Europese droom wordt werkelijkheid
Kroonprins
18 jaar
En God plaatste de mens in de Hof van Eden.
PZC/opmie en achtergrond
Europese samenwerking wordt duur betaald. Minister Neelie Smit-Kroes (Verkeer en
Waterstaat) formuleert het iets voorzichtiger. Ze praat over de hoge kosten die
verbonden zijn aan het tot stand komen van een Europees luchtverkeersleidingscentrum. „Ik
denk dat alle idealen in Europese sfeer niet uitblinken door goedkoopte." Nederland heeft de
afgelopen jaren ruim 200 miljoen gulden gepompt in het luchtverkeersleidingscentrum
Eurocontrol in Beek. Ook nu nog stort de staat jaarlijks een dikke 18 miljoen gulden in de kas
van Eurocontrol.
Gepasseerd
Verwijt
Gecompliceerd
'Binnenleiden
Prediker
stemmen uit de kerken
Bergrede
Kindergebed
VRIJDAG 26 APRIL 1985
Minister Smit-Kroes
EUROCONTROL
Dat Europese samenwerkingsprojec
ten veelal moeizaam van de grond
komen en handenvol geld kosten, is
eenieder zo langzamerhand wel be
kend. Toch spant het realiseren van
Europese luchtverkeersleiding wel de
kroon. Dertig jaar geleden werd de
politieke beslissing genomen. Twintig
jaar geleden begon Nederland te beta
len aan een project dat nog helemaal
niet van de grond was gekomen. In
middels staat er een centrum in Beek,
maar de droom, Europese luchtver
keersleiding, is nog steeds niet be
waarheid geworden. Gelukkig is mi
nister Smit-Kroes van nature optimis
tisch en ondanks alle tegenslagen is
zij ervan overtuigd dat het met Euro
control allemaal best in orde komt.
„Er zijn veel meer scherven geweest
dan nu het geval is. Nu liggen er harde
duidelijke afspraken op tafel. Er is
twee jaar uitgetrokken voor een diep
gaande studie over het samengaan
van de algemene verkeersleiding in
alle deelnemende landen. Er wordt
druk aan gedokterd. Probleem is met
dit soort projecten, dat er vier bonden
zijn, vier partijen (Noord-Duitsland,
België, Nederland en Luxemburg),
waarmee je aan de onderhandelings
tafel moet zitten. Je moet niet alleen
met de mond, maar ook met daden
zaken bewerkstelligen. Daar haperde
het nog wel eens aan. Zoveel mensen,
zoveel zinnen. Met de afspraken die er
nu liggen, ben ik vol goede moed."
Volgend jaar verhuizen de eerste
luchtverkeersleiders van Schiphol
naar Beek. In de jaren negentig moet
de hele overdracht van algemene ver
keersleiding zijn voltooid. Op Schip
hol zullen dan alleen nog luchtver
keersleiders zitten voor het nade-
ringsverkeer (vliegtuigen binnen een
straal van 50 kilometer van de lucht
haven aan de grond praten). Na twin
tigjaar dus de eerste stap van Neder
land op weg naar een Europese ver
keersleiding. „Een dergelijke operatie
kost nu eenmaal tijd," meesmuilt de
minister.
ontstaan omdat de problemen gecom
pliceerd zijn. „Ook Eurocontrol zelf
heeft zich daarop verkeken. Nu zitten
we in dezelfde gemoedstoestand om
de tafel van het móét gebeuren, maar
het moet verantwoord gebeuren. Ja
ren waren deskundigen van de vier
betrokken landen bezig een volkomen
andere golflengte uit te zetten, als taal
bedoel ik. Nederland had bezwaar
tegen bepaalde uitgezette lijnen.
Toen kwam het verwijt dat wij de
zaak traineerden. Nu zijn ze er achter
dat onze bezwaren wezenlijk waren en
nu wordt er ook gewerkt."
Zo hoopvol gestemd als de minister is,
zo somber zijn 'de mensen die met de
praktische gevolgen van de plannen
makerij van de luchtverkeersleiding
te maken hebben. De topambtenaren
bij de Rijksluchtvaartdienst doen al
tien jaar dag-in-dag-uit vrijwel niets
anders dan zich met Eurocontrol be
zig houden. Zij zijn het meer dan zat.
Wat er allemaal aan plannen over
tafel is gegaan, noemen zij „de waan
zin ten top". Vermoeide mannen die
het liefst zouden zien dat Eurocontrol
opnieuw van de grond komt en dan
gebaseerd op de huidige situatie van
het luchtverkeer. Stoppen, uithuilen
en opnieuw beginnen, zo luidt het
commentaar van de adviseurs van de
minister. Want ook met de diepgaan
de studie en duidelijke afspraken die
volgens de minister nu op tafel liggen.
weten de ambtenaren zich geen raad.
Vertwijfeld krabben zij zich op het
hoofd hoe de totale overdracht van de
algemene verkeersleiding moet wor
den geregeld.
Uithuilen en opnieuw beginrven, is
volgens de bewindsvrouwe onmoge
lijk. „Dat station is gepasseerd. Er is
een politieke besluitvorming ge
weest en daar houd ik me aan. In alle
vier de landen is door het parlement
duidelijke taal gesproken. Dat is
overgenomen door de bewindslieden.
Dus daarmee zijn de beslissingen
duidelijk. Het verschil is dan alleen
de uitvoerende en controlerende
macht. Een parlementslid kan opge
wekt roepen: Het moet nu. De verant
woordelijke bewindsfiguur zegt dan:
ja, ho, even, nu is vandaag en dat kan
niet. We moeten snel, zo snel als
mogelijk is de zaak realiseren. Dan
krijg je dus een spanning in de tijd."
Dat Den Haag wikt, weegt en tenslot
te beschikt over zaken waar ze wel
licht te weinig verstand van heeft,
(alle facetten van luchtverkeerslei
ding onder de knie krijgen kost een
leek ruim 10 jaar), vindt de minister
niet juist. Wat haar betreft heeft het
parlement wel kennis van zaken. „Het
kan natuurlijk altijd gebeuren dat je
beslissingen neemt waar niet iedereen
gelukkig mee is. Dat is nu eenmaal de
werking van de democratie. Als de
meerderheid zo beslist, moet het ook
zo gebeuren." Een schoon voorbeeld
hiervan is, grinnikt de minister, de
spreiding van de PTT. „De PTT-er die
zegt dat Den Haag in grote wijsheid
heeft gesproken, zal je met een zak
lantaarntje moeten zoeken."
Of de PTT nu in Groningen zit of Den
Haag maakt in principe natuurlijk
niet zoveel uit. De telefoon rinkelt
toch wel. Hoe vliegtuigen veilig over
ons land vliegen en veilig aan de
grond komen is toch een zaak van een
iets andere orde. Het besluit van de
politiek om een zogenaamde horizon
tale scheidingslijn in het luchtruim te
trekken voor het hogere en lagere
verkeer, is volgens deskundigen niet
ge-ent op de praktijk van alle dag.
Vliegtuigen zijn immers net jojo's. Ze
zakken een stukje en stijgen weer een
beetje. Een trapsgewijze, in vakjargon
flexibele, scheidingslijn ligt veel meer
voor de hand.
„Dat punt is nu juist al die jaren ook
aan de orde geweest. Daar heb ik voor
gestreden. Eurocontrol oké, maar wel
op een verantwoorde manier. Ik wil
niet op mijn geweten hebben dat de
eerste de beste crash, in een Eurocon-
trol-situatie, wordt afgewenteld op
bewindslieden die Eurocontrol van de
grond hebben getild." Een horizontale
scheidingslijn is niet mogelijk. Eer
een vliegtuig in Nederland boven of
beneden is, is die kist de grens al
gepasseerd. „Het zou eigenlijk in een
vloeiende lijn moeten gaan, vooral het
overgeven van vliegtuigen aan andere
landen. Maar daar heb je eigenlijk
meer dan vier landen voor nodig. Het
zou dan ook heel mooi geweest zijn als
Eurocontrol op bredere schaal van de
grond was gekomen. De realiteitszin
gebiedt me echter te zeggen dat ik er
niet aan moet denken met zeven
lidstaten te moeten praten. Dan ben
je helemaal 100 jaar voordat er iets
van de grond komt."
De hele tüosolie achter Eurocontrol is
dat er efficiënter en veiliger kan wor
den gewerkt. Logischer zou wellicht
geweest zijn Eurocontrol te laten voor
wat het is en de verkeersleiding (com
putersystemen) van de diverse landen
meer op elkaar af te stemmen. De
luchtverkeersleiding op Schiphol
staat bekend als de veiligste ter we
reld en had uitstekend als voorbeeld
kunnen dienen. Smit-Kroes knikt in
stemmend. „Maar ja, zo hebben we nu
eenmaal niet gekozen. Het systeem
dat nu verder wordt uitgewerkt moét
gewoon efficiënter en veiliger zijn an
ders zijn we natuurlijk voor nop be
zig."
Hoe het ook uitpakt, twee dingen
staan in ieder geval vast. Eurocon
trol heeft handenvol geld gekost en
tot nu toe heeft dat voor Nederland
weinig vruchten afgeworpen en de
luchtreiziger zal het niet merken of
het vliegtuig nu aan de grond wordt
gepraat door Eurocontrol of Schip
hol. Aan boord althans want de prijs
van een ticket kan wel degelijk wor
den bepaald door de keuze voor of
tegen Eurocontrol. De duurste oplos
sing gaat de luchtreiziger het meest
kosten. Ook nu kost de verkeerslei
ding de staatskas in principe niets.
Alle kosten voor verkeersleiding
worden omgeslagen in overvliegbe-
lastingen en landingsgelden die de
luchtvaartmaatschappijen betalen.
De luchtvaartmaatschappij leeft niet
van de wind dus de reiziger betaalt.
Luchtverkeersleiders in Beek verwij
ten ondermeer de minister de over
dracht van verkeerstaken naar Euro
control te vertragen. Volgens Euro-
control-mensen stond Smit-Kroes
evenals de Rijksluchtvaartdienst
(RLD) niet te springen het werk op
Schiphol uit handen te geven. Vol
gens de Limburgers was de stemming
contra Eurocontrol op een gegeven
moment zo erg, dat de politieke par
tijen de minister dreigden met een
motie van wantrouwen als zij niet
onverkort de genomen besluiten
rond Eurocontrol zou uitvoeren.
Smit-Kroes ontkent dit in alle toon
aarden. Er is nooit sprake geweest
van een motie van wantrouwen aan
haar adres. „Ik heb me altijd loyaal
opgesteld inzake het beleid rond Eu
rocontrol. Het is natuurlijk wel zo dat
wil deze operatie laten lukken, dat
verantwoord moet worden gedaan. Je
kunt met een hele hoop dingen spot
ten, maar als de nieuwe computersys
temen niet kloppen, kun je het hele
verhaal wel vergeten."
Een stuk van de spanning rond Euro
control is, volgens de minister, ook
A
Als de raad van state zijn wekelijkse zitting op de woensdag houdi
blijft de troon naast mr. Willem Scholten, de vice-voorzitter van d]
raad, doorgaans leeg. De voorzitter van de raad, koningin Beatrix, kom
slechts bij hoge uitzondering. In 1981 was zij er, maar toen vond de zittin]
ter gelegenheid van het 450-jarig bestaan van de Raad van State plaatso]
het Binnenhof. In 1983 trad ze daadwerkelijk op als voorzitter, toen di
raad zijn nieuwe gebouw in gebruik nam. Op 3 juli zal de koningii
opnieuw aanwezig zijn. Die dag zal niet alleen een mijlpaal zijn in he
bestaan van de raad, maar vooral ook in het leven van de koningin ei
meer nog in dat van haar zoon prins Willem Alexander.
Willem Alexander staat immers no
voor zijn eindexamen aan het Atlar
tic College in Wales op 27 mei. Alsh:
slaagt zal hij vervolgens op 17 ai
gustus naar Den Helder gaan, war
de kroonprins is al goedgekeur
voor de marine en zal gedurende d
eerste vier en een halve maande
van zijn dienstplicht de opleidin
volgen tot aspirant reserve officie:
Als hij deze algemene maritiem
opleiding heeft voltooid is hij tijde
lijk luitenant ter zee 3e klasse va
speciale diensten en aan die rang i
een breed scala van functies verbor
den.
Dienstplicht dus, en voorlopig no
geen 'vorstelijk' bestaan voor d
kroonprins, want het zijn nog altij
zijn ouders die over hem beslisser
Zij hebben besloten dat tot de voi
ming van de koning ook hoort da
hij zijn uitkering van negenhonderc
duizend gulden per jaar niet aar
spreekt. De kroonprins zal het me
zijn wedde moeten doen: 574,66 gu
den per maand.
De kroonprins zal zijn verjaarda
zaterdag in besloten kring vieren e:
ook voor het overige de komend
tijd weinig voor het voetlicht treder
Op zijn agenda staan geen officiël
daden als het verrichten van openir
gen en niets wijst erop, dat d
kroonprins enige personele ondei
steuning zal krijgen in verband me
uitbreiding van zijn werkzaamht
den. De prins zal na zijn diensttiji
gaan studeren en heeft dus nog jare
de tijd om zich voor te bereiden o
het koningsschap.
De kroonprins bereikt morgen, za
terdag, de leeftijd van achttien jaar
en daarmee de leeftijd, waarop hij
volgens artikel 33 van de grondwet
zijn koninklijk gezag mag uitoefe
nen. De eerste belangrijke schreden
op weg naar het koningsschap zet de
kroonprins echter op 3 juli, want tot
zijn vorming als koning behoort het
bijwonen van de zittingen van de
raad van state.
Deze raad moet zich buigen over alle
internationale verdragen, wetsont
werpen en algemene maatregelen
van bestuur. De huidige koningin
maakte vanaf haar studententijd in
Leiden tot aan de datum van haar
inhuldiging bijna wekelijks de tocht
naar Den Haag om daar deel te
nemen aan de beraadslagingen. Ar
tikel 74 van de Grondwet bepaalt
niet alleen, dat de koning voorzitter
is van de raad van state, maar ook,
dat de vermoedelijke opvolger van
de koning van rechtswege zitting
heeft in de raad na het bereiken van
de leeftijd van achttien jaar. De
leden van het koninklijk huis mo
gen, zo bepaalt artikel 3 van de wet
op de raad van state, deelnemen aan
de beraadslagingen, maar onthou
den zich van stemming.
Op 3 juli zal de vorstin, zoals dat
heet, haar zoon 'binnenleiden' in de
raad van state. Zij houdt dan een
toespraak en de kroonprins zal haar
in een toespraak 'antwoorden'. Dat
de prins vervolgens in de komende
maanden nog veel zittingen zal bij
wonen staat allerminst vast.
Dat het Duitse volk Hitier tot zijn leider koos en
de demonische macht en invloed van deze man
accepteerde houdt rechtstreeks verband met de
radicale verwerping van het normale en de
beperkingen van het normale die zozeer het
kenmerk werden van het nationaal-socialisme. Hit-
Ier was een man uit het niets, bezeten door een
alles-verterende infantiele razernij, iemand die
niets te verliezen had. Wat hij de Duitsers aanbood
was de meest simpele en infantiele methode om met
hun werkelijke of vermeende vijanden af te rekenen
ze uitroeien. Zijn veelvoudige abnormaliteiten
versterkten de invloed in een cultuur die wanhopig
was over de politieke en sociale ingewikkeldheid
van de moderne beschaving. Hij haalde uit dat volk
iets te voorschijn, dat demonisch, atavistisch en
krankzinnig was
Nog een week en de klokken gaan luiden, vlaggen
wapperen in de lentewind, glazen worden geheven,
het gemeste kalf wordt geslacht, een foto van een
man, een vrouw, soms er jong nog, wordt gekust. De
beeldbuis dringt zich ontembaar op: we zullen
gedenken of we willen of niet, of we reden hebben tot
lachen of huilen, vergeven of haten, handen schud
den of vuisten ballen. We gaan een vreemde tijd
tegemoet. Wie het boek van Richard L. Rubenstein
'De God van de joden na Auschwitz', waaraan ik het
begin van dit artikel ontleende, aandachtig leest, zal
opnieuw de huiver voelen voor een duivel, die de
wereld bijna vernietigd en de mensheid gewurgd
had. Die duivel heeft zich in de gedaante van een
slang aan de mensen gepresenteerd en hij zal dat
altijd blijven doen. De Eeuwige heeft de mens dan
wel in de Hof van Eden geplaatst, maar Zijn
tegenspeler blijft alert, breekt, wat gebouwd wordt,
vernietigt wat geschapen wordt, liquideert wat gebo
ren wordt. We kunnen over een week zingen dat het
een aard heeft, juichen tegen de klippen op, laaiende
redevoeringen houden en sterke verhalen vertellen
de slang schuifelt door de landen, bedreigt onze
vrede en onze vrijheid, zelfs onze vroomheid. Dat
deed hij in de Hof van Eden al. Dat zal hij blijven
doen „Is het niet, dat God gezegd heeftGod heeft
zeker gezegdDe mens suggereren, dat het kwade
goed is, dat alle vruchten zoet, sappig en voedzaam
zijn, dat de mens een heerser is en flora en fauna aan
zich mag onderwerpen. Het scheppingsverhaal is een
der mooiste en zuiverste verhalen uit het Oude
Testament. Iedereen kent het, weinigen begrijpen
het en doorzien de wijsheid en de waarheid, die als
honing in een bloem, een beetje schuilgaan, maar
gezocht en gevonden moet worden. We zullen ons
niet alleen bezig moeten houden met de vraag, hoe
we over God na Auschwitz moeten denken, hoe we in
Hem kunnen geloven, maar vooral, hoe we over de
mens moeten denken. Ik kan de Heidelberger Cathe-
chismus niet in elk opzicht onderschrijven, hoe
waardevol ik dit theologisch werkstuk ook vind,
maar dat de mens 'geneigd is tot alle kwaad' wordt
zeker in een tijd van oorlog en terreur duidelijk
bewezen. Bestaande waarden devalueren en wat de
Schepper verboden heeft, wordt in twijfel getrokken
'God heeft zeker gezegd
Toen ik onlangs met een mede-christen, die een
totaal andere levensbeschouwing aanhangt en
wiens Godsvisie zó verschilt van de mijne, dat ik
me wel moest afvragen, of we eigenlijk nog wel
'broeders in Christo' konden zijn, een gesprek had
over de goddelijke betrokkenheid met onze mense
lijke misère en het menselijk wangedrag in de loop
der tijden, verwees hij mij lakoniek naar Prediker 3.
Hij verweet mij, dat ik te lichtvaardig met de bijbelse
boodschap omsprong en mijn hart moest openstellen
voor iemand als Prediker. Alles heeft zijn tijd, alles
moet gebeuren, zoals het gebeurt. Er is een tijd van
geboren worden en sterven; van planten en wieden;
van doden en helen; van afbreken en opbouwen; van
lachen en wenen; van rouwen en dansen; van haten
en beminnen en er is ook een tijd van oorlog en
vrede. Wel, dat was dan de al of niet verdiende
reprimande, die ik welwillend maar hoofdschuddend
naast mij neerleg. Wie Prediker zó leest, wordt een
fatalist en kan een volkerenmoord en de holocaust
zelfs goed praten. Ik heb maar volstaan met erop te
wijzen, dat de Schepper de mens in een paradijs
geplaatst heeft en hem de macht heeft gegeven te
kiezen tussen goed en kwaad. Ook verwees ik hem
naar dit woord uit Prediker:Alles heeft Hij voortref
felijk gemaakt op zijn tijd; ook heeft Hij de eeuw in
het hart van de mens gelegd, zonder dat de mens van
het werk dat God doet van het begin tot het einde,
iets kan ontdekken. Ik heb ingezien, dat al wat God
doet, voor eeuwig is
Als wij straks voldaan of verbitterd, juichend of
verdrietig omzien naar wat de wereld heeft beleefd in
die inktzwarte jaren, zullen we ons terdege moeten
realiseren, dat het onze schuld is, onze zeer grote
schuld, dat de mensheid wonden heeft opgelopen,
die van tijd tot tijd pijn doen.
Nergens beter, nergens zuiverder wordt de humani
teit, de ethiek en de waarachtige vroomheid uitge
drukt dan in de woorden van de z.g. Bergrede. Daar
rekent Jezus af met macht, rijkdom, militaire bra-
vour en wetticisme. De mensen zijn gelukzalig, die
eenvoudig van geest en zachtmoedig zijn; die hunke
ren naar waarheid en gerechtigheid; die barmhartig
durven zijn in een onbarmhartige wereld; die rein
van hart en handen zijn in een maatschappij die
sterft aan zure regen en milieubederf; die niet alleen
dromen van maar ook werken aan een vrede, die
ons weer in het Hof van Eden terug kan brengen.
Daarom is er zoveel verzet tegen de Bergrede.
Helmut Schmidt verklaarde op een Kirchentag, dat
de zaligsprekingen voor politieke doeleinden niet
bruikbaar waren. Bismarck had al eens hetzelfde
gezegd en Herbert Marcuse, de filosoof van Nieuw
Links, wees de Bergrede af, omdat daarmee geen
revolutie ontketend kon worden. Laten we even
luisteren naar wat de grote Maarten Luther heeft
gezegd, die een scherp onderscheid maakte tussen
ambtsmoraal en persoonlijke moraal, tussen 'Christ-
person' en 'Weltperson'. Als 'Christperson' leeft de
christen door het geloof, onder het regiment van het
evangelie. Als 'Weltperson' leeft deze zelfde mens
onder het regiment van de overheid. Ik citeer:
Een vorst kan wel een christen zijn, maar het ambt of
vorstendom heeft met zijn christen-zijn niets te
maken. Want voorzover hij christen is, leert het
evangelie hem, dat hij niemand leed mag doen, niet
mag straffen of zich wreken, maar dat hij iedereen
moet vergeven en wat hem aan leed en onrecht wordt
aangedaan, moet hij dulden en aanvaarden. Maar
dat zou geen goede wijze van regeren zijn, als een
vorst zich aldus zou gedragen. Koningen en keizers
dienen te zeggen: mijn christen-zijn is een zaak
tussen God en mij maar daarboven en daarnaast
heb ik in de wereld een andere opdracht, n.l. die van
een heerser
Over dubbele moraal gesproken! Het mag geen
wonder heten, dat zelfs demonische dictators als
Adolf Hitler zich maar al te graag op Luther
beriepen. Hun wandaden werden zelfs hier en daar
goed gepraat door dienaren van de kerk. Zelfs als het
ging om uitroeiing van de joden.
Ruim veertig jaar geleden zwierf ik door het verwoes
te en bloedende Berlijn en zag, ondanks de brallende
leugens, die via de luidsprekers door de straten
galmden, de wanhoop en de doodsangst van mensen,
die zo kort tevoren hun Führer hadden bejubeld. Ik
herinner mij een nachtelijk gesprek met een Duitser,
die daaraan niet had meegedaan, die niet meer in
God kon geloven vanwege de verschrikkingen, die de
wereld teisterden. Aarzelend, zelf bevend onder het
gedonder en gedreun van exploderende bommen,
heb ik hem gewezen op de vermaarde opemering van
Iwan Karamazow in 'De gebroeders Karamazow' van
Dostojewski: „Als God niet bestaat zijn alle dingen
geoorloofd." Het is groter zonde eigen misdaden te
camoufleren en motiveren met een beroep op bepaal
de passages uit de bijbel dan het geloof in God af te
zweren. Toen ik dat zei, glimlachte hij. Nee, hij wilde
geen atheïst zijn. In één ding bleef hij geloven: in de
waarde en in de zin van het kindergebed. Elke dag
bad zijn dochtertje voor de lijdende mensheid. „Die
Juden, liebe Hollander' gehören auch dazu
Ik kan die Duitser van toen goed begrijpen en tijdens
ons gesprek voelde ik mij sterk met hem verbonden.
In alle talen werd de Eeuwige onder zoveel, zoveel
namen aangeroepen. Elke gelovige eiste Zijn ingrij
pen en nooit werd Zijn Naam zo ijdelijk misbruikt als
juist toen. Misschien zijn alleen de kindergebedjes
doorgedrongen in de eeuwigheid. Enige jaren gele
den logeerde ik in het Duitse stadje Aumühle. Ik heb
in de Evangelische Kirche een 'verzoeningspreek'
gehouden. Mijn collega vertelde me, dat admiraal
Dönitz, door Hitier aangewezen als zijn opvolger, tot
zijn gemeente behoorde. Een zeer godsdienstig man.
Droeg altijd een zilveren kruisje bij zich en bij
belangrijke beslissingen van militaire of politieke
aard nam hij dat kruisje in de hand. Nu eens gedroeg
hij zich als Weltperson, dan weer als Christperson.
Toen ik mijn collega vroeg, hoe een hoogstaand man
als Dönitz every inch a gentleman leven kon in
de schaduw van Hitier, terwijl hij een belijdend
christen was en terdege wist, wat deze waanzinnige
dictator met zijn tegenstanders deed en het joodse
volk van de aardbodem wilde wegvagen, haalde hij
zijn schouders op en zei alleen maar: ,Ach, immer
wieder die Juden..."
Als op 5 mei de klokken luiden en de vlaggen
wapperen en de trompetten schallen, zal ik mij eens
te meer realiseren, dat het de joden waren, die mij
hebben geleerd, dat de goede God de mens een
plaats heeft gegund in de Hof van Eden. Daarbuiten
vermoordde Kaïn zijn broeder Abel. En Kaïn leeft
nog. In de cockpit, op de tank, in de martelkamer. Hij
is overal. Te land, ter zee en in de lucht. Straks zelfs
tussen de sterren. Even aan denken op de vijfde
mei
W. de Weeri
AMSTERDAM - Morgen (zaterdag) bereikt Prins Willem-Alexander d
18-jarige leeftijd. Dit portret werd vorig jaar juli in Porto Ercolo genomen
f
