INDE VRUDAGKRANT:
Prins Bern hard: medeleven bevorderde herstel
ELLINGEN VS 'ONAANVECHTBAAR'
de PZC
vandaag
VS-plan voor inval
Nicaragua gereed
KOOPCENTRUM GROENENDIJK
Kamer wil opheldering o ver
belastingingrepen Koning
PZC
|Yy\ vrijdagkrant
iplomaat
[smokkelde
heroïne
fnv-acties
bij klm
Kamerleden
niet naar
Sri Lanka
nog 1 dag...
NA ARTIKEL OVER INDIVIDUELE REGELINGEN
De Nederlandse
'status aparte'
Weinig verandering
28e jaargang no. 131
onderdag 6 juni 1985
Duitse strafklasse
voor verkeersovertreders
Koningin maakte
kunstwerk
voor gebouw
Euroregio
Overeenkomst
Gasprijs
Buitenlanders
Arbeidsplaatsen
Zoetemelk
wiko
zonwering
15 korting
wiko
rolluiken
GRANDIOZE HEROPENING
Wisselend, bewolkt, kans op een bui,
matige zuidwestelijke wind, middag-
temperatuur omstreeks 17 graden.
|iv Elke vrijdag ander nieuws...
ilLVERSUM (GPD) - Prins Bern-
■ard zal het nog minstens een maand
lustig aan moeten doen. In zijn dank
woord voor de vele blijken van mede-
iven tijdens zijn ziekte en verblijf in
[et Academisch Ziekenhuis Leiden
lei de prins gisteravond voor radio
(n televisie dat hij op medisch advies
lan beperkende regels is geboden
foor wat betreft zijn dagelijks leven
|n openbare verplichtingen. Hij mag
verder nog geen vermoeiende reizen
ondernemen.
„Mijn gezondheid gaat gelukkig be
hoorlijk vooruit", aldus de prins, die
29 juni zijn 74e verjaardag hoopt te
vieren. Prins Bemhard zei ervan over
tuigd te zijn dat het herstel zo snel is
gegaan, „en nog gaat", omdat hij door
het ondervonden medeleven zich ge
sterkt en beter heeft gevoeld.
In zijn dankwoord, dat hij mede na
mens zijn vrouw uitsprak, zei prins
Bemhard dat het hem zwaar is geval
len dat hij de bevrijdingsherdenkin
gen niet heeft kunnen meemaken.
„Juist in deze voor ons land zo beteke
nisvolle meidagen viel het mij erg
zwaar dat ik zoveel afspraken heb
moeten afzeggen en dat ik zoveel
goeie vrienden uit het verzet en van
de geallieerden niet heb kunnen zien.
Dat ik zoveel ontroerende herinnerin
gen uit die jaren van strijd voor de
idealen van vrijheid en democratie
niet met hen heb kunnen delen".
Veel reacties die hij heeft ontvangen,
hadden volgens de prins juist op die
jaren betrekking. „Ik heb het zo in
tens mogen ervaren. U begreep wat er
in mij omging toen ik in het zieken
huis lag. Mede daardoor heb ik daar
tenslotte ook bevrijding kunnen vie
ren".
Kamerdelegatie onder
indruk SS-20-cijfers
(Van onze correspondent)
IVASHINGTON - De Amerikaanse tellingen van de operationele Russische SS-20 raketten
rijn zorgvuldig en niet aanvechtbaar. Dit is de conclusie van een vijf man sterke delegatie uit
e defensiecommissie van de Tweede Kamer, die in de VS momenteel poolshoogte neemt,
elfs de PvdA'er H. Vos zei „redelijk onder de indruk" te zijn geraakt van de gegevens die
oge Pentagon-functionarissen tijdens een zeer geheime briefing hebben verstrekt.
delegatieleider A. J. Evenhuis (WD)
Verklaarde echter woensdagmiddag
Tlat het aantal van 414 dat de VS
Lanteren „een vastgesteld minimum
Is" en een conservatieve schatting.
Eventuele afwijkingen zouden de tel
ling stellig hoger maken. De kamerle
den hebben te horen gekregen dat de
[Russen momenteel bouwen aan zeven
nieuwe lanceerbases voor de SS-20:
NEW YORK (AFP) - In New York is de
Belgische diplomaat Ludovicus Vas-
tenavondt gearresteerd op beschuldi-
ging van smokkel van heroïne.
ns de officier van justitie in New
York, Raymond Dearie, vervoerde de
man met de diplomatieke post 10 kilo
heroïne. De partij vertegenwoordigt
een straatwaarde van 75 miljoen gul
den.
De diplomaat bekleedt op de Belgi
sche ambassade in New Delhi de
functie van kanselier.
vijf in het westen en twee in het
oosten van de Sowjet-Unie, die bijna
zijn voltooid.
De VS, zo verklaarde Evenhuis, bijge
vallen door zijn partijgenoot J. D.
Blaauw, F. Borgman (CDA) en C. N.
van Dis (SGP), hebben voor ons gede
monstreerd dat zij beschikken over
voldoende middelen om te tellen. Niet
alleen via satellietfoto's, maar ook
langs andere weg. „Het tellen ge
schiedde op dusdanig; zorgvuldige wij
ze, dat daaraan weinig twijfel kan
bestaan", aldus Evenhuis die eraan
toevoegde meer waarde te hechten
aan Amerikaanse gegevens dan aan
inlichtingen die de Sowjet-Unie ver
strekt.
Borgman (CDA): „Er moet ook reke
ning worden gehouden met Russische
slimmigheden - raketten op de 'tel
dag' weghalen en die later weer plaat
sen. Wij kunnen ons niet veroorloven
ook maar één millimeter af te wijken
van het plaatsingsbesluit".
De VS vinden kennelijk een aparte
overeenkomst met Nederland over de
kruisvluchtwapens niet nodig, zo had
den de parlementariërs vernomen.
Maar indien Nederland dat wil, zal die
er komen. „Een overeenkomst - geen
verdrag", zei Blaauw (VVD). Als die
overeenkomst er is (Blaauw sugge
reerde een looptijd van vijftien jaar)
sluit dat naar zijn smaak terugdraai
en van een plaatsingsbesluit uit. IJ A D/)P TA AT J? J7 A f2 A /V
Volgens Vos (PvdA) zou Nederland EZt IV L/G J /1/1L/ 1\ Eusl \Jsil v
zonder bezwaren de plaatsing van de
kruisvluchtwapens opnieuw kunnen
uitstellen. De overtuigende Ameri
kaanse gegevens ten spijt, zei hij,
„behoud ik mijn huiver".
GRONAU (ANP) - In de Westduitse
grensplaats Gronau heeft Prins
Claus woensdagmiddag het secre
tariaat geopend van Euregio, het
Duits- Nederlandse samenwer
kingsverband voor het gebied tus
sen Rijn, Ems en IJssel. Hieraan
nemen 86 gemeenten met in totaal
1,2 miljoen inwoners deel.
Koningin Beatrix vergezelde haar
man omdat zij het beeld heeft
gemaakt voor de hal van het Eure-
gio-gebouw. Het is een buste van
wijlen Alfred Mozer, de grote anini-
mator van de samenwerking tussen
grensregio's. De weduwe van Mozer
onthulde woensdag het kunstwerk.
Prins Claus stelde in zijn toespraak
dat Euregio in het kader van de
Europese integratie 'baanbrekend
werk verricht en in Europa een
voorbeeldfunctie heeft waar het de
samenwerking in een grensstreek
betreft.
Foto: het door de koningin ge
maakte beeld.
Van Amerikaanse zijde is op de Ne
derlandse parlementariërs duidelijk
druk uitgeoefend om op korte ter
mijn te beslissen over deelneming
aan Reagans zogenaamde 'Star
wars'-project voor anti-raketwapens
in de ruimte. „Wij moeten snel aanha
ken", verklaarde Evenhuis.
De Gasunie wil dat de klein
verbruikers in ieder geval drie
cent per kubieke meter aard
gas meer gaan betalen per 1
januari 1986.
PAGINA 4
CDA en VVD vinden dat werk
loze buitenlanders van 55 jaar
en ouder met behoud van een
aangepaste uitkering terug
naar hun eigen land moeten
kunnen gaan.
PAGINA 5
Middelburg wordt bedreigd
door een voortgaande vermin
dering van arbeidsplaatsen bij
de in de stad gevestigde rijks
diensten.
PAGINA 13
üe nieuwe ploegleider Jan
Raas vindt dat Joop Zoete
melk toch in de Tour de Fran
ce moet starten, hij is van
grote waarde voor de ploeg.
PAGINA 21
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Opinie: 4
Beurs en financiën: 7
Kunst en pop: 9
Varia: 11
Provincie: 13, 15, 17 en 19
Sport: 21
UTRECHT - Prinses Margriet
vraagt via de mobilofoon alle
wagens om uit te rukken ter
opening van het nieuwe hoofd
bureau van politie in Utrecht.
Onder toeziend oog van burge
meester drs. M. W. M. Vos (m.) en
hoofdcommissaris J. Wiarda (r.)
kwijt de prinses zich van haar
openingstaak. Links de heer
Ooievaar die de microfoon be
dient.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden, buigt zich
dezer dagen opnieuw over de vraag
of en zo ja op welke wijze hulp moet
worden verleend aan de tegenstan
ders van de Sandinisten in Nicara
gua. Luider dan voorheen zeggen
Amerikaanse bewindslieden, dat
stopzetten van bijstand voor de con
tra's kan leiden tot militaire inter
ventie van de VS, die dan een einde
zou moeten maken aan een Marxis
tisch bewind, dat volgens Ronald
Reagan de Amerikaanse nationale
veiligheid bedreigt.
Deze zelfverzekerde boodschappen
wijzen er volgens vele politieke waar
nemers op, dat de VS hun militaire
voorbereidingen hebben voltooid en
ervan overtuigd zijn dat zij de Sandi
nisten op korte termijn onder de voet
kunnen lopen zonder in een langdurig
krijgsgebeuren verzeild te raken.
Terzelfdertijd is het duidelijk dat zo'n
militaire onderneming de VS zou ko
men te staan op grote afkeer onder
zijn Europese bondgenoten en nieuwe
beklijvende vijandschappen in Cen
traal Amerika.
In een poging het Amerikaanse Con
gres alsnog te bewegen tot steun aan
de rebellen in Nicaragua heeft Reagan
woensdag opnieuw krachtig uitge
haald naar de regering in Managua.
Hij noemde president Danile Ortega
van Nicaragua "die kleine dictator die
SCHIPHOL (ANP) - Vanaf vanmorgen
zullen bij de KLM acties verwacht
kunnen worden van personeelsleden,
die aangesloten zijn bij de Vervoers-
bond FNV.
Hoe die acties er precies uit zullen
zien en wat de gevolgen daarvan zijn
voor de passagiers kon een woord
voerder van de Vervoersbond FNV
woensdagavond nog niet meedelen.
De acties zijn het gevolg van het
vastlopen van het overleg tussen de
KLM en de Vervoersbond FNV over
een nieuwe KLM-cao. De FNV is de
enige van de zeven bonden die bij dit
overleg betrokken zijn waarmee niet
tot overeenstemming kon worden ge
komen.
in gevechtstenue naar Moskou ging
om zich door de beer te laten kussen
en die niet de doctrine van Lenin heeft
verzaakt toen hij vervolgens naar het
westen ging in een tweedelig kos
tuum".
(Advertentie)
PROVINCIALEWEG 10
's-GRAVENPOLDER
01103-2044/2163.
DEN HAAG (ANP) - Het bezoek dat
een aantal Europarlementariërs en
leden van de Tweede Kamer zou
brengen aan Sri Lanka om zich daar
op de hoogte te stellen van de situatie
van de Tamils gaat niet door. Een
van de initiatiefnemers van de reis,
drs. Rote van de Raad van Kerken,
heeft dit woensdag meegedeeld, na
dat bekend was geworden dat het
CD A-Tweede-Kamerlid Van den
Toorn van deelname aan de missie
afziet.
Rote, die ruim drie jaar op Sri Lanka
heeft gewerkt, nam op persoonlijke
titel het initiatief voor de missie in
samenwerking met de Britse Labour-
parlementarier Jeremy Corbyn.
Van den Toorn liet woensdag na een
gesprek met zijn fractieleider De Vries
en buitenlandspecialist De Boer we
ten niet mee te gaan, omdat Rote de
zaak volgens hem in een politieke
context had geplaatst met de opmer
king dat de missie de bevindingen van
de delegatie onder leiding van reizend
ambassadeur Wijnaendts zou moeten
weerleggen.
Secretaris VNZ Het bestuur van
de Vereniging van Nederlandse Zie
kenfondsen heeft mr. N. de Jong (45)
uit Leusden per 1 juli 1985 benoemd
tot algemeen secretaris van de VNZ.
(Advertentie)
HERMESWEG - VLISSINGEN
na een totale renovatie van alle afdelingen, vrijdag 7 juni
enorme keuze in meubelen, tapijten, behang, schoenen, verlichting (nieuw),
voorts MIKRO ELEKTRO en 'n gezellig restaurant
DEN HAAG (GPD) - De Tweede Ka
mer wil zo snel mogelijk van staats
secretaris Koning (financiën) horen
waarom hij zich persoonlijk heeft
beziggehouden met individuele be
lastingaanslagen. De twee regerings
partijen, CDA en WD, vinden dat hij
daarover de kamercommissie voor
financiën op korte termijn moet in
formeren. De PvdA denkt aan een
onafhankelijk onderzoek van de Ka
mer zelf, zo nodig bijgestaan door
externe deskundigen.
Koning zelf weigert vooralsnog de
gevraagde informatie te verstrekken.
Hij is van mening dat 'de' staatssecre
taris van financiën over de bevoegd
heid beschikt zo nodig beslissingen
van belastinginspecteurs te wijzigen.
De Kamer reageerde woensdag op een
publikatie in het weekblad Vrij Neder
land, waarin gesuggereerd wordt dat
Koning ten onrechte over de hoofden 1/ yifjcn h
van de belastinginspecteurs heen, be- 1 1
lastingaanslagen van individuele per
sonen heeft verlaagd.
Volgens PvdA-woordvoerder Ver
meend doorkruiste Koning met dit
optreden de normale gang van zaken.
Centraal in het Vrij Nederland-ver
haal staat het optreden van Koning
in de zaak van AVRO-televisiedirec-
teur Wibo van de Linde. De bewinds
man zou - tegen het advies van de
Haarlemse inspectie in - de aanslag
aanzienlijk hebben verlaagd. Dat
leidde uiteindelijk tot het vervroegd
uittreden van het hoofd van de Haar
lemse inspectie, mr. De Zeeuw.
CDA en WD zijn eveneens kritisch
over het optreden van de bewinds
man. Vooral CDA-woordvoerder Van
Dijk eist dat Koning inzicht verstrekt
in de zaak-Van de Linde. Pas daarna
moet worden vastgesteld of een nader
onderzoek is gewenst. Ook zal moeten
worden nagegaan of Koning de door
hem geclaimde bevoegdheden
werkelijk heeft.
De WD liet weten niets te willen
toevoegen aan opmerkingen van frac
tieleider Nijpels in het weekbladver-
haal. Nijpels zegt tegenover VN enke
le malen bij de staatssecretaris te
hebben aangedrongen de feiten op
tafel te leggen. Tot nu toe is dat echter
nog niet gebeurd.
„Ik vind," zegt Nijpels, „dat een
staatssecretaris zich buitengewoon
terughoudend moet opstellen als het
gaat om individuele gevallen".
Koning ontkent overigens de beslis
singen geheel eigenmachtig te hebben
genomen. Het weekblad haalt verder
de zaken aan van de kloosterlingen
die door ingrijpen van Koning niet
onder de tweeverdienerswet vallen en
van eeri katholieke vrouw die een
erfenis naliet aan de paus en waarvoor
de staatssecretaris beperking van
successierechten regelde.
Dekoloniseren gaat Ne
derland nog steeds niet
erg glad af. De soevereini
teitsoverdracht van voor
malig Nederlands-Indië
(1949) was moeizaam en vol proble
men. Het vertrek uit Nederlands
Nieuw-Guinea (1962) min of meer ge
dwongen. De onafhankelijkheid van
Suriname (1975) dwangmatig en ris
kant. En nu zijn we toe aan de vraag
op welke manier en in welk tempo de
Nederlandse Antillen (het laatste
rijksdeel overzee) hun eigen weg zou
den kunnen gaan. Vandaag rondt de
Tweede Kamer een langdurig debat af
over een ontwerp van wet tot wijzi
ging van het Statuut voor het Ko
ninkrijk. Daarin moet worden vastge
legd dat Aruba (één van de zes Antil
liaanse eilanden) in 1996 op eigen
verzoek de staatkundige onafhanke
lijkheid binnenfietst; in de tien jaar
daaraan voorafgaand krijgt het eiland
gelegenheid om met een soort van
voorronde in de richting van die nieu
we start te oefenen. 'Status aparte'
heet deze nieuwe mengvorm tussen
koloniale binding en volledige onaf
hankelijkheid. Aruba los van het hin
derlijke broertje Curasao, dat het ei
land steeds in de wielen rijdt, maar
toch nog graag onder moeders vleu
gels in Den Haag, waar de flets altijd
vakkundig kan worden gerepareerd.
Toch blijkt opnieuw dat het gaat om
een oplossing met veel voetangels en
klemmen. Een nieuw, geheel anders-
soortig dekolonisatie-avontuur is be
gonnen.
Het draaipunt in de verhouding
tussen de Nederlandse Antillen
en Nederland is dat de eilanden eigen
lijk geen van alle een staatkundige
onafhankelijkheid aandurven. In de
Kamerdebatten van de afgelopen da
gen hebben vertegenwoordigers van
regeringspartijen en oppositie op de
vijf straks nog onderling verbonden
eilanden van de Nederlandse Antillen
dat met zoveel woorden gezegd. En
ook Aruba doet verwoede pogingen
om onder een vastgepinde datum
voor onafhankelijkheid van het eiland
uit te komen. Een 'status aparte' is
bijzonder aantrekkelijk; een volledige
onafhankelijkheid om allerlei redenen
erg griezelig. Betico Croes, de onge
kroonde koning van Aruba, begint
meer en meer in te zien dat zelfbe
schikkingsrecht een mooi politiek
doel is geweest om naar te streven,
maar dat het heel wat minder eenvou
dig is om daarvan een zinnig en
verantwoord gebruik te maken. Van
daar zijn gesoebat deze week In Den
Haag om het allemaal over tien Jaar
nog eens opnieuw te mogen bekijken
en over die staatkundige onafhanke
lijkheid eerst nog maar eens een refe
rendum onder de bevolking te hou
den.
De opstelling van Nederland tegen
over de tweeslachtige manier
waarop Aruba nu gebruik wenst te
maken van het zelfbeschikkingsrecht
is duidelijk en hard. Het kabinet en
een grote meerderheid van de Tweede
Kamer hebben Betico Croes eraan
herinnerd dat het eiland uit eigen
beweging voor onafhankelijkheid
heeft gekozen en dat de bijzondere
positie op weg daarheen alleen maar
een tijdelijke kan zijn. Het jaartal van
de staatkundige onafhankelijkheid
1996 (Aruba wordt dan buitenland
voor Nederland) behoort te worden
vastgelegd. Zo niet, dan kan er van
een 'status aparte' evenmin sprake
zijn. Er zijn trouwens terecht in het
kamerdebat de nodige aarzelingen
gerezen tegenover de vraag of de hele
operatie wel op tijd kan ingaan nu er
bij de voorbereiding nog zoveel onge
regeld en onduidelijk blijkt. Op de
Ronde Tafel Conferentie (RTC) van
1983 hebben alle partijen in deze
kwestie zich gebonden aan afspraken
over vormen van samenwerking en
sluitende regelingen met het oog op
Aruba's toekomstig functioneren bin
nen het verband van het koninkrijk.
Wat nu op tafel ligt als basis voor de
nieuwe onderlinge verhoudingen is in
feite een slap aftreksel van die RTC-
afspraken. Veel bleek niet haalbaar
met als gevolg nu tal van onzekerhe
den. Croes' gedram om na een periode
van tien jaar 'status aparte' töch nog
de mogelijkheid te hebben om op
nieuw een keuze te maken tussen 'ja
of nee onafhankelijkheid' maakt dat
er bepaald niet kan worden gesproken
van een waterdichte constructie.
Na tientallen jaren van gekift tus
sen Curasao en Aruba heeft Ne
derland er twee jaar geleden mee
ingestemd dat het staatsverband van
de zes eilanden zou worden opge
splitst. Van deze weg is geen terug
meer mogelijk. Geen van de betrok
ken partijen wil dat ook. Het is alleen
de vraag of Nederland over tien jaar
Aruba echt kan dwingen de staatkun
dige onafhankelijkheid te accepteren,
ook al ligt dat jaartal 1996 vast in het
wetsontwerp dat nu aan de orde is.
Aruba moet weten dat het geen spel
letje kan spelen met zoiets als staat
kundige onafhankelijkheid. Maar het
optreden van de Arubaanse politici,
de afgelopen dagen in Den Haag,
heeft glashelder aangetoond dat het
eiland absoluut niet zeker is van de in
1983 gemaakte eigen keuze. Blijft dat
zo in de komende periode dan kan
Nederland het zich moreel waar
schijnlijk maar heel moeilijk permit
teren om Aruba tegen de zin de
onafhankelijkheid in te duwen. Hoe
onlogisch het in de nadagen van de
dekolonisatie misschien ook klinkt,
Nederland zal er rekening mee moe
ten houden dat het in het Caribisch
gebied staatkundig gekoppeld is aan
zes eilanden die er eigenlijk niet over
piekeren om deze banden door te
snijden. En dat is internationaal ge
zien dan Nederlands 'status aparte'.
vdM.
