kommissie Geertsema op Borssele gericht
Petities voor- en tegenstanders
Ruïnes Bommenede in
Grevelingen gevonden
Overleg Bleijko en De Hoop
over 'duurzame samenwerking'
Van Hou welingen:
voor vastgestelde prijs bouwen
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
OMMISSIE-LOFRA ONTMOET GEMEENTEBESTUUR
[inder woningen
gereed gekomen
jereedschap in
Jzendijke gestolen
"ietser gewond
'KLEINERE SERIE MAAKT SCHEPEN DUURDER
Trots
Op bezoek
J
zc
ZE
DONDERDAG 30 MEI 1985
\eiNKENSZAND - Hoezeer de commissie die belast is met de lokatiekeuze
lor een opslaggebouw voor radio-actief afval op Borssele gericht is bleek
Woensdagmorgen aan het begin van het bezoek dat die commissie aan het
\meentebestuur van Borsele bracht.
Be voorzitter van deze commissie-Lofra, mr. W. J. Geertsema, kwam met
Ingeveer een half uur vertraging aan in het Borselse gemeentehuis te
\einkenszand. Uit zijn verklaring bleek dat hij in de veronderstelling
verkeerde dat het gemeentehuis van Borsele, evenals de kernenergiecentrale
in het gelijknamige dorpje gevestigd was. Een fout die vele bezoekers aan die
gemeente maken. Een inwoner van Borssele liet de heer Geertsema desge
vraagd weten dat het gemeentehuis volgens hem wel in dat dorp thuishoort,
maar dat het gemeentebestuur een aantal jaren geleden desondanks voor
Heinkenszand had gekozen. Na die informatie zette de commissie-voorzitter
koers naar Heinkenszand om er het standpunt van het gemeentebestuur over
een opslaggebouw te vernemen.
orsele positief over
pslaggebouw kernafval
het aantal kerncentrales en de daar
mee samenhangende afval-problema-
tiek zal vergaderen. Het bezoek van
de commissie-Lofra had dan ook een
oriënterend karakter. De leden van de
commissie spraken met het college
van burgemeester en wethouders en
de fractievoorzitters in de Borselse
gemeenteraad.
De kans is evenwel groot dat de
commissie-Lofra de gemeente Borsele
bovenaan zal zetten op het uiteindelij
ke lijstje van drie mogelijke vesti
gingsplaatsen. Alleen al het feit dat
dit lijstje naar alfabetische volgorde
wordt samengesteld kan Borsele die
koppositie bezorgen. Weliswaar staat
het huidige bestemmingsplan de
komst van een opslaggebouw in de
weg, maar die problemen zijn te over
winnen, maakte de Borselse burge
meester drs. G. C. G. van den Heuvel
woensdagmorgen duidelijk. Van Rijc-
kevorsel voegde daar aan toe dat de
weerstand tegen kernenergie in een
gebied waar al een kernenergiecentra
le staat duidelijk lager is. De bevol
king en het gemeentebestuur zijn in
dergelijke gebieden meer vertrouwd
met het begrip, lichtte hij toe. Daar
komt volgens burgemeester Van den
Heuvel nog bij dat wanneer je een
maal kernenergie aanvaard, zoals de
meerderheid van de Borselse gemeen
teraad, je ook mee moet helpen iets te
doen aan het probleem van het radio
actief afval.
De leden van de comissie-Lofra, met
jlEINKENSZAND - Nergens in Nederland hebben de leden van de commissie-Lofra, die zich
iet de lokatiekeuze voor een opslaggebouw van radio-actief afval bezig houdt, een groter
lontrast aangetroffen dan in Zeeland. De standpunten van de twee Zeeuwse gemeenten die
Iventueel als vestigingsplaats voor een dergelijk gebouw in aanmerking komen (Vlissingen
In Borsele) staan loodrecht op elkaar. Die conclusie trok de vice-voorzitter van de
fcommissie-Lofra, mr. K. van Rijckevorsel, woensdagmorgen na een bezoek aan het
lemeentebestuur van Borsele.
Irijdag hadden de leden van de com-
lissie in Vlissingen te horen gekregen
lat die gemeente in het geheel niet
loeit voor het realiseren van een
valopslag-gebouw binnen haar
trenzen. De geluiden die de commis-
le woensdagmorgen in Borsele te
■oren kreeg waren nadrukkelijk an
jers. Van Rijckevorsel noemde de
pstelling van het Borselse gemeente-
lestuur positief en zeer coöperatief.
Iverigens heeft het gemeentebestuur
fan Borsele nog geen duidelijke uit-
praak gedaan. Daarmee wordt tot na
1 juni gewacht, de datum waarop de
jveede kamer over uitbreiding van
LISSINGEN In Zeeland zijn in de
|eriode april '84 tot en met maart dit
iar 21 procent minder woningen
reed gekomen dan in dezelfde pe-
ode daarvoor. In totaal werden 1209
luizen voltooid. Dit blijkt uit cijfers
an het Centraal Bureau voor de
tatisiek.
die periode waren 1431 woningen in
lanbouw. Dat is 15 procent meer dan
de overeenkomstige periode,
andelijk gezien werd in de periode
.nuari tot en met maart 1985 werd
et de bouw van 21.483 woningen
|egonnen, tegen 26.704 in de periode
nuari tot en met maart 1984. Het
ntal voltooide woningen bedroeg in
Je periode januari tot en met maart
685 13.693, nadat er in de periode
pnuari tot en met maart 1984 21.300
breed kwamen. Eind maart 1985 wa
rn 107.548 woningen in uitvoering
fgen 108.269 per eind maart 1984.
JZENDIJKE Onbekenden hebben
~i de nacht van dinsdag op woensdag
igebroken in een werkkeet van de
rma N. B. M. uit Bergen op Zoom, die
jij een gaspompstation aan de Isabel-
bweg in IJzendijke staat. Er werden
vee boormachines en diverse hand-
ereedschappen ontvreemd. De da-
er(s) kwam(en) het terrein op door
let hekwerk door te knippen. Met een
p het terrein aanwezige snijbrander
perd het slot van de werkkeet doorge
rend. Een schadebedrag is bij de
lolitie nog niet bekend.
uitzondering van voorzitter mr. W. J.
Geertsema, brachten woensdag ook
een bezoek aan college van burge
meester en wethouders van Bergen
op Zoom. Het industrieterrein
Noordland is in die gemeente een van
de locaties die volgens de commissie
geschikt kunnen zijn voor de vesti
ging van een afvalopslaggebouw. Het
gesprek in de Markiezenstad was
louter oriënterend van karakter. Het
gemeentebestuur heeft zich nog niet
positief of negatief over de vestiging
van een dergelijk gebouw uitgelaten.
Woensdagmiddag is vooral informa
tie uitgewisseld waarmee het college
van b en w aan de slag gaat, zodat op
korte termijn een voorstel aan de
gemeenteraad kan worden aangebo
den.
Voorafgaand aan de komst van de
commissie was er een demonstratie
bij het stadhuis. Een aantal inwoners
van Bergen op Zoom bood het ge
meentebestuur een petitie aan waarin
verontrusting werd uitgesproken over
de mogelijke vestiging van een op
slaggebouw voor radio-actief afval in
Bergen op Zoom.
OSTBURG Een inwoner van
Buidzande, Van de L. is bij een
Ingeval op de kruising Veerhoeklaan/
S>ude Haven in Oostburg woensdag
morgen omstreeks half acht gewond
geraakt. Hij werd met een hoofdwond
§vergebracht naar het Sint Antonius-
ekenhuis in Oostburg. Van de L.
[etste over de Oude Haven. Op de
uising met de Veerhoeklaan kreeg
pj geen voorrang van een personen-
to, bestuurd door S. E. de F. uit
'emeuzen. De fietser kwam ten val.
HEINKENSZAND - Mr. W.
J. Geertsema, voorzitter
van de commissie-Lofra die
zich met de lokatie van een
opslaggebouw voor radio
actief afval bezighoudt,
heeft woensdagmorgen in
het gemeentehuis van Bor
sele in Heinkenszand twee
petities over dat opslagge
bouw in ontvangst geno
men. Eén petitie kwam van
de gezamenlijke energieco
mités in de gemeente Bor
sele en wijst een dergelijk
gebouw van de hand. Het
andere schrijven was opge
steld door de centrale on
dernemers Borsele (COB)
en juicht de vestiging van
een opslaggebouw in deze
Zuid-Bevelandse gemeente
van harte toe. Geertsema
en zijn commissie waren in
Heinkenszand om daar met
het college van burgemees
ter en wethouders en de
fractievoorzitters uit de ge
meenteraad van gedachten
te wisselen over een even
tueel opslaggebouw in de
gemeente Borsele.
In de petitie van de energie-
comité's, die Aafke Keizer
voorlas, staat dat de beste
oplossing voor het pro
bleem van radio-actief afval
is, zo snel mogelijk met het
opwekken van kernenergie
stoppen. Verder wordt de
angst uitgesproken dat met
de komst van het afvalop
slaggebouw de weg wordt
vrijgemaakt voor de bouw
van nieuwe kerncentrales.
„We vinden de wijze waarop
u het probleem van de af-
valberging benadert (verge
lijken met een griesmeelfa-
briek) beneden peil. Het
lijkt op het belachelijk ma
ken van diegenen die op
recht verontrust zijn over
(Slot zie pagina
15 kol. 1)
Mr W. J. Geertsema (tweede van links) toonde zich duidelijk ingenomen met de petitie van
de voorstanders van een opslaggebouw voor radio-actief afval.
André Tollenaar met de handgemaakte stenen uit Bommenede.
TERNEUZEN Na ongeveer een jaar van intensieve voorbereiding is
onderwatersportvereniging 'De Scheldeduikers' uit Terneuzen er afgelo
pen pinksterweekeinde in geslaagd de verdronken plaats Bommenede in
de Grevelingen op te sporen. Na een langdurige speurtocht die zaterdag
begon, ontdekten de duikers zondag op ongeveer één kilometer ten
noordoosten van de werkhaven Zor.nemaire de ruïne van naar men
aanneemt de kerktoren van het dertiende eeuwse dorpje. „Hoewel we
het zilver van de kerk niet hebben gevonden, was dit werkelijk een
fantastische ervaring", zegt André Tollenaar (18) van 'De Scheldedui
kers'.
De nieuwsgierigheid van de duikers
werd vorig jaar gewekt naar aanlei
ding van gesprekken met bewoners
van de Bommenedepolder. De dui
kersvereniging was op dat moment
bezig met het, bestuderen van flora
en fauna in de Grevelingen. Geest
driftig werd meteen alles in het
werk gesteld om de terp van Bom
menede te traceren. Daar ging nog
al wat voorbereidend werk aan
vooraf. Tollenaar en Wilbert Du-
mez, aspirant brandweerduiker uit
Westdorpe, doken de archieven in.
Aangezien de heerlijkheid Bomme
nede destijds tot de Staten van
Holland hoorde, kon het provin
ciaal archief in Middelburg de dui
kers niet op weg helpen. Meer suc
ces hadden ze in het Streekarchief
in Zierikzee. Daar kreeg men een
publicatie over Bommenede uit het
Zeeuws Tijdschrift onder ogen. Aan
de hand van twee historische kaar
ten, die daarin stonden afgedrukt,
werd nagegaan waar Bommenede
precies lag. Op de kaart die Levinus
Ruta in 1583 tekende staat het
toenmalige poldergebied van Bom
menede afgebeeld. Zacharias Ro
man tekende halverwege de zeven
tiende eeuw de plattegrond van het
dorp Bommenede. Tollenaar: „Aan
de hand van de meridianen op oude
en nieuwe kaarten hebben we de
juiste lokatie bepaald. Daar zijn we
tot februari mee bezig geweest".
Inmiddels bereidden de duikers
zich ook fysiek en technisch op hun
zoekoperatie naar het Zeeuwse 'At
lantis' voor. „Duizend meter uit de
kust duiken op een diepte van zes
tien meter vereist toch een gedegen
aanpak. We hebben de afgelopen
tijd allerlei technieken aangeleerd",
aldus Tollenaar.
Met de pinksteren was het zo ver.
Zes duikers begaven zich met volg
boot naar de bewuste lokatie. Over
verschillende afstanden werden
duikers uitgezet. „Eerst vonden we
alleen wat losse stenen op tien
meter diepte. Dat spoor volgend
kwamen we in een smalle geul te
recht, waarschijnlijk een haven
mond. We zaten op dat moment
zestien meter diep. Daarna ging het
weer omhoog tot twaalf meter. Daar
zag ik dat de stenen een soort
muurtje vormden, eigenlijk een for
matie van stenen die is ingestort.
Heel goed mogelijk dat dat de kerk
toren van Bommenede is geweest",
legt André Tollenaar uit. Toen de
duikers tralieroosters en luiken tus
sen de stenenmassa aantroffen, was
er geen twijfel meer mogelijk. Dit
was Bommenede.
„We zijn ongelooflijk trots dat we
dit gevonden hebben", zegt Tolle
naar geëmotioneerd. Hij heeft ech
ter onmiddellijk toe dat de vondst
niet overeenstemt met de prachti
ge verhalen uit de jongensboeken.
„In feite is het ook niet zo spectacu
lair als wat je allemaal van andere
duikers hoort. Daar zit natuurlijk
een flinke portie duikerslatijn bij".
Volgens Tollenaar is er van Bomme
nede niet veel overgebleven. Tij
dens de Allerheiligenvloed van 1570
overstroomde het dorp. Vijf jaar
later belegerden de Spanjaarden
Bommenede en moordden het dorp
volledig uit. Een hevige storm die in
1682 woedde, zette het dorp op
nieuw onder water. Bommenede
werd daarna niet meer opnieuw
bedijkt. De bewoners, in die tijd
ongeveer twintig gezinnen, verlie
ten Bommenede en vestigden zich
aan de dijk van Zonnemaire.
Tollenaar zegt dat in het oude Bom
menede beslist geen waardevolle
schatten zijn te vinden. Het was er
de laatste jaren voor de ondergang
armoe troef. Als souvenir hebben de
duikers een aantal handgemaakte
stenen meegenomen. „We laten de
zaak zoveel mogelijk intact, wat dat
betreft leven we de voorschriften in
de duikerswereld strikt na. Het
heeft niet zoveel zin daar volop
roosters en luiken te gaan slopen.
Dat is meer het werk van oudheid
kundigen, maar als vereniging zou
den we ze daar best bij kunnen
helpen".
Tollenaar hoopt in elk geval dat
oudheidkundigen en de universitei
ten in Nederland op de 'unieke
vondst' reageren. „Voor de deskun
digen is er in Bommenede zeker het
een en ander te vinden. Zij hebben
daarvoor ook de middelen en kun
nen werken met onderwatercame
ra's. Het zou erg leuk zijn als ze erop
af komen. Wij zijn natuurlijk ook
erg nieuwsgierig naar wat daar alle
maal nog onder de bodem verbor
gen zit".
Tegenstanders van een opslaggebouw voor kernafval wilden een discussie aangaan met
Mr. W. J. Geertsema (rechts): de vergelijking met een griesmeelfabriek ging hun te ver.
WALSOORDEN Het industrie-, ha
ven- en bouwbedrijf 'De Hoop' bv in
Terneuzen en de bv Bleijko Betonin-
dustrie in Walsoorden zijn van plan
om op korte termijn een duurzame
vorm van samenwerking aan te gaan.
De onderhandelingen over het sa
menwerkingsverband (ook het
woord fusie wordt gebruikt) tussen
Met pinksteren was die mari
neman, na een lange tijd van
afwezigheid, bij zijn bejaarde
moeder op bezoek geweest.
Om weer eens bij te praten,
't Was hard tijd, zo bleek.
„Wat doe je daar nou eigen
lijk" wilde zij over zijn beroep
weten.
„Ik zit op een onderzeeboot",
sprak haar zoon meedeel-
zaam.
„En", wilde z'n moeder vervol
gens weten, „vang je nog wei
eens wat?"
„Och, dat gaat wel", reageer
de haar zoon neutraal. En
voegde er geruststellend aan
toe:
Maar de kleintjes gooien we
terug, hoor".
DEN HAAG (GPD) - Staatssecretaris
Van Houwelingen (defensie, mate-
rieelzaken) voelt niets voor de VVD-
suggestie om minder dan acht nieu
we M-fregatten te bouwen, wanneer
deze oorlogsschepen niet voor de
geplande prijs kunnen worden ge
bouwd door De Schelde in Vlissin
gen. Dat bleek gisteren tijdens de
debatten over de defensiebegroting
in de Eerste Kamer.
Volgens VVD-Senator Van Bemmelen
is het onwaarschijnlijk dat de nieuwe
fregatten gebouwd kunnen worden
voor de „niet te overschrijden prijs"
van 360 miljoen per schip, die Van
Houwelingen heeft vastgesteld. In ge
val van prijsoverschrijding zouden er
minder dan acht moeten worden be
steld. Maar Van Houwelingen be
streed die stelling en zei bovendien,
dat bij een kleinere serie de prijs per
schip hoger wordt.
Van Houwelingen gaf toe, dat de
procedure bij de M-fregatten niet ide
aal was. „Het beste is natuurlijk om
eerst het ontwerp en de wijzigingen
erop klaar te hebben, vervolgens een
teams zijn daarmee bezig, waarbij
uitgangspunt blijft de vastgestelde
prijs van 360 miljoen gulden per schip.
„De voorspelling van Van Bemmelen,
contract af te sluiten en daarna te
gaan bouwen. Maar de schepen zijn
nu eenmaal, om redenen van werkge
legenheid vervroegd besteld. Het
voorlopige contract, dat de werf in
staat stelde om alvast te gaan bou
wen, loopt tot 1 juni en is zeer beperkt.
Het kan dus niet zo zijn, dat dit tot
prijsstijging leidt".
Volgens Van Houwelingen wordt door
defensie „koortsachtig gewerkt" aan
de nieuwe contracten. Verschillende
dat de kosten uit de pan zullen rijzen,
zal niet uitkomen. Het is een kwestie
van beleid, en dat beleid zegt dat de
schepen voor de vastgestelde prijs
moeten worden gebouwd".
Van Houwelingen liet zich overigens
niet verleiden tot het noemen van
een datum, waarop het contract met
de voornaamste leveranciers, De
Schelde in Vlissingen en Holland
Signaal in Hengelo, dat voor wapen
systemen zorgt, moet zijn afgesloten.
Uit goedingelichte defensiekringen
werd gemeld dat de datum van 1 juni
niet zal worden gehaald. „Het wordt
waarschijnlijk een week of vier la
ter", aldus een bron.
mtmm
de raad van bestuur van 'De Hoop' en
de directie van Bleijko zijn enige tijd
geleden begonnen. Dit maakte de
directeur van het betonbedrijf in
Walsoorden, de heer Th. de Koning,
woensdag bekend. Verwacht wordt
dat de onderhandelingen nog vöór de
bouwvakvakantie worden afgeslo
ten.
De reden van het samenwerkingsver
band is van puur economische aard.
De dalende activiteiten in de bouw in
de afgelopen jaren hebben ertoe ge
leid dat de concurrentie tussen de
betonfabrikanten steeds groter is ge
worden. Dit heeft ertoe bijgedragen
dat vooral in de jaren 1983 en 1984
vele kleine en ook enkele grote fabri
kanten in deze sector zijn verdwenen.
Ook voor de toekomst vrezen de
woordvoerders van beide bedrijven
dat er betonfabrikanten zullen ver
dwijnen. Om weerstand te kunnen
bieden aan deze dreiging hebben bei
de bedrijven gekozen voor bundeling
van de krachten. Op die manier hoopt
men een steviger concurrentiepositie
te kunnen innemen.
Het is de bedoeling dat beide bedrij
ven zelfstandig blijven. Volgens De
Koning vindt er geen produktie-over-
heveling of marktverstoring plaats.
Ook de positie van de werknemers
van beide bedrijven wordt volgens
hem geenszins door de fusie beïn
vloed. De investeringen binnen het
bedrijf in Walsoorden, waar 110 men
sen werken, gaan gewoon door. Zo
bestaan er plannen om de afdeling
waar momenteel jaarlijks 38 miljoen
straatklinkers worden geproduceerd,
te vernieuwen en verder uit te brei
den.
De Bleijko-directeur verwacht dat het
samenwerken met het Terneuzens be
drijf (300 werknemers) grote voorde
len met zich mee zal brengen. Zo
hoopt hij dat in de toekomst zijn
bedrijf zich ook meer kan gaan rich
ten op waterbouwkundige werken,
zoals oeverbescherming binnen- en
buitendijks. Bleijko hield zich tot nu
toe vooral bézig met inffa-structurele
werken. „De Hoop is meer gespeciali
seerd in de natte en zoute kant", aldus
De Koning.
Hoe de samenwerking uiteindelijk in
het vat zal worden gegoten is nog
niet helemaal duidelijk. Op de vraag
of 'De Hoop' het W'alsoordense beton
bedrijf zal overnemen antwoordde
De Koning: „Allicht vindt er een
overdracht van aandelen plaats.
Maar zover zijn we nog niet, we
hebben het hier namelijk niet over
'zomaar een pakje sigaretten kopen'.
Hoe het samenwerkingsverband er
uit zal zien verwachten we in juni,
juli, maar zeker vóór de bouwvak
rond te hebben".
Bleijko gaat samen met 'De Hoop'
verder, wel onder eigen naam en on
der verantwoordelijkheid van de hui
dige directie. Omdat de samenwer
king voor de werknemers geen gevol
gen heeft, toonde districtsbestuurder
P. Vegting van de Industriebond FNV
zich woensdag een tevreden man. De
districtsbestuurder sprak van 'een fu
sie uit kracht'. „De arbeidsvoorwaar
den blijven hetzelfde en de werkgele
genheid van de mensen blijft gegaran
deerd, wat voor ons inhoudt dat we in
eerste instantie tevreden zijn" aldus
Vegt> ïg. J
