opknappertje
voor de badkamer
NATTE CEL WORDT
FITNESSCENTRUM
PZC/ vrijdagkrant
VAN DER SCHILDEN
VECHT VOOR VINDING
louwerse
de priester
JSrfpBLï" '.'Ja 11
PZC
VRIJDAGKRANT
Gebr. Dominicus Westkapell
2
itjImidavaine
proefmodel
In een ommezien is een ouderwetse badcel
omgetoverd in een geriefelijke minibadka-
mer. LABETTE is daar namelijk speciaal
voor gemaakt. Zonder veel hak- en breek
werk.
LABETTE is veilig door zijn lage instap voor
kinderen en bejaarden.
Dank zij de vlakke geëmailleerde bodem
kunt u gemakkelijk douchen, en door zijn
leuke afmetingen
antwoord voor klein-
behuisden. Afm. L x
B x H inclusief steun-
poten.
het pasklare
.276.-
317.-
STEENHOUWERIJ
NA TUURSTEEN- TEGELHANDEL
TEGELZETTERSBEDRIJF
DEALER SIERPLEISTERSPECIALIST
Reeds vele jaren uw adres voor
Sanitaire installaties
NIEUWBOUW
ONDERHOUD
RESTAURATIE
VRIJDAG 10 MEI 1985
CV-. GASVERWARMINGS- en
MIODEIBURG Tfl 01180 12330
De keuken heeft al
lang de aandacht
van Theo van der
Schilden, die het de
grootste werkplaats op
de wereld noemt. „Alleen
al in Nederland werken
er dagelijks zo'n vier
miljoen mensen in. En
toch wordt aan die
arbeidsplaats nagenoeg
geen aandacht besteed.
We moeten het nog
steeds doen met keuken
waarvan het
basisontwerp uit de
jaren dertig stamt",
aldus de Wageningse
docent.
Ongeveer vijftien jaar geleden
was hij werkzaam bij het
toenmalig Nederlands Instituut
voor Toegepast
Huishoudkundig Onderzoek.
Daar werd hij aan het denken
gezet door de onmogelijkheden
van de traditionele keuken, die
lange mensen rugpijn bezorgt
na de afwas en korte mensen tot
razernij brengt als ze iets van de
bovenste plank willen pakken.
„Omdat mensen allemaal
verschillend zijn, moet een
keuken instelbaar zijn. De
hoogte van kastje en een
werkblad moet aangepast
kunnen worden aan de lengte
van de persoon die er gebruik
van maakt".
„En waarom staan we eigenlijk
in de keuken", vraagt Van der
Schilden zich af. „Vroeger
stonden klerken hele dagen
achter hun lessenaars te
schrijven. We zouden nu raar
opkijken als kantoorpersoneel
staand achter een bureau zou
worden aangetroffen. Ook in
een keuken moetje zittend
kunnen werken en moetje alles
watje regelmatig nodig hebt
binnen handbereik hebben, net
als in een goed ingerichte
werkplaats". Zittend
kokkerellen op een stoel met
wieletjes spaart tijd, het
gedribbel van de kast naar
aanrecht wordt overbodig en
aan het gebuk komt ook een
einde.
Van der Schilden sloeg aan het
tekenen, met als resultaat een
keuken waarin kasten en
aanrecht niet vast verankerd
zijn, maar op de wens van de
gebruiker omhoog of omlaag
kunnen. Met een druk op de
knop kan het keukenmeubilair
op de gewenste hoogte worden
gebracht. In het ontwerp van
Van der Schilden was geen
plaats meer voor kastjes onder
het aanrecht, omdat ruimte
geschapen moest worden voor
het benen werk als tijdens het
werk van een stoel gebruik
wordt gemaakt. De kasten
boven het aanrecht werden
voorzien van rolluiken, zodat ze
gemakkelijk te openen zijn en
men het hoofd niet stoot.
In 1974 was het zover dat
Bruynzeel een proefmodel
bouwde, waarna een
marktonderzoek volgde. De
keukenfirma moest
constateren dat de consument
nog niet aan een dergelijke
keuken toe was. „Bovendien
was men bang voor het
zogenaamde 'Daf-effect'. Zo'n
keuken zou vooral aanslaan bij
gehandicapten en bejaarden",
zegt de ontwerper
teleurgesteld.
Voor deze twee groepen is de
Keuken-op-maat
foto lex de meester
ontwerper gelooft in
zittend kokkerellen
aangepaste keuken zeker een
uitkomst, omdat er zittend in
kan worden gewerkt. Maar in
feite is het ontwerp voor
iedereen geschikt. „Het
Bruynzeel-model bracht het
niet verder dan de congreszaal
en het instituut waar Van der
Schilden werkte werd
opgeheven.
Geruime tijd bleef het stil rond
de plannen, die wel veel reacties
opleverden van enthousiaste
mensen die erover hadden
gelezen. Vier jaar geleden kwam
er weer leven in de brouwerij
door toedoen van een
huishoudkundige, die tijdens
een congres keukenfabrikanten
min of meer bestraffend
toesprak. Hij stelde vast dat de
leveranciers niets wezenlijks
aan de voedselwerkplaats
veranderden en pleitte voor het
oppakken van het Wageningse
idee.
Een artikel in de
Consumentengids zorgde
vervolgens voor een stroom
brieven, waarna het Centrum
voor Energiebesparing in Delft,
met steun van het ministerie
van economische zaken, op de
proppen kwam om onderzoek te
houden op het gebied van
energiezuinige keukens.
Omdat het Wageningse ontwerp
zuinig is met menselijke
energie, zag men mogelijkheden
tot samenwerking. Helaas
kwam van dat laatste niets
terecht.
Vorig jaar echter zag Theo van
der Schilden zijn kans schoon,
toen de Akademie Diedenoort
een nieuw gebouw betrok. In
een van de praktijkruimten van
de academie kon zijn
keukenontwerp worden
opgesteld. Keuken Combinatie
in Oisterwijk, fabrikant van
diverse keukenmerken, bouwde
voor dit doel een model onder
de naam Almat 7272 Vario. Het
ontwerp werd voorzien van een
elektromotor die het meubilair
in beweging brengt.
Het knopje dat de motor in
werking zet, nodigt uit om er
mee te spelen. „Dat moet ook,
want de ervaring leert dat men
de hoogte niet instelt als er
moeite voor gedaan moet
worden", zegt Van der Schilden,
die veel beenruimte heeft
geschapen. De gebruikelijke
kastjes onder het aanrecht zijn
verdwenen en zitten aan een
andere kant van de keuken. Die
ruimte is ook onder de
kookplaat, want de oven zit
ernaast. „Je kunt dus
gemakkelijk overal met je stoel
aanschuiven".
Studenten van Diedenoort zijn
regelmatig in de nieuwe keuken
te vinden, om in de praktijk de
onvolkomenheden ervan op te
sporen.
We streven ernaar een keuken
te ontwerpen die in de
woningwetsfeer te
verwezenlijken is en nauwelijks
meer kost dan de traditionele
keukeninrichting. Dat moet
zeker haalbaar zijn bij grotere
produktieaantallen", vindt de
ontwerper. Met wellicht een
kleine subsidie van de overheid
moeten
woningbouwverenigingen
gemotiveerd worden om deze
nieuwe keukenvorm over te
nemen.
„In de eerste plaats zou je dan
kunnen denken aan woningen
voor bejaarden en
gehandicapten". Voor het
echter zover is moet het
ontwerp in huishoudens worden
getest en dan is het nog maar de
vraag of de consument er
belangstelling voor heeft. Van
der Schilden blijft in ieder geval
in zijn keuken geloven. Na zijn
vervroegde pensionering
volgend jaar wil hij verder
werken aan zijn idee.
ANNEMARIE RISSE
108 of 118 cm x 73
cm x 52 cm
124 cm x 71 cm
x 56 cm
WIT v.a
KLEUR v.a
DOE HET-ZELVERS KUNNEN BIJ ONS TERECHT VOOR AL HUN MATERIALEN OP
SANITAIR-, GAS-, C V - ELEKTRO- EN DAKBEDEKKINGSGEBIED.
40 soorten marmerpleister en granol in voorraad!
Dealer van Flam-, Helex-, Vermontkachels
haarden!
Nieuwe showroom: badkamers met het nieuwst!
sanitair!
Nieuwste kollektie: 90 soorten plavuizen en 11(
soorten wandtegels van bekende merken!
Marmer-, travertin- en leisteenvloeren!
Travertin vensterbanken uit voorraad!
Nieuw: marmercompositietegels 40/40 ook vooi
winkelvloeren!
Concurrerende prijzen 100% service d.h.z. gratis zagen!
Oudezandweg 8, onderaan de dijk, tel. 1436.
Iedere werkdag geopend tot half zes, zaterdag 9-12 uur,
Een Sphinx-badkamer, gefotografeerd bij De Hoop in Ter-
neuzen.
Onder de zelf uitgevoerde
interieurrenovaties is
een stevige opknapbeurt
voor de badkamer een van
de populairste klussen. Dit
lijkt uit de omzet in
sanitaire artikelen, zoals los
verkrijgbare badkuipen,
douchegarnituren, min of
meer luxueuze accessoires
tot en met tegels.
Bij zo'n vernieuwing van de
badruimte is het
beschikbare aantal
vierkante meters het
belangijkste uitgangspunt.
In een klein 'hok' moet
gewoekerd worden met de
ruimte. Een speurtocht door
toonzalen van
sanitair-groothandelaren
levert de wetenschap op dat
er badkuipen van klein
formaat zijn. Veelal kun je
daar, als particulier, niet
rechstreeks kopen, maar wel
veel informatie opdoen. En
men wijst je er de weg naar
een winkel die de gekozen
spullen kan leveren.
Als de badkamer vrij royaal
bemeten is en ook voorzien
van toilet, wastafel en
mogelijke andere elementen,
dan is een scheidingswand
een mogelijkheid om het
vertrek in twee sectoren in te
delen.
Een geroutineerde
doe-het-zeiver kan zo'n
separatiemeubel wel zelf
bouwen, rekening houdend
met de sterk wisselende
luchtvochtigheidsgraad.
Materiaal en de afwerking
daarvan moeten daarop
berekend zijn.
Geplastificeerde panelen,
gebeitst blank hout e.d.
kunnen het
'badkamerklimaat' wel aan.
Montage-regelwerk van
vuren of grenen, zowel voor
bevestiging van een
separatiewand als voor een
wandafwerking met
schroten of rabatdelen, moet
vooraf met menie behandeld
worden.
Voor wie dit allemaal te veel,
te moeilijk of te ingrijpend
werk is, bestaan er kant en
klare of in de vorm van
bouwpakketten verkrijgbare
badkamermeubelen.
Met een variabele (in lengte
en hoogte aan te passen)
separatiewand te zien.
Daarmee kan een badkamer
in tweeën gedeeld worden:
een relaxruimte en een laten
we zeggen 'primair-sanitaire'
afdeling, met toilet, bidet en
wastafel.
Iets dergelijks is overigens
ook wel zelf te maken en dan
helemaal aangepast aan
situatie en eigen idee. Maak
er meteen een praktische
opbergruimte van, zodat de
opnieuw betegelde wanden
zoveel mogelijk vrij blijven.
Het voorjaar is een goede tijd
voor zo'n badkamerklus.
Meer geld en vrije tijd en
niet te vergeten het 'ik-
tijdperk', met een zwaar accent
op uiterlijk en conditie, zorgen
voor een bescheiden maar ge
staag doorwerkende revolutie
in wat gaandeweg 'het Neder
landse badkamergebeuren' is
gaan heten. En het eind lijkt
niet in zicht, voorspellen de
deskundigen. Verkoper I. Ver-
helst van De Hoop in Terneu-
zen: „Ik denk dat we toegaan
naar een soort fitnesscentrum,
compleet met whirlpool, zonne
hemel, sauna of stoombad."
Een goede twintig jaar geleden
vormde een 'natte cel' van pak
weg 1 bij 2 vierkante meter het
maximum aan sanitair comfort
van het gemiddelde gezin in ons
land. Voor heel wat oudere wo
ningen gaat dat trouwens nóg
op. Maar de luxe badkamer met
twee wastafels, toilet en soms
bidet (dit minibadje voor onder
lijf en voeten is hier nooit zo
populair geworden als in Frank
rijk) rukt op en ook de ouwe
trouwe douchebak met een
plastic gordijntje tegen het
spatten wordt inmiddels om
ringd door een douchescherm
van kunststof en alluminium en
allerhande praktisch meubilair.
Een deel van de veranderingen
in het vaderlandse sanitair
houdt verband met de techniek.
De tweeknopskraan ruimde het
veld voor een exemplaar met
ëén handel, dat het al heel wat
eenvoudiger maakte om de wa
tertemperatuur te regelen en
inmiddels is er alweer geruime
tijd een thermostaat in de han
del. Het geëmailleerde plaat
staal van de badkuip wordt ver
drongen door kunststof, dat
weliswaar wat duurder is maar
ook makkelijker te onderhou
den en antislip. Een kleine om
wenteling tekent zich af in 'het
kleinste kamertje', waar het toi
let met klassieke stortbak uit
het zicht is verdwenen en inge
haald door achtereenvolgens
het duobloc en het wandcloset,
waarvan 'de techniek' in de
muur verdwijnt.
Niet alleen nieuwe vindingen
maar ook het modebeeld be
paalt het gezicht van het sani
tair. Sphinx Maastricht -een
Nederlandse naam op dit ge-
bied- kiest voor lichte tinten,
zoals grijs, Mont Blanc (wit met
zijdeglans), Galaxy (mat wit
met een groen waasje) en Silica
(zandkleur).
Wastafels en closet doen mee.
De betegeling van badkamer en
douchecel ademt een beschaafd
soort vrolijkheid, die het moet
hebben van samengestelde de
cors en kleurige strepen. Het
gemiddelde meubilair blijft aan
de bescheiden kant. Verhelst:
„Een jaar of tien geleden ver
wachtten we dat de badkamer
een soort inbouwkeuken zou
worden, maar dat is tegengeval
len." Blijven: de ingebouwde
spoelbak en kastjes voor was-
en linnengoed.
Nee, de échte omwenteling
moet komen van de apparatuur,
verwacht onze zegsman bij De
Hoop. Wie aan bad of douche
een fit gevoel wil overhouden
kan tegen een redelijk bedrag
een verstelbare 'massage'-kraan
laten monteren. Een volgende
-maar wel wat duurdere- stap is
de whirlpool op badkamerfor
maat, die vanaf 5000,- wordt
geleverd en een verrassend laag
energiegebruik heeft: een kwar
tje per uur, terwijl de gemiddel
de gebruiker hoogstens een
kwartiertje in het bruisbad
pleegt plaats te nemen.
De belangstelling voor dit nou
veauté is nog matig, maar een
(bescheiden) doorbraak zit er
zeker in. Dat geldt ook voor de
zonnehemels met reflectorlam
pen voor snel en veilig bruinen
(in de handel vanaf 1000,-) en
de sauna of het stoombad.
foto's camile schelstraete
Ook in z'n ontwerpen voor de badkamer maakt onze
adviseur Co Herrebout graag gebruik van de Poggeripohl
badmeubelen. Door hun grote veelzijdigheid, stijl, kleuren
prijs zijn ze bijna overal toepasbaar. Het laatste nieuws op
dit gebied willen wij u graag laten zien in ons kijkhuis.
MIDDELBURG
Waldammevyeg 2
Industrieterrein "Amè;
Telefoon: 01
lil ij
JS™™ Ai
Overige vestigingen
Terneuzen, Mr. F. J. Haarmanweg 61.
Breda, Crogtdijk 58.
LOODGIETERS BEDRIJF B.V.
Loodgieters - Koperslagers - Leidekkers
Breestraat 15
Postbus 115
4330 AC Middelburg
Tel. 01180-33006*
-:.ll I 1
Een zonnehemel voor snel en veilig bruinen
(f 1.000,-).
De whirlpool leverbaar vanaf f 5.000,-) die een plaatsje in de badkamer verovert.
