Gemeentesecretaris Axel
A. Dieleman overleden
OMMISSARIS KREEG EERSTE
OEK 'ZEEUWENIN BRAZILIË'
Gemakkelijk dagje
Iaterdag
Wissel Zeeuws-
PZC/ provincie
OESTEMMING B EN OOSTBURG
'Zeeuwse zuinigheid' oorzaak
van bloedeloze landschappen
jitropologische doctoraalstudie F. Buysse
SCHOOLONDERZOEKEN
LASTIGER DAN EXAMEN
L
Betonning kan
goedkoper en
efficiënter
EVA-werkgroep
LANDSCHAPSARCHITECTE IR M. VAN OOSTEN HOEK:
13
Inkrimping
Voorlichtingsa vonden
vrou wenemancipatie
HOORT.
ZIE
f—
OP EXAMEN
4 MEI 1985
ijk vreest overlast van
verloopterrein 'Zeebad'
(Van onze Haagse redacteur
EN HAAG - De bewoners van de Breskense bungalowwijk 'Het Heem' vrezen ernstige
verlast van een overloopterrein voor de camping 'Zeebad' in die plaats. Het college van b en
van Oostburg heeft toestemming gegeven voor de inrichting van het terrein, om in de
liaand juli gedurende drie weken de grootste stroom van toeristen te kunnen opvangen.
lolgens de camping valt het allemaal te liggen, op een stuk grond aan de De heer A. J. Nieuwland zei namens
|el mee. Het gaat om een terrein, dat
80 meter afstand van de wijk komt
VLISSINGEN - De vaarwegmar-
keringsdienst en de materieel-
dienst van dgsm (directoraat
generaal voor scheepvaart en
maritieme zaken) kunnen zoda
nig worden gere organiseerd
dat een kostenbesparing en een
efficiëntere werkwijze wordt
bereikt. Dat is de conclusie die
valt te trekken ifit het onlangs
verschenen rapport 'Landelijke
Betonningsdienst' (LBD). Priva
tisering van beide diensten uit
praktische en financiële over
wegingen is niet nodig, zo blijkt
verder uit het rapport.
Het LBD-rapport wordt nu bin
nen dgsm uitgewerkt tot een
'plan van aanpak'. De realisatie
van dat plan zal vijf jaar in
beslag nemen. „Maar mogelijk
nog iets langer", aldus waarne
mend directeur J. Waaleman
Bruijnzeel van het district Schel-
demond. Uitvoering van het
'plan van aanpak' leidt volgens
hem tot een dienst die vrijwel
net zo duur is als 'de goedkoop
ste gegadigde uit het bedrijfsle
ven'.
Bij de reorganisatie van de be
tonning wordt uitgegaan van het
creëren van een landelijke
dienst. Dat zal, aldus directeur-
generaal J. van Tiel in een mede
deling aan het personeel, waar
schijnlijk gevolgen hebben voor
de districtsindeling zoals die op
dit moment bestaat. Zo zal bij
voorbeeld het aantal van vijf
werkplaatsen in Nederland wor
den teruggebracht tot vier. Het
aantal depots zal echter met één
toenemen tot vijf.
De werkplaats in Vlissingen
blijft in de plannen gehand
haafd. Het is de bedoeling dat
het aantal arbeidsplaatsen
wordt teruggebracht van 211
naar 148. „Het feit dat de reorga
nisatie zeker vijf jaar in beslag
zal nemen, betekent dat de in
krimping niet met gedwongen
ontslagen gepaard hoeft te
gaan", aldus Waaleman Bruijn
zeel.
Besluit minister Smit-Kroes van
verkeer en waterstaat tot uitvoe
ring van het 'plan van aanpak',
dan betekent dat tevens ver
nieuwing van een groot gedeelte
van de vloot. Volgens Waaleman
Bruijnzeel moeten er zeven tot
tien nieuwe schepen komen.
Daarmee is in totaal een bedrag
gemoeid van 100 miljoen gulden.
De reorganisatie van de mate-
rieelsdienst heeft, zo blijkt uit de
mededeling van Van Tiel, voor
namelijk betrekking op de per
soneelssterkte. Allereerst wordt
een districts-specifieke situatie
vastgesteld, waarna in overleg
met de dienstcommissies een
personeelsplan wordt opgesteld.
Langeweg. De vrees van de bewoners,
dat vooral jeugdige campinggasten
na hun bezoek aan een naburige disco
's nachts dwars door de korenvelden
en de woonwijk naar het overloopter
rein zullen trekken met alle overlast
vandien, is niet gegrond.
Vrijdag behandelde de afdeling recht
spraak van de Raad van State het
verzoek om schorsing van de toestem
ming voor het overloopterrein. Meer
dan zestig bewoners zijn tegen het
terrein.
Namens de camping wees de heer G.
van Schaick erop, dat het de bedoe
ling is geen jongeren op het terrein te
concentreren. Men wil die toch zoveel
mogelijk aan de kust laten kamperen,
om zodoende andere campingbezoe
kers zomin mogelijk in hun rust te
storen, zo daarvan al sprake zou zijn.
Van Schaick zei dat het overloopter
rein nodig is, omdat 'Zeebad' een
gedeelte van het kampeerterrein vlak
bij het strand moet afstaan ten behoe
ve van de Deltawerken.
Het economisch belang van de cam
ping, die voor een groot deel door een
oude vestinggracht van Het Heem
wordt gescheiden, maar ook het so
ciaal belang van de toeristen maken
een overloopterrein nodig, zei Van
Schaick. Hij wees erop, dat door de
kortere werkweek steeds meer men
sen gaan recreëren.
de bewoners, dat Het Heem vooral
moeite heeft met het feit, dat het
college geen specifieke voorwaarden
aan het overloopterreinverbindt, zo
als de aanleg van een goede afraste
ring en een groenstrook. De wijk
wordt als het ware verzwolgen door
de camping, zo vinden de bewoners.
Zij vonden bovendien, dat zij schor
sing móesten aanvragen, omdat b en
w inmiddels ook een zogenaamde
anticipatieprocedure zijn begonnen
op basis van een besluit ter voorberei
ding van een bestemmingsplanwijzi
ging, dat voorziet in een definitieve,
nog grotere uitbreiding van de cam
ping aan de Langeweg. Die uitbrei
ding behelst een gebied van vier hec
tare, goed voor maximaal 200 stand
plaatsen. Ook daar heeft Het Heem
bezwaar tegen aangetekend, maar dat
bezwaar zou niet geloofwaardig zijn
als men niet ook tegen het overloop
terrein in het geweer zou komen.
GS moeten zich nog door een zoge
naamde verklaring van geen bezwaar
over een en ander uitspreken. Voorzit
ter mr P. J. G. Kapteijn van de
afdeling rechtspraak zei dat die proce
dure los staat van de zaak die gisteren
aan de orde was, en vroeg zich af of de
bewoners wel rechtstreeks in hun be
langen worden getroffen door het
overloopterrein. Hij zegde toe aan
staande vrijdag uitspraak te doen.
AXEL De gemeentesecretaris van
Axel, A. Dieleman, is vrijdag plotse
ling overleden. Dieleman was sinds
oktober 1979 hoofd van de gemeente
secretarie in Axel. Hij is 46 jaar oud
geworden.
Dieleman, Axelaar van geboorte,
volgde destijds P. G. van den Bosse
op die zijn functie van gemeentesecre
taris had verruild voor die van gede
puteerde van de provincie Zeeland.
Voor zijn benoeming in Axel werkte
hij op de afdeling financiën van de
gemeente Middelburg.
De begrafenis vindt plaats dinsdag 7
mei om 15.00 uur op de algemene
begraafplaats in Axel. Daarvoor
wordt om 14.00 uur in de gereformeer
de kerk in de Pironstraat een rouw
dienst gehouden. Dieleman was ge
huwd en vader van drie kinderen.
B en w-woord voerder J. Smeets be
klemtoonde, dat het gebied waarop
de overloop verrijst in de gemeentelij
ke recreatienota is aangewezen als
mogelijke uitbreiding voor 'Zeebad'.
Het gebied voldoet volgens hem volle
dig aan de eisen, en er is daarom geen
enkel bezwaar. Het overloopterrein
heeft een omvang van 4.000 vierkante
meter, voor plusminus 40 standplaat
sen. De rust in de wijk zal volgens b en
w nauwelijks worden verstoord. Tus
sen Het Heem en het gewraakte ge
bied is een buffer aanwezig bestaande
uit onder meer een weiland en een
boomgaard.
De planologische bestemming van
Het Heem is nooit officieel geregeld.
Sinds 1969 wordt de wijk geschikt
geacht voor recreatieve doelen. De
huizen zijn er aanvankelijk als zo
merwoningen neergezet, maar de ge
meente heeft er in toegestemd dat ze
nu permanent bewoond worden.
OOSTBURG In Oostburg is de
werkgroep Emancipatorische Educa
tieve Vrouwen Activiteiten (EVA) op
gericht. Het doel van de EVA-werk-
groep is een aanbod op het gebied
van emancipatorisch vrouwenvor
mingswerk te realiseren.
Zo zal de werkgroep de VOS-cursus-
sen houden. Andere plannen zijn het
opzetten van een gespreksgroep voor
vrouwen boven de 55 jaar en praat
groepen op het gebied van gezond
heid, geloof en gescheiden vrouwen.
De EVA-werkgroep vergadert donder
dag 9 mei (om 09.30 uur) bij vrouwen
kontact 'Lotje' aan de Nieuwstraat.
AXEL Het steunpunt Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen/kanaalzone
van de stichting Vrouwenemancipa
tie Zeeland houdt de komende
maand vijf regio-avonden in Terneu-
zen, Hontenisse, Hulst, Sas van Gent
en Axel. Een belangrijk deel van de
bijeenkomsten gaat over subsidie
voorlichting.
De avonden vinden plaats in het
vrouwentrefpunt Joke in Terneuzen
op 8 mei, in hotel Van Leuven in
Hontenisse op 12 mei, in het gemeen
schapscentrum Den Dullaert in Hulst
op 22 mei, in het cultureel centrum De
Speije in Sas van Gent op 5 juni en
tenslotte op 12 juni in het Axelse
cultureel centrum De Halle. Alle bij
eenkomsten beginnen om 20.00 uur.
GOES - „De mentaliteit van de Zeeuwen leidt tot
bloedeloze landschapjes. Echt Zeeuwse zuinigheid:
groensingeltjes van drie tot vijf meter. Je ziet ze overal.
Rond sportvelden, industrieterreinen, recreatiegebieden
en boerderijen. Allemaal hetzelfde, één pot nat. Nooit
eens een royaal gebaar". Dit stelt de landschapsarchitec
te ir M. van Oosten-Snoek uit 's Heer Abtskerke. Zij blikt
terug op 50 jaar landinrichtingsdienst en de gevolgen
daarvan voor natuur, landschap en cultuurhistorie.
Volgens mevrouw Van Oosten hebben de her- en ruilver
kavelingen in Zeeland veel waardevols doen verdwjnen.
Ze vindt dat er in het algemeen ook weinig moeite is
gedaan om creatieve oplossingen te zoeken voor knelpun
ten in verkavelingsprojecten. Ir Van Oosten wijst op de
zogenaamde 'relatienota' die de regering enige jaren
geleden uitbracht. Daarin stonden richtlijnen voor het
instandhouden, met forse financiële injecties, van waarde
volle gebieden. Mevrouw Van Oosten betreurt het dat van
deze relatienota in Zeeland weinig gebruik gemaakt is. „Ik
vind dat een gemiste kans".
De landschapsarchitecte is erg bezorgd over wat er in de
toekomst met Walcheren gaat gebeuren. Daarvoor is een
landinrichtingsproject in de maak. „In tegenstelling tot
wat graag beweerd wordt, is het landschap op Walcheren
niet gemaakt en onderhouden door de boeren. Het is
gemaakt door staatsbosbeheer, die het ook onderhoudt,
samen met de weg- en waterschappen", betoogt ir Van
Oosten.
„Nu willen de boeren het landschap toch, ondanks dat
het niet van hen is, verder uitkleden. Dat is verkeerd. Als
de boeren last hebben van het landschap, is er maar één
goede oplossing. In plaats van het land aan de machines
aan te passen, moeten de machines aan het land aange
past worden".
(Zie ook PZC Week Uit/Week In, pagina 17.)
JSTBURG De enige doctorandus
J Nederland die zijn titel te danken
teft aan de Zeeuwen in Brazilië.
|et die typering gaf commissaris dr.
Boertien vrijdag in het gemeente-
us van Oostburg aan dat de antro-
ploog Frans Buysse met zijn onder-
lek naar de Zeeuwen in Brazilië een
|t nu toe unieke studie heeft ver-
cht. De voormalige Nijmeegse stu-
fcnt overhandigde de commissaris
jt eerste gedrukte exemplaar van
tin doctoraalscriptie 'De Zeeuwse
ïmeenschap van Holanda, Brazilië
858-1982)'. De scriptie is uitgegeven
Por de West-Zeeuws-Vlaamse heem-
jmdige kring in de serie 'Bijdragen
I1 de geschiedenis van West-
Peuwsch-Vlaanderen'.
■lysse beschrijft in zijn werkstuk de
rpsgemeenschap Holanda aan de
aziliaanse oostkust. Daar streken
sen 1858 en 1862 enkele honderden
'St-Zeeuws-Vlamingen neer, die
n land wegens de slechte economi
se omstandigheden de rug toekeer-
öfn. Hoewel in de loop der jaren
er kele meldingen over de vergeten
I sep Nederland bereikten, werden de
Uzaten van de Zeeuwse emigranten
Pas in 1975 echt ontdekt. Buysse werd
or de heemkundige kring en het
I 'ierfonds Zeeland in de gelegenheid
Psteld onderzoek te verrichten naar
I landverhuizers. Van juli 1981 tot
B^art 1982 verzamelde hij gegevens
de kolonistengemeenscMap. Som-
8e afstammelingen bleken het
euwse dialect nog machtig. Bij zijn
inkomst in Holanda ontmoette hij
Bram Heule, die hem begroette met:
„Zie, nu zijn judder hier, da vin wud-
der goed". Een goede binnenkomer.
Toch kon de bevolking moeilijk hoog
te krijgen van wat de echte Hollander
nu precies in het dorp kwam doen. In
zijn inleiding schrijft Buysse: „Hoewel
alle inwoners van Holanda mij als
Hollander beschouwden, liep het
beeld dat ze van mij hadden nogal
uiteen. Voor sommigen was ik de
hulpverlener die hen van alle proble
men kwam verlossen. Voor anderen
was ik de overheidsagent die hen
bespiedde. Na een half jaar was het
velen nog niet duidelijk wat ik kwam
doen...."
In feite kan er nauwelijks meer van
Zeeuwen in Brazilië worden gespro
ken. Althans, de antropoloog schrijft
Holanda de voor een Braziliaans
dorp typische kenmerken toe. „We
hebben hier niet met een Hollands
dorp, maar met een Braziliaanse ge
meenschap te maken". Buysse geeft
een uitgebreide beschrijving van de
leef- en werkomstandigheden in het
gebied.
Een verspreide bebouwing, gezinnen
die soms alleen via kleine zandweg
getjes kunnen worden bereikt, het
klinkt allemaal weinig Nederlands.
Ook de meeste huizen - houten ge-
Auteur Frans Buysse rechtsheeft zojuist het eerste exemplaar van zijn
'Zeeuwen in Brazilië' overhandigd aan commissaris Boertien.
raamten met daartussen bamboe
vlechtwerk, opgevuld met grond -
komen in Zeeland niet voor. Elektrici
teit is een luxe.
Buysse vatte voor de aanwezigen in
het gemeentehuis enkele van zijn be
vindingen in het kort samen. Ook
stond hij even stil bij het (maatschap
pelijk) nut van een studie, zoals hij die
heeft uitgevoerd. Omdat Holanda vol
gens hem representatief is voor vele
kleine samenlevingen in de Derde
Wereld hoopte hij dat zijn werk mee
zou helpen een aantal westerse voor
oordelen weg te nemen. Tevens ver
wachtte hij dat zijn scriptie inzicht
verschafte in de problematiek van
etnische minderheden, zoals we die
ook in Nederland kennen.
Commissaris Boertien zei het werk
van Buysse met veel plezier te hebben
gelezen. Hij had het originele scriptie
exemplaar vooraf ter inzage gekregen.
In de wijze waarop de emigranten in
eerste instantie probeerden een eigen
leefgemeenschap, zo zelfstandig mo
gelijk naast de Brazilianen, op te
bouwen, meende de commissaris een
vorm van apartheid te onderkennen.
Ook herkende hij elementen die bij de
huidige ontwikkelingshulp aan de or
de komen.
Burgemeester C. Spijkerboer opende
in de benedenhal een tentoonstelling
over de Zeeuwen in Brazilië. Er zijn
foto's te zien, die Buysse in de neder
zetting Holanda heeft gemaakt. De
tentoonstelling is tijdens de openings
uren van het gemeentehuis (10-12 en
2-4 uur) te bezichtigen.
Mavoleerlingen van de Oostburgse scholengemeenschap Sint-Eloy bespreken de examenopgaven wiskunde met
hun leraar O. van Hevele.
Geen verwarde haardossen noch rode koontjes. De eindexamenkandida
ten van vwo, havo, mavo en lbo hadden vrijdag een niet al te zware dag.
Op het programma stonden de vakken Engels, wiskunde, aardrijkskunde
en Nederlands. Na afloop van de sessies waren leerlingen en leerkrach
ten gisteren, op een enkele uitzondering na, vrijwel eensgezind in hun
reacties: de opgaven waren goed te doen en kostten nauwelijks
hoofdbrekens. „Het is," zei aardrijkskundeleraar F. Maes van het
Terneuzense Zeldenrustcollege, „wel eens moeilijker geweest. Hoewel,
het werk moet natuurlijk nog wel worden gecorrigeerd..."
De leerlingen van de Terneuzense
scholengemeenschap voor lager be
roepsonderwijs De Leeuwtjes bogen
zich gistermiddag over een Engelse
tekst van nauwelijks twintig regels
over de belevenissen van mevrouw
Valerie Mansfield die na een bezoek
aan de dokter met een verkeerde
auto naar huis was gereden. De
kandidaten hadden met de opgaven
nauwelijks problemen. „Het viel
veel mee," zei Nico Samijn. „Ik
vond het niet echt moeilijk." Zijn
medescholieren vielen hem daarin
eenstemmig bij.
Overigens bleek dat ook uit de tijd
die de leerlingen voor het examen
nodig hadden: vrijwel iedereen zat
na ruim een uur (er was anderhalf
uur beschikbaar) verlangend naar
buiten te staren. „Voorzover ik dat
op dit moment kan beoordelen," zei
docent H. de Leeuw, „moet dit
examen goed zijn gedaan. Er zaten
nauwelijks strikvragen in en als er
al een onbekend woord in de tekst
stond, dan was de betekenis uit het
zinsverband goed op te maken. Zelf
vond ik dit wel leuk: de eigen
mening van de leerlingen werd ge
vraagd waardoor je kunt peilen of ze
de taal wel of niet beheersen."
De vwo'ers van de Terneuzense
scholengemeenschap Petrus Hon-
dius konden hun creativiteit vrij
dagmorgen kwijt met een stelop-
dracht Nederlands in het kader van
gericht schrijven. Petrus Hondius is
één van de Nederlandse scholen die
de klassieke keuze uit tien opstelti-
tels heeft vervangen door een ste-
lopdracht: de leerlingen beginnen al
in de vijfde klas met het samenstel
len van een documentatiemap over
een onderwerp naar eigen keuze,
waarover op het examen een ver
haal moet worden geschreven. De
docent legt hen over het onderwerp
twee titels voor. „Voordeel van een
stelopdracht is," aldus leraar Ne
derlands W. de Zeeuw, „dat de
leerlingen zinvol schrijven. Het on
derwerp van hun keuze hebben ze
immers uitputtend bestudeerd. De
stelopdracht is dan ook veel pretti
ger, zowel voor de docent als voor
de leerling; je krijgt in elk geval
geen flauwe verhaaltjes..."
Atheneumleerlinge Mariëlle Elen-
baas koos vorig jaar al voor het
onderwerp alternatieve geneeswij
zen en schreef voor haar examen
een brief over de voordelen van
homeopathie aan de vriendin van
haar moeder. Ze was na afloop vrij
positief „hoewel van het uiteindelij
ke resultaat niets te zeggen valt.'
Haar vriendin Elly de Putter die
voor de schoolkrant een artikel
schreef over kindermishandeling
was het daarmee eens: „Je kunt zelf
wel vinden dat je goed werk hebt
verricht, maar dat hoeft de leraar
nog niet te vinden. En die moet het
werk beoordelen." Zware uurtjes
beleefde overigens wel Jacqueline
Asselman (zij schreef een recensie
over een boek van Jos Vandeloo):
„Kun je niet aan me zien dat ik net
examen heb gedaan..."
De wiskunde-opgaven leverden
dit jaar weinig problemen op.
De mavokandidaten Anja Neve en
Johnny Verstraaten van de Oost
burgse scholengemeenschap stap
ten opgelucht de examenzaal uit.
Met de nog bedrijfsklare rekenma
chine onder handbereik stelde An
ja vast: „Goh, de schoolonderzoe
ken waren eigenlijk moeilijker dan
het centraal schriftelijk." Van de 30
meerkeuzevragen leverden volgens
de beide scholieren alleen de opga
ven 22 en 26 problemen op. Een
lijnstuk berekenen van een drie
hoek, die in een rechthoek staat
geprojecteerd was geen alledaagse
kost.
L
Ook de berekening van een hoek
binnen een kubus viel niet mee.
Hun wiskundeleraar O. van Hevele
ziet de problemen van zijn pupillen.
„Die opgave met de kubus, daar zat
inderdaad een geniepigheidje in. Er
staat niet bij hoe lang de kubus is,
dat moeten de leerlingen zelf invul
len. Om dat te doen moet je een
beetje durf hebben." Verder oor
deelde de leraar de opgaven van een
juist niveau. Hij had alleen moeite
met de 'omgeschreven cirkel', die in
opgave 24 opdook. In zijn ogen was
die omschrijving achterhaald. De
mavokandidaten worden volgende
week met open vragen geconfron
teerd. Hun collega's van de havo
mochten zich daar gisteren al in
verdiepen. Sint-Eloy-leraar C. Jan
sen sprak van „een aardig, niet te
moeilijk examen." Hij signaleerde
moeilijkheden opgave 3c, waar twee
functies in elkaar moesten worden
gewerkt. En 5c, waar een parabool
vermenigvuldigd moest worden,
kostte volgens hem ook het nodige
denkwerk.
De mavoleerlingen bogen zich 's
middags over aardrijkskundige pro
blemen van de Waddenzee, de
Randstad en Italië en de bevol
kingsgroei. Vooral dat laatste, de
demografie, was voor sommigen een
struikelblok. Jaco Stoffels, Yvana
hense en Arnold de Graaf van het
Terneuzense Zeldenrustcollege
konden het achteraf niet eens wor
den over de statistiek met demogra
fische gegevens in vraag 3. Hun
docent P. Wielstra wist dat het om
een weergave van het geboortecijfer
ging, maar, gaf hij toe; „Het was een
tricky vraag. Ik had ook moeite om
er uit te komen." De vragen over de
Waddenzee vond hij niet represen
tatief voor de leerstof. „Ik kan me
voorstellen dat leerlingen zeggen:
heb ik me daar blauw voor ge
leerd?"
Havoleraar F. Cramers van het Zel-
denrust verwachtte dat zijn leerlin
gen niet al te veel moeite met de
opgaven hadden gehad. De tweede
opgave over het verband tussen
huwelijksvruchtbaarheid en religie
zou volgens hem aanleiding kunnen
zijn voor een pittige discussie, om
dat de afgebeelde grafiek voor
meerdere interpretaties vatbaar
zou zijn. De extra onderwerpen
energie en de dienstensector waren
niet erg problematisch.
Het vwo tenslotte mocht zich naast
de genoemde onderwerpen bezig
houden met de Verenigde Staten,
Indonesië, tuinbouw en regionale
ongelijkheid. Met de nodige voor
kennis waren de opdrachten vol
gens Zeldenrust-leraar F. Maes
goed te doen. „Er zaten weinig
echte angeltjes in. Wie zijn zaakjes
had voorbereid en zorgvuldig heeft
gewerkt, kon er uit komen."
Hieronder volgen de voorlopige
antwoorden van een aantal multi-
ple-choice-examens van donder
dag.
VWO DUITS: 1 A; 2 C; 3 C; 4 A; 5 C;
6 D; 7 A; 8 B; 9 D: 10 C; 11 A; 12 B; 13
B; 14 B; 15 B; 16 D; 17 C; 18 C; 19 D;
20 C; 21 C; 22 D; 23 C; 24 D; 25 C; 26
D; 27 B; 28 D; 29 C; 30 C; 31 A; 32 C;
33 B 34 D; 35 C; 36 A; 37 A; 38 D; 39
C; 40 C; 41 C; 42 B; 43 B; 44 C; 45 A;
46 C; 47 B; 48 D; 49 B; 50 A.
HAVO/VHBO DUITS: 1 B; 2 B; 3 C;
4 B; 5 C; 6 D; 7 D; 8 D; 9 D: 10 D; 11
B; 12 C; 13 C; 14 B; 15 D; 16 B; 17 B;
18 C; 19 A; 20 A; 21 D; 22 D; 23 A; 24
A; 25 D; 26 B; 27 D; 28 A; 29 C; 30 B;
31 C; 32 D; 33 D; 34 C; 35 A; 36 B: 37
C; 38 A; 39 D; 40 A; 41 A; 42 C; 43 A;
44 C; 45 C; 46 C; 47 C; 48 D; 49 D; 50
B.
MAVO D-DUITS: 1 B; 2 A; 3 A; 4 A;
5 A; 6 D; 7 D; 8 A; 9 C; 10 C; 11 B; 12
D; 13 D; 14 D: 15 A; 16 B; 17 A; 18 C;
19 A; 20 D; 21 C; 22 B; 23 C; 24 C; 25
B; 26 C; 27 A; 28 D; 29 C; 30 A; 31 D;
32 D; 33 A; 34 D; 35 C; 36 B: 37 A; 38
C; 39 D; 40 A; 41 C; 42 B; 43 C; 44 C;
45 C; 46 C; 47 A; 48 B; 49 C; 50 D.
MAVO C-DUITS: 1 A; 2 D; 3 A; 4 A;
5 C; 6 C; 7 D; 8 C; 9 B; 10 B: 11 B: 12
D; 13 A; 14 D; 15 D; 16 D; 17 A; 18 B;
19 C; 20 D; 21 D; 22 B; 23 D; 24 A; 25
B; 26 B; 27 A; 28 A; 29 A; 30 A; 31 D;
32 D; 33 A; 34 C; 35 C; 36 B; 37 D; 38
B; 39 B; 40 A; 41 A: 42 D; 43 C, 44 D;
45 A; 46 C; 47 D; 48 B; 49 B; 50 C.
LBO DUITS: 1 A; 2 D; 3 B; 4 A; 5 C; 6
C; 7 D: 8 C; 9 B: 10 B; 11 B; 12 D; 13
A; 14 D; 15 D; 16 D; 17 A; 18 B; 19 C;
20 D; 21 D; 22 B; 23 D; 24 A; 25 B; 26
B; 27 A; 28 A; 29 A; 30 A; 31 D; 32 D;
33 A; 34 C; 35 C; 36 B; 37 D; 38 B; 39
B; 40 A; 41 A; 42 D; 43 C; 44 D; 45 A;
46 C; 47 D; 48 B; 49 B; 50 C.
LBO NEDERLANDS: 1 B; 2 D; 3 B;
4 C; 5 C; 6 D; 7 A; 8 B; 9 B; 10 B; 11 C;
12 A; 13 A; 14 B; 15 B; 16 A; 17 B; 18
B; 19 C; 20 D; 21 B; 22 C; 23 C; 24 A;
25 A; 26 B; 27 D; 28 C; 29 A; 30 B: 31
C; 32 B; 33 A; 34 D; 35 A; 36 D; 37 D;
38 C; 39 B; 40 B; 41 C; 42 D; 43 A; 44
A; 45 B; 46 B; 47 A; 48 C; 49 B; 50 B.
LBO RECLAMETHEORIE: 1 A; 2
D; 3 D; 4 B; 5 A; 6 B; 7 B; 8 B; 9 D; 10
D; 11 C; 12 B; 13 A; 14 B; 15 D; 16 B;
17 A; 18 B; 19 B: 20 D: 21 C; 22
ABCD; 23 D; 24 D; 25 B; 26 A; 27 C;
28 C; 29 A; 30 B; 31 D; 32 B; 33 D; 34
D; 35 A; 36 D; 37 C; 38 D; 39 B; 40 D;
41 B; 42 D; 43 A; 44 A; 45 B.
Het Centraal instituut voor
toetsontwikkeling in Arnhem
maakt niet alleen examens, ze kijkt
ze ook na, althans de al eerder in
deze rubriek besproken examens
die uit meerkeuze-vragen bestaan.
Dat nakijken gebeurt met een ma
chine, die de ingevulde examenfor
mulieren „optisch" (met licht)
leest. Vandaar ook dat de a'tjes,
b'tjes, c'tjes en d'tjes met potlood
moeten worden aangestreept. De
leesmachine reageert op grafiet en
niet op inkt.
Op de dag dat we het apparaat
gingen bekijken, was het net stuk.
Geen demonstratie, helaas. „Het
zou een ramp zijn als de nakijkma-
chine tijdens de examens stuk
gaat", licht een Cito-voorlichtster
toe, „dan draait het apparaat name
lijk dag en nacht".
De monteur die de optische lezer
repareert bromt dat het een ouwer-
wetse machine is: „Deze kijkt mis
schien wel 4000 formulieren per uur
na, maar de moderne apparaten zijn
veel sneller".
Een deel van de examenformulieren
wordt trouwens toch met de hand
gedaan: als leerlingen bij een vraag
twee antwoorden aankruisen, als
een fout ingevuld vakje niet goed
genoeg is uitgegumd, als er een
vouwtje of kreukje in het papier zit,
of als een vraag blanco is, spuwt de
optische lezer het formulier subiet
uit.
Gaat het nou nooit mis met dat
apparaat? Nee, het gaat nooit mis,
zo wordt ons van Cito-zijde verze
kerd. Eén keer kwam er een tele
foontje van een schooldirecteur.
„Zijn" leerling was altijd een kei in
Engels en volgens de nakijkmachi-
ne van het Cito had deze leerling
slechts drie van de vijftig Engelse
vragen goed beantwoord... En dat
kon toch niet.
Nader onderzoek wees uit dat niet
de machine, maar de leerling een
steek had laten vallen. Hij had
expres alle vragen fout ingevuld
omdat hij graag wilde zakken voor
zijn eindexamen. Zijn vriendinnetje
zat namelijk een klas lager en hij
wilde zo graag nog één jaar met zijn
geliefde de schoolbank delen...
Commentaar van het Cito: Je moet
wel erg goed zijn om erin te slagen
bijna alle vragen fout te beantwoor
den.
