EER METERS
INDER MOEITE
ITKUSSEN
PZC/ vrijdagkrant 5
niet vrouwvriendelijk
uitgangspunt
gevolgen
afstelling
Bram Moens (links) op zijn ligfiets met stroomlijnkap en Jan van den Driest. foto: lex de meester
het is als rijden
op een roze
De ligfiets van Bram Moens en Roulandt zijn beide te koop bij
Van den Driest in Middelburg. Hij is overigens de enige in
Zeeland die ligfietsen verkoopt. De M5 van Moens kost,
afhankelijk van wat een koper verder aan extra's wil tussen de
1700 en 1800 gulden. Dat is dan de driewieler zonder stroomlijn
kap. De kap die Moens nu heeft gemaakt is een prototype dat
ongeveer 1500 gulden gaat kosten. Moens is nog bezig met het
vervaardigen van een kap die aan de bovenzijde openingen
heeft. Deze kan met mooi weer gebruikt worden. De ligfiets van
Roulandt Nederland kost met vijf versnellingen 1095 gulden en
met tien versnellingen 1195 gulden.
en hogere snelheden kunnen
worden gehaald. Ook het stuur
is anders bevestigd. De M5 heeft
een soort vliegtuigstuur
bestaande uit een stuurstang
die door middel van een
kruiskoppeling aan de
voorwielstang is bevestigd.
Aan het stuur zitten links en
rechts de handles van de
handrem en tevens de derailleur
van de versnelling. De flets is
ontworpen met zes of twaalf
versnellingen en heeft een
roestvrijstalen frame.
Moens heeft inmiddels zijn
eigen bedrijfje M5-ligfietsen
Middelburg opgericht. „M5
staat voor Meer Meters Met
Minder Moeite", grijnst hij.
„Dat is namelijk één van de
grootste voordelen van een
ligfiets. Je hoeft veel minder
inspanning te leveren om een
hoge snelheid te bereiken. En
ligfietsen gaan hard. Ik passeer
regelmatig racefietsen.
Racefietsers staan dan ook heel
argwanend tegenover de
ligfiets. Ze weten eigenlijk niet
wat zo'n ding is maar ze zien dat
het keihard gaat. In Amerika
bijvoorbeeld heeft een ligfiets
op de State Highway een uur
lang een snelheid bereikt van 95
kilometer. De fietser werd
symbolisch bekeurd omdat hij
de maximum snelheid van 80
kilometer had overschreden".
We gaan nog even terug naar
het schuurtje waar de
stroomlijnkap ligt, afgeplakt en
wel om te worden gespoten. „Ik
had er genoeg van om iedere
keer door en door nat te regenen
op m'n fiets dus toen heb ik die
stroomlijnkap bedacht.
Bovendien is de vorm ervan
dusdanig dat de luchtweerstand
nog geringer wordt waardoor je
nog harder gaat. Dat idee kwam
in me op toen ik tijdens mijn
vakantie in Noorwegen een
grote mossel in m'n hand had.
Daar heb ik een klein
driewielertje op getekend en dat
paste precies". Lachend: „Kan
je nagaan, als echte Zeeuw krijg
ik pas zo'n idee met een Noorse
mossel, terwijl het hier barst
van die dingen".
De stroomlijnkap is gemaakt
van glasvezel met
polyesterhars, versterkt met
ribben, met daarin ruitjes van 1
IJDAG 19 APRIL 1985
kat niemand denke dat al-
'leen de arme toerfietser er
|st van heeft. Je zal de profes
sionals de kost moeten geven,
jie van tijd tot tijd uit het zadel
jomen om een ogenblikje ver-
Jst te zijn van die doordrin-
|ende pijn in hun zitvlak. Voor-
zesdaagserijders kampen
het het euvel. Altijd weer. Ver
lovende zalf, die in grote kled-
ïers op het zeemleren ruit van
|e koersbroek wordt gesmeerd,
poet de pijn nog enigszins dra-
|e'ijk maken. „Maar", vertelde
psdaagseroutinier Piet de Wit
|°it, „je komt er nooit helemaal
If'.
Jadelpijn. De gesel van de toer-
Jetser die in het voorjaar weer
|°or het eerst op zijn fiets
nipt. Zeker als hij een nieuw
adel op zijn vehikel heeft ge
monteerd. Is er dan helemaal
pets aan te doen? Zeker. Je kan
l'jvoorbeeld al beginnen met
lebruik te maken van je oude
Pdel (ook als je een nieuwe fiets
fel}t gekocht) en men doet er
[erstandig aan niet meteen al te
jrote afstanden te rijden. Bo-
[cndien kan een lik levertraan-
lf op het zeemleer of direct op
r billen, wonderen verrichten
~at 'vieze gevoel' gaat wel over)
|n het spreekt vanzelf, datje het
F'zoen niet moet beginnen met
[en koersbroek waarin zich een
ec'm'eren lap bevindt die in de
mter de structuur van schuur
papier heeft aangenomen.
aar het belangrijkste is na-
hnijk het zadel zelf. Wat dan
hl 6en enorm persoonlijke
aak is. De één wenst uitslui-
verschijnselen van verbran
ding gaan vertonen. Meestal is
dit 'doorzitten' erger dan zadel
pijn, reden waarom bijvoor
beeld zesdaagserenners na een
enkele jacht van een uur, al
weer een schone broek aantrek
ken. Het wringen in de bochten,
het aanzetten door de talrijke
sprints doet de coureur voort
durend heen en weer schuiven,
hoe akelig precies zijn zadel
ook is afgesteld.
In het blad 'Fiets' (januari-num-
mer 1985), verscheen kort gele
den een artikel, waarin kond
werd gedaan van een zadeldekje
van Spenco, dat een zitkussen
tje heeft dat gevuld is met een
spul dat 'elastomeren' is gehe
ten. Volgens de auteur van het
artikel, Dries Keetelaar, zijn de
ze 'elastomeren' zo goed in staat
druk en schokken te absorbe
ren, dat het mogelijk is kilome
ters lang met een lekke band te
rijden, zonder dat de coureur
dat in de gaten heeft. Een na
deel van het spul zou zijn, datje
de controle over je fiets voor een
groot deel verliest.
Ook 'Second Skin' is met die
'elastomeren' op de markt geko
men, maar in dit geval smeer je
het als zalf direct op de bescha
digde huid. Het voelt - volgens
de auteur - koel aan, het is
desinfecterend en het is in staat
de wrijving die alle ellende ver
oorzaakt weg te nemen. Maar
'elastomeren' of geen 'elastome
ren': voorkomen is natuurlijk
altijd nog beter dan genezen.
ROB VAN DEN
DOBBELSTEEN
Een Engelse
fietsenbouwer
[eft wel eens gezegd:
iden op een ligfiets is
>tzelfde als rijden op
In roze olifant. En dat is
ik zo. Als ik op mijn
;fiets door de stad rijd,
iedereen. Zelfs in
isterdam zorg ik wel
|ns voor een oploopje
Is ik voor een
irkeerslicht sta. Ik doe
enlijk aan
mrtdurende
msumentenvoorlich-
Lg".
am Moens (28) uit Middelburg
er inmiddels al aan gewend,
ij gebruikt zijn zelf ontworpen
ook zelf gebouwde ligfiets
in ook als dagelijks
rvoermiddel. Met zijn
ewielige fiets (één wiel achter
twee voor met laag
lartussen een kuipje als zadel
n waaruit liggend de trappers
diend worden) legt hij forse
itanden af. Een vakantie
iorwegen („180 kilometer per
gen geen spoortje
irmoeidheid") of even naar
iesland zonder moeite. Moens
inmidels bezig met een
oomlijnkap voor over de
fiets en denkt ook aan het
irvaardigen van een
:htgewicht driewieler.
:n tweede Willie Wortel of
:woon 'gek van' ligfietsen?
loens houdt het op het laatste.
laand naast een soort
Irkleinde duikboot, die de
Iroomlijnkap moet worden
Irtelt hij„Ik vind mezelf geen
Itvinder. Het is meer een
Itgegroeide hobby. En ik
hutselde vroeger als kind al
lel. Ik werd toen de
lakkiseerder genoemd. Een
par jaar geleden zag ik in de
lalage van fietsenhandelaar
Jan den Driest in Middelburg
por het eerst een ligfiets. Die
pb ik direct aangeschaft en ik
5 gelijk verkocht. Toen ben ik
llfaan het tekenen geslagen,
(ant ik wilde toch een aantal
Ingen anders. Zo is mijn
liewieler tot stand gekomen".
Ie ligfiets die Moens bij de
ptsenhandelaar kocht was een
tweewieler, de zogenaamde
Roulandt. Het kuipje van deze
fiets zit boven de wielen en
onder aan dit kuipje zit een
stuur dat het voorwiel via
kabels bedient. Het is in feite
meer een zitfiets want de fietser
zit een stuk hoger en meer
rechtop dan op de driewieler
van Moens. De Roulandt is
overigens de eerste ligfiets die,
door Roulandt Nederland in
Doetinchem, in serieproduktie
is genomen. „Ik ben Roulandt
er nog steeds dankbaar voor dat
ze dat gedaan hebben. Hierdoor
is er wat nieuw bloed in de
fietsenbranche gekomen. Het is
gewoon jammer dat geen enkele
fabrikant hier verder op
inspringt".
„Het fenomeen ligfiets is in feite
niets nieuws onder de zon. In de
jaren twintig en dertig waren er
al ligfietsen, zowel twee- als
driewielers. De dingen reden zo
hard dat de wereldfietsersbond
een verbod uitvaardigde voor
ligfietsen om deel te nemen aan
wielerwedstrijden. De mensen
namen daar blijkbaar toen meer
aanstoot aan, want de ligfietsen
verdwenen. Pas in de jaren
zeventig zijn ze opnieuw
opgekomen. In Amerika werden
toen dergelijke fietsen gebouwd.
En die gingen minstens zo hard
als een goede racefiets. Een jaar
of twee geleden heeft Roulandt
dit in Nederland opgepakt en
sindsdien is er wat vernieuwing
op fietsgebied. En dan niet
alleen de ligfiets, je heb zelfs
buikfietsen en een timmerman
in Zierikzee is nu bezig met het
bouwen van een houten fiets".
In ieder geval vormde de
Roulandt voor Moens het
uitgangspunt om zelf aan de
slag te gaan. Met behulp van
Jan van den Driest bouwde hij
de eerste M5-ligfiets. Het model
was vrij zwaar en Moens wilde
nog wat veranderen dus kroop
hij weer achter de tekentafel en
al snel werd een nieuwere en
lichtere M5 gefabriceerd. De
werkplaats van de
Middelburger is een schuurtje
achter de zaak van Van den
Driest. De M5 verschilt op
enkele punten van de Roulandt.
De fiets is een stuk lager en de
'bestuurder' zit verder
achterover waardoor de
luchtweerstand is verminderd
komt dan niet meer voor. De
vrouwenzadels zijn er in ver
schillende prijzen: van 30 tot
ongeveer 80. Het duurste hoeft
niet bij voorbaat het beste te
zijn, want nogmaals, een zadel
moet je passen. Het kan best
wezen dat je op een goedkoper
zadel veel lekkerdèr zit dan op
een duur.
Natuurlijk is ook de hoogte van
het zadel van groot belang. Veel
toerrijders beginnen het seizoen
'laag' omdat het winterbuikje
nog in de weg zit en schuiven
het zadel pas na een tijdje heel
voorzichtig een milimeter of wat
naar boven. Maar let op: zet het
zadel niet zo laag, datje met een
holle rug op je fiets komt te
zitten. Ook dat veroorzaakt dat
'dode' gevoel in je schaamstreek
en mannen zullen zich al fietsen
de we eens verbaasd hebben
afgevraagd of zich op die gevoel
loze plek in het kruis net als
vroeger nog wel een piemel be
vond.
Het te hoog afstellen van het
zadel kan ook nare gevolgen
hebben. Door dat te hoog zitten
begin je op je zadel heen en
weer te schuiven, met als ge
volg (grof gezegd) dat je billen
tend op puur leer plaats te ne
men; de ander houdt het op
kunststof. En dan is er natuur
lijk ook nog zoiets als de vorm.
Uit te vinden welk zadel het
beste past bij de anatomie van
de je billen, kost tijd. En geld
natuurlijk. Je weet van tevoren
nooit of het aangekochte zadel
je 'past'. Ook al lijkt het er in de
eerste kilometers op of je je
voortspoedt in een fauteuil.
Dan is er ook nog zoiets als de
afstelling van het zadel. In ne
gentig van de honderd geval
len, dient het zadel volstrekt
horizontaal op de zitbuis te
worden gezet, maar zoals altijd
zijn er uitzonderingen. Er zijn
beroepsrenners, die alleen
maar goed kunnen rijden als de
punt van het zadel een milime-
tertje of wat naar boven wijst,
omdat ze dan 'lekker kracht'
kunnen zetten. Bij anderen
heeft een dergelijke constructie
niet alleen pijn in het zitvlak
tot gevolg, maar ook nog een
'dood' gevoel in de schaam
streek.
Dat geldt voor mannen, maar
zeer zeker ook voor vrouwen.
Die hebben trouwens nog een
probleem extra: zij zitten an
ders in elkaar dan mannen, door
de bouw van hun zitbeentjes,
komt het schaambot dichter bij
de zadelpunt, wat een extra
druk oplevert in de schaam
streek. Geïrriteerde schaamlip
pen zijn het gevolg en dikwijls
ook nog een afgeknepen urine
weg. Meer rechtop zitten, helpt'
in zoverre weinig, dat dan de
zitbeentjes weer meer pijn gaan
doen.
Niet zolang geleden, is daarom
een speciaal vrouwenzadel geïn
troduceerd, een vrouwenzadel
dat zo breed is dat de zitbeen
tjes beter worden ondersteund.
Irritatie in de schaamstreek
milimeter dun lexaan. „De
driewieler met zo'n
stroomlijnkap heeft natuurlijk
niet zoveel met een
conventionele fiets uit te staan.
Het is meer een vervoermiddel
geworden. En de ligfiets is
natuurlijk niet erg
vrouwvriendelijk, zij zitten al
snel moeilijk met rokken en zo.
Als ze in zo'n omhulsel zitten is
dat geen probleem meer. Dan
kun je zelfs in bikini of
zwembroek zitten".
Moens heeft inmiddels zo'n
vijftien ligfietsen afgeleverd,
twee in Middelburg, één bij een
fietsenverhuurbedrijf in
Zoutelande en één in
Serooskerke en nog een handvol
in de rest van de provincie. De
overige fietsen zijn elders in het
land afgeleverd. De
Middelburger heeft inmiddels
een mal vervaardigd waardoor
de bouwtijd aanzienlijk bekort
wordt. Een koper moet zo'n
maand tot anderhalve maand
op zijn fiets wachten. „Er gaat
natuurlijk wat meer tijd in
zitten omdat alles maatwerk is.
En ik doe alles alleen. Jan van
den Driest staat me bij met
technische adviezen maar voor
de rest moet ik alles zelf
bouwen. En omdat ik nu weer
bezig ben met ontwerpen houd
ik weinig tijd over. Ik hoop in de
toekomst dan ook samen te
gaan werken met iemand die
een deel van het bouwwerk van
me kan overnemen zodat ik me
kan gaan richten op de verdere
ontwikkeling van de fiets. Zo
heb ik nu die lichtgewicht fiets
in mijn hoofd en ik wil ook een
systeem bedenken om de wielen
af te veren. Dan wordt het rijden
op een ligfiets helemaal een
ontspanning".
Ziet Moens nu in de toekomst
de 'gewone' fiets verdwijnen?
„Nee, beslist niet en dat is ook
de bedoeling niet. Een ligfiets
moet je ook meer zien in de
recreatieve sfeer. Je kunt rustig
om je heen kijken je hoeft niet
de hele weg met kromme rug op
het fietspad voor je te turen".
En Jan van den Driest vult aan
„met het opkomen van de
surfplank is de zeilboot toch
ook niet verdwenen".
„Misschien krijgen we ooit nog
eens een Tour de France voor
ligfietsen want de ligfiets mag
nog steeds niet meedoen aan de
'normale' wielerwedstrijden".
ANNEMARIE
ZEVENBERGEN
