn
geweest bij de onderhandelingen. Met
andere woorden: het beeld is niet compleet.
Wij willen zo zorgvuldig mogelijk handelen
voordat we iets zouden besluiten. En die
zorgvuldigheid brengt met zich mee, dat
iedereen die daarbij betrokken is geweest
gehoord wordt", verklaart algemeen
secretaris Wan Ulden van de FME het
verzoek van zijn organisatie aan de
Middelburgse arrondissementsrechtbank
de kwestie verder uit te zoeken. „Wij willen
de feiten vastgesteld zien".
Voor de leden van de parlementaire
enquêtecommissie staan die feiten al lang
vast: RSV heeft de FME-regels omzeild en
de Industriebond FNV was daarvan 'zeer
wel op de hoogte', zo concludeerde de
commissie in haar eindrapport.
BronnenWerslag van de enquêtecom
missie Rijn-Schelde-Werolme en 'De RSW-
show' door Jan Harren en Marien van den
Bos).
foto wim riemens
foto ruben oreel
