POSTZEGELS
BRIDGE
DAMMEN
SCHAKEN
PZC/va"a
natuur
Hero Wit
Ton Schipperheyn
Leo Anderson
Cor Jansen
1
I®)
E
OENSDAG 1 MEI 1985
et voorjaar is de tijd van kleuren en geuren. Wie denkt bij het woord lente niet aan het
massale geel van het speenkruid in bossen en slootkanten of aan de witte tot roze
loesems van prunussoorten? En wellicht betrekken ook enkelen de paarse dovenetel, het
iolet van pinksterbloemen of het geel van paardebloemen erbij. Hoe dan ook, er is thans
olop te genieten van de schoonheid der natuur. Voor de natuurliefhebber die geen genoegen
neemt met zulke betrekkelijke oppervlakkige belevingen, heeft de lente nog meer in petto.
I Zandraket
Hoornbloemen
Vondsten
mi
10f LUXEMBOURG j
Syerigé35Q
i sverige1&2
f T'
z
z
De natuurliefhebber
geniet van de lente
bet voorjaar is bijvoorbeeld de tijd plekjes ver van de zee afzijn in de loop
loor het leren kennen van verschillen- der eeuwen door het regenwater kal
le witbloeiende plantjes. Op de vroe- karm geworden,
eling zal ik nu verder niet ingaan, al De zandraket nu houdt niet zo van
kalk. En dat is de reden dat hij in de
duinen vrij weinig optreedt. Veel meer
is Zeeuwsch-Vlaanderen in trek en
dan vooral de zuidelijke delen, waar
al
lijven meldingen van nieuwe vond-
ten van dit plantje (zo nauwkeurig
ogelijk) welkom. Ook over het ver-
chil tussen de gewone kleine veld-
ers en de zeldzamere bosveldkers
ordt hier verder gezwegen. Wel mag
Iven worden gememoreerd, dat deze
oorten alle drie behoren tot de kruis-
loemigen. Dit houdt o.a. in, dat de
loemen vier kroon- en kelkbladen
ellen en in een tros zijn gerangschikt,
ooizaad hoort erbij, evengoed als
et herderstasje. Voor een goed on-
erscheid tussen de vele soorten
ruisbloemigen zijn met name de
orm van de vruchten van belang. Bij
et herderstasje en de vroegeling zijn
ie kort en vrij breed. De beide soor-
en veldkers echter hebben langwer-
ige vruchten: een centimeter of wat
ng en een enkele millimeters dik.
jn de hoek van de witbloeiende soor-
en uit de familie der kruisbloemigen
nog wel eer te behalen. Er zitten
nkele vrij zeldzame tot zeer zeldzame
oorten onder, althans voor Zeeuwse
egrippen. De zandraket (Arabidopsis
|haliana) bijvoorbeeld, die waar-
chijnlijk mede door zijn onopvallen-
e verschijning vaak wordt vergeten,
it plantje wordt meestal niet hoger
an drie decimeter en heeft vrij kleine
loemen, zo ongeveer als bij het her-
erstasje. Ook de vorm doet aan dit
ilielid denken: een bladrozet met
en of meer rechtopstaande beblader-
e bloeitakken. De rozetbladen van
e zandraket zijn echter slechts vaag
etand of gekarteld en donkergroen,
erderstasjes hebben op de grond
chtgroene, vaak diep ingesneden
laden. Een ander verschil is de vorm
an de vrucht, die bij de zandraket
ngwerpig is. Tenslotte is een bruik
aar kenmerk, dat de gedeeltelijk
aars aangelopen stengels een was-
agje bezitten, dat eraf te wrijven is
I— .venals bij koolzaad en sommige
etplanten).
at de zandraket hier minder voor-
omt dan in de rest van Nederland,
taat wel vast. Het is nu eenmaal
at niet zal verbazen een soort die
et moet hebben van (arme) zand-
ronden.'Bovendien is het niet zo'n
akkelijke klant, want in de duinen
taat hij maar weinig. Eigenlijk
roeit de zandraket alleen af en toe
legen de duinen aan, aan de landzij-
e, en blijft daar vrij klein. Bekend is
it van Haamstede, Vrouwenpolder,
omburg en Vlissingen.
m dit te begrijpen, dient men te
eten, dat het kalkgehalte van een
lodem in het algemeen een belangrij-
e rol speelt t.a.v. de soort vegetatie
aarop. Onze duinen zijn grotendeels
alkrijk, doordat het zand schelpjes
j bevat, die grotendeels uit kalkverbin-
Idingen zijn opgebouwd. Alleen enkele
de bodem voor het grootste deel uit
kalkarm zand bestaat. Vandaar uit
zien we hem overigens ook regelmatig
in noordelijke delen terechtkomen,
tussen stoeptegels, in sommige grind
paden, in randen van fietspaden en
dergelijke (Groede, Hoek, Zaamslag).
In het zuiden van Zeeuwsch-Vlaande
ren echter zijn het ook gewoon ber
men, dijken en slootkanten, waarin
hij de open plekjes opzoekt. Teveel
concurrentie van andere planten kan
de zandraket slecht verdragen. Een
ander belangrijk biotoop wordt ge
vormd door de spoorwegen. Het zand,
dat voor de aanleg daarvan is ge
bruikt, is bepaald niet kalkrijk. Dit
materiaal wordt uit o.a. een zandde-
pot in Maarssen weggehaald, alwaar
de grond van nature weinig kalk
bevat. Vandaar dat op verscheidene
plaatsen op spoorwegterreinen vond
sten zijn gedaan: Kruiningen - Yerse-
ke, Krabbendijke, Rilland-Bath en
Terneuzen. Een derde plaats waar de
zandraket kan verschijnen wordt ge
vormd door elementen in het stedelijk
milieu: tegen muren, naast zandho
pen, in randen van steegjes en zo
meer. Buiten Zeeuwsch-Vlaanderen is
hij echter maar één keer op zo'n plek
De zandraket
gevonden. Tenslotte zijn er in de
voorbije jaren nog enkele exemplaren
gevonden in wegbermen van de Yer-
sekse Moer. Blijkbaar zijn die daar
betrekkelijk arm aan mineralen.
Een nog grotere zeldzaamheid zit in
een groep witbloemige plantjes met
meestal vijf kroonbladen, hoornbloe
sem genoemd. Kenmerkend is, dat de
top van de kroonbladen altijd is
ingesneden en daardoor ongeveer
hartvormig is. Het gaat hier om de
dwerghoornbloem (Cerastium pumi-
lum), een naam die doet vermoeden,
dat het zoeken naar een naald in een
hooiberg is. Dat is het ook, maar dan
niet omdat het zo'n klein plantje zou
zijn.
De zandhoornbloem (C. semidecand-
rum) en de kleine hoornbloem (C.
diffusum) zijn even klein en hebben
vrij veel van de andere weg. De zand
hoornbloem heeft wel de kleinste
bloemen, die bovendien erg smalle
kroonbladen hebben. Opvallend is,
dat de bloemstelen na de bloei sterk
omlaag gebogen worden. Hij komt
algemeen voor op allerlei open plaat
sen in de duinen en op andere zand
gronden (bijv. langs grote wegen met
fietspaden). Bij de kleine hoornbloem
springt als bijzonder kenmerk naar
voren, dat de meeste, zo niet alle,
bloemen maar vier kroon- en kelkbla
den hebben. Deze soort komt in de
kalkrijke duinen voor, maar niet zo
overvloedig. Wie recreëert op De Piet
of aan de Brouwersdam moet daar de
kleine hoornbloem wel eens gezien
hebben.
Maar nu die zeldzame dwerghoorn
bloem. Deze lijkt het meest op de
kleine hoornbloem, alleen zijn de
bloemen hier vijftallig. Ze zijn wel
even groot, zo'n halve centimeter of
wat meer. Ook is er wel enige gelijke
nis met de gewone hoornbloem (C.
fontanum), maar dat is een vaste
plant met stevigere stengels. Als dat
wat te vaag is, kan men beter letten
op de beharing. Bij de gewone hoorn
bloem ontbreken klierharen (haren
met een druppeltje kleverige vloeistof
aan de top). De dwerghoornbloem
heeft die - evenals de zandhoorn
bloem - juist in overvloed en plakt
daardoor. Het verschil met de zand
hoornbloem tenslotte is, dat de stelen
van de bloemen na de bloei niet
teruggebogen worden.
De grote zeldzaamheid wordt duide
lijk uit het feit, dat er in Nederland
maar 20 vondsten ooit zijn gedaan,
waarvan 9 na 1950. In de jaren '60
werd de enige Zeeuwse vondst van
na 1950 gedaan door A. de Visser uit
Sint-Laurens. Hij trof de dwerg
hoornbloem aan in de duintjes tussen
Domburg en Westkapelle. Daarna is
er niemand meer geweest die het
ding heeft gezien.
Enig zoekwerk op zandige of steen
achtige zonnige plaatsen kan echter
wel degelijk een keer succes hebben.
Wie er oog voor heeft, kan zich zo
doende behalve door het kleurige
voorjaar ook door zo'n bijzondere
vondst laten verblijden.
J. W. Jongepier
iwee onderwerpen staan
in deze weken centraal bij
|e postzegeluitgiften in het
os van de landen van Euro-
a: de jaarlijkse Europa-
EPT-zegels, die dit jaar als
emeenschappelijk thema
ebben het 'Europees Jaar
an de Muziek' en zegels ter
erdenking van het feit dat
eertig jaar geleden een einde
wam aan enkele verschrik-
elijke jaren onder het nazi-
gime. In enkele vorige ru-
rieken zijn desbetreffende
I missies al aan de orde ge
weest en ook in deze en in
1 nkele komende rubrieken is
|at het geval en zal dat het
eval zijn.
IECHTENSTEIN komt op 8
ïei met zijn (twee) Europaze-
els en met een velletje waar-
vier 10-franczegels 'verzet
|n bevrijding'. De Europaze-
fels vragen achtereenvolgens
andacht voor: 10 ff., de
nion Grand-Duc Adolphe,
et Luxemburgse verbond
an koor, instrumentale en
'lkloristische verenigingen,
aarbij 264 verenigingen met
500 actieve leden zijn aan-
esloten en 16 fr., het nieuwe
Biuiekconservatorium in de
stad Luxemburg met op de
ïchtergrond een deel van het
vioolconcert op. 61 van Beet
hoven.
De verzet- en bevrijdingsze
gels uit het velletje verbeel
den van links naar rechts: het
verzetsmonument voor het
Verzetsmuseum in Esch-Al-
zette met het embleem van
de Maquis (ondergrondse);
het oorlogskruis van verdien
ste; het embleem van de
UNIO'N, de vereniging van
Luxemburgse verzetsbewe
gingen en tot slot een zegel,
die de bevrijding van 8.000
Luxemburgers uit gevange
nissen en concentratiekam
pen van de nazi's symboli
seert: twee handen, gevormd
uit prikkeldraad, die zich ver
heffen naar een vliegende
duif. Het velletje is verkrijg
baar van 8 mei tot en met 29
juni, tenzij eerder uitver
kocht.
gelegenheid van de WK tafel
tennis. De serie 'levende na
tuur' is uitgegeven in samen
werking met het Wereld Na
tuur Fonds en ze tonen
Zweedse dieren en planten,
die door veranderde levens
omstandigheden worden be
dreigd. Twee zegels elk in de
waarde van twee kroon zitten
in boekjes van tien stuks: op
de bovenste rij is een hazel
muis afgebeeld en op de on
derste enkele storröding (Sal-
velinus salvelinus), vissen.
Dan op een rolzegel van 2,20
kr. de brunkulla, een zeldza
me orchidee en op een rolze
gel van 3,50 kr. de rode water
lelie (Nymphaea alba f.rosea).
Rodnackro*
Utl'it t 'b> C
UNION
ÖRANPDVC
ADÓtPHfc
eerst aan de loketten ver
krijgbaar. Op een rolzegel
van 2,00 kroon een Zweedse
clavichord, evenals het cem
balo de voorganger van de
hedendaagse piano.
In de 16e tot en met de 18e
eeuw was het een veel voor
komend instrument bij wel
gestelde Zweedse families.
Een zegels van 2,70 kroon
(afkomstug uit boefjes van
zes stuks) verbeeldt een 'nyc-
kelharpa', een oud strijkin
strument dat de laatste jaren
een renaissance heeft beleefd.
De oudst bewaarde 'nyckel-
harpa' dateert uit 1526 en de
oudste afbeelding van het in
strument is te vinden in een
uit 1458 daterende kerk.
ZWEDEN - De Zweedse pos
terijen hebben op 14 maar
vier zegels in roulatie ge
bracht onder het motto 'le
vende natuur' en verder zijn
twee zegels uitgekomen ter
Van 28 maart tot en met 7
april zijn in Göteborg de wed
strijden gespeeld om het we
reldkampioenschap tafelten
nis. De zegels die Zweden
naar aanleiding van dit kam
pioenschap uitgaf tonen: 2,70
kr. de wereldberoemde Chi
nese speelster Cai Zhenhua
en 3,20 kr. Zwedens beste
speler Jan-Ove Waldner.
De Zweedse Europazegels
waren op 24 april voor het
Eveneens op 24 april ver
scheen weer een serie rabat-
of reductiezegels. Voor het
vijfde achtereenvolgende jaar
t> a> A i
staan op deze zegels provin
ciewapens afgebeeld. Dit jaar
zijn Narke, Angermanland,
Varmland en Smaland aan de
beurt. De zegels, alle in de
waarde van 1,80 kr., zitten in
boekjes van twintig stuks.
STEMPELNIEUWS - Voor
mei en juni staan drie stem-
pelvlaggen op het program
ma. Van 6 mei tot en met 3
juni zal in Arnhem een bijzon
dere stempelvlag worden ge
bruikt met als tekst: Airbor
ne Museum Hartenstein Oos
terbeek. Correspondentie
naar: Postdistrict Arnhem,
Postbus 99600, 6800 PD Arn
hem. Op de verzamelenvelop
vermelden: Stempeling met
stempelvlag Airborne Mu
seum.
In Sittard zal van 9 mei tot en
met 6 juni een stempelvlag
worden gebruikt met als
tekst: 1985 Wereld Muziek
Concours Kerkrade 5-28 juli.
Correspondentie naar: Dis
trictspostkantoor, Postbus
99100, 6130 NA Sittard. Op de
verzamelverpakking: Stem
peling met stempelvlag We
reld Muziek Concours.
Tot slot wordt van 13 mei tot
en met 10 juni in Rotterdam
een stempelvlag gebruikt
met de tekst: Symposium Sa
telliet Communicatie Rotter
dam 1985. Correspondentie
naar: Postdistrict Rotter
dam, Postbus 99100, 3000 NA
Rotterdam. Op de verzamel
verpakking: Stempeling met
stempelvlag Symposium Sa
telliet Communicatie.
De 64 gelukkige paren die hun deelname aan het
Interpolis kampioenschap 1985 zagen bekroond
met het bereiken van de finale, hebben een boeiende
strijd geleverd om de felbegeerde titel. Die titel kwam
toch wel wat verrassend terecht bij de jeugdige broers
Pieter en Jos Koenen uit Gorichem die daarmee na het
behalen van diverse jeugdtitels hun eerste grote natio
nale succes boekten.
Bekende namen waren er ook, maar deze reikten niet tot
een topklassering. De nationale kampioenen bv., Hans
de Vrind en Frans ten Brink, werden 17e. Overigens nog
een riante positie indien men bedenkt dat ruim 10.000
paren aan de start verschenen van dit nu alweer 15e
Interpolis kampioenschap. Aan de persinformatiemap
(overigens wat minder goed verzorgd dan vroeger wel
een het geval is geweest) ontleen ik de volgende spellen:
Noord
H 10 3 2
B 6 2
5 3 2
873
weer eens. Liefst 18 OW-paren bereikten met huni
'powerhouse' slem, 6 Ru of 6 SA, en mochten dat met een,
overslag maken. Ook 3 SA met 4 overslagen scoorde nog
lekker, maar degenen die NZ hun twee topslagen zagen
incasseren hielden aan dit spel maar weinig punten over.
Noord
A 7 5
H V 3 2
A V 5 2
V 10
West
H V 10 9 6
5
B 10 8 3
H 6 4
N
W O
Oost
83
10 8 4
9 6
B 9 8 5 3 2
West
8 7 5 4
10
A H V B 9 6
A B
N
W O
Oost
V B 9
A H V 9 7
7
H V 10 6
Zuid
A 6
8 5 4 3
10 8 4
9 5 4 2
Reese heeft ooit eens gezegd: 'Een slem met aas-heer
buiten boord is pas slecht als het ook inderdaad down
gaat. Alleen aas-heer in de uitkomende hand is fataal
anders blijven er gerede kansen'. Hoe waar dat is, bleek
Zuid
B 4 2
f AB976
H 7 4
A 7
Meestal werd 4 Ha bereikt, te spelen door zuid. Komt
west daartegen uit met Sch H, dan zal een goede zuid
duiken. West, die geen schoppen kan vervolgen, zal
overschakelen op ruiten, waarop zuid als volgt een best
betaalde overslag maakt: Ru A, 3x troef, Ru V en Ru H
en nog twee hoge hartens. In de eindfiguur moet west
een kaart afgooien van:
Sch V 10, Ha -, Ru 10, KI H 6
terwijl hij er eigelijk geen één kan missen. Schoppen weg
levert zuid twee slagen op in die kleur, Ru 10 weg maakt
noords laatste ruiten hoog en KI 6 kost ook al een slag,
kortom west kan niet goed doen. In de praktijk werd
overigens nog heel dikwijls 6 Ha bereikt en dat was wel
wat erg veel van het goede.
De stelling, dat het karakter van
een speler meesttijds in zijn spel
wordt weerspiegeld, vond zijn be
vestiging overduidelijk in de door
Jannes van der Wal tijdens het kam
pioenschap van Nederland gespeel
de partijen. Deze zeer begaafde spe
ler staat bekend om zijn - voor
dammers nogal eens genante - op
treden in het openbaar. Deze excen
triciteit vindt men ook terug in zijn
spel. Met zijn grillige en bizarre
varianten kan hij zijn tegenstander
tot wanhoop brengen. Beiden bewe
gen zich daarbij dikwijls op de rand
van de afgrond, maar het is in de
meeste gevallen Jannes, die de si
tuatie de baas blijft. In de eerste
ronde was het meteen al raak.
Slachtoffer van v. d. Wals escapades
was de Woerdenaar Wim van der
Kooij, die geconfronteerd werd met
een nieuwe vinding in de toch al
moeilijk speelbare partie Bonnard.
Wit: W. v. d. Kooij. Zwart: J. v. d.
Wal. Gespeeld 2 april 1985 te Abcou
de. 1. 32-28 16-21, 2. 31-26 18-22, 3.
37-32 11-16, 4. 41-37 7-11, 5. 34-29
20-24, 6. 29x20 15x24. Zwart heeft
gekozen voor de Roozenburg-va-
riant, welke garant staat voor
boeiend spel. 7. 40-34 13-18, 8. 37-31
21-27, 9. 32x21 16x27, 10. 46-41 11-16,
11. 42-37 9-13, 12. 37-32 6-11,13. 32x21
16x27, 14. 48-42 10-15, 15. 41-37 11-16,
16. 37-32 16-21.
Een zet, die zowel van een vraag- als
een uitroepteken kan worden voor
zien. In elk geval lanceert zwart wel
iets nieuws in de Roozenburg-va-
riant, waarvan hij de waarde nu zal
moeten bewijzen. Het blok 17-21-22-
27 ontbeert de steun van twee schij
ven op 6 en 11, zodat zwart steeds
rekening zal moeten houden met de
gevolgen van het eventueel verwijde
ren van schijf 22. Ongetwijfeld zal
zwart deze variant hebben voorbe
reid, wit voor de lastige opgave stel
lende het juiste tegenspel a l'impro-
viste te vinden.
17. 42-37 18-23,18. 45-40 5-10,19. 50-45
14-20, 20. 34-29 23x34, 21. 40x29 20-25,
22. 29x20 15x24. Werkelijk de moeite
waard is het uitpluizen van de hek
senketel aan slagwerk na 20. 33-29;
wat dat betrefriwordt het nu voorlo
pig iets rustiger.
23. 28-23! 19x28, 24. 32x23 10-14. Wit
kan nu niet 33-28 spelen, omdat - na
de slagwisseling - 1-6 volgt en schijf
23 gaat verloren. Aangewezen is nu
45-40! (dan kan na b.v. 13-19 wel 33-28
volgen).
25. 47-42? 24-30! 26. 35x24 13-19, 27.
24x13 8x28, 28. 33-29 14-20. Zie dia
gram.
v. d. Wal
zwartspeler, die op werkelijk sublie
me wijze schijfwinst heeft gefor
ceerd.
37. 38-33 23-28, 38. 33-29 3-9, 39. 39-34
9-14, 40. 34-30 2-8, 41. 44-39 8-13, 42.
39-34. Zie diagram.
Stand na 42. 39-34.
v. d. Kooij
Stand na 28. 14-20
Van het zwarte blok op de rechter
vleugel gaat - mede dank zij de
aanwezigheid van die twee afge
dwaalde schijfjes op 20 en 25 - een
merkwaardige kracht uit, deels ook
een gevolg van de zwakke schijf op
42. In de diagramstand mag wit niet
38-33 spelen wegens 27-32; 31-27 of?
32x41; 27x7 1x12; 33x11 41-47; 26x8
47x6.
29. 45-40 12-18! Wederom is 38-33
verhinderd, nu wegens 25-30! Zowel
op 40-34 als 40-35 volgt de plakker
18-23, m.a.w. wit zou na 38-33 verlo
ren staan. 30. 40-35 20-24, 31. 29x20
25x14, 32. 38-33 18-23, 33. 43-38 14-19
(nog mocht 42-38 niet vanwege 23-29
en 28-32; bovendien dreigde 27-32)
34. 49-43 28-32, 35. 37x28 23x32, 36.
33-28 of? 32x23. Petje af voor de
Zelfs de beste breister.... Hier had
zwart met 14-20 de partij kunnen
beslissen. Wit mag natuurlijk niet
30-25 en op 29-23 volgt 20-25 en
13-19. Na 39-34 volgt 20-25; 30-24 of?
19x30; 35x24 1-6 enz. Na 1-7 vergde
de winstgang nog 23 zetten!
421-7? 43. 43-39 7-12, 44. 39-33
28x39, 45. 34x43 12-18.
Met drie schijven 26-31-36 houdt wit
vier zwarte vast en heeft aldus
compensatie voor zijn schijf achter
stand. Aangewezen is nu 42-38! om
te verhinderen, dat 19-23 wordt
gespeeld. Dan volgt n.l. 38-33-28. Na
42-38 4-10; 38-33 19-23; 30-24 23x34;
35-30, 33-28 en 31x11 met grote kans
op remise.
46. 29-24? 18-23, 47. 30-25 19x30, 48.
35x24 14-19,49. 43-39 19x30, 50. 25x34
13-19, 51. 39-33 23-28, 52. 33-29 28-32,
53. 34-30 4-10, 54. 29-24 19-23, 55.
24-20 32-37, 56. 20-15 37x48, 57. 15x4
48x25, 58. 4-10 23-29, 59. 10-28 22x33,
60. 31x11 21-27, 61. 11-7 33-38, 62. 7-2
38-42, 63. 2-7 29-33, 64. 7-40 42-48, 65.
40-44 25-3 en wit geeft op, want op
44x31 volgt 3-21 enz.
De sterkste zet in het schaakspel
is het aftrekschaak, gecombi
neerd met een dubbele aanval. Een
beginnende schaker heeft daar al
direkt mee te maken, als hij in het
volgende valletje trapt: 1. e4 e5, 2.
Pf3 Pf6, 3. Pxe5 Pxe4, 4. De2 Pf6, 5.
Pc6t met damewinst. Studiecompo
nisten maken er natuurlijk weer
iets moois van. Neem bijvoorbeeld
de volgende stelling:
I. Hoch, 1973. Wit: Ka2, Tb5, Lc6.
Zwart: Ka4, Dhl, Pg7. De opgave
luidt: wit speelt en wint. Een direkt
aftrekschaak door middel van Tbl+
of Th4t faalt op DXc6 en zwart wint
zelfs. Het ziet er naar uit dat wit met
Lxhl Kxb5 met remise tevreden
moet zijn. Maar hij heeft een zeer
verborgen winstzet.
1. Ld7ü En waar de zwarte dame
zich ook verbergt, hij wordt door
middel van een aftrekschaak door de
toren veroverd. Er blijft dus niets
anders over dan met 1. Dh3! de
aanval op de witte loper te continue
ren.
Maar er volgt: 2. Tf5t Kb4, 3. Tf4tfi
en de dame gaat toch verloren, dit
maal geslagen door de loper. Meteen
komen in dit fragment twee soorten
van aftrekschaak aan de orde. De
ene keer slaag 'de aftrekker' (de
toren) in het andere geval slaat het
schaakbiedende stuk (de loper). Zeer
fraai gaat het toe in de volgende
studie vanL. Kubbel uit 1939.
Het zou zonder meer remise zijn, als
zwart niet over drie extra pionnen
beschikte. Nu gaat hij aan zijn mate
riële overvloed ten onder. Het is
duidelijk, dat wit of de toren moet
veroveren, of mat moet zetten. En
wit moet zich haasten. Hij kan op
verschillende plaatsen aftrekschaak
bieden. De enige zet, die tot winst
leidt is: 1. Pf8t!
Wit verhindert zo de koningszet
naar c7 wegens Pe6t, maar zwart
heeft nog twee andere mogelijkhe
den. Hij kan daar c8 of e8. a). 1.
Kc8, 2. Telt! Kb8. Hij kan niet terug
naar d8 wegens de dubbele aanval
(vork) op e6. 3. Pd7t Ka8,4. Tal mat.
b). 1. Ke8, 2. Pe6! Valt de toren
aan, die niet naar f7 kan (Td8 mat)
en ook niet naar h7 wegens 3. Td8t
Kf7, 4. Tflt Kg7, 5. Pe6t Kh6, 6. Thl
mat. Een fraaie constructie, met een
verrassend symmetrisch matbeeld.
In de beginfase van een partij is het
aftrekschaak een zeldzaamheid,
maar de dubbele aanval zonder
schaak komt ook onder sterke scha
kers regelmatig voor. Enkele 'stui
tende' voorbeelden.
Thomas - Shapiro. Antwerpen 1932.
1. e4 c5, 2. Pf3 Pf6, 3. Pc3 d5, 4. exd5
Pxd5, 5. Lb5+ Ld7, 6. Pe5! Een
slimme val, waar zwart met open
ogen intuint. 6.Pxc3? 7. Df3fi de
beruchte dubbele aanval op het
zwakste punt in de zwarte stelling,
f7. 7.f6 8. Dh5t g6, 9. Pxg6! Kf7,10.
Pe5tt Zwart gaf het op. Het een
voudigst is 10. Ke6, 11. Lc4+ Pd5,
12. Lxd5+ Kxd5, 13. Pf7+ met dame
winst.
Aronin - Kantorowitsch. Moskou
1960. 1. e4 c5, 2. Pf3 g6, 3. c3 b6. Een
experiment in de opening, dat heel
slecht afloopt. 4. d4 Lb7, 5. Lc4 d5?
Dit kan de stelling absoluut niet
verdragen. 6. exd5 Lxd5,7. Da4t Lc6,
8. Pe5!ü De fatale verrassing. De
matdreiging op f7 kost zwart een
stuk, want op 8.Dc7, 9. Pxc6 volgt
10. d5. Zwart gaf het op.
Lehmann - Teschner. Bad Pyrmont
1950.1. e4 e6, 2. d4 d5, 3. Pc3 dxe4, 4.
Pxe4 Pbd7, 5. Pf3 Pgf6, 6. Pfg5 Ook
een aanval op f7, maar anders dan in
het vorige geval wordt hier de be
drieger bedrogen. 6.Le7! 7. Pxf7?
Kxf7, 8. Pg5t Kg8, 9. Pxe6 De8, 10.
Pxc7 Lb4 mat. Dubbelschaak en
mat. Je zal toch als schaakmeester
zo mat gezet worden!!!
Mohrlock - Kramer. Varna 1962. 1.
e4 e5, 2. Pf3 Pc6, 3. Lb5 a6, 4. La4 d6,
5. d4 b5, 6. Lb3 Pxd4, 7. Pxd4 exd4, 8.
c3 d3. Na 8. dxc3 kan wit met 9.
Dd5 Le6, 10. Dc6t Ld7, 11. Dd5
remise maken, maar ook met 9. Pxc3
een pion offeren voor aanvalskan-
sen. De gespeelde zet is zwak en
bangelijk. 9. a4 Ld7,10. axb5 axb5??
11. Dh5ü d2t, 12. Lxd2! Zwart
geeft op. De wankele toren op a8
gaat na 12. g6, 13. Dd5 verloren.
Een zeer leerrijke wending!
Probleem van de week. z. Vecsey
1935. Wit: ka7, Db8, Pc8. Zwart: Kh8,
Ddl. Wit speelt en wint. De zwarte
dame op dl wordt door middel van
een vork (dubbele aanval) veroverd.
Hoe?
Oplossing van de vorige week. Hgl-
berstadt, 1955. Wit: Kb5, Dh5, Te8.
Zwart: Kd7, Le6, pionnen op d6, h7
en h6.1. Ka5! Ld5,2. Ka6 Lc4,3. Kb6
Ld5, 4. TfB Ke6, 5. De8 mat. Een
probleem, dat wellicht wat te moei
lijk was voor deze rubriek.
