GROOT
Werkloosheid belangrijkste
bedreiging voor vrijheid
n
npot
Overval met zwaar materieel:
drie miljoen buitin Groningen
§hago
Ondanks verdeeldheid
in Bonn steun voor
VS in wapengesprek
ENQUETE
M/EEK-UIT
Akkoord over korter
werken in onderwijs
pVERLEG VASTGELOPEN
NATUURLIJK BIJ
De schoon makets
van Nederland.
de PZC
vandaag
Pi @f3©IMI°(l®I@
PZC/GPD-ENQUETE 'VRIJ EN BLIJ' TOONT AAN:
Als't schoon moet
bel dan 045-7194 66.
Marine kleiner
-
a
JAKOBSEN MODES
Te koud
|28e jaargang no. 105
Saterdag 4 mei 1985
OERDEN (GPD) - Maandagochtend zal naar
erwachting op enkele tientallen bouwwerken,
erspreid over het hele land, worden gestaakt. De
louw- en Houtbond FNV heeft haar leden daartoe
pgeroepen om druk te oefenen op het vastgelo
pen cao-overleg.
pe zusterbond van het CNV
yioet niet meteen aan de acties
liet mee. Deze bond probeert
jTiaandagmiddag eerst in kort
eding de werkgevers te dwin-
ften om zonder de FNV-bond
1/erder te onderhandelen.
Bristol zorgt er voor
dat 't wel goed zit
iiivimii
De Nederlander
en zijn vrijheid
Eerst veel bewolking en mogelijk wat
regen. In de namiddag of avond enke
le opklaringen. Middagtemperatuur
tien graden. Een zwakke westelijke
wind.
n
ANJELIERSTRAAT 5-7 Telefoon 01100 16810
PROVINCIALE ZEEUW
HBBHBi
VLISSINGEN - Werkloosheid
is op dit moment het grootste
maatschappelijke probleem
in Nederland. Dit blijkt uit de
enquête die onder de lezers
van GPD-bladen (waaronder
de PZC) is gehouden naar aan
leiding van veertig jaar be
vrijding. Van iedere tien Ne
derlanders zeggen drie werk
loosheid te zien als de belang
rijkste bedreiging van hun
vrijheid. Daarmee scoort dit
probleem veel hoger dan
kernbewapening, misdaad,
milieu (zure regen) en honger
in de Derde Wereld.
De vrees voor werkloosheid
leeft sterk bij alle groepen in
de samenleving, ongeacht po
litieke voorkeur en leeftijd.
Wel is zij bij mensen met lage
re inkomens iets groter dan bij
de hogere inkomensgroepen.
Werklozen zelf verwachten
geen snelle oplossing van dit
probleem.
Het doel van de enquête was
te onderzoeken hoe de Neder
lander veertig j aar na de Twee
de Wereldoorlog de vrijheid
ervaart. Ruim tweederde
vindt dat er nu meer dan ge
noeg vrijheid is. Tachtig pro
cent van de Nederlanders
geeft als rapportcijfer aan die
^HÊÊÊÊKÊÊÊÊlÊÊÊtÊIÊÊÊÊÊÊÊÊIÊÊÊllÊÊIÊÊÊÊKÊIÊKÊKÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊKIÊÊÊÊÊÊaÊÊÊÊKKIÊKÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊKIÊÊÊtÊ^^ÊÊÊKÊÊH^mÊKmÊÊM
Maandag
{stakingen
n bouw
\ls de CNV-bond voor de rechtbank
president in Den Haag bot vangt, zal
leze bond alsnog de stakingsoproep
Advertentie
inklapbare, 4-standen fauteuil met hoge
rugleuning en 5 cm. dik kussen.
winkelpr. 49.95
alléén vandaag
bij Bristol slechts
Middelburg - Markt 45
(naast de NMB) tel. 01180 - 29911
donderdag koopavond tot 21.00 uur
overnemen. In de loop van de komen
de week wordt dan ook uitbreiding
van de acties verwacht. Bestuurders
van beide bonden spreken van een
grote actiebereidheid. Veel bouw
vakkers zijn kwaad over het besluit
van de werkgevers om bij uitblijven
van een overeenkomst op het zieken
geld te gaan korten. Een bouwvakker
die nu ziek wordt, kan dat tientallen
guldens per maand gaan schelen.
De beide bouw- en houtbonden had
den de werkgevers een ultimatum
gesteld dat gistermiddag afliep. De
FNV-bond spitste zijn eisen toe op een
algemene arbeidstijdverkorting. De
CNV-bond wenste verder te praten,
desnoods zonder de FNV-ers, over zijn
belangrijkste eis: het baseren van
vakantierechten op het werkelijk ver
diende loon.
De bouwwerkgevers reageerden gis
termiddag afwijzend op beide ulti
matums. De eisen van de FNV noem
den zij te duur; de CNV-eis wezen zij
(Slot zie pag. 3 kol. 7)
De laadschop die bij de overval gebruikt werd om het Groningse postkantoor te rammen.
GRONINGEN (GPD) - Bij een overval op het hoofdpost
kantoor in Groningen is vrijdag ruim drie miljoen
gulden buitgemaakt. Met een gestolen vrachtwagen
reden de overvallers een stalen hek aan de zijkant van
het gebouw omver, waarna zij de glazen zijgevel van het
kantoor met een eveneens gestolen laadschop verniel
den. Zo kwamen zij in de centrale kasruimte van waaruit
alle postkantoren in de stad Groningen van geld worden
voorzien.
Volgens de politie hebben de overvallers in totaal acht
geldcassettes meegenomen. Het geld was grotendeels
bestemd voor de hulppostkantoren in Groningen. De
politie gaat voorlopig uit van drie daders. Ooggetuigen
zeggen echter zeker zes in het zwart geklede en met
karabijnen gewapende mannen te hebben gezien. Vlak
voor de overval had een PTT-wagen een nieuwe voorraad
geld op het postkantoor afgeleverd.
De overval heeft zich in nog geen vijf minuten afgespeeld.
De vluchtauto werd kort na de overval leeg teruggevon
den.
De gemeentepolitie van Groningen heeft inmiddels een
onderzoeksteam van dertig mensen geformeerd.
Gezocht wordt naar de drie mannen, die in de leeftijd
variëren van 25 tot 40 jaar en van wie er één tijdens de
overval een baard droeg.
(Advertentie)
Hago Nederland B.V.
Vestigingen te Amsterdam-Rotterdam
Groningen - Almelo - Apeldoorn
Roosendaal - Eindhoven - Maastricht
Heerlen
BONN (UPI/REUTER/GPD) - De deelnemers aan de economische topconfe
rentie in Bonn hebben vrijdag hun steun uitgesproken aan de opstelling van
de Verenigde Staten in de ontwapeningsonderhandelingen met Moskou.
Maar over het Amerikaanse handelsembargo tegen Nicaragua en het
vraagstuk van de wereldhandel bleven de meningen verdeeld. Over de
omstreden Amerikaanse „Starwars"-plannen voor een verdediginssyteem in
de ruimte lieten de deelnemers zich niet uit.
MAKKUM (ANP) De nagebouwde Oost-Indiëvaarder 'Prins Willem'
was vrijdag voor het eerst te zien in de haven van Makkum. Bij de werf
Amels wordt het schip gereed gemaakt voor de overtocht naar Japan.
Het schip dat een lengte heeft van 68 meter zal deel uitmaken van
het openluchtmuseum bij de Japanse stad Nagasaki, waar eén 'Neder
lands' dorp gevestigd is. Deze attractie werd in 1983 door staatssecreta
ris Van Eekelen (buitenlandse zaken) geopend. Bij die gelegenheid
overhandigde Van Eekelen de Japanse exploitanten van het openlucht
museum een model van een zeventiende-eeuwse Oost-Indiëvaarder.
Naar dit model is de 'Prins Willem' in Makkum gebouwd. De kosten zijn
voor Nagasaki.
In een gemeenschappelijke politieke
verklaring gaven de zeven leiders in
Bonn hun steun aan de Amerikaanse
voorstellen in het wapenoverleg in
Genève. De zeven Westerse leiders
riepen de Sowjet-Unie op deze voor
stellen positief en constructief te
beantwoorden en deden een oproep
voor een dialoog op hoog niveau tus
sen oost en west.
Ondanks de eensgezindheid over de
politieke verklaring, die werd uit
gevaardigd ter gelegenheid van het
feit dat 40 jaar geleden een einde
kwam aan de tweede wereldoorlog,
maakten functionarissen uit het ge
volg van de zeven echter leiders mel
ding van enkele diepgaande menings
verschillen.
Functionarissen zeiden dat bij afzon
derlijke besprekingen tussen de lei
ders en hun ministers van buitenland
se zaken de VS in een isolement was
gedreven door kritiek van de anderen
(Slot zie pag. 3 kol. 3)
vrijheid een zeven of hoger.
In vergelijking met veertig
jaar geleden is de vrijheidsba
lans doorgeslagen. Toen vond
een meerderheid dat er juist
genoeg of te weinig vrijheid
was.
Uit de enquête blijkt verder
een groeiend gevoel van on
veiligheid. Van de mensen
van zestig jaar en ouder zegt
96 procent dat de samenle
ving nu onveiliger is dan in
hun jonge jaren. Bij de groep
die nu tussen de 45 en 60 jaar
zit is dat percentage ook nog
88.
Ruim de helft van de Neder
landers zegt wel eens slachtof
fer te zijn geweest van crimina
liteit, zoals inbraak, vernie
ling, beroving en oplichting.
Van de vrouwen zegt zes pro
cent ooit aangerand of ver
kracht te zijn. Bij vrouwen
onder de 25 jaar is dat percen
tage 14.
Bepaalde vormen van wets
overtreding zijn voor grote
groepen Nederlanders toelaat
baar. Overschrijding van de
maximum-snelheid mag van
57 procent. Een meerderheid
(53 procent) vindt dat zwart
werken soms door de beugel
kan. Ontduiking van belasting
is voor ruim een derde soms
toelaatbaar.
In totaal hebben ruim 12.000
GPD-lezers het enquête-for
mulier ingevuld dat in decem
ber vorig jaar in de krant
stond. De cijfers zijn na be
werking representatief ge
worden voor de totale Neder
landse bevolking.
ZIE PAGINA
25, 26, 27, 28, 29, 31
*- mm
Staatssecretaris Van Houwe-
lingen meldt dat de marine
kleiner zal worden dan in de
defensienota is voorzien. Oor
zaak: fikse financiële tegen
vallers. PAGINA3
Vijftig jaar Landinrichting:
zoeken naar evenwicht; Let
ters Letteren: Nieuwgriekse
rijkdom, oorlogsherinnerin
gen, Pessoa, Vromen, Lord By
ron; Oorlog, bezetting en be
vrijding op radio en tv. De
weekendprogramma 's.
PAGINA 17, 18, 19, 21 en 23
Binnen- en buitenland: 2 en 3
Financiën, economie: 5
Provincie: 9, 11, 12 en 13
Sport: 15
(Advertentie)
KANAALSTRAAT 55 OOST SOUBURG
Alleen vertegenwoordiging
voor Vlissingen en omstreken
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG - Minister Deetman van
onderwijs heeft vrijdag met de vak
bonden een akkoord bereikt over de
definitieve invoering van arbeids
tijdverkorting in het onderwijs.
Afgesproken is dat vooral de oudere
docenten hiervan zullen profiteren.
Vanaf 51 jaar gaan zij maximaal tien
procent korter werken, vanaf 55 jaar
wordt de werkweek ten hoogste twin
tig procent korter.
De vrijgekomen lesuren zullen wor
den overgenomen door jonge, werklo
ze leraren en onderwijzers. Minister
Deetman verwacht van hen enkele
duizenden een contract te kunnen
aanbieden. De gemaakte afspraken
komen grotendeels overeen met die
van het werkgelegenheidsplan voor
het onderwijs. Ook daarin zijn voor
dit schooljaar en het volgende afspra
ken gemaakt die jongeren aan werk
helpen en ouderen aan verlichting
van hun taak of aan mogelijkheden
om vervroegd uit te treden.
De drie grootste onderwijsbonden
(ABOP. KOV en PCO, samen 120.000
leden) toonden zich tevreden met het
na wekenlang onderhandelen bereik
te compromis. Zij zullen de voorstel
len verdedigen bij hun achterban.
Voor deze bonden telt het werkgele
genheidsaspect zwaar. Volgens bere
keningen van het ministerie van on
derwijs komen er voor het eind van
dit jaar nog 6170 nieuwe banen bij.
Dat aantal loopt op tot 7800 in 1987.
v--< TTrijheid. Een begrip met
V een wijde spannings
boog. Zeker in deze dagen
van herdenken. Vrijheid:
iets gemeenschappelijks en
heel persoonlijks tegelijk. Vrijheid:
even vanzelfsprekend als uniek. Dit
weekeinde. 4 en 5 mei, laat de vrijheid
van Nederland zich opnieuw in alle
scherpte meten. Miljoenen in dit land
overbruggen veertig jaar afstand in de
tijd naar het eind van de Duitse
bezetting in de oorlog 1940-45 even
snel als naar de dag van gisteren. En
voor miljoenen anderen, de na-oorlog-
se generatie, is er opnieuw de confron
tatie met de nog overal fel, emotioneel
opvlammende herinneringen aan de
periode toen de vrijheid was platge
walst.
Hoe vrij voelt de Nederlander zich nu,
anno 1985? Hoe gaat die Nederlander
met zijn vrijheid om? Is er in de
verstreken veertig jaar méér en ande
re vrijheid gekomen? En welke pro
blemen worden als de grootste bedrei
gingen van de vrijheid ervaren? Vra
gen die zo voor de hand liggen dat de
antwoorden erop eigenlijk nog nooit
helder in kaart zijn gebracht. Dood
eenvoudig omdat ieder zijn eigen be
leving van het begrip vrijheid heeft.
De Nederlandse samenleving van
veertig jaar na de Tweede Wereldoor
log is doordrenkt van juist dat per
soonlijke vrijheidsgevoel. Op alle mo
gelijke terreinen. Daarom is het bij de
herdenking van veertig jaar bevrijd
Nederland bepaald niet overbodig
eens van elkaar kennis te nemen hoe
ieder voor zich het wezen van vrijheid
ervaart in zijn of haar doen en laten, in
denken en in de omgang met de
waarden en problemen die het dage
lijks leven in Nederland bepalen.
In december vorig jaar heeft de
Gemeenschappelijke Persdienst
(GPD), een samenwerkingsverband
van regionale kranten waarbij ook de
PZC is aangesloten, voor de tweede
keer een grootscheeps onderzoek on
der de lezers gehouden. De eerste keer
ging het om de vraag hoe de Nederlan
der denkt over zijn inkomen. Ditmaal
betrof het de vrijheidsbeleving. Een
aanzienlijk abstracter en moeilijker te
duiden onderwerp. Het verband met
de herdenking van dit weekeinde is
bij de opzet van deze GPD-enquête
bewust gelegd. Vrijheid immers laat
zich pas goed herkennen wanneer ze
wordt onderdrukt, wanneer er voor
moet worden gevochten. In de verge
lijking ligt dus de bewustwording. Dat
is bij de uitslag van het opinie-onder
zoek ook steeds opnieuw naar voren
gekomen. Vandaag, in een speciale
bijlage, publiceert de PZC het resul
taat van de enquête waaraan in totaal
12.000 lezers hebben deelgenomen,
zodat van een betrouwbare dwars-
doorsnee van de opvattingen onder de
Nederlandse bevolking kan worden
gesproken. Ook de lezers van de PZC
zullen hun opvattingen in de uitkom
sten van dit onderzoek kunnen ont
dekken. Met 1562 inzendingen van het
ingevulde vragenformulier behaalde
onze krant een betrekkelijk hoge sco-
Belangrijk gegeven uit het onder
zoek is dat tachtig procent van de
bevolking de vrijheid in dit land hoog
aanslaat en vaststelt dat er (vergele
ken met welke vroegere periode ook)
meer vrijheid is gekomen in de na
oorlogse jaren. Ronduit opvallend
was dat een kwart van de inzenders
vindt dat er teveel vrijheid bestaat.
En dat niet alleen op omstreden ge
bieden als drugs en pornografie, maar
eigenlijk in het algemeen. De ant
woorden op de vragen geven een
boeiend inkijkje op de doorlopende
verschuiving van normen en waarden,
op de wisselende en vaak ongrijpbare
behoefte aan regelgeving - niet zelden
alleen voor de buurman - en op de
innerlijke tegenstrijdigheden die daar
doorheen een rol spelen. De behoefte
om de ander te corrigeren blijkt nog
steeds groot. Maar intussen geeft één
op de twee inzenders toe dat de wet
best wel eens aan de laars mag wor
den gelapt en dat bepaalde vormen
van burgerlijke ongehoorzaamheid
soms toelaatbaar zijn.
Vrijheid is een begrip dat zich leent
voor een uitgesproken persoonlij
ke invulling. Daartegenover staat dat
in de maatschappij die steeds verder
individualiseert juist ook dat begrip
vrijheid maatstaf is voor onderken
ning van de problemen waarin de
mensen heel duidelijk een boodschap
aan elkaar hebben. Werkloosheid,
kernwapens, honger in de Derde We
reld, misdaad en milieuverontreini
ging: het zijn stuk voor stuk vraag
stukken van een beklemming dat ze
worden beschouwd als een bedreiging
van de vrijheid. Grote groepen men
sen kunnen er niet mee uit de voeten,
hebben er slapeloze nachten van. Het
gevoel tussen de wielen te raken, geen
houvast te hebben, te blijven zitten
met de vraag waarheen de samenle
ving van vandaag eigenlijk op weg is, -
dat alles bij elkaar wordt ervaren als
een inperking van wat onder werkelij
ke vrijheid wordt verstaan. Misschien
kan het resultaat van het onderzoek
naar de vraag 'hoe ervaart de Neder
lander het leven in een vrij land?' iets
bijdragen aan het besef dat vrijheid
niet alleen bestaat om er rechten aan
te ontlenen, maar dat vrijheid ook en
vooral verplicht. Verplicht tot een
grote verantwoordelijkheid om die
vrijheid te bevechten voor iedereen
die ze nu, veertig jaar na de Tweede
Wereldoorlog nog mist. Tenslotte is
vrijheid nog steeds teveel een voor
recht.
vdM
