Mays winnaar Meaux
)P EERSTE PINKSTERDA G
CULINAIR
HENGELEN
UITSTEKEND SEIZOEN MET VIER EERSTE PLAATSEN
adrie van riel
wimmar
Pint-festival
Houdbaar
kweken
/RIJDAG 31 MEI 1985
Twijfels rond tijden
ideale Compiegnevlucht
Het mooist denkbare weer. De eerste Pinksterdag om 6.45 uur in Compiegne gelost. Een
ideaal tijdstip. En dan aankomsten waarover bij sommigen twijfel bestaat. In de
Concoursclub Walcheren vliegt L. v. Wallenburg uit Souburg ruim 100 meter per minuut los
irooruit. Hij klokte om precies 09.00 uur op een afstand van 233 kilometer zijsn le getekende
iuif.
n zijn vereniging P.V. de Luchtbode
I91d.) zit hij precies 13 minuten los.
;jjn snelheid 1728 meter per minuut.
)e winnaar in Middelburg A. Kunst
n Zn. (2e in de C.C.W.) klokt om 9.10
iur afstand 237 kilometer zijn 2e
;etekende duif. Snelheid 1628 meter.
)ok deze duif vliegt in P.V. Zeelandia
iliddelburg 12 minuten vooruit op nr.
J. Damman. In Vlissingen is het
eer P. Theune/Zn. die wint, zijn
inelheid 1612 meter. Dit hok dat een
jngekend goed seizoen heeft draait er
reer drie in de eerste 10. Alle andere
egio's zullen hun ogen uitwrijven bij
iet zien van deze snelheden. In Zierik-
:ee wint Kees Berrevoets van 432
luiven de eerste prijs met 1504 meter.
)ok deze duif zit 7 minuten vooruit,
let was voor genoemde een topweek-
:iid door ook de 3e en in totaal 7
prijzen te klokken. Een ouderwetse
uitslag voor Wim Blom Noordgouwe.
46 duiven mee 23 in de prijzen waar
van negen 1 op 10. Het werd 7-8-10-13-
17-22-23-29-32 enz.
In Sas van Gent een goede uitslag
voor Theo van Zeele (198) duiven
2-3-5-6-17-18- enz. 50 met 16 mee.
Snelheid 1438 meter!!!!
Als de duiven op tijd en vroeg gelost
worden is het bijna zeker dat Piet
Butler uit Kapelle één of tweemaal
per jaar winnaar wordt in de Con-
coursbond Z.-Beveland. Ditmaal van
2079 duiven met een snelheid van 1532
meter wordt hij 1 en 2. In Goes geen
specifieke uitschieters. Maar we blij
ven ons verbazen over de wonderduif
van de comb. Wagenaar-de Toonder
de '80-567023' nu weer de 5e prijs op
367 duiven. Week in week uit is deze
vogel vooraan te vinden. Tot bijzon
der goede prestaties kwamen. H. v.
Noorden Kruiningen 244 d. 1-5-16-17-
24 is 5 vd. 6. Joh. Philipse Yerseke 301
d. 9-10-12-25-27 enz. 10 v. 14. W. Fenijn
Breskens 4-5-9 is 75 G. de Wever
Schoondijke 128 d. 1-3-4-5-7-11-16 enz.
9 v. d. 12. Joh. de Smet Oostburg 162
d. 3-5-13-14-30 en 35 is 100 A. Fre-
mouw Cadzand 193 d. 1-4-12-41 is 4 v.
d. 6. Tot slot twee jeugdleden met
prestaties senioren waardig. Peter Oc-
ké jr. 142 d. 4 mee 3-10-28 is 75
Hansweert, nog beter de 15-jarige
Dennis Franse jr. Kwadendamme.
Voor de 3e keer eerst in de P.V. de
Zwaluw met 12 mee wint hij 1-14-17
enz. 9 v. d. 12. Geweldig goed Dennis!!!
Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen, vlucht Com
piegne: Axel 197 duiven, 1430 meter per
minuut: 1 C. den Engelsman, 2 M. Diele-
man, 3 F. Verschelden, Boschkapelle jong
88,1405,1 Th. v. Vliemberge, 2 C. de Cock, 3
Een van de maatregelen die het
afdelingsbestuur op de algemene
ergadering had aangekondigd is
ongstleden zaterdag op de vlucht uit
leaux uitgevoerd. Als lossingstijd
af radio en t.v. aan 6.45 uur en in
werkelijkheid kregen de duiven pas
ie vrijheid om 7.15 uur.
)e eerste duiven maken een snelheid
an circa 90 kilometer per uur. De
aatste prijsvliegers komen aan met
5 km per uur. Praktisch geen verbe
en. Winnaar wordt F. Mays uit Zie-
ikzee die een bijzonder goed seizoen
leleefd. In de p.v. Zierick vliegt hij
roor de 4e achtereenvolgende week de
prijs. Op 222 duiven draait hij
•10-16-enz., 9 v. d. 10 in de prijzen. In
ie afdeling wint hij met 1458 meter
ier minuut. Voor J. v. Es 's-Heer
tandskerke met 1456 meter en C.
Ueman Vlisisngen die 1455 meter
naakt. Bij dit schitterend duivenweer
ajn er een overvloed aan topptresta-
ies.
t Verhage Goes 247 d., 2-5-6-21-23-
nz. 50% 12 mee. Koks/Zn. Goes 247
7-9-18-enz. 66% 6 mee. M. Moerland
Ulland 134 d„ 10-13-enz. 5 v.d. 7. A. v.
iuyk Scherpenisse 267 d., voor 3e
naai le prijs met zelfde duif 70%. A.
vloerland Scherpenisse 267., 4-8-9renz.
3 v.d. 16. A. v. Gorsel St.-Maartens-
üjk 30 mee 20 rpijs 194 d., 8-10-11-13-
5-16-17-enz. M. Oudeman Wemeldin-
'e 109 duiven, 2-4-5-6-7-9-10-12-enz. 12
v.d. 18. L. de Hooge Zierikzee 222
duiven, 2-3-4-5-12-21-enz. 7 v.d. 9. J.
Krijger Zierikzee 222 duiven, 4 v. d. 6
met 6-8 beginnend. S. Tilroe Borssele
197 d„ 3-7-8-9-10-11-13-20 is 8 v. d. 10.
Mevr. De Priester Kortgene 384 d.,
18-19-40 is 5 v. d. 7. Joh. Baay Tholen
190 d., 4-7-enz. 4 v. d. 7. H. P. v.
Noorden Nieuwerkerk 356 d., 3-5-6-7-
enz. 17 v. d. 23. J. P. v. d. Lijke, Groede
103 duiven, 1-5-7-enz. K. Roelse Zlan-
de 538 d., 2-18-20-enz. 4 v. d. 7. E. v.
Poorten-Boey Ossenisse, 1-2-3-enz. 6
v. d. 9 op 88 duiven. P. Wagemaker
St.-Philipsland 392 d„ 4-10-11-16-36-
enz. 60%. Comb. Abee Vrouwenpolder
412 d., 3-7-10-12-24-32-37-enz. 15 v.d.
26. E. Minnaard Jzn. Yerseke 329 d.,
12-16-28-enz. 8 v.d. 12. W. Daane Jr.
Vlissingen 295 d., 7-20-22 is 50%. D.
Deurwaarder TErneuzen 206 duiven,
1-5-6-7-9-13 is 12 v.d. 24. Ab v. Hoeve
(17 jr.) 8 v.d. 9 met 14-15 beginnend. In
Arnemuiden met 628 duiven mee be
haalden o.a. hoge percentages K. v. d.
Gruyter/Zn. 6 v.d. 11, J. Schroevers
Kzn. 4 v.d. 5, J. D. Schroevers 8 v.d. 12.
Ad de Ridder 100% en nog vele ande
re.
Zaterdagvlucht. Schouwen, Tholen en Phi-
lipsland: Nieuwerkerk, 356 duiven 1422-
1291 meters: 1M. Matthijssen, 2 J. Folmer, 3
H. P. v. Noorden. Zierikzee 222 d., 1458 m: 1
F. Mays, 2 en 3 L. de Hooge. St.-Maartens
dijk, 194 d„ 1388-1127 m: 1 L. A. v. d. Berge,
2 A. Zwaeemaker, 3 C. v. Gorsel. Tholen,
190 d„ 1409-1291 m: 1. T. Teunisse, 2 en 3 P.
Laban. Scherpenisse, 267 d., 1426-1269 m: 1
A. v. Luyk, 2 A. Riedijk, 3 A. Moerland.
Oud-Vossemeer, 189 d., 1418-1292 m: 1 J. C.
Vaders/Zn., 2 P. Hommel, 3 J. v. Balle-
gooyen. St.-Philipsland, 392 d., 1427-1280 m:
1 en 2 J. Verwijs/Zn., 3. Adr. Verwijs.
Walcheren en Zeeuwsch-Vlaanderen: Vlis
singen, 295 duiven, 1455-1329 meters: 1 en 3
C. J. Aleman, 2 H. Biemans, 4 en 5 Gebr.
Dommisse. Westkapelle, 538 d., 1451-1338
m: 1 Adr. Stroo, 2 K. Roelze Zld., 3 J.
Brasser. Middelburg, 412 d., 1447-1334 m: 1
en 2 A. de Boer, 3 Comb. Abee. Arnemui
den, 628 d., 1443, 1174 m: 1 Joh. Schroevers,
2 C. v. Graaft, 3 Ko Schroevers, 4 L. v.
Eennennaam, 5 K. v. d. Gruyter. Breskens,
103 d., 1441-1318 m: 1 J. P. v. Lyke, 2 J.
Bakker, 3 H. Simpelaer. Temeuzen, 206 d.,
1444 m: 1 D. Deurwaarder, 2 W. v. Hoeve, 3
F. Verhelst. Zaamslag-Veer, 167 d., 1434-
1256 m: 1 M. Hamelink, 2 J. P. v. Cadzand, 3
M. Scheele/Zn. Ossenisse, 88 d., 1400-1300:
1, 2 en 3 E. v. Poorten-Boey. Zuid-Beve
land: Borssele, 197 duiven, 1442-1289 me
ters: 1 H. Mondeel, 2 F. Nieuwenhuijsse, 3 S.
Tilroe. Goes, 247 d., 1425-1300 d.: 1 J. J. v.
Hekken, 2 K. Verhage, 3 Hoekman/Zn.
Kortgene, 384 d., 1444-1327 m: 1 A. v. d.
Kreeke, 2 Gebr. Kesteloo, 3 M v. Belzen.
Krabbendijke, 321 d„ 1431-1305 m: 1 A. v.
Oosten, 2 en 3 Jac. Minnaard. Rilland-Bath,
134 d., 1404-1288 m: 1 L. Klokgieters, 2 C.
Moison, 3 W. van Boven. Wemeldinge, 109
d.: 1 en 3 J. Wilderom, 2 M. Oudeman.
Wolphaartsdijk, 92 d., 1456-1303 m: 1 J. v.
Es, 2 M. Houtekamer, 3 Gebr. Houtekamer.
Yerseke 329 d„ 1415-1287 m: 1 C. de Rooy, 2
Gebr. Zuldweg, 3 P. J. Poley. Provinciaal:
4527 duiven, 1458 meters: 1 F. Mays, 2 J. v.
Es, 3 H. Aleman.
Dies Dobbelaar, oud: 92, 1438, 1 Theo
Dobbelaar, 2 Fa. Dobbelaar, 3 J. Cappen-
dijk. Philippine 207, 1432, 1 J. de Mul, 2
Gebr. van Linnen, 3 E. en L. Baelpoel. Sas
van Gent: 198.1438/1273 1 P. Koens, 2-3 Th.
v. Zeele. Stoppeldijk 69,1391 1 J. v. Belle, 2
R. Daerinck, 3 B. Burm. Temeuzen 245,
1428 1 Jos Koch, 2-3 R. de Schoolmeester.
Graauw, Lamswaarde jong 145, 1398 1 G. v.
Daalen, 2 G. Vioen, 3 G. Platjouw/Zn., oud
109, 1389 1-2 L. v. Vliemberge, 3 W. Volle
man. Hulst jong 162, 1404, 1 Aug. v. Hels, 2
Adriaanse/Zn., 3 J. Goossens, oud 132,1446
1 Paul Dhondt, 2 R. Kerkhoven, 3 R. de
Cock. Kloosterzande jong 156, 1431 1 R.
Ruben, 2 A. de Rooy, 3 L. de Waal/Zn., oud
168, 1439 1 L. de Waal/Zn., 2 J. Lafeber, 3 E.
Piessens.
Beveland-Zierikzee vlucht Compiegne:
Goes: 367, 1468 1 A. J. Mulders, 2 R. v. d.
Pijl, 3 N. de Nooyer. Hansweert 142,1392 1-2
A. Dommanchet, 3 P. Ockéjr. 's-H. Arends-
kerke 163, 1431 1 M. Beenhakker, 2 M.
Karelse, 3 Joh. v. d. Velde. 's-Heerenhoek
141, 1 H. Jansen, 2 G. Verbart, 3 A. West
dorp. Kapelle 195, 1532 1-2 P. Butler, 3 J.
Almekinders. Kruiningen 244, 1430 1 H. v.
Noorden, 2-3 F. Glerum. Kwadendamme
180,1450, 1 Dennis Franse jr., 2 H. Builens/
Zn., 3 A. Arrebout. Lewedorp 181, 1446 1 C.
Hermes, 2 P. v. 't Westeinde, 3 J. Polfliet.
Yerseke 301, 1422, 1-2 Chr. Aerts, 3 P.
Steketee. Ovezande 67, 1-3 J. Doene, 2 P.
Oele. Zierikzee 432, 1504 1-3 C. J. Berre-
jvoets, 2 A. Bakker. C.C. Beveland 2079,1532
1-2 P. Butler, 3 A. Mulders, 4 Almekinders, 5
P. Hengsijk.
West en Walcheren vlucht Compiegne:
Eede, Aardenburg jong 93, 1498 1 Ph.
Rammelaere, 2 A. Baerdemaeker, 3 M. de
Smet, oud 91, 1566 1 V. de Vreeze, 2 M. de
Smet, 3 O. v. Quekkelberge. Biervliet 170,
1444, 1 P. Weeda, 2 U. Kouijzer, 3 Jos du
Puy. Breskens 212, 1548 1 Iz. de Jonge, 2 A.
Vinje, 3 J. J. Blaakman. Cadzand 193,1594 1
A. Fremouw, 2 Sander de Putter, 3 J. de
Mey. Driewegen 66,1468 1-3 B. v. d. Slikke, 2
P. de Hamer. Groede 172, 1562 1 J. Stoker-1
man, 2 L. v. d. Wege N.S., 3 Gebr. v./d. Wege.1
Hoofdplaat 260, 1491 1 E. Timmerman,
dorb., 2 A. de Poorter/Zn., 3 P. de Poorter.
Middelburg 197, 1628 1 A. KunstZn., 2-3 J.
Damman. Oostburg 162, 1533 1 G. v. Hee, 2
M. Buysse, 3 J. de Smet. Schoondijke 128,
1468 1-3 G. de Wever, 2 H. v. Kouwenberg.
Sluis 134, 1538 1-3 G. Tanghe, 2 R. Rijk-
borst. Souburg 191,1725 1 L. v. Wallenburg,
2 R. Eckhart, 3 A. Schenkel/jr. St.-Kruis
125, 1491 1 D. Spillebeen, 2 Enaert/Zn., 3 M.
de Vos. Vlissingen 203,1612 1 P. Theune/zn.,
2 J. v. Gemert, 3 J. Maas. CC Walcheren 591,
1725 1 L. v. Wallenburg, 2 A. Kunst/Zn., 3 P.
Theune/Zn.
xxvXvXv-:
De Jubileum vlucht uit Meaux
georganiseerd door de p.v. De
Telegraaf Middelburg is een enorm
iucces geworden. Er waren 290 lief
hebbers die gezamenlijk 1396 duiven
2,50 hebben ingezet om één van de
ele prachtige prijzen te winnen. In
lit bedrag was verdisconteerd een
ratis vaantje en een gratis uitslag.
De hoofdprijs een duivenklok t.w.v.
900,- werd gewonnen door C.J. Ale
man Vlissingen. Hij had vijf duiven
mee en won in zijn vereniging ook de
3e en 15e prijs tegen 295 duiven.
"oto: winnaar C. Aleman en vrouw,
jubileumvlucht p.v. Telegraaf.
Jan de Bruijne tapt een speciaalbier.
Bier in de keuken
en...op de campus
Koken met bier is in Nederland een vergeten hoofd
stuk. Hoe anders is dat in België waar in elk
kookboek bier een belangrijk ingrediënt is. Toch moet
eeuwen geleden ook hier te lande veel bier in de keuken
zijn gebruikt. Water was in de middeleeuwen te vies om te
drinken. In plaats daarvan dronk de middeleeuwer bier.
Uit lijfsbehoud. Dat bier aan voedsel aan aparte smaak gaf
en vlees malser maakte, ontdekte hij bij toeval.
„Om het bier te kleuren kookten de restaurant. Pogingen om in een deel
mensen in vroeger tijden kalveren
mee bij het brouwen. Daardoor
kwamen ze er achter dat de spieren
van het kalf als het ware in het bier
oplosten en dat het vlees zachter
werd. Zo ontstond de marinade van
bier".
Jan de Bruijne weet alles van het
koken met bier. In mei 1983 open
den hij en zijn vrouw Daisy in een
voormalige groentewinkel in Brug
ge het speciaalbiercafé 'Het Brugs
Beertje'. Op 14 mei j.l. voegden zij
daar een bierboetiek aan toe. België
kent zo'n vierhonderd verschillende
bieren. Jan en Daisy de Bruijne
schenken er een paar honderd van,
dat wil zeggen, de meest speciale.
Van etiketbieren is Jan huiverig.
Die komen bij hem niet over de
toog. Etiketbieren zijn bestaande
bieren die voor een bijzondere gele
genheid of om commerciële redenen
een ander etiket krijgen. Jan vindt
dat boerenbedrog. „Het is een ver
loedering van de biercultuur", zegt
hij.
In de twee jaar dat het Brugs Beer
tje bestaat vonden heel wat toeris
ten de weg naar Kemelstraat 5. De
bierboetiek - geoepend in aanwe
zigheid van de Brugse schepen van
cultuur - wil Bruggelingen en toe
risten die in het biercafé kennisma
ken met een bijzonder in de smaak
vallend bier in de gelegenheid stel
len wat van hun favoriete gerstenat
mee naar huis te nemen. Omdat het
verspreiden van de Belgische bier
cultuur voor Jan en Daisy meer een
roeping dan een broodwinning is,
hebben zij de prijzen laag gehou
den.
Een volgende stap die zij in de zin
hebben is de opening van een bier
van het café biergerechten te serve
ren heeft Jan moeten opgeven om
dat het storm liep en hij de gasten
niet kon bergen.
Over bier raakt Jan niet uitgepraat.
De lezing die hij en Daisy onlangs
gaven in de Vlissingse coffee-shop
Belle Amie duurde maar liefst van
acht tot twee uur 's nachts. Koken
met bier, zegt Jan, gaat prima als je
maar een paar dingen in acht
neemt. „Richtlijn is datje in recep
ten bier altijd kunt vervangen door
bier. Dat wil zeggen rode wijn door
een donker bier, bijvoorbeeld Trap
pist, en witte wijn door een blond
bier, zoals een gewone pils. Je moet
er wel rekening mee houden dat bij
het opwarmen van het bier een
smaakverandering optreedt. Het
gerecht wordt scherper, wat zuur
der ook door het koolzuur. Je moet
dat uittesten. De hoeveelheid moet
je ook niet vergelijken met de hoe
veelheid wijn. In het algemeen
grbruik je maar een kwart van de
voor wijn aangegeven maat. Alleen
bij marineren kun je dezelfde hoe
veelheid toepassen".
Een paar voorbeelden van combina
ties met bier uit de keuken van Jan
de Bruijne zijn mosselen met Hoe-
gaards witbier, karper op blond bier
en ossestaart met gueuze.
Een vergissing die vaak wordt be
gaan is dat mensen hetzelfde bier
bij een gerecht schenken als in dat
gerecht is verwerkt. „Een grove
fout", zegt Jan de Bruijne. „Je krijgt
dan teveel van hetzelfde binnen. Er
moet juist gestreefd wroden naar
contrast. Net als bij wijn moet je de
bierconsumptie van licht naar
zwaar laten verlopen". De Vlaamse
meesterkok Roger Demanet pleitte
enige tijd geleden eens voor het
bottelen van speciaalbieren in klei
ne flesjes, speciaal voor restaurant-
gebruik. Volgens Jan de Bruijne is
dat niet nodig. Bij verschillende
gangen kunnen naar zijn mening
gerust verschillende bieren worden
geschonken in de gebruikelijke hoe
veelheden, mits de eters tussendoor
een mineraalwater drinken. Dat
bevordert, zo zegt hij, de opnameca
paciteit zonder enige onaangename
gevolgen.
Zoals Jan en Daisy de Bruijne vech
ten voor het zuiverhouden van de
Belgische biercultuur en tegen de
verloedering, strijdt in Nederland
de Vereniging Promotie Informatie
Traditioneel Bier (PINT) voor een
herwaardering van oude, ambach
telijke biersoorten. Jan de Bruijne:
„'t Is vijf voor twaalf. Straks krijgen
we nog kiwi- en bananenbier. Je
hebt nu al Ernest Claesbier. Hoe
lang moeten we wachten op Toon
Hermansbier?"
PINT organiseert zaterdag 1 en zon
dag 2 juni op de campus van de
Technische Hogeschool Twente een
speciaalbier-festival waarop 25 on
bekende bieren van dertien Neder
landse brouwerijen te proeven zul
len zijn. Voor het eerst zal PINT
naast zware ook lichte biersoorten
schenken, maar geen gewone pils.
Speciaal voor dit festival heeft de
Arcense Bierbrouwerij een bijzon
der bier gebrouwen.
Het festival in en rond het TH-
restaurant 'De Bastille' is zaterdag
van 12.00 tot 22.00 uur en zondag
van 12.00 tot 19.00 uur. De toegangs
prijs is vijf gulden (PINT-leden
3,50) waarvoor men een festi
valglas krijgt dat bij het proeven
gebruikt kan worden.
Rien van Reems.
ZAGERS SPITTEN OF KWEKEN?
Zeeaas is, zoals vorige keer al
gemeld, een actueel onderwerp.
Dat heeft te maken met verschillende
factoren nl.: een nog steeds toene
mende belangstelling voor de zeehen
gelsport; een vermindering van het
slikkengebied, door de Oosterschel-
dedam van 40% en het begin van de
eerste zeeaaskwekerijen.
De prijs van een zeeworm is zo rond de
10 cent. Deze prijs komt niet door de
schaarste van de zeewormen, maar
door de energie die een wormenspitter
er in moet steken, om in een kort
tijdsbestek (alleen gedurende laag
water) de nodige pieren bij elkaar te
spitten. Zeeaas spitten is een zwaar
werk. Alleen een redelijke beloning
maakt het voor sommigen aantrekke
lijk. Wie echter beweert dat zeeaas
schaars is, is kennelijk niet op de
hoogte van de enorme hoeveelheden
die in de slikken van de Zeeuwse
Stromen leven. Een belangrijke voed
selbron voor met name bodemvissen
in zee, zijn de borstelwormen. Tot
deze groep behoren o.a. de zager en
zand- en slijkzagertjes.
De zager is een aassoort die tegen
woordig veel duurder is dan biefstuk.
Ondanks de hoge prijzen is het voor
veel zeehengelaars het aangewezen
aas.
Voor het kiezen van een soort zijn de
plaatselijke omstandigheden van de
visstek van primair belang. Aan de
Afsluitdijk bleken, bij een nationaal
kampioenschap, de zand- en slijkza
gertjes een uitmuntend aas te zijn.
Deze soort is ook in de Westerschelde
favoriet.
Bij een vissershaven werd in het verle
den de puf (ondermaatse vis en garna
len) op een hoop gestort. Er viel
regelmatig wat van deze puf, vanaf de
walkant in het water. De hengelaars
die op deze plaats eens met puf als aas
gingen vissen, boekten goede vang
sten. Zo zijn er vele voorbeelden waar
uit blijkt dat de vis gevoelig is voor
het voedsel dat plaatselijk aanwezig
is. Het is altijd nuttig om eens een
andere aassoort te proberen. Bedenk
echter wel dat wanneer zo'n probeer
sel geen succes oplevert dit nog geen
bewijs is dat de vis op een andere
plaats geen belangstelling heeft. Aan
de Afsluitdijk zijn met spiering flinke
botten te vangen, maar de resultaten
met dit aas, in het zuiden van het land
zijn aanzienlijk minder. Met grote
zagers zijn de resultaten op de Noord
zee minder dan met zeepieren, terwijl
vanaf de kust ontelbare malen het
bewijs geleverd is dat kabeljauw aan
een zager te vangen is.
De favorietenrol van de zager is te
danken aan een redelijk goede houd
baarheid, een uitstekende vang-
kracht voor het vangen van zeevis en
een zager blijft beter op de haak
zitten. Een zager vliegt er bij het
werpen niet direct af en de krabben
hebben ook meer moeite om deze
aassoort van de haak te krijgen.
De zager houdt er een geheel andere
leefwijze op na dan - bijvoorbeeld - de
zeepier. Leeft de zeepier in een U-
vormige gang waarin hij zijn voedsel
filtert, de zager leeft in een gang met
één, twee of zelfs wel drie uitgangen,
die bij voorkeur uitmonden naast een
steen of tussen schelpen. Ze komt
zodoende veel voor in mosselpercelen.
De voorkeur voor deze plaatsen komt
door de voedselkeuze van de zager. De
zager zoekt voedsel aan het uiteinde
van de gang op de zeebodem. Tussen
stenen of schelpen zal de zager ge
makkelijker aan zijn voedsel komen
omdat er op oneffen plaatsen op de
zeebodem altijd meer voedsel is dan
op een effen of vlakke zanderige bo
dem. De stenen of schelpen bieden
voorts bescherming. Omdat de zager
zijn voedsel op de zeebodem zoekt
(dus wat er langs zweeft of rolt) be
vindt ze zich veelal dieper dan de
laagwaterlijn. Extreem lage water
standen geven de pierenspitters bete
re kansen dan normaal. Een zeepier
kan, als het slik droog valt, nog
geruime tijd doorgaan met het nemen
van voedsel, een zager niet. De veron
derstelling dat, zodra de Oosterschel-
dedam klaar is, men geen zagers kan
spitten, kan best nog wel eens meeval
len. Doordat de getijdebeweging met
ongeveer 20 procent afneemt, zal de
laagwaterlijn hoger komen te liggen.
De kans is groot dat de zagers het dan
ook hogerop gaan zoeken.
De zagers verplaatsen zich ook regel
matig. Ieder jaar in april en soms ook
nog weieens in het najaar gaan ze
zwemmen om te paaien. Voor de
hengelaar is deze tijd nooit zo'n goede
vistijd want de vis heeft een overwel
digend voedselaanbod en vertoont
hierdoor maar weinig bijtlust. Een
paar botten van een beroepsvisser
zaten, in die bewuste tijd, boordevol
met zagers.
Zagers kan men veel beter bewaren
dan een zeepier. Wie de beschikking
heeft over een oude koelkast kan
zagers, bij een temperatuur van onge
veer een paar graden boven nul,
wekenlang bewaren.
Belangrijk is wel dat men de zagers
tussen wat klappers, groen of fijn
gewreven veen bewaart. Onder veen
wordt geen tuinturf bedoeld, maar
veen dat men op de slikken vindt en
waarin ook dikwijls zagers zitten. Een
andere manier om zagers te bewaren
is in een aquarium op een koele
plaats, met op de bodem een laag
plaatzand en een luchtpomp. In dit
aquarium verder een voldoende hoe
veelheid zeewater dat regelmatig ver
verst moet worden. Op deze manier
kan men maandenlang over zeeaas
beschikken.
Er zijn echter nog veel meer manieren
om zagers te bewaren. Op dit gebied
zijn er geen directe studies gemaakt,
maar het is meer een kwestie van
toevallige ontdekkingen. Dat was ook
het geval met een collega van me die
zijn zagers deze winter maar in een
emmer zeewater bewaarde. Na drie
weken haalde hij ze uit de emmer en
spreidde ze uit tussen wat oude kran
ten. De zagers waren wat slap, maar
na een paar uur, bij aankomst op de
visstek, waren ze in prima staat om
mee te vissen. Eerlijkheidshalve moet
er worden bij vermeld dat de emmer
steeds buiten had gestaan bij een
temperatuur van enkele graden bo
ven' het vriespunt en niet in het
zonlicht.
Vier jaar geleden stond er een bericht
in de krant dat het kweken van
zagers mogelijk was. Dit naar aanlei
ding van een experiment van twee
Duitse studenten op het Delta-Insti
tuut in Yerseke. Naar aanleiding van
dit bericht is bij sommigen een licht
je gaan branden. In Oosterland begon
Albert Bakker in 1983 een experi
ment dat nu de vorm heeft aangeno
men van de eerste officiële zagerkwe
kerij. De Consultgroep 82, een club
van zo'n man of vier, zag er ook wel
brood in en inmiddels is een koelcon
tainer aangeschaft van 12 m lengte en
2,4 m breedte. In die container wer
den 56 bakken geplaatst van één
vierkante meter grootte, om onder
passende condities zagers te kweken.
Deze container in nog maar een
proefproject waarin nog onderzoek
moet worden verricht naar o.a.: a.
waterdosering; b. voedselvoorzie
ning; c. temperatuur van het water;
d. filtereigenschappen (waterfilters).
Op wetenschappelijke basis wordt
getracht zoveel mogelijk over zager-
kweek te weten te komen.
Mogelijk zijn er nog meer mensen die
zich met het kweken van zagers bezig
houden maar één ken ik er in ieder
geval: Frans Timmerman uit Zierik
zee. Ongeveer gelijktijdig met Albert
Bakker is Frans Timmerman begon
nen met een bescheiden kweek van
zagers. In 1983 was hij nog niet vol
doende klaar om met zagerlarven te
beginnen, later is hij begonnen kleine
zagertjes te kweken. Een jaar later, in
1984, zag Frans kans om met enkele
duizenden zagerlarven te werken. De
start was succesvol en vele van deze
larven zijn uitgegroeid. Inmiddels is
er in april een nieuw begin gemaakt
met de larven van dit voorjaar. Deze
larven zijn afkomstig van paairijpe
zagers die nog zijn gespit. Volgend
jaar heeft Frans zagers van drie jaar
oud. Na drie jaar kunnen de zagers
paairijp zijn. De grote vraag is nu of er
bij deze opgekweekte zagers ook paai
rijp zullen zijn. Is dat zo dan is de
cyclus compleet en dan kunnen za
gers gekweekt worden zonder afhan
kelijk te zijn van spitters en getij.
Voor de zeehengelaars een goede zaak
dat er in de toekomst wellicht steeds
zeeaas in voorraad zal zijn.
Het kweken van zagers kent helaas
ook beperkingen. Voor het kweken is
een flinke koele ruimte nodig, bij
voorkeur aan de zeekant. Het zeewa
ter waarin de zagers leven moet
steeds ververst worden en daarom is
aanvoer van zeewater met een tank
wagen bezwaarlijk. Zagers paaien
maar eenmaal op een jaar, een tijd
stip tussen half april-begin mei. Gaat
de kweek van de larven verloren,
door een of andere oorzaak, dan kan
het tevens een verloren jaar voor de
kweker zijn.
Verder is gedegen kennis nodig en een
uiterst preciese werkwijze. Een posi
tieve kant van zagers kweken is, dat
hoe meer mensen zich er mee bezig
gaan houden, de kennis wordt ver
meerderd en de kans van volledig
slagen toeneemt. De zeehengelaars
hebben er alleen maar baat bij. Op
ieder moment de kans om even wat
aas te kopen zonder dat dit besteld
moet worden, zonder afhankelijk te
zijn van spitters of van getij. Haast te
mooi om waar te zijn.
Constand van Schelven
